ZATERDAG 21 NOVEMBER 1896.
Zes en twintigste Jaargang.
No. 93.
N ieuwstijdingen
Y- KUIPERS, FIRMA H BRANDENBURGH EN ZOON, TE WORKUM
FRISO
heid iiimi niibi.nii.
MEI IIS- El 11)1 EHTEIIIE-
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
tiers,
Sta-
wetsontwerp.
e.
an
Prijs per kwartaal 70 cent franco per post 86 cent.
Prijs der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents
Voor eiken regel meer cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever
UITGEVER:
voor
dere
'ege
oba
tske
de
ran
ran
■ies
zan
in
er
je
»d
)F
;t te
rees-
d. te
wke
j en
i en
z v
en
an
te
;rd
rus
ory
im-
iwen,
is L.
van
euw-
lorp
naar
naar
‘gen;
>rne;
tard;
orst,
I.
nek,
Ja-
sbe
an
te
tje
'Dg
>p-
ier
no
te
48
1 uur
A.
tje
na
v
n-
en
v
•uds-
r te
s te
a v
-gen
wd
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiên Dinsdag en Vrjjdag morgens vóór 12 uur.
Brand. Te Hardegarijp is, doordat
een vrouw een stoof met vuur in het bed ge
plaatst had, brand ontstaan. Drie woningen,
benevens een groote hoeveelheid hooi en win
tervoorraad zijn verbrand. Slechts één der
huizen was verzekerd.
onder de voorwaarde, dat al wat de maatschappij
uit kracht dezer erfstelling verkrijgt, zal strek
ken tot vermeerdering van het ^Schoolfonds,”
dat door het hoofdbestuur wordt beheerd1
Wordt dit schoolfonds te eeniger tijd opgeheven
dan zal het verkregene strekken tot vermeerde
ring van het fonds der Maatschappij tot Nut
van ’t Algemeen. De erfgenamen ontvangen
elk de helft van de zuivere opbrengst der
nalatenschap, onder den last van het vrucht
gebruik, dat levenslang is gelegateerd aan twee
reeds bejaarde dames. De zuivere opbrengst
der nalatenschap wordt geschat op f 70,000.
De minister van oorlog heeft bepaald,
dat de cursus voor officieren, die de studiën
voor den intendance-dienst volgen bij de hoo-
gere krijgsschool te ’s-Gravenhage, bij de Nederl.
school voor nijverheid en handel te Enschede,
in de jaren 1897 en 1898 zal aanvangen op
1 Mei en eindigen op 14 Juli d. a. v., en dat
die cursus vervolgens ieder jaar zal worden
gehouden van 1 April tot 30 Juni.
De gewezen bode aan het Dep. van
Koloniën, indertijd veroordeeld wegens postze
geldiefstal, heeft op zijn verzoek aan de Konin
gin Regentes om heropening van zijn proces,
een afwijzende beschikking ontvangen.
De Maasbode plaatst aan het hoofd van
baar nummer van Dinsdagavond zonder com
mentaar het volgende haar gestelde ultimatum
Aan de Redactie van de Maasbode.
De Maasbode van 16 November bevatte de
ernstige vermaning van het Nederlandsch Epis
copaat.
Dinsdag den 17den November stond in uw
blad een hoofdartikel, getiteldEen program”
dat vlakweg in strijd was met de ernstige ver
maning der Bisschoppen.
Het heeft mij diep bedroefd.
Persoonlijk en voor de laatste maal herhaal
ik de ernstige vermaning van het Episcopaat.
Ik vertrouw, dat de Maasbode, die altijd het
beginsel verdedigd heeft, dat de Katholieken
de leiding der Bisschoppen moeten volgen, dit
beginsel in praktijk zal brengen.
Haarlem, den 17den November 1896.
De bisschop van Haarlem,
C. J. M. BOTTEMANNE
Het koffiedrinken afgeschaft. Om te be
zuinigen besloot de Raad der gemeente Utinge-
radeel om geen koffie tijdens de raadsvergade
ringen meer te drinken op kosten der gemeente;
wilde men een geurig kopje mokka, dan diende
men dit zelf te betalen. Het schijnt, dat met
dit besluit de lust tot koffiedrinken bij de leden
der vroedschap allengs afnam, althans de con
cierge van ’t gemeentehuis heeft zich nu tot
den Gemeenteraad gewend met verzoek hem
eene gratificatie te verleenen als vergoeding
voor de schade, die hij ondervindt door het
niet meer koffiedrinken der raadsleden voor
gemeenterekening. En toch was hij op die
voorwaarde benoemd.
De op 25 November bepaalde vergadering
van het Ned. Landbouw comité is verdaagd
tot een nader te bepalen dag in de maand
December.
Een boertje uit den omtrek van Vianen
was eigenaar geworden van een rijks-obligatie,
waaraan den man geleerd was, de coupon te
knippen en
hij nu aani zijn laatste coupon kwam, vernietigde
hij de obligatie, en zei daarbij: »zie zoo, die
koe is uitgemolken!”
Bij de plaats gehad hebbende uitgifte
van duizend aandeelen Amsterdamsche Liquidatie-
Kas is door houders van oprichters aandeelen
preferentie uitgeoefend op ruim zevenhonderd
aandeelen, zoodat voor de vrije inschrijvers
slechts 15 pet. overblijft.
De nieuwe Kamer van Vertegenwoordigers
der Vereenigde Staten zal naar schatting bestaan
uit 207 republikeinen, 137 democraten en 13
populisten of 153 voorstanders van vrij zilver
en 204 goudmannen.
Een avontuurlijke prinses. Een der
dochters van Don Carlos, de mooie prinses
Elvira, die te Rome woont, is met een schilder
daar, Folcbi genaamd, op den loop gegaan.
Folchi is gehuwd en vader van twee kinderen.
De prinses heeft een kistje met juweelen ter
waarde van 300,000 fres. meegenomen. De
Spaansche kroondiamanten? vraagt de Figaro.
Prinses Elvira is 25 jaar oud.
Justus Van Maurik is ook te Batavia
met veel succes in het Nut opgetreden. Onder
de toebehoorders was de gouverneur-generaal,
die den heer Van Maurik aan zijn disch ten
gouvernements-paleize noodigde
bet onderricht is belast de heer J. Plet.
Waarschuwing. In verschillende cou
ranten komt in den laatsten tijd een advertentie
voor, van een Parijsche firma met het aanlok
kelijk aanbod tot het gratis leveren van een
vergroot crayon-portret naar een op te zenden
fotografie.
De Noórd-Brabander herinnert er aan, dat
voor een paar jaren de Rijn-provincie door
dezelfde firma bewerkt werd. Iemand, die
destijds een fotografie opzond, ontving eenige
weken later de mededeeling, dat het portret
gereed was, en tevens de uitnoodiging 20 Mark
te zenden voor het inlijsten, zonder hetwelk
het zenden niet gevoeglijk kon geschieden.
Toen hij daaraan geen gevolg gaf, kreeg hij
een nieuwe uitnoodiging om dan ten minste 5
Mark te zenden voor vracht en emballage. Hij
ging daarop in, en ontving weldra een portret,
de fotografie eenigszins vergroot, geen crayon-
portret, maar een flauwe, onooglijke reproductie,
levendig herinnerende aan de fotografien van
dillettanten uit den eersten tijd, vervat in een
armzalig lijstje, ter waarde van misschien 1
Mark per dozijn kortom iets geheel waar
deloos Men zij dus op zijn hoede.
Mevrouw J, N. I. Brown, weduwe van
dr. F. W. B. van Bell, vroeger hoogleeraar
bij de theologische faculteit te Groningen, den
lOden November jl. te Utrecht overleden, heeft,
volgens de Pr. Gr. Ct., benoemd tot hare erf
genamen: a. het Groninger Universiteitsfonds
b. de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen,
onderwerping aan een staatkundige geloofsbe
lijdenis, die een klein clubje van politici aan
de natie wil opdringen.
Thorbecke en Buys hebben verder volgens
de Arnhemsche Courant al verklaard, dat de
hedendaagsche maatschappij zich in de richting
der democratie beweegt. Volkomen juist. Ieder
denkend mensch, ook al is hij geen Thorbecke
of Buys, weet, dat naarmate de verlichting der
natie toeneemt, ook het aandeel van de natie
in haar regeering behoort toe te nemen. Maar
indien Thorbecke en Buys thans in ons mid
den terugkeerden, zouden zij voorzeker in de
autoritaire dwinglandij van de Liberale Unie
niet de democratie zien, die zij zich hebben
voorgesteld. Wij vermoeden dat zij na ken
nisneming van het artikel der Arnhemsche
Courant, met het oog op haar waarlijk roem
rijk verleden als vrijzinnig orgaan, zouden
zeggenWat is zij met de jaren achteruit
gegaan Amst. Ct.
Onderstand aan Friesche gemeenten. Ter
tegemoetkoming in de kosten harer huishoudin
gen over 1896 is aan 20 van de 43 Friesche
gemeenten eene rijks-subsidie verleend, als aan
Acbtkarspelen f 6000, jEngwirden f 2000,
Ameland f 500, Barradeel f 3500, Het Bildt
f 8000, Dantumadeel f 10 000, Dokkum f 5000,
Ferwerderadeel f 18.000, Franekeradeel f3000,
Hemelumer Oldephaert en Noordwolde f 4000,
Hindeloopen f 700, Kollumerland en Nieuw-
Kruisland f 10.000, Oostdongeradeel f 13.000,
Ooststellingwerf f 12.500, Opsterland f 24.000,
Schoterland f 12.500, Smallingerland f 10.400,
Tietjerksteradeel f 13.000, Westdongeradeel
f 15.000 en Weststellingwerf f 31.500.
In het Diakonessenhuis te Leeuwarden
is een cursus geopend in de verpleging en be-
1 handeling van zieken en gekwetsten, waaraan
De hernieuwde afdeelingen der Tweede door 20 jonge dame8 wordt deelgenomen. Met
Kamer hebben gekozen tot hare voorzitters de
heeren Bool, Rutgers v. Rozenburg, Van Delden,
Mees en De Savornin Lohman en tot hare
ondervoorzitters de heeren Rink, Veegens,
Viruly, Conrad en Bahlmann.
De pers van Borgesius. Dat van die
tolken der openbare meening, die voor eenigen
tijd door den Minister van Binnenlandsche Zaken
als de pers van Borgesius werden gekwalificeerd,
wel eenige luide fanfares zouden vernomen
worden na de aanneming van de programma’s
der Liberale Unie, was te verwachtendat er
evenwel op zoo vermakelijke wijze over zou
worden gejubeld als de Arnhemsche Courant
dit doet, overtreft inderdaad onze stoutste ver
wachtingen. Volgens de Arnh. Crt. zullen door
deze aanneming nclubgeest en coteriegeest wor
den voorkomen,” een verzekering waarbij zeker
iedereen, die de geschiedenis van de totstand
koming van de programma’s der Liberale Unie
kent, wel zal glimlachen. Maar dit is nog
niet het potsierlijkste. Door de beslissing te
Amsterdam op 14 Nov. genomen, zal volgens
de Arnh. Crt. het zelfbestuur, dat in Neder
land tot nog toe slechts op het papier bestond
tot een waarheid worden. Alsof de Nederland
sche natie de programma’s der Liberale Unie
had gesanctioneerd en de uitvoering daarvan
aan het bestuur had opgedragen.
Voor zelfbestuur, in den goeden zin van het
woord, zijn vóór alles noodig onafhankelijke
mannen, en de Liberale Unie wil juist alle
onafhankelijkheid dooden. Zij verlangt blinde
WORKUM20 November. In de gister
gehouden vergadering van den Raad dezer
gemeente werd besloten tot het inzenden van
een adres tot verkrijging van een buitengewoon
Rijks subsidie in de kosten van het lager on
derwijs voor 1897, en om uitstel van den ter
mijn voor de invoering van het onderwijs in
de vrije- en orde-oefeningen der gymnastiek
aan de scholen in de gemeentevoorts zijn
herbenoemd: tot lid der Comm, van toezicht
op het lager onderwijs de heer W. Kroese,
tot Voogd van het Stads Weeshuis de heer
F. de Boer en tot Armvoogd de heer H. v/d
Werf, en eindelijk gewijzigd en opnieuw vast
gesteld de verordening omtrent de openbare
orde en veiligheid.
LEEUWARDEN, 18 November. In de
zitting van de Rechtbank, bestemd tot behande
ling van strafzaken en gepresideerd door den
heer mr. O. W. de Vrieze, heeft Y. v. d. M.,
40 jaren, veehouder onder Workum, terecht
gestaan wegens aflevering van vervalschte melk.
Den 2 October 1. 1. ’s morgens kwartier na
zessen zag de rijksveldwachter D. Brouwers,
van Workum, dat de vrouw van beklaagde
tweemalen water gooide in 5 melkkannen,
waarin hij tevoren gezien had dat beklaagde zelf
melk had gedaan. Nadat de vrouw water in
de kannen had gedaan, hield Brouwers ze in
het oog en zag, dat ze in een praam geplaatst,
naar de fabriek vervoerd en aan den heer
Tjebbes zelve afgegeven werden. Hij vroeg
aan dezen, of de leverancier hem gezegd bad,
j dat er water bij de melk gevoegd was, en
die tegen geld te verwisselentoen f°etl hij hierop een ontkennend antwoord
ontving, heeft hij die kannen in beslag geno
men, ze verzegeld en naar Leeuwarden ge
bracht naar den Officier van Justitie. Deze
Tweede Kamer. Indische Begrooting.
Bij afdeeling 3, financiën, bespreken de heeren
Bool en Pijnacker Hordijk de opium regie. De
Minister belooft hierop later een afzonderlijk
Bij de post pensioenen werd
aangedrongen op vermindering boven zeker
maximum, wat de Minister voor zoover doen
lijk is, toezegt.
Bij afdeeling 4 maakt de heer Bool finan-
ciëel bezwaar tegen de voorgestelde reorganisa
tie der politie. De heer Pijnacker Hordijk
acht de reorganisatie onvoldoende. De Minister
wil het bereikbare invoeren.
Hierop volgt repliek van den heer Pijnacker
Hordijk en den Minister. Bij art. 35 (inlandsch
bestuur) waarschuwt de heer Van Vlijmen tegen
het Chineesch element, waarom hij de opium
regie en afschaffing van tabakspacht toejuicht
en hun grondbezit verboden wou zien.
De Minister, opmerkend dat er onder de
Chineezen veel goede elementen zijnwien
Indië veel verschuldigd is, gelooft dat de wering
van Chineezen uit het binnenland voor de Ja
vanen nadeelig zou zijn. Hij vindt toezicht
gewensebt, maar ook op Europeanen; de regee
ring voorkomt den verderfelijken invloed. Na
uitvoerige replieken, komt bij art. 47 (koffie)
het woord aan den heer Van Limburg Stirum,
die zich tegen het bijslagstelsel verklaartals
zijnde onbillijk, omslachtig en nutteloos; beter
ware verhooging van den inkoopprijs. Hij ad
viseert om de bevolking op te leiden tot volks
cultuur. De intensieve cultuur is door de er
varing veroordeeld.
De heer Hintzen wenscht dat de Regeering
zelfstandiger optrede ter uitbreiding van de
koffie-cultuur en constateert dat de Regeering
afwijkt van het advies van dr. Burcke.
