Kiesrecht is Kiesplicht.
Kiesrecht ie Kiesplicht.
A. en B.
WOENSDAG 10 FEBRUARI 1897.
No. 12.
Zeven
Officieel
Buitenlandsch Nieuws.
gedeelte. i IeerPlicht>
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG
bet algemeen
Prijs per kwartaal 70 cent franco per post 86 cent.
Prijs der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents
Voor eiken regel meer 7| cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen by den Uitgever
UITGEVER:
Y KUIPERS, FIRMA H- BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
Van harte
Het blijkt
en laaggeplaatsten
weg des rechts.
Ieder die f 300.— loon per jaar
verdient kan kiezer worden, o. a.
in de gemeentenWorkum, Hindeloo-
pen StavorenSlotenHemelumer
Oldephaert en Noordwolde, Wijmbrit-
seradeel, Hennaarderadeel en Lemster-
land, Lemmer is f 325 en Wonseradeel
f 275.
ieder eerlijk ------
Allen die f 1.— huur per week
verwonen kunnen kiezer worden,
o. a. in de gemeenten: Workum, Hin-
deloopen, Stavoren, Sloten, Hemelumer
Oldephaert en Noordwolde, Wijmbrit-
seradeel, Hennaarderadeel en Lemster-
land, Wonseradeel is f 0.80.
maar daarnevens kosteloos onderwijs,
en dit voor ’t openbaar en ’t bijzonder onderwijs
Die eenmaal A. heeft gezegd, moet
Dat is radicaal
En het kiesrecht?
De «onafwijsbare eisch des tijde” werd afge
wezen. Wij hebben dit betreurd, maar ’t geval
geerde zoo maar niet in een viertal jaren kan
verkregen worden, neen, juist daarom heeft ze
een programma van urgentie ontworpen, dat is
de afdoening van een beperkt aantal der meest
dringende zaken.
Nu, wie zou daartoe niet willen medewerken.
Gerust durven we verklaren
liberaal.
Maar het geheele ding Ook goed, op
den duur, op den duur! Wij, ouderen, weten
van die programma’s. Men twist er
laat ondertusschen de vogels over
En dan is men best af, elkan-
«Wie veel belooft en weinig doet,
Schijnt voor een poos den menschen goed;
Wie meer doet, dan wat hij belooft,
Is goed van hart en wijs van hoofd.”
Zalig zijn de eenvoudigen, zij zien het ware.
H.
DUITSCHLAND. Het Huis van Afgevaar
digden heeft het voorstel tot verbod van vleesch-
invoer uit Nederland aangenomen.
Nadat de Rijkskanselier in den Rijksdag had ge
antwoord op de vraag van den radicalen Afge
vaardigde Munckel, betreffende de maatregelen
om verdachtmaking van autoriteiten te voorkomen
door organen der geheime politie, rechtvaardigde
de minister Von Marschall in een lange rede zijn
houding bij het proces-Leckert-Lützowvan
verschil van gevoelen tusschen de minister was
geen sprake. Hij zeide ook verder den weg
te zullen gaan van hoog
gelijk te behandelen, den
I (Langdurige toejuiching.')
In het verdere debat constateerde de minis
ter tegenover den heer Bebel, dat van eene
verstandhouding tusschen den vroegeren agent
der geheime politie Normann Schumann met
een hooggeplaatst officier (generaal Van Wal-
dersee) geen spraak was. Graaf Herbert Bis
marck verklaarde, dat tusschen den geschorsten
commissaris Von Tausch en de familie Bismarck
geen betrekkingen bestonden.
FRANKRIJK. In den Zaterdag gehouden
Kabinetsraad heeft de minister Hanotaux het
bericht betreffende Canea bevestigd en er bij
gevoegd dat de Fransche consul Fransche zee
lieden aan wal deed komen om den brand te
helpen blusschen. Franschen en onder Frank
rijke bescherming staanden vluchten in het
zendelingshuis en bij de kanselarij.
Donderdag heeft de ministerraad nieuwe
voorstellen tot belastinghervorming van den
minister Cocherij goedgekeurd. Zij zijn in vier
wetsontwerpen vervat.
Het eerste vervangt de tegenwoordige per-
soneele belasting door eene woningbelasting,
gelijk verleden jaar reeds werd voorgesteld, maar
thans meer in overeenstemming gebracht met
de draagkracht der belastingschuldigen en be
rekend naar de huurwaarde, het aantal be
dienden, paarden en rijtuigen, met een mini
mum, naar de departementen verschillende,
zoodat van de 4O.( millioen huishoudens in
den lande 6^ van deze belasting vrij zullen
zijn. De opbrengst wordt geraamd op 92
millioen franc, d. i. 6 millioen meer dan die
der tegenwoordige personeele belasting.
RUSLAND. Volgens inlichtingen uit goede
bron, zegt een telegram uit Petersburg, zijn
Rusland en Frankrijk stellig besloten getrouw
te blijven aan het beginsel der handhaving van
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiön Dinsdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
EN TWINTIGSTE JAARGANG.
De BURGEMEESTER der gemeente beide-
WORKUM, herinnert de mannelijke ingezetenen 00 zeggen-
(tevens Nederlanders), die vóór of op 15 Mei
1897 den leeftijd van 25 jaren hebben bereikt
en over bet laatst verloopen dienstjaar niet in
eene rijksbelasting zijn aangeslagen, doch ver- ’8 n’et anders en napleiten baat in den regel
meenen overeenkomstig de nieuwe wet, Kies- oitter weinig.
gerechtigd te zijn, aan hunne verplichting tot
aangifte vóór den 15 Februari e. k. ter
Secretarie der gemeente, gedurende de gewone Gekken,
kantooruren.
Workum, 1 Februari 1897.
De Burgemeester voornoemd,
R. J. VISSER.
er, en
het herhaalde verwijt: «Dat gaat den boer op!”
Men bedoelde daarmede dat reist van stad
tot dorp om de kiezers voor zijne beginselen
te winnen. Men wachtte niet, tot de pers in
alle hoeken van ons gezegend Vaderland het
noodige licht had verspreid, neen, zelve op reis
en de kaarsen brandende gehouden. Wel werd
er gemompeld van politieke drijverij en bedelarij,
maar enfin, de mode was nu eenmaal zoo
en «goed voorgaan deed goed volgen!”
Intusschen ook in dit opzicht was de mode
niet bestendig van duur. Was voorheen de
leuze «volksonderwijs en dit onderwijs vooruit!”
voldoende om iemand een begeerden kamerzetel
te bezorgen, naderhand kwam «kiesrechthervor-
ming, uitbreiding van het kiesrecht als een
dringende eisch des tijde en
kies- en stemrecht.”
Wij weten, wat van beide kwam.
De openbare school heeft naast zich de
bijzondere school met subsidie van den Staat,
een beginsel, dat door liberalen werd ondersteund,
niet het minst ook door den tegenwoordigen
Voorzitter der Liberale Unie. Dat beginsel
staat nu eenmaal in de Wet en dat blijft er
in, daar is geen mis op. Op dien grondslag
is dan althans voorloopig de pacificatie (of
bevrediging) van den schoolstrijd verkregen
afkoop in ons oog, maar wij onderwerpen
ons. Personen, die deze uitkomst verheerlijken,
wenschen verder invoering van den leerplicht.
Doch daar dreigt de vinger der anti-revolutio-
nairen en katholieken met te zeggen, als ge
daaraan tornt, dan ontbrandt de schoolstrijd op
nieuw in volle kracht. En de radicale heeren
zwijgen en laten ’t den door hen geminachten
oud-liberalen zeggen«neen geen vrees voor
leerplicht, die moet er komen, zoowel voor ’t
openbaar als ’t bijzonder onderwijs, en niet alleen
alles af
over en
’t net vliegen,
der verwijtend.
Niet alzoo, het is eene daad van verstandige
politiek bijeen te houden, wat bijeen te houden
valt. Ofschoon volgens onze meening geen
enkele der kerkelijke partijen alszoodanig recht
van bestaan heeft, zal het den vrijzinnigen in
den aanstaanden verkiezingsstrijd toch moeite
genoeg kosten er boven op te blijven. En
als nu het kind begint met zijn moeder te
verlpochenen dan zal het zelve de wrange
vruchten van zijn’ dollen ijver plukken. Het
moge in zijne speelsche dartelheid droomen van
samengaan met kerkelijke zusjes of broertjes,
die in dezelfde richting willen sturen, het einde
zal de last dragen. Een nieuwe Kamer zit
voor vier jaren en in dien tijd komen er heel
wat m< er zaken, zelfs van gewonen doen, aan
de orde, dan men oppervlakkig waant. En
daarna? nu keer eens dadelijk een heel
college Wetgevers om, ‘t is een tour de adresse,
dien de beste goochelaar niet zou durven on
dernemen. Evenwel de tegenwoordige «jonkers
party” schijnt dit niet in te zien,
werken ze tot verwarring mede,
maar waar te wezen, dat men door schade en
schande wijs moet worden.
En zoo gaat het dan nu weer «den boer
we zouden haast zeggen den neringdoende
in ’t klein en den werkman, en spreekt van
bevrediging van sociale nooden, daarbij opzet
telijk verzwijgend, wat sedert tal van jaren
daarvoor bijgebracht werd door de zoogenaamd
oud liberalen, die nu maar pardoes in de oogen
der jonge heeren niet deugen. Och ja, zij
meenden ’t wel, maar ze deden ’t minder
goed de jonge heeren zullen ’t beteren. Nu,
we zullen zien, maar zeker is het, dat de
oud gasten, vermeerderd met vele bedachtzamen
uit de beide kerkelijke partijen een oog in ’t
zeil zullen houden, om stranding te voorkomen,
zeer ten bate van het algemeen door werkelijke
bevrediging van sociale nooden en richtige
oplossing van vraagstukken op dit gebied.
Hun verleden levert daarvoor het beste bewijs.
Zij toonden doorloopend de puntjes op de i s
te durven zetten en daarom laat het tegenwoor
dig marktgeschreeuw hun tamelijk koud 1
Wat opmerkelijk is in den laatsten tijd, dat
zoovele hooggeleerden zich op het politiek
terrein bewegen. Het woord is aan de profes
soren. En de leerlingen dezer gaan het
verder verkondigen. Niets natuurlijker, zal men
zeggen, maar, och goede, een eenvoudig buiten
man weet tegenwoordig ook een beetje mee te
praten. Van al die groote beloften moet hij
weinig hebben. Hij weet het, de heeren ver-
keeren daar in beperkten kring en meenen
zoo best Maar hij hoort de preekerijen
vergelijkt ze met de verkregen uitkom
en als hij dan, in zijn eentje zijn pijpje
rookt, schiet hem ’t eenvoudig schoolliedje uit
zijne jeugd te binnen
Het voorstel-De Meijier werd aangenomen en
noodzaakte den heer Tak zijn ontwerp in te
Toch is ’t altijd onze meening geweest,
dat de heer De Meijier, dien we speciaal kennen,
hoegenaamd geen tegenstander was van het
voorstel-Tak. En met hem meer anderen.
Wat daarvan ook naderhand werd verteld,
beschouwen we voor niets meer dan koffie
praatjes Het is onze vaste overtuiging, dat,
ware de heer Tak, minder kittelig geweest,
die geachte heer vergeve ons deze uitdrukking,
zijn voorstel bepaald Wet ware geworden.
Doch de menschen hebben verschillende inzichten.
Het wetsontwerp Tak werd ingetrokken, de
Kamer ontbonden. Aanvankelijk beloofden de
verkiezingen een voor het kabinet Tienhoven-Tak
gunstigen uitslag. Als ’t bleek, dat er tusschen
de beide hoofdlieden geene overeenstemming
bestond, kwam er wijziging in de gevoelens der
kiezers. De herstemmingen noopten de bestaande
regeering tot aftreding; de hoofdstad o.a. zwenkte
van links naar rechts.
De in Groningen gevallen afgevaardigde Van
Houten werd Minister van Binnenlandsche Zaken.
als de meermalen gekozen jhr. Roëll belast
Eenige jaren geleden gold op politiek gebied was met de samenstelling van een nieuw
j Ministerie. En in de nieuwe Kamer regende
’t als ’t ware liberalen. Zij vormden daar het
leeuwendeel. Toch werd de nieuwe kieswet
aangenomen, hoofdzakelijk met de hulp der
anti-liberalen.
De nieuwe kieswet is er, en ook die op!”
aanvaarden we. Nu zal wel niemand willen
beweren, dat deze kieswet een meesterstuk is
van eenvoudigheid en duideljjkheid. Maar één
ding is zeker, Van Houten bracht het tot een
Wet en Tak bleef er in steken. En bovendien
de wet-Van Houten zal het kiezerskorps aan
merkelijk uitbreiden.
Op die uitbreiding nu hebben velen het oog
geslagen.
En ziet, daar gaat het weder «den boer
op!” Voor zooverre dit nu betreft de moeielijk
te begrijpen wet op zoo mogelijk bevattelijke
wijze uiteen te zetten, verdienen die pogingen
waardeering.
Wij zelve deden daar ook aan in de plaats
onzer inwoning, al vonden we daar die waar
deering oogensebijnlijk niet dadelijk.
Want daar kruipt een adder onder ’t gras.
De mode is veranderd, de uiteriijke mode Al
wat goed is, en edel en wel luidt, deugt niet
meer. Een liberaal, die hart voor ’t volk
heeft en dit steeds heeft ge- en betoond, is
een oud afgeleefd iemand, wien men den rug
moet toekeeren. Hij moge goed geweest zijn
in zijn tijd, maar och, de wateren zijn hem
voorbijgestroomd en hij weet eigenlijk niet meer
van toeten of blazen
Daar is een sociaal programma, de Liberale
Unie heeft het vastgesteld, een groot, heel
groot programma, maar ’t is eigenlijk geen
programma, ’t is een einddoel, een richting,
waarin men moet sturen. Niet te haastig, de
Unie zelve heeft wel begrepen, dat al het be
IILIII ISHII Fill [SI, Hl).
\llIU' R 11)1 III111III
’t o,
aan en
sten
I
