ÉB
ZATERDAG 29 AUGUSTUS 1896.
No. 69.
Officiéél gedeelte.
Nieuwstijdingen
Zes en twintigste Jaargang.
I
Y. KUIPERS, FIRMA H- BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
r-
FRIS
N,
\m ws n adv uni: vni:
BLAD VOOD FRIESLAND.
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
'S.
C-
e r
'8.
van
e
3
l
Donderdag het volgend
Maar vóór
den.
jaar.
ingrijpen
s
i
Prijs per kwartaal 70 oent franco per post 86 oent.
Prijs der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents
Voor eiken regel meer 7} cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lag
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever
UITGEVER:
sn
an
e
n
e
e
i
3
adres verzocht
bepalingen
ur
J.
ir
k.
jl-
8.
sr
Is.
n-
«Toekoe Baid heeft zich aan kolonel Stem-
bataljons.
Aan het plan
liberaal vergelijk hun oordeel over algemeen
kiesrecht, over den acht-uren-dag, over
In 't hoofdkiesdistrict Franeker is men
druk bezig met bet stellen van candidaten voor
behandeling van
te nemen aan
I’ rit r. i li i U11 hi i. h- -
VERGADERING van den RAAD der
gemeente Hemelumer Oldephaert
en Noordwolde op Dinsdag den 1
September 1896, des voormiddags te
9] ure.
Punten van behandeling:
I. Ingekomen stukken en mededeelingen.
II. Benoeming van een Wethouder wegens pe
riodieke aftreding van den heer O. H. Bajema.
III. Aanbieding van de gemeente- en armvoogdij-
begrootingen voor 1897.
IV. Verzoek van S. Meinesz e. a. te Nijega
om de vaart door dat dorp van de kerk tot de
Foekegracht uit te diepen.
V. Samenstelling van de stembureaux.
Koudum, den 26 Augustus 1896.
De Burgemeester,
H. M. TROMP.
Bij kon. besluit zijn benoemd met 10 Sep
tember tot griffier bij het kantongerecht te
Bolsward mr. F. D. de Boer, thans griffier
bij het kantongerecht te Zuidhornen tot
ambtenaar van het openbaar ministerie bij de
kantongerechten in het arrondissement Leeu
warden voor de kantons Harlingen, Bolsward
en Sneek, ter standplaats Leeuwarden mr. P.
Peereboom te Apeldoorn, werkzaam aan het
parket van den officier van justitie te Zutphen.
Telegrammen uit Atjeh aan de N. R. Ct.
en het A. Hlbd. geseind, luiden achtereenvol
gens
«Gisteren werden onze troepen voorbij Ana-
galoeng beschoten. Twaalf minderen werden
gewond, twee gedood. Onze troepen rukken
verder op:” en
nog vóór 15 September bij de Tweede Kamer
zal worden ingediend. Een der eerste werk
zaamheden dezer Kamer in het aanstaande
zittingsjaar zal vermoedelijk zijn de behandeling
van het ontwerp tot instelling van Kamers van
Arbeid.
De afdoening der kieswet door de Eerste
Kamer kan, naar men verneemt, nog aan het
einde van dit zittingsjaar tegemoet gezien wor-
2—. Als men weet, begint den derden Dins
dag in September het nieuwe parlementaire
wijzers heeft aan B.
de vacature in de Provinciale Staten ontstaan
door het bedanken van den heer Fennema,
wegens zijn optreden als lid der Eerste Kamer.
Genoemd worden de heeren mr. Wichers
Wierdstna te Franeker, E. P. H. Kingma te
Makkum, N. Simonsz te Harlingen en E. Jansen
te Witmarsum.
-- Bij Kon. besluit is vrijstelling van port
verleend voor de briefwisseling over dienstza
ken van de auditeurs-militair met de burgemees-
sters.
De Haagsche correspondent der Zutph.
Ct. gaat nawat de Eerste en de Tweede
Kamer, bij de hervatting harer werkzaamheden,
zullen te doen hebben. Speciaal verdient uit
dat relaas vermelding, dat het ontwerp tot in
stelling van Kamers van Arbeid spoedig in
staat van wijzen zal komen en de Memorie van
Antwoord met een gewijzigd ontwerp zal wor
den ingediend. Is de correspondent goed inge
licht, dan zal de regeering, wat de organisatie
en inrichting der Arbeids kamers betreft, aan
verschillende bedenkingen tegemoet komen. De
conferentie van de commissie en rapporteurs
met de betrokken ministers moet tot een be
vredigend resultaat hebben geleid.
De vereeniging voor den Effectenhandel
te Amsterdam heeft bepaald dat 31 Augustus
beschouwd zal worden als beursvacantiedag.
Bij de. bataljons infanterie te Amsterdam,
Naarden, Hoorn, Helder, Utrecht, Amersfoort,
’s-Hertogenbosch, Maastricht, Roermond, Arn
hem, Nijmegen, Doesburg, Deventer, Leeuwar
den, Groningen en Assen, zouden Donderdag,
de met groot verlof zijnde miliciens van de
lichting van 1892 en 1893 tijdelijk onder de
wapenen komen, om te worden geoefend in de
het nieuwe geweer en om deel
de practische oefeningen dier
gezegd hadden.
Een klein beetje geschreeuw en gefluit en j
applaus en toen begon Vliegen. Hij sprak
over het Londensche congres, rechtvaardigend
de daar plaats gehad hebbende uitsluiting der
anarchisten en der revolutionaire socialisten.
Het was eenvoudig onmogelijk, dat zij met de
parlementairen konden beraadslagen over dezelfde
onderwerpen, noodwendig zou men in botsing
komen en tot een besluit zou men zeker niet
geraken. Er bestaat geen enkel punt van
overeenkomst tusschen de beide partijen, het
is dus onmogelijk samen een vruchtbare be
spreking over eenig onderwerp te houden.
Een anarchist denkt precies als een oud- ,T - n
- Versteeg, een inspecteur en zes agenten. En
de menschen die zoo zijn voor het geweld, die
van den minister van oor
log om, nu door het vertrek van twee batal
jons infanterie van Leeuwarden naar Assen, de
kazerne te Leeuwarden voor een zeer groot
gedeelte niet wordt gebruikt, haar gedeeltelijk
tot huisvesting van de marechaussee in te rich
ten, zal thans gevolg worden gegeven. De
aanbesteding zal 2 Sept, plaats bebben. De
kosten zijn begroot op f 10,000. De cavale-
rie stallen zullen tot stalling der paarden worden
ingericbt.
Ook te Rotterdam is door de Vereeniging
voor Effectenhandelaren besloten 31 Augustus
beursvacantie te houden.
Het waterschap der Vijf deelen Zeedijken
buitendijks zal een geldleening aangaan, groot
f 173,000, zijnde het tweede gedeelte van
de leening groot f 275,000, rentende 3^ pCt.
De Keizer en Keizerin van Rusland zijn
Donderdag om halfelf in Weenen aangekomen.
Aan het station werden zij ontvangen door het
Oostenrijksch keizerpaar, alle aartshertogen en
aartshertoginnen.
De keizerlijke paren stegen in open rijtui
gen, bespannen met zes paarden, de beide
Keizers zaten in het eerste rijtuig, de Keizer
innen in het tweede, zij werden door de be
volking met geestdrift toegejuicht.
Het bestuur der afdeeling Leeuwarden
en Omstreken van den Bond van Ned. Onder
en W. bij gemotiveerd
om de verordening, houdende
van orde en tucht op de scholen
Brieven en Berichtende Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiön Dinsdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
foort onderworpen.”
De commissaris van dit gewest, Mr. B. P.
Baron van Harinxma tboe Slooten, wordt mor
gen (Zaterdag) van zijne buitenlandsche reis
te Leeuwarden terugverwacht.
Op de algemeene vergadering van den
Volksbond tegen drankmisbruik welke 10
Sept, te Rotterdam zal worden gehouden,
zal o. a. een voorstel van de afdeeling Deventer
in behandeling komen, luidende
«De algemeene vergadering bet nut van
kook- en huishoudscholen voor den arbeidenden
stand erkennende, machtigt het Hoofdbestuur
om de afdeelingen in de oprichting van der
gelijke scholen of cursussen zooveel mogelijk
te steunen.
Geen onpractisch voorstel voorzeker!
Er wordt gemeld, dat het ontwerp tot
regeling der gemeente-financiën waarschijnlijk
den wetgever in het arbeiders-vraagstuk
en met zulke menschen kunnen de parle
mentairen niet opschieten.
Deze redenaar, die al een paar maal door
gefluit of geschreeuw was onderbroken, werd
met een donderend applaus, en een gillend
gefluit beloond voor zijn moeite.
Fortuyn gaf hierop het woord aan Polak,
die dan ook naar voren trad. Maar nu begon
het lawaai eerst goed. Domela Nieuwenhuis
stond op en vroeg het woord. Maar «neen”
werd er geroepen, «eerst Polak” en daartegenin
weer«Ja, eerst debat over Vliegen, en dan
Polak.”
Nieuwenhuis klom op een stoel, dan kon-ie
beter z’n mannetjes beheerschen; z’n vrouw
hield de stoel vast.
Als een standbeeld stond hij daar, zwijgend,
alleen maar glimlachend rondkijkend en met
z’n oogen de menigte «bewerkend.”
Een geschreeuw was het en een gebrul van
belang, zenuwachtig schouderophalend stond
Fortuyn op het podium, elk oogenblik de groene
tafel met zijn voorzittershamer beukend. Maar
dat hielp hem ook al niets, het geschreeuw
bleef aanhouden ’n wedstrijd welk geschreeuw
wel het ergste was, het parlementaire of het
revolutionaire; het laatste won het.
Toen even een kleine opening in den muur
van geluiden, die de stem van den voorzitter
scheidde van de vergaderden en, handig daarvan
gebruik makend, wierp hij over de hoofden der
opeengepakte menigte de woorden«Nieuwen
huis heeft het woord.”
Het was blijkbaar zijn bedoeling een einde
te maken aan de herrie door zijn meening op
te offeren voor die der tegenpartij, maar dat
wilden zijn eigen geestverwanten weer niet.
«Al za’k dood, dat gebeurt niet!” schreeuwde
de een; «jongens, nou wij janken!” een ander
en opnieuw begon het lawaai. Troelstra en
anderen verlieten als protest de zaal, maar de
herrie duurde voort.
Weer kon Fortuyn even wat zeggen. Hij
vond het toch maar beter dat Nieuwenhuis nu
een
zorgen dat dit ordelijk zou gebeuren.
Van Maastricht was een telegram gekomen,
luidend Groote agitatie driemaal hakpartijen
staat van beleg afgekondigd. Ten slotte deelt
de voorzitter nog mee, dat na afloop der
vergadering voor de Maastrichtsche stakers zal
worden gecollecteerd.
Vliegen zou het eerst spreken.
hij kon beginnen, werd uit de vergadering een
motie ingediend, vragende na eiken spreker
debat toe te staan. De voorzitter wilde dat
niet, wel nadat alle drie de sprekers het hunne
van openbaar lager onderwijs, te herzien en
daarin bepalingen op te nemen, die aan de
klasse-onderwijzers een gewenschten invloed
waarborgen.
De inspecteur van den geneeskundigen
dienst der Landmacht, generaal Van der Burcht
van Lichtenbergh vertrok naar Breda, ter bij
woning van eene groote manoeuvre op de
Molenschotsche heide, welke oefening eene be
proeving van de reglementen van den genees
kundigen dienst ten doel heeft.
Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant
hebben bet vonnis van den schuttersraad te ’s-
Hertogenbosch bevestigd, waarbij schutterplich-
tigen wegens gefingeerd overbrengen van hun
domicilie naar een gemeente waar de schutterij
rustende is, om zich op die wijze aan hun
schuttersplichten te onttrekken, veroordeeld
werden.
- - Door
de Haagsche rechtbank werden
weer een aantal bedelaars veroordeeld tot op
zending naar een Rijks werkgesticht. De
meesten waren reeds meermalen in de «kolonie”
geweest, waarvan sommigen bij hun ontslag
een uitgaanskas hadden van zeventig gulden,
welk bedrag in een paar dagen was opgemaakt.
De Koningin-Regentes heeft als blijk van
Haar belangstelling in den arbeid van den
Oranjebond van Orde voor een bedrag van
f 2000 deelgenomen in de obligatie-leening
voor de stichting Huis en Hof te Amersfoort.
De mannen van de verbroedering aan het werk.
Onder bovenstaand opschrift geeft de Amsler-
damsehe Courant van Donderdag het volgend j
vermakelijk verslag
Gisteravond in Plancius. Vliegen uit Maas
tricht, Polak van hier en mr. P. J. Troelstra
uit Utrecht zouden er spreken, Fortuyn presi
deerde. ’t Was dus een vergadering van
parlementaire socialisten, maar natuuriijk in de
stampvolle zaal heel wat revolutionaire idem.
Kort opende Fortuyn de vergadering, zeggend
te weten dat de revolutionairen hier, zooals zij
zelf het noemen, «licht zullen ontsteken,” en
beroep doende op de vergadering, om te
- zijn zin kreeg, dan kon de vergadering voort
gaan.
«Ik protesteerriep er een op het podium.
i «Houd je kop dicht, lammeling!” een uit
de zaal.
En voort scholden ze weer, de een parle
mentair, de ander revolutionair, zelfs in hun
schelden vasthoudend aan bun beginsel. Dan
op eene: «vuilak!” roept er een en stormt op
het tooneel aan. Gevecht vóór het tooneel
Domela Nieuwenhuis staat nog altijd op z’n
stoel, z’n vrouw houdt nog altijd den stoel vast.
Bestorming van het tooneelvelen klimmen
er op, zoodat het ook daar vol wordt en van
schrijven voor de verslaggevers niet veel meer
kwam. Toen wij ook maar op ’n stoel, een
collega op 'n tafel.
Daar kwam ook Domela op het tooneel, maar
ook daardoor bedaarde het tumult niet, in
tegendeel, ’t werd erger. Wat zal zoo’n
socialistische maatschappij er toch lief uitzien
als je er honger hebt wordt er net zoo lang
over gevochten of je ossen- of varkensvleesch
zal krijgen, tot je gewoonweg doodgehongerd
bent.
Midden onder het rumoer kwam achter in
de zaal binnen de commissaris van politie
Versteeg, een inspecteur en zes agenten.
