Eene catastrophe.
No. 38.
WOENSDAG 13 MEI 1896.
Officiéél
Buitenlandsch Nieuws.
gedeelte.
Zes en twintigste Jaargang.
Y. KUIPERS, FIRMA H- BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
FRISO
SIM8- FA HillMVIIE-
IILIII VOOR rilILSI. FM).
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
schoolcommissiën
II.
Als de rentmeester komt
1
UITGEVER:
de kleinst mogelijke grenzen bepaald moge
blijven, al vreezen we, dat ze èn in Bolsward
aantal notarissen en bankiers
gegaan,” als men ’t noemt.
mededeelingen.
van hoofdelijken
veler zijn schijnt nog zonder
en daardoor eene catastrophe
Prijs per kwartaal 70 cent franco per post 86 cent.
Prijs der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents
Voor eiken regel meer 7| cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever
we allen geldbezit is ontzettend
gemakkelijk. Men gevoelt zich zoo onafhankelijk
als men de wetenschap heeft van een aantal
duitjes achter slot en grendel te hebben.
Geld is de ziel der negotie. Dat is waar
en dat blijft waar. Voor elke zaak, elke
onderneming is kapitaal noodig. Het kapitaal
is dus een niet te versmaden factor in de
maatschappij. En deze factor, goed besteed,
gehuwd met den arbeid, den ondernemingsgeest,
brengt vruchten voort, vijf, zes-, tien-, soms
twintigvoudig. Met geld kan geld gewonnen
worden.
Een dwaas is dan ook hij, die deze leven
wekkende factor, dit talent, in de aarde be
graaft, om het te houden ten eeuwigen dage.
--om rekenschap te
quo handhaven. Als twee druppelen
gelijken, in hun geheel beschouwd, de
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiön Dinsdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
DUITSCHLAND. Bij den Rijksdag in Ber
lijn is ingekomen een ontwerp ter wijziging
van militaire organisatie en vervorming der
zoogenaamd halve bataljons in heele. De Na
tional Zeitung heeft ernstige politieke bedenkin
gen tegen dit ontwerp. Bij de invoering van
den tweejarigen diensttijd in 1893 werd, gelijk
men weet, in de versterking van het staande
leger in vredestijd berust wegens de compensa
tie, welke verkregen werd door de instelling
Voor het overige blijft de vuurroode gloed
afgewisseld door de bleekere tinten van enkele
gematigde republikeinen, hier ook dezelfde.
Maar ook daar, waar niet, zooals in den Pa-
rijschen Gemeenteraad, de socialisten de over
hand hadden en die gemeenten vormden
gelukkig de overgroote meerderheid blijft
de toestand onveranderd. De moraal van de
Gemeenteraadsverkiezingen in Frankrijk is deze
dat het land geene beroeringen wil.
ENGELAND. De heeren Rawlinson en
North, naar Zuid-Afrika gezonden om bewijzen
en getuigenissen te verzamelen in verband met
Jameson’s inval, zijn weer naar Engeland scheep
gegaan.
jaren
Waarom we over dit ongeval spreken
Om meer dan ééne reden.
Daar zijn er in de wereld menschen met en ^ns °°k g°e<^> WÜ willen, niemand opruimen.
zonder geld.
Nu weten
verwoesting van
controle mogelijk
in ruimen omvang
De wet, die voor maat en gewicht tot op
eene waarde van een halven cent zorgt, moge
aangevuld met de voorwaarde van controleering j
van Rijkswege van iederen geldbewaarder,
onverschillig wie en wat hij ook zij. Met
I alle bescheidenheid en referentie voor eerlijke
en getrouwe lieden, die er nog, naar we
hopen, bij tientallen van percenten zijn, vragen
we voor onomstootelijke zekerheid van de
maatschappij en zijne leden eene scherpe con
trole van Rijkswege opdat geene enkele
catastrophe meer mogelijk zij 1
Een vreemd woord boven dit artikel, een
woord, dat niet ieder zoo maar dadelijk snapt.
Daarom laten we er dadelijk op volgen hoe
Kramers Woordentolk de vreemdeling omschrijft.
Catastrophe beteekentontknooping, onge
lukkige afloop, fortuinswending.
Dat Kramer het in dit opzicht bij ’t rechte
eind heeftzal menig bewoner van den Zuid
westhoek en vooral die van Bolsward en
omstreken volgaarne getuigen.
De kassiers-firma Brouwer is failliet; de
firma, die zoo tal van jaren onbeperkt ver
trouwen genoot en wier naam alleen bijna zoo
zeker was als »de bank.”
Een slag van belang in de eerste plaats
vooral voor het nijvere Bolsward. P~-1
der ramp is nog niet te overzien en de gevolgen
zijn dit evenminmaar we hoorden van daar,
dat sommigen een halve afbranding nog geringer
schatten dan dit onheil. Wat en hoeveel
daarvan aan is, laten we aan nader onderzoek.
Voor vast hopen we, dat deze catastrophe tot
de kleinst mogelijke grenzen bepaald moge
blijven, al vreezen we, dat ze èn in Bolsward overzien'
èn daarbuiten hare noodlottige gevolgen zal
doen gelden.
hunnen nadeele te spreken.
bleken er zijn er ook andere.
1
vragen legt hij als getrouw bewaarder het zijne
over aan de erfgenamen, zonder een cent winst,
en deze verfoeien de domheid van den erflater
en nog dezen bovendien.
Intusschen zulke stommerik-begravers zijn er
niet veel. Integendeel. Elke kapitalist weet,
dat hij rente van zijn geld kan trekken en
daarom leent hij het uit, den arbeid ten zegen.
De eenvoudige rentenier, hoe bekrompen hij
zich ook moge behelpen, is de eerste vriend
van den arbeid, omdat hij zijn kapitaal daaraan
heeft geschonken. Dit wordt veelal voorbij
gezien.
De kapitalist geeft zijn geld niet omdat hij
den arbeider zoo bijzonder lief heeft, hij geeft
dit, om zijn voordeel te zoeken. En de arbeider
gebruikt dit geld niet uit bijzondere voorliefde
voor den rentenier, het is hem om een broodje
te doen.
Ziet, de menschen slachten de dieren de
strijd om ’t bestaan wordt onder beide ge
streden.
En waar nu in den laatsten tijd de arbeid
zooveel van zich deed hooren en op het kapitaal
had te smalen, daar zal de eerste toch moeten
erkennen, dat ook het kapitaal-bezit niet maar
altijd door zoo rozengeur en maneschijn is.
Die ellendige kassiers, zoo hooren we daar.
Voor eenigen tijd gold dezelfde uitroep som
mige notarissen, die ook ’t kassiersvak ter hand
hadden genomen. Die ellendige notarissen,
zoo sprak men. En in trouwe: er
maar waar
de controleurs der bankiers en die der den tweejarigen diensttijd
door notarissen, althans voor zooverre zij het bankiers- ziening
1 1 A P— 9
Wanneer eene wet in dit opzicht ontbreekt,
is het meer dan dringend noodig, dat daarin
voorzien worde. Noodiger zelfs dan de zoo
hoog dringende kieswet. De zoogenaamde
flesschentrekkerij in ’t klein is reeds lang ge-
-u-r-j „_i_ v;- u__i._i.-_.,
dan tijd
gen over den uitslag
wel te oordeelen valt, zullen zij ongeveer het
de wet bij voorbaat voorkomen; een werkelijke status 1 -v*—-H™ni»lan
- 1 ----- - -' - 1 water
nieuwe Gemeenteraden op de oude. Tevreden
heid met het bestaande of wanhoop aan
beter? Laat ons daarover niet twisten en
alleen, met verlichting, het verschijnsel consta-
teeren, dat de revolutionaire partijen, socialisten,
radicaal-socialisten c. s., niet die vorderingen
gemaakt hebbenwaarmede zij dreigden. In
het geheel geen vorderingen eigenlijk, zoodat
hun vooruitloopende grootspraak een dwaas
figuur maakt. Te Parijs zijn bij eerste stem
ming de acht conservatieve Gemeenteraads
leden acht op de tachtig, 10°/o, het is
ook niet veel! -- hernieuwd; misschien komen
er bij de herstemmingen nog één of twee door.
zijne penningen liefst in het stille. Alsof
Nutsleden en Rijksambtenaren babbelaars zijn
Men leert bijwijlen door schade en schande.
Der goede gemeente is een tamelijk blind ver
trouwen evenwel niet kwalijk te nemen. De
geheele inrichting der maatschappij stemt
daartoe.
Het geld is gemunt en van behoorlijk rand
werk voorzienelke snoeierij valt onmiddelijk
in ’t oog, en wat het papier aanbelangt; »zoo
sekuur als de Bank” is niet alleen een spreek
woord, maar ook een woord van waarheid.
De dagehjksche koop en verkoop is aan
geene bedenking onderhevig. Niet alleen,
dat men visch- en vleesch- en groentekeurders
heeft aangesteld, maar voor de zuivere toepas
sing van maat en gewicht zorgt de wet en
ijkmeesters komen op gezette tijden de gelegen
heid aanbieden tot de noodige zuivering, terwijl
de rijksveldwachters, glad onverwacht, verschij
nen, om tal van bekeuringen te maken, daar
waar ongeijkte of afgestempelde maten of
gewichten worden gebruikt.
Rijks-ontvangers hebben hunne controleurs;
gemeente-ontvangers, althans die in Friesland,
eene commissie uit Gedeputeerde Staten ter de militaire strafvordering
fine van onderzoek, Heeren apothekers kennen bedenkelijk onzekere toestand zijn tot verande-
den Geneeskundigen Raad (medische ring der halve bataljons te besluiten op gezag
'T 1 TT J’’ yan een minister van oorlog, wiens aftreden
hunne kekvisitatoren, de onderwijzeres hunne vaststaat in geval de keizer een voor zijn her-
dat de tegenstanders van
1 en die van de her
bet militaire strafgeding voor het
i bestaan.
Dit alarm, geslagen door de gematigde Nati
onale Zeitungbaart ernstig opzien aangezien
het den kritieken binnenlandschen toestand
meedoogenloos openbaart.
FRANKRIJK. De Gemeenteraadsverkiezin
gen hebben niet veel verandering gebracht in
den lande. Met inbegrip van de herstemmin
gen over den uitslag waarvan reeds nu vrij
noeg beoefend, als die nu ook en bij herhaling
in ’t groot geschiedt, is het meer
daaraan paal en perk te stellen. De mogelijke
verwoesting van den colorada-kever werd bij
Gelukkig, er zijn beste notarissen beste
kassiers en we wenschen geen enkel woord ten
Maar het is ge-
En er wordt
beweerd de wereld kan niet buiten deze heeren.
Ona nnlr nrnorl wn willon ninmanH nnrnimnn,
Maar wat we willen is, als ’t maar iets kan,
alles uit den weg nemen, wat eene catastrophe
in ’t leven kan roepen.
’t Is toch ellendig, als men denkt iets te
bezitten en men vertrouwt daarop ten volle,
morgen, overmorgen te moeten vernemen, dat
men zoo arm is als Job.
Dubbel ellendig, als men daar na jaren
zwoegens zijne opgespaarde penningen verloren i
ziet gaan en op zijn ouden dag nog blijde
mag zijn, wanneer men zich mag voeden met
’t draf der varkens.
Dwaas kan men ieder noemen, die zoo zijn
geld den eersten, den besten bewaarder toever
trouwt doch de groote menigte handelt naar
zij hoort. En al wordt daar van Nuts- en
Rijkspost-spaarbanken gesproken, neen, men
wil er geen praat van hebben en deponeert
VERGADERING van den RAAD der ge
meente Hemelumer Oldephaert en
Noordwolde, op Zaterdag den 16 Mei
1896 des voormiddags te 9| ure.
Punten van behandeling
I. Ingekomen stukken en
II. Verzoeken om afschrijving
omslag.
III Rapport van de commissie over het onder
zoek der armvoogdij rekeningen dienst 1895.
IV. Staten van oninbare posten van den hoof-
delijken omslag, de honden-belasting en het school
geld over 1895.
VBenoeming van een onderwijzeres aan de
openbare lagere school te Warns.
VI Idem van een onderwijzeres in de nuttige
handwerken aan de school te Nijega (Heidenschap).
VII. Adres van den politie-dienaar Botte de
Boer te Hemelum om verhooging van jaarwedde.
Koudum den 12 Mei 1896.
De Burgemeester,
H. M. TROMP.
van halve bataljons. Maar de halve bataljons
hielden geen stand en moeten thans in geheele
veranderd worden. De National Zeitung tracht
nu aan te toonen dat het militair bestuur of
een onvergefelijke vergissing beging in de op
lossing van een elementaire krijgskundige vraag
of opzettelijk een onhoudbare instelling in het
leven riep en reeds in 1893 plan had op ver
andering van de halve bataljons in heele. Het
zou daarbij dan de geheime bedoeling gekoes
terd hebben den intusschen voor een tijd van
vijf jaar ingevoerden tweejarigen diensttijd na
afloop van dien termijn af te schaffen en den
driejarigen diensttijd weder in te voeren, met
behoud evenwel van de verhooging van het
aantal manschappen. Tegen dezen gang van
zaken moet de Rijksdag een beslist neen over
stellen. Daarom moet over de voorgestelde
vervorming der halve bataljons in heele slechts
in verband met den algemeenen politieken toe
stand een beslissing genomen worden. Wel
verdient de minister van oorlog Bronsart ten
volle vertrouwenmaar deze heeft zelf zijn
aanblijven als minister afhankelijk gesteld van
de in het ongereede geraakte herziening van
en nu zou het een
de leden van
politie,) de Ned. Herv. predikanten hebben
en schoolopzieners, de werk- zieningsontwerp ongunstige beslissing neemt.
zijn in het lieden hunne opzichters, enz., enz., maar waar Daarbij komt nog
laatste tien a twintigtal jaren nog al zoo’n zijn nu d" a.._ aa™ d>
»er van
gig»»,., uuvu... Dat is jammer, vak uitoefenen
dubbel jammer I De heeren, die deze betrekking
bekleeden, staan in de schatting der goede
gemeente zoo boog, dat ze reeds daarom het
vertrouwen genieten. Het is dus hun plicht
te zorgen, dat ze dat vertrouwen ook bij voort
during kunnen genieten. De kloeke, vlijtige
J, i werkman, die zich een kapitaaltje heeft bespaard,
vertrouwt zijn ganscbe bezitting, de rentenier
de zijne evenzeer aan deze titularissen.
En als daar nu plotseling, als een donderslag
uit den onbewolkten hemel, het bericht komt
de firma N. N. is failliet of notaris N. is er
van door gegaan, dan is daar een jammer en
een wee, waarvan de gevolgen niet zijn te
J van
grootste deel uit dezelfde personen
