1
WOENSDAG 27 JANUARI I89T.
No. 8.
Zeven en twintigste Jaargang.
De nieuwe Kieswet.
Buitenlandsch Nieuws.
Officiéél gedeelte.
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATEBDAG
1
1
het beginsel: Vrede door
Alle stenografen in den Landdag van Ne-
f
1
Prijs per kwartaal 70 cent franco per post 85 oent.
Prijs der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 oenta
Voor eiken regel meer 7} cent. By abonnement is de prijs belangrijk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever
UITGEVER:
Y KUIPERS, FIRMA H BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
met-een
Men make zich hierover niet zoo dadelijk
gerust, wanneer
soms
mers
niet. De Minister van Justitie doet mededee
ling van allen, wien bij eindvonnis het kiesrecht
is ontzegd. De verschillende armbesturen melden,
welke personen bedeeling hebben genoten, het
leger- of marine-bestuur, wie nog beneden den
graad van sergeant dienen en dit alles vóór 15
Februari en aan den burgemeester.
Men ziet het dus die datum en die persoon
zijn beide van groot gewicht
Maar nu moet de voorloopige kiezerslijst nog
eene definitieve (een echte, een ware) worden,
en hoe gaat dit nu in zijn werk?
Welnu, de burgemeester stelt omtrent de
verschillende bij hem ontvangen opgaven een
onderzoek in en brengt van al wat hem gebleken
is een schriftelijk verslag uit aan het gemeente-
(Vervolg.)
Reeds geruimen tijd geleden hebben we er
op gewezen, welke mannelijke ingezetenen boven
de 25 jaren volgens de Kieswet van ’96 kiezers
zullen worden. Zij, die daarvan nog niet zeker
zijn en vermeenen, dat ze uit hoofde
belasting, huur, loon, pensioen, spaargeld, examen,
van allen, die het Kiesrecht wenschen op
van mede-betaling in eene onverdeelde
te verzoeken
waar men hun deze ongetwijfeld volgaarne zal
verstrekken.
Want immersde Kieswet doet de burge
meesters optreden in groote waardigheid. Er
is veel op de schouderen der edel-achtbaren
gelegd.
In de eerste plaats daarover thans een woordje.
En dit wel, naar we meenen, te pas, daar de
maand Februari en van deze vooral de data’s
8 en 15 bijzonder in aanmerking komen.
Aan het Gemeentebestuur is opgedragen eene
lijst samen te stellen, welke in alphabetische kiezerslijst tot stand,
orde de kiezers noemt. Deze lijst geeft de werking daartoe ontbreekt ook,
namen en voornamen der kiesgerechtigden, de door de heeren ontvangers genoemde, verder
plaats en de dagteekening hunner geboorte en
de bepaling aan welke zinsnede der wet het
kiesrecht wordt ontleend en vermeldt tevens
tot welke verkiezing de kiezer bevoegd is
(Tweede Kamer, Provinciale Staten of Gemeen
teraad, of twee dezer of eene enkele). Wij
zullen deze lijst eene voorloopige noemen.
Natuurlijk dat elk Gemeentebestuur om tot
die lijst te komen de noodige gegevens moet
hebben. Deze moeten komen ten deele van
de belanghebbenden zelven, voor het andere
deel verstrekt worden door de verschillende
ambtenaren des Rijks.
Zoo moeten jaarlijks vóór den 15 Februari
door de ontvangers der directe belastingen en
der successierechten, ieder voor zijn ressort,
zij dringen er bij de commissie uit de werk
gevers op aan. dat zij met de vertegenwoordigers
der werklieden zullen beraadslagen over een
middel tot den vrede.
Prins Van Wied is door het Pruisische Hee-
renhuis tot voorzitter gekozen met 118 stemmen
tegen 94, die op den hertog Von Ratibor
waren uitgebracht. Hij heeft de benoeming
aanvaard met een woord van dank, niet alleen
aan hen die op hem gestemd hadden, maar
ook »aan ben, die, door vroegere beloften ge
bonden, niet op hem konden stemmen, maar
van wie hij weet, dat zij hem goedgezind zijn
en vertrouwen.”
FRANKRIJK. Te Parijs is een Bureau
FranQais de la Paix” gesticht, bestemd om de
verschillende vredebonden in Frankrijk tot ver-
eenigingspunt te dienen, de taak van het inter
nationaal Bureau te Bern te verlichten, het
stichten van nieuwe vereenigingen te bevorderen
enz., uitgaande van
gerechtigheid.”
Een tusschen Parijs en Londen dienstdoende
stoomboot, de Mabel, heeft in den nacht van
Donderdag op Vrijdag van de Fransche Regeering
last gekregen tot nader order te Bougival te
blijven, waar zij Donderdagavond was aange
komen. Naar men wil heeft het schip recht
streeks uit Britsch-Indië komende goederen aan
boord.
Te Toulon zijn veertien Japanscbe zeeofficieren
aangekomen met bijzondere vergunning om er
de marine-inrichting te bezichtigen.
Groote verbittering is te Marseille ontstaan
onder de straat-koopvrouwen wegens een ver
bod, uitgevaardigd door den socialistischen
maire Flaissières, tegen het gebruik van unsters.
Na vruchteloos getracht te hebben hem te be
wegen om zijn besluit in te trekken, zijn zij
Woensdagavond, 250 sterk, naar ’t Stad
huis getogen en hebben daar de Marseillaise
gezongen en om ’t ontslag van den maire ge
schreeuwd.
ENGELAND. In bet Britsche Lagerhuis
werd gisteren de discussie voortgezet over het
Adres van Antwoord op de Troonrede. Het
conservatieve lid Joseph Howard stelde een
amendement voor, verklarende dat de Regeering
geene voldoende opheldering had gegeven voor
de invrijheidstelling der, om redenen van ge
zondheid ontslagen, lersche dynamiteurs. De
handelwijze der Regeering zou dergelijke mis
dadigers aanmoedigen. De minister Balfour
kwam heftig op tegen deze aantijging. Hij
zeide, dat de heer Howard niet enkel het
oordeel van den minister van Binnenlandsche
Zaken bekladde, maar ook diens eer en die
zijner ambtgenooten, door te insinueeren, dat
hun handelwijze was ingegeven door politieke
overwegingen.
Rakende de Transvaal, verklaarde de mi
nister Chamberlain, dat hij tot de Transvaalsche
Regeering een nota had gericht over de nieuwe
wet tot uitzetting van vreemdelingen. De
briefwisseling was echter nog niet afgeloopen.
Was dit bet geval, dan zou zij openbaar
worden gemaakt.
OOSTENRIJK-HONGARIJE Het Oosten-
njksche Huis van Afgevaardigden hield Vrijdag
zijn laatste vergadering vóór de algemeene
verkiezingen. De voorzitter Von Chlumecky
ontving van leden uit alle partijen ter herrinne-
Brieven en Berichtende Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiën Dinsdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
VERGADERING van den RAAD der
gemeente Hemelümek Oldephaert
en Nookdwolde op Zaterdag den
30 Januari 1897, des voormiddags
te 9| ure.
Punten van Behandeling:
I. Ingekomen stukken en mededeelingen.
II. Adres van J. Attema Cz. te Koudum om
hem uit zijne betrekking van gemeente-veearts
eervol ontslag te verleenen.
III. Verzoek van de Weduwe W. de Boer te
Nijega om het oude schoolhuis aldaar te mogen
bewonen als huisbewaarster tot 12 Mei 1897.
IV. Voorstel van Burgemeester en Wethouders
tot onderhandsche verhuring van de oude onder-
wijzerswoning en school te Nijega.
V Resolutie van Gedeputeerde Staten houdende
bemerkingen tegen de aangewezen standplaats voor
een nieuw te stichten schoolgebouw met onder-
wijzerswoning te Molkwerum.
VI. Vaststelling van de ontwerp-politie-veror-
dening voor deze gemeente.
VII. Voorstel van het raadslid G. M. Salverda
tot aankoop van den Singel te Koudum
VIII. Bezwaarschrift teren het 2e suppletoir
kohier van booldelijken omslag, dienst 1896.
IX Vaststelling van het primitief kohier van
booldelijken omslag dienst 1897.
Koudum, den 25 Januari 1897.
De Burgemeester,
H. M. TROMP
bestuur. Wordt iemand tengevolge van dit
onderzoek van de voorloopige lijst verwijderd,
dan moet deze iemand daarvan vóór 23 Maart,
schriftelijk kennis hebben.
Want op den 22 Maart stelt het Gemeente
bestuur de kiezerslijst vast en wordt dus de
voorloopige een definitieve, altijd nog behoudens
de volgende bepalingen.
De voorloopig definitieve lijst ligt ter
gemeente-secretarie ter inzage voor een ieder
van 23 Maart tot en met 21 April en is ook
in afdruk of in afschrift, natuurlijk tegen beta
ling der kosten, algemeen verkrijgbaar.
Tot en met 15 April is een ieder bevoegd
bij het Gemei ntebestuur verbetering te vragen,
op grond dat hij zelf of een ander, in strijd
Vermogensbelastin- met de wet, daarop voorkomt, niet voorkomt,
of niet behoorlijk voorkomt.
Na 23 April, doch vóór 15 Mei beslist het
Gemeentebestuur omtrent al de verzoeken ter
verbetering van de lijst. Ook die beslissingen
liggen voor ieder ter inzage ter gemeente
secretarie, of zijn in afschrift (tegen betaling
der kosten) verkrijgbaar. Het beginsel der
openbaarheid is bij deze kieswet consequent
doorgezet.
Alsnu, met 15 Mei, wordt de voorloopig-
definitieve eene werkelijk definitieve lijst en blijft
zij van kracht van 15 Mei tot 15 Mei van het
volgende jaar, behoudens nog sommige rechter
lijke uitspraken. Daarover handelt de wet nog
van art. 36 tot en met art. 50 en noemt als
beslissers in geschillen de kantonrechters of
zelfs bij schending van wets vorm den Hoogen
Raad, maar met de mededeeling dezer aange
legenheden meenen we onzen lezers niet te
moeten vermoeien.
Voorloopig zij het bovenstaande voldoende
en gaan we in een slot artikel de wijze van
verkiezing bespreken.
Het was ons doel voor beden de belang
hebbenden en belangstellenden op te wekken
gebruik te maken van hunne rechten en daarvan
in ieder geval vóór den 15 Februari daarvan
te doen blijken. H.
DUITSCHLAND. De stakende bootwerkers
en matrozen hebben aan den Bond van Patroons
een brief gezonden, waarin zij verklaren, dat
de vertegenwoordigers der werklieden in het
geheel niet gemachtigd waren het ontslaan van
alle nieuw aangestelde arbeiders te verlangen.
Alleen doet men uitkomen, dat bet terugzenden
der vreemdelingen in het algemeen belang van
Hamburg zou zijn. Maar deze quaestie zou
buiten de onderhandeiingen kunnen gelaten
worden, indien de patroons geene vreemde
werkkrachten meer naar Hamburg ontboden en
beloofden geen revanche maatregelen te zullen
nemen.
De brief erkent verder, dat de wegneming
der misbruiken niet in enkele dagen kan ver
kregen worden men meent echter, dat ten
opzichte van de loonsquaestie en de regeling
der werkuren reeds binnen enkele dagen een
schikking zou kunnen getroffen worden.
De briefschrijvers verzoeken den patroons,
onmiddellijk, vóór de hervatting van den arbeid,
met de werklieden hierover te onderhandelen.
De vertegenwoordigers der werklieden zijn over
tuigd, dat dezen anders volkomen eenstemmig ring een gouden schel,
zullen weigeren weer aan het werk te gaan
door hen te waarmerken opgaven aan de be
trokken burgemeesters worden gezonden, welke
in verband met de Kieswet de mannelijke
belastingschuldigen aanwijzen, met vermelding
tevens van hen, die het verschuldigde vóór
i Februari nog niet hebben voldaan. Die
niet betaald hebben zijn van het kiesrecht
uitgesloten. Het bezit van het kiesrecht omvat
dus met-een den belasting-belastings-plicht.
on-
men op eenige der belastingen
een paar dubbeltjes ten achter is. Im
de wet spreekt van betaling over het
volle laatstverloopen dienstjaar. Dat is nu
voor Grondbelasting alleen het jaar 1896. Voor
het Personeel wordt het dit in ’t vervolg ook.
Maar voor de Bedrijfs- en
gen, die van Mei tot Mei loopen, geldt dus
het dienstjaar 1895/96. De verschillende ont
vangers zullen desnoods door vervolging wel
zorgen, dat ze de bedragen binnen hebben
zoo niet, dan kan men ook nog in den loop
van Februari betalen en op de kiezerslijst komen,
als men van zijne betaling maar vóór den 3
Maart aan den burgemeester het noodige bewijs
vertoont. Betalen moet men in elk geval.
Hier mag de opmerking worden gemaakt, dat
het wenschelijk is, omdat het ter vereenvoudiging
zou leiden, zoo het jaar der belastingschuldigheid
der Bedrijfs- en Vermogensbelasting ook met
het burgerlijke jaar samenviel. Om welke
reden geldt hier eene uitzondering?
Maar om weder tot de burgemeesters terug te
keeren. Deze heeren doen jaarlijks vóór den
8 Februari een driedubbelen oproep
a. van allen, die in andere gemeenten voor
belastingen zijn aangeslagen. Deze luiden geven
hunne aanslagbiljetten als bewijs stukken vóór
15 Februari over en ontvangen ze naderhand
van terug;
Detailing, nuur, won, pensioen, spauryeiu, examen, l b.
of eenige andere reden in aanmerking bebooren grond
te komen, doen wel daaromtrent inlichtingen nalatenschap. Zij hebben natuurlijk deswege
ter secretarie hunner gemeente, j ook de noodige bewijs-stukken mede te bren
gen; en
c. van allen, die als huur- loon-, pensioen-,
spaar- of examen kiezer (om ’t zoo maar te
noemen) willen optreden. Ook deze moeten
voor zooveel noodig, daarvan vóór 15 Februari
de noodige opgaven of gegevens verstrekken.
Al deze opgaven moeten plaats hebben op een
stuk naar door de Regeering vastgesteld model.
Dit bevat voor elke zaak de noodige kolom
men.
Met al deze opgaven komt alzoo de voorloopige
En de ambtelijke mede
na de reeds
vermeenen,
NIEUWS- FJ ADIERTEVriE-
BUD VOOR FRIESLAND.
r
<1
FRISO.
