ATJEH.
Pinkstergedachten.
No. 42.
WOENSDAG 27 MEI 1896.
Zes en twintigste Jaargang.
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
aan
UITGEVER.
Y. KUIPERS, FIRMA H- BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
Prijs per kwartaal 70 cent franco per post 85 oent.
Prijs der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents
Voor eiken regel meer 7^ cent. Bij abonnement Is de prijs belangrijk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever
De Tel. ontving Zondag de volgende tele
grammen uit Nederl.-Indië
Een eerste kolonne nam stelling te Pantai
aan de helling van den berg, om te
Als broederen bijeen zijn
Alleen deze gedachte is waard te worden
herdacht en niet minder te worden betracht.
Och, het wereldsch beloop heeft zoovele be
slommeringen, zoovele zorgen, moeielijkheden,
teleurstellingen, enz., om van twist en twee
dracht, ruzie en haat niet te spreken
en Lam Manjang
veroverde Lam Tengah
een
tegen Lam Isi. Wij lieten hierbij meer
vijftig dooden en gewonden.
pens werd aan den schouder gewond.
Een tweede telegram luidde
Gesneuveld kapitein Kramer; gewond kapitein
Adama van Scheltema, de luitenants De Wilde,
van Hasselt, Ramaer en Brunsting.
Daarna nog een derde telegram van dezen
inhoud
Lam Pisang veroverd luitenant Lisnet ge
wond.
Uit deze telegrammen blijkt, dat de laatste
dagen slechts in schijn een tijd van werkeloos
heid voor onze troepen zijn geweest. Blijkbaar
heeft men zich voorbereid op een krachtig
optreden. Gemeld was, dat op den tweeden
Pinksterdag de operation zouden beginnen dat
geest is weder achter den rug. Wij hebben
eene bede, o, feestvierders, laat dit feest niet
ledig van U gaan. Ge waart onder familie,
verwanten, oude kennissen, ook uit den vreemde
en ge gevoeldet U weder zoo thuis. Be
waart die goede indrukken en gevoelt U immer
thuis ook onder de U omringendenwerkt
mede tot bevordering ook van hunne belangen.
Weest braaf en goed, verdraagzaam en hulp
vaardig. Dan geniet het Pinksterfeest zijne
rente, maar ook dan alleen.
gewond de le-luit. der inf. W. B. J.
Scheepens, licht gewond de kapt, der inf.
eendracht onder allen,
schepping rondom ons,
gaat, telken dage, voor boozen
gemeenschaps gevoel is nog niet dat, wat het
wezen moet Het moet allen omvatten, den
goeden ten steun, den kwaden tot bestrijding,
tot verbetering,
Als broederen bijeen zijn
er ge-
En, ’t is goed gezien, daar houdt de Maat
schappij Tot Nut van ’t Algemeen hare jaar
vergadering om weder haren invloed en hare
duizenden aan te wenden en te besteden over
eenkomstig haren naam en hare geaardheid,
haar karakter: wel te doen in het stille!.
Hoevelen nog konden als vrucht der Pinkster
viering deze maatschappij en andere weldadige
inrichtingen steunen Daar zullen er komen,
telkens meer wij wanhopen niet.
En daar is de Tweede Kamer bezig het
kiesrecht uit te breiden. Gelijk voor de wet,
ook ieder man een stem. Zoo ongeveer is hare
leus en zij wil het dan ook doen uitkomen
kiezer, met uw recht hebt ge ook uwe ver-
antwoording. Gaat de groote zaak niet goed,
gij zijt medeplichtig. Ziet, dat is ’t hem juist.
Men kan veel praten, veel bedillen, als men
buiten iets staat, maar zit men er mede in,
dan is men minder haastig en overweegt, wat Qemar vernemen,
te doen.
Nu overweging is het ware. Aan dien
arbeid moge ieder deelnemen, die kan en
bovendien die bezield is met en doordrongen
van dien reinen geest, die niet zich zelven
zoekt, maar die getuigt van zielenadel en het
merk van waardigheid en heiligheid om en met
en in zich draagt en elke Pinksterviering,
ook de jongste, - levere daartoe rijke vrucht!
H.
van Hasselt, de luit, der inf. De Wilde,
het metaal, rondom ons of in de beurs aan
wezig, de turf of steenkool, of wat er ook
verder moge zijn, het alles predikt, dat van
verre en nabij, omhoog en omlaag, menschen
werkzaam zijn, om menschen levensgenot te
bezorgen, levensgenot voor de spanne tijde
De maatschappij is een groot geheel, ieder
lid daarvan heeft het andere noodig en bij
ziekte van het eene deel moet noodwendig het
andere lijden. Het is dus eene noodzakelijke
behoefte, dat allen, die inderdaad het goede
willen bevorderen (èn dat zijn zij, die naar hun
vermogen in welken vorm dan ook willen
bijdragen) als broeders bijeen zijn en blijven,
niet alleen een enkelen avond, maar altijd en
immer door. Op dezen grondslag der broeder
schap heeft het geheel een vast fundament, dat
een onwrikbaar gebouw van rustige en wel
varende samenleving kan en moet dragen, en
dat de vervulling der profetie in en met zich
draagtseene kudde onder eenen herder
Het Pinksterfeest, het feest der verbroedering,
het feest van de uitstorting van den heiligen
Wij allen zijn menschen van gelijke bewe
ging. En ’t is niet de minste vrucht der
groote Fransche revolutie van voor eene eeuw,
dat in de verschillende constitutie’s het begin
sel is belichaamdieder, zonder aanzien des
persoons, is voor de wet gelijk
Maar ziet, men kan zoo iets decreteeren,
dat is als eene uitgemaakte waarheid vaststel
len en bepalen, doch daarmede is men er nog
niet. Die gelijkheid hangt af van de persoon
lijkheid van elk individu, elk lid in ’t bijzon
der. De maatschappij is een groot geheel
ieder lid daarvan is daardoor reeds verplicht
mee te arbeiden aan het blijvend bestaan daar
van. Wetende, dat daar eene erfenis is ont
vangen van het voorgeslacht, is het huidige
gehouden die met winst over te geven aan het
nageslacht. Dat moet de maatschappij in haar
geheel en op dezen koers moeten ook al hare
leden ieder in het bijzonder sturen. Dan gaat
het goed en dan ook gaat »de wereld” vooruit.
Elke sukkelaar in het groote raderwerk,
elke luiaard, elke verkwister ondermijnt; elke
dwarskijker of leeraar met drogredenen doet
eene massa kwaad. En vallen b.v. van de
tien voortbrengers er een drie- a viertal af, de
rest moet meerder, dubbel ploeteren, want toch
de vorigen hebben ook hunne behoeften.
Bijeenzijn als broederen beteekent dan ook
niet vrede te hebben met alle halfheid. Zulk
een bijeenzijn zou lafheid en onmannelijkheid
verraden en dit terwijl het karakter der ge
meenschap fermiteit als eerste stempel moet
dragen.
Het Paschen werd gevierd als het begin
nieuw leven en zoo vijftig dagen daarna,
als bet zaad ontkiemde en wortel had gescho
en de plant zijn stengel verhief, was het
den tuinman het goede van het kwade te
scheiden en het onkruid uit te werpen. Een
verschoonende hand zou hier een misdadige zijn.
En zoo zij het Pinksterfeest het feest der
reiniging, het feest ter opwekking en versterking
niet alleen van het nieuwe leven, maar van
de leiding daarvan in den goeden, den heiligen
geest.
En alle menschenkinderen, waar en hoe ter
wereld ook, ze kunnen mededoen, want de een
is den ander noodig. Een blik in de huis
kamer overtuigt. De grondstoffen van matten. Abee
tapijten of vloerkleeden, het glas- en aardewerk, beletten, dat den vijand hulp werd geboden
uit de IX Moekims. Een tweede kolonne
marcheerde langs de oostzijde van
naar Lam Pisang Een derde kolonne nam
dat zonen
wonen!
Hoe liefelijk verder dat die welwillendheid,
die vrede zich uitstrekt tot de buurtschap, ja
het gansch geheel omvat! Het vrede op
aarde in menschen een welbehagen” is het
loflied op ’t bijeen-zijn als broederen. Het
Kerstfeest kroont Pinksteren en omgekeerd
moet Pinksteren leiden tot het resultaat, dat
waarlijk het Kerstfeest als Christenfeest stem
pelt.
Als broederen bijeen zijn!
Hoe ellendig klein moet ieder zich gevoelen,
die medewerkt tot het uitstrooien van het zaad
der verwijdering. Hoe blind maakt haat en
partijschap voor de goede deugden der tegen
standers Dat holt en jaagt voort, steeds
wijder en wjjder van elkander en stort zich
wederkeerig in het verderf; - treurig uit
einde voorwaarEn toch het is zeker, dat van
alle ruzie, alle haat, deze uitkomst noodwendig
met zich moet medebrengen. Dwazen dan. die ^en
deze duivelen dienen. Waarom niet gedacht
waarom niet gelet
Daar is slecht? j
en het graf: I
De namen der gesneuvelde of gewonde offi
cieren zijn voluit kap. der inf. H. O. W. L.
Kramer, kap. der inf. G. Adama van Schelte
ma, ie luit. J. Brunsting, J. van Hasselt, P.
G. Ramaer.
Gewond is verder een luitenant De Wilde.
(Het Indische leger telt 2 luits. De Wilde
den le-luit. der inf. G. H. de Wilde en den
2e luit. der inf. M. de Wilde), en de le-luit.
der cav. P. H. Lisnet.
Volgens een telegram, door het N. v. d. D.
ontvangen, zijn kap. Kramer en 15 minderen
gesneuveld. Onder de gewonde officieren noemt
dit blad de le-luitenants Visser en E. C. van
der Heijden.
Verder zijn volgens het N. v. d. D. 132
minderen gewond en leed ook de vijand zware
i verliezen.
Aan het Ilandelsblad werd uit Indië geseind:
Onze troepen rukken steeds voorwaarts.
thans, reeds op den eersten Pinksterdag, Lam
Pisang, de stelling van Toekoe Oemar is be
machtigd en den vijand een gevoelige les ge
geven, strookt geheel met de voortvarendheid
van generaal Vetter.
Hier dient ook herinnerd, dat wij den 27sten
April een telegram ontvingen, meldende, dat
met het bombardement van de stelling van
Toekoe Oemar een begin was gemaakt. Dit
bombardement bad echter weinig uitwerking.
Bij de laatste operatiën zijn de troepen in
vier afdeelingen van binnen de linie opgerukt.
Zooals men weet was Lam Tih reeds eenige
dagen geleden platgeschoten en lag dus op den
weg naar Lam Pisang in de eerste plaats Lam
Tengah aan de beurt.
In Zuidelijke richting werd nu voortgetrokken
over Lam Manjang naar Lam Isi. Hier was
men dus in het centrum van het verzet, van
waar de vijand in de laatste dagen ons be
stookte. Dat men op grooten tegenstand is
gestuit blijkt wel uit het groot aantal dooden
en gewonden die hier vielen.
Nadat den vijand bij Lam Isi een nederlaag
was toegebracbt, blijkt hij zich teruggetrokken
te hebben. Onze correspondent seint althans
niets van een bloedig treffen van de kolonne,
die rechtstreeks naar Lam Pisang is getrokken,
Dat Lam Pisang reeds nu genomen is, is
een groot succes voor onze troepen. Spoedig
zullen wij nu wel iets anders omtrent Toekoe
deze duivelen dienen.
aan het kortstondige zijn,
op de snelheid van den tijd
ééne spanne tusschen de wieg
dat is eene oude waarheid en reeds half be
daagden stemmen hare gaafheid toe. Waarom
en waartoe dan afstooting, verwijdering, vijand
schap?
Zeker, als we het hoor en wederhoor toe
passen, dan heeft A een aantal redenen van
ontevredenheid over B, maar omgekeerd B
weder tegenover A. Eerst was het nog niet
zoo erg, maar ziet C en D kwamen er ook
tusschen, goede vrienden natuurlijk en die
in dit hun karakter de verwijdering nog ver
der brachten. En als nu A en B en C en D
tot de meest notabele ingezetenen eener ge
meente behooren, dan het kan niet anders,
lijdt deze er schade onder. Waar eendracht
macht kon maken en vele goede dingen be
vorderen, daar vernietigt tweedracht alles en
doet het nog ten goede ontkiemende zaad ver
stikken onder de overmacht van het onkruid.
De duivel, thans een groote en afzichtelijke,
triumfeert
’t Is goed, ’t is uitstekend zelfs, dat
zette tijden zijn, waarop de groote menigte
gewezen kan worden op het hooge belang van
Al predikt gansch de
dat de zon daar op
en goeden, het
Jaer dwalen duivelen rond in allerlei ge
daante, die menschen en menschen van elkan
der vervreemden, die nijd en afgunst scheppen
onder de leden eener zelfde gemeente, tusschen
deze onderling en verder tusschen gewesten,
volkeren en natiën.
Hoe liefelijk daarentegen is het denkbeeld,
-1 van ’t zelfde huis als broeders samen
den bergrug Gesneuveld kapt, der inf. H. O. W. L. Kramer,
zwaar gewond de le-luit. der inf. W. B. J.
stelling benoorden Djempit. Eene vierde kolonne A.
T T na J. Adama van Scheltema, de le-luit. der inf.
hevig gevecht. Nu rukten de troepen op J.
dan de 2e luit, der inf. P. G. Ramaer en de le
Luitenant Schee- luit, der inf. J. Brunsting.
Een later telegram aan het Ilbl. meldt
Pakan Badak en Lam Pisang zijn door onze
troepen genomen. Onze verliezen bedroegen
180 man aan gewonden en gesneuvelden,
waaronder 11 officieren.
Zooals onze lezers gezien hebben, bevindt
zich onder de gewonden ook de eerst onlangs
van Java naar Atjeh overgeplaatste 1ste luit.
E. C. van der Heijden, zoon van generaal
Karei van der Heijden, van wien reeds een
zoon als officier op Lombok sneuvelde. Hopen
wij voor den grijzen vader, dat geen nieuw
smartelijk verlies hem treffe.
Kapitein Kramer, thans gesneuveld, werd
geboren in 1857; hij werd 2e luit. 28 Juli
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiën Dinsdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
BI.W VÖlill FIÜLSLIMI.
- - x
FRISO
JIM8-1' UIIHIH'.lll