ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1896.
No. 77.
Nieuwstijdingen
Zes en twintigste Jaargang.
Dit Blad versohijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
wijs dat geld in de pen-
kozen is.
beweging,
Pry's per kwartaal 70 oent franco per post 85 cent.
Prijs der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents
Voor eiken regel meer 7| cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever
UITGËVERs
Y> KUIPERS, FIRMA H- BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM.
Het niet opnetnen
bij de kieswet is bekend,
gewezen
I
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiön Dinsdag en Vrjjdag morgens vóór 12 uur.
beloofd voor altijd de Vereenigde Staten te
verlaten als Mac-Kinley tot president wordt
gekozen zijnerzijds heeft de andere, Donaldson,
hetzelfde beloofd, ingeval William Bryan ge-
richting van
Ion aandrijven,
water scheerde en
onder water doorging.
Bij Kon. besl. is aan H. J. G. Mod
derman, hoofddirecteur der Rijkswerkinrichtin-
gen te Veen huizen, verlof verleend tot het
aannemen van de versierselen van ridder van
de Mérite Agricole, hem door den Minister
van landbouw van Frankrijk geschonken.
Bij Kon. besl. is aan D. Witteveen, op
zijn verzoek, eervol ontslag verleend als bur
gemeester van Ooststellingwerf.
Een der firmanten van de firma Ruys
en Co., te Rotterdam, n.l. de heer Ruys, is,
naar men aan de Tel. bericht, naar Rome
vertrokken, ten einde daar in overleg te treden
met den Nederlandschen gezant, den beer Wes
tenberg en een conferentie te houden met de
Italiaansche regeering in zake de inbeslagneming
van het stoomschip Doelwijk.
De Minister van Binnenlandsche Zaken,
overwegende, dat ten gevolge van het over
lijden van den heer mr. J. H. L. Haffmans,
een verkiezing van een lid van de Tweede
Kamer der Staten Generaal moet plaats hebben
in het boofddistrict Venlo; gelet op artikel 101
der wet van 4 Juli 1850 (Staatsblad No. 37);
heeft goedgevonden te bepalenle. dat de
verkiezing van een lid van de Tweede Kamer
der Staten Generaal in het hoofdkiesdistrict
Venlo zal plaats hebben op Dinsdag 13 October
1896; 2e. dat de herstemming, is die noodig
zal geschieden op Dinsdag 27 October daar
aanvolgende.
De uitreis van de ter bescherming van
Nederlandsche belangen naar de wateren van
Konstantinopel uit te zenden schepen is voor-
loopig bepaald op 26 dezer.
Daartoe zijn aangewezen de Johan Willem
Friso, commandant kapitein ter zee A. P. Ta-
dema, en de schoener Zeehond, commandant
kapitein luitenant ter zee J. van den Bosch.
De Ilaagsche Crt. noemt de bedenking
der Arnh. Crt. dat de kieswet met de Israë-
lietiesche feestdagen geen rekening houdt, «meer
spitsvondig dan juist.”
«Vooreerst toch heeft de kiezer onder de
nieuwe wet niet te schrijven, slechts een
streepje te zetten bij een naam, en zal dit
misschien wel door een niet al te letterlijke
uitlegging van de Israëlietische wet worden
toegelaten.
Maar het bezwaar zal zich ook in de praktijk
niet voordoen. Op Zaterdag houdt men in ons
land geen verkiezingenen de hoogst enkele
maal, dat zulk een stemdag met een buiten
gewonen Israëlietiscben feestdag zou samenvallen,
kan de Regeering daarop attent worden ge
maakt. Artt. 130 en 131 der kieswet laten
den minister dan genoeg ruimte van beweging,
om ook op dit achternakomend gemoedsbezwaar
zoo noodig te letten.”
van Ede in de tabel
Thans wordt er op
gewezen dat Wonseradeel op een te laag cijfer
is gesteld wat betreft den huurprijs van wonin
gen. enz. Het valt onder de laagste, terwijl
het steeds tot de meer welvarende heeft behoord.
Brand in een lucifersfabriek. Woens
dagavond ongeveer 6 uur ontstond brand in de
luciferfabriek Lumen” te Schiedam. Met ver
bazende snelheid greep het vuur om zich heen.
De brandweer, die, nog voor de alarmklok ge
luid kon worden, was toegesneld, had bij den
geweldigen wind de handen vol om de belen
dende panden te behouden. Naarmate zij ver
sterkt werd, kon zij in het brandend perceel
water gaan werpen.
Van het personeel der fabriek werd een jon
gen deerlijk gebrand, door den directeur gered,
die bij zijn menschlievende pogingen zelfs ernstige
brandwonden bekwam. Een andere jongen
werd, verwezen van schrik, door een toeschou
wer van de aan het pand aanwezige brandlad
der gehaald.
Gebeurde dit alles en het instorten van dak
en bovenverdieping in enkele oogenblikken, vrij
spoedig verspreidde zich het gerucht, dat nog
twee jongens van de fabriek vermist werden.
In hoever het te vreezen is dat zij zijn om
gekomen, is nog niet uit te maken. Daar
echter een der omstanders uitvoerig verklaarde,
hoe hij een jongen door de vlammen heen naar
een lagere verdieping zag vallen, moet omtremt
een der vermisten worden aangenomen dat hij
bij den brand is omgekomen.
Tijs ongeluk. De gezagvoerder T. H.
Bakker, van het Nederlandsche schoonerbrikschip
Mina, die op reis van Papenburg naar Frede-
riksvaerik is overleden, had gedurende 48 jaren
gevaren en in dien tijd veertienmaal schipbreuk
geleden. In tweemaal 24 uren leed bij drie
maal schipbreuk, n 1. het schip van zijn vader,
waarbij hij als 12 jarige jongen aan boord was,
zonk op de Engelsche kust; een stoomschip
redde hen, maar werd bij Westkapelle zoodanig
aangevaren door een barkdat allen op de
bark overgingen, welke des nachts in bet Goe-
reesche Gat strandde, waarbij een reddingsboot
hen van boord haalde. De overledene had
daarom den naam «Tijs ongeluken vele
schepelingen wilden niet aanmonsteren, als zij
wisten dat Tijs meeging.
Omtrent de expeditie naar Soedan wordt
geseind uit KaïroOp het verschijnen der
Egyptische troepen zijn de Derwischen naar
het Zuiden gevluchtzij worden achtervolgd
door de cavalerie en de kanonneerbooten.
Verscheiden emirs hebben gecapituleerd. Te
Dongola is de Egyptische vlag geheschen.
De heer Olney, Staats secretaris voor
binnenlandsche zaken in New-York, heeft Tynan
erkend als een Amerikaansche burger. Dat
maakt de uitlevering niet gemakkelijker.
In Londen hecht men groot gewicht aan
het bezoek van den Franschen gezant, Maan
dagavond aan lord Salisbury. Niet in verband
met de uitlevering van Tynan, maar wel met
de Armenische quaestie. Men ziet een rege
ling dier quaestie tegemoet tusschen Engeland,
Frankrijk en Rusland.
Wat de politiek al niet doet!
Twee bewoners van Milwaukee in Amerika,
hebben een zeer zonderlinge weddenschap aan
gegaan. De een, een zekere Burke, heeft
Het hoofdbestuur van den Bond van
Ned. Onderwijzers wil dit jaar wèl een alge-
meene vergadering houden, vooral omdat er een
massa voorstellen ter behandeling zijn. Leeu
warden wil bijv, ook onderwijzers, die benoemd
worden tot hoofden der scholen, lid van den
Bond laten blijven.
De afd. Amsterdam wil zich in de politiek
mengen; het wil, dat bet hoofdbestuur bij de
aanstaande verkiezingen voor de Tweede Kamer
een of meer candidaten zal steunendie de
beginselen van den Bond huldigen, en wil
De Tsaar in Frankrijk. Het regent
Fransche liedjes op den Tsaar en de Tsaritsa.
In bijna alle café chantants te Parijs worden
er gezongen, bijna alle componisten schrijven
noten op de blijde gebeurtenis. Men leze den
Figaro maar eens, dat blad noemt er een der
tigtal op in de laatste dagen gedicht en ge
componeerd en zet er dan achter etc. etc.
Maar de Figaro vindt het volgende van den
dichter-componist Antonin Louis het mooiste,
het meest populaire althans:
«Pour la patrie et la double alliance,
Saluons le Tsar
Et son étendard.
Au monde entier tous les échos de France
Diront notie ardeur
Pour la Russie et pour l’Emp’reur.”
Aardbevingen. Op Ijsland zijn weer
aardbevingen gevoeld, o.a. te Reikjavik in den
nacht tusschen 5 en 6 September twee hevige
schokken. Een huis stortte in, waarbij een
oude man en een vrouw het leven verloren.
In den laatsten tijd zijn op bet eiland in ’t
geheel 155 boerderijen door aardschokken ver
nield. De Tsaar van Rusland heeft 4000
kronen bijgedragen in het ondersteuningsfonds,
de Keizerin weduwe van Rusland 3000 kronen
en de Koning en de Koningin van Denemarken
samen ook 3000 kronen.
- Ook een industrie! Een mooi staaltje
van statistiek is, dat de waarde van de eindjes
sigaar en sigaretten die jaarlijks in Engeland
worden weggeworpen, 13 miljoen gulden be
draagt.
Bij de Algemeene Doopsgezinde Sociëteit
werden na afgelegd aanvullingsexamen als
studenten toegelaten de heeren A. Hulshoff,
J. Hulshoff en F. Dijkema, allen in het bezit
van diploma eind-examen aan een gymnasium.
De Wick Organ Company te Chicago
heeft een nieuw Harmonium in den handel ge
bracht, dat door zijn vernuftige constructie een
echt curiosum mag heeten. Het is namelijk
tegelijk een Harmonium en een compleet schrijf
bureau met loket-kasten. bergruimte en schrijf
blad, terwijl door een voortreffelijk gebalanceerd
hefboom systeem de metarmorpbose in een om
mezien plaats vindt. De uiterlijke vorm (naar
verkiezing die van een Bureau of van een
Orgel) is zeer fraai en de prijs buitengewoon
matig.
Te Boulogne Sur Mer is een gedenkteeken
onthuld ter eere van den luchtreiziger Francois
Lhoste, die met zijn ballon het Kanaal twee
maal overstak, en de eerste was, die dat waag
stuk aandorst. Vaker kon hij ‘t echter niet,
daar hij bij den tweeden tocht verdronk.
Bij elk der corpsen infanterie is thans
weder een sabel in gebruik gesteld tot proef,
waarover rapporten worden ingewacht, teneinde
te beslissen of de oud model sabel van de
officieren door deze al dan niet zal vervangen
worden.
Tengevolge der onderzoekingen van de
melaatschheid in Memel, aan de Russische grens,
door prof. Koch, zal er aan de Süderspitze bij
Memel een leprozen-huis worden gesticht.
boven de zee. Een
ongewoon schouwspel bracht Dinsdagmiddag
circa 3 uur Lemmer in rep en roer. In de
deze plaats kwam nl. een luchtbal-
waarvan het schuitje over het
bij tusschenpoozen geheel
- - -o—a- ’t Was te zien dat de
luchtschippers door het uitwerpen van ballast
trachtten de ballon te doen stijgen.
Het gelukte eindelijk over den zeedijk ten
noorden van Lemmer te komen, evenwel niet
zonder dat het schuitje tegen den zeedijk stiet.
Daarop steeg de ballon weer een weinig, en
trok het water «de Zijlroede” zonder ongeval
len over, om onmiddelijk daarna weer zooveel
te dalen, dat het schuitje langs den grond
schuurde. Van deze gelegenheid maakten de
twee inzittenden gebruik om aan land te sprin
gen, waarbij zij in een rietpolle terecht kwa
men. Zij waren geheel naakt. Boven de
Zuiderzee hadden zij zich, om zich zoo noodig
zwemmende te kunnen redden, van hun natte
kleeding ontdaan en de om deze ballon te doen
stijgen, over boord geworpen.
In een in de nabijheid der landingsplaats
staande woning werden zij, zoo goed als ’t ging,
van kleederen voorzien om den tocht naar Lem
mer circa een kwartier afstand te kun
nen aanvaarden. Daar aangekomen werden zij
door den burgemeester liefderijk ontvangen en
van geschikte kleeding voorzien.
Uit het pas verschenen Jaarboekje van
de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen blijkt,
dat op 1 Juli 11. de maatschappij 314 departe
menten telde met 13,670 leden en 289 eere-
leden. Tot de vele instellingen behooren o. a.
68 bewaarscholen, 37 bibliotheken voor jonge
lieden, 23 floralia-vereenigingen, 23 gymnastiek-
scholen, 26 hulpbanken, 30 scholen voor han
denarbeid, 30 scholen voor vrouwelijke hand
werken, 163 spaarbanken, 30 teekenscholen,
328 volksbibliotheken, 83 commissiën voor
volksvoordrachten, 30 ziekenfondsen, enz. De
begrooting voor 1895/96 bedraagt aan uitgaven
f 44,845,44 en sluit met een nadeelig saldo
van f 11,300, te nemen uit het kapitaal der
Maatschappij.
-
daarvoor uit de kas f 1500 beschikbaar stellen.
Het hoofdbestuur vereenigde zich met dit voor
stel.
Zij deden wel zoo
sioenkas te storten.
Wegens verzuim van doorhaling op het
inschrijvings-register vervoegde zich bij de sec
retarie te Alkmaar iemand, die in 1892 voor
de nationale militie was ingeschreven, doch
nog vóór het register werd gesloten met zijn
moeder naar Amerika was vertrokken. Onbe
kendheid met dit vertrek is wellicht de oorzaak
geweest, dat zijn naam niet werd doorgehaald,
zooals dit in art. 21 van het Kon. besluit van
7 Dec. 1861 (Stbl. No. 127) was voorgeschreven.
Hij had een laag nummer getrokken en
daarom werd hij opgeroepen als milicien. Daar
hij evenwel niet verscheen, werd de houder
van het aan de beurt zijnde nummer ingelijfd.
Nu is hij teruggekeerd en bood zich vrijwillig
aan om zijn dienst zoo noodig nog te volbrengen.
Ingevolge art. 172 der militiewet zullen de
Gedeputeerde Staten zoo spoedig mogelijk zijn
zaak onderzoeken. Wordt het verzuim van
doorhaling niet als reden tot vrijstelling be
schouwd, dan zal hij 7 jaar moeten dienen,
waarvan hij vijf jaar onder de wapenen zal
moeten blijven.
Een luchtballon
Illlll 1111)11 llllhlllll
t.
MECWS- EN ADVERTENTIE-
FRISO
