.Ai 13.
WOENSDAG 31 MAART 1897.
No. 26.
n.
Buitenlandsch Nieuws.
Tot afwisseling
Zeven en twintigste Jaargang.
en
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG
e r
r.
e
e
maatschappij bestaan,
Prijs per kwartaal 70 cent franco per post 86 cent.
Prys der ADVEBTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents
Voor eiken regel meer 7| cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lag
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever
UITGEVER»
Y KUIPERS, FIRMA H BRANDENBURGH EN ZOON, TE WORKUM
I
i
oneven
negen.
er
maal
woorden,
Trunk Spoorweglijn in Michigan, toen twee
nn I non r.1 ama i y-k n rv Vk z-kvt AA 4-r,r>
i-
ot
>r
S-
d
plaatsen we onderstaand stuk als hoofdartikel.
Bestrijding van vooroordeel en bijgeloof is mede
een deel der roeping van de kleine pers, die
zich voorlichting voor hare lezers ten doel stelt.
Ook hier in ons gewest geldt het getal dertien
als een ongeluksgetal en ’t is derhalve goed,
dat omtrent het recht van bestaan dier meening,
alsook aangaande bare herkomst meerder licht
wordt verspreid. Om met het slot van het
opstel mede te gaan, gelooven we zeker, dat
niemand, die een dozijn exemplaren van zeker
boekwerk bestelt, zuur zal kijken, zoo hij er
een dertiende exemplaar als cadeau bij krijgt.
Maar geven we het woord aan den Schrijver.
w. z.
aan ’t oneven
[getal.”
En dat deze bijgeloovige gehechtheid nog
niet geheel vervallen is, daarvoor getuigt wel
het feit, dat nog in onze dagen geen boer zijn
treinen vol passagiers, die van en naar de ten -
toonstelling te Chicago gingen, met elkaar in
botsing kwamen, zóó dat 26 personen gedood
en ruim 50 ernstig gewond werden, terwijl de
wagon, waarin de meeste dooden werden gevon
den met 13 was genummerd. Trouwens deze
wagon had reeds den naam «ongelukswagen,”
omdat daarin reeds eerder eenige menschen
gedood en gewond werden.
gevoelen om nogmaals eene Poolreis te onder
nemen. De vergadering werd gepresideerd
door den minister van Onderwijs Rambaud
en werd door den minister-president Méline
van
v. d. Lag opmerkt
dat bij weigeren zal een «quarter-dollar” aan
te nemen, die anders genoeg termen heeft om
af te schrikken. Stel u voor, dat op die munt
13 sterren staan en eveneens 13 letters op de
rol, die de arend in zijn klauwen houdt, terwijl
de vleugels van dien arend, evenals zijn staart,
13 veeren bevatten; voorts vindt men op het
schild aangebracht 13 horizontale en 13 verti
cale lijnen, en eveneens 13 pijlspitsen, terwijl
en dit doet, dunkt mij, de deur dicht
V
stelde het midden op tafel,
toch met veertienen en werd het
het d' ;’UUUB11 aigoweeru i Wie zegt nu niet, zoo
J j vragen wij, dat onze eeuw de eeuw is van
i vei.]jcjltjDg en beschaving Zoo las ik elders
hoe bij drgl. gelegenheid de kinderjuffrouw uit
de kinderkamer werd ontboden en aan tafel
geplaatst om te dienen als talisman of weer
middel tegen onheil.
Ja, te Parijs moet een
of althans bestaan hebben, le Quatorzième ge
naamd, die zich ten doel stelt gasten te leveren
voor een maaltjjd, ingeval er onverhoeds, door
het wegblijven van een of meer der genooden,
dertien personen aan tafel mochten komen.
Toch heeft de bijgeloovige vrees voor ’t getal
dertien zich niet slechts bepaald binnen de wan
den onzer eetzalen. Toen immers eenige jaren
geleden te Frankfort a. M. de huizen op nieuw
genummerd werden, moet in meer dan ééne
straat het No. 13 zijn overgeslagen, daar menig
huiseigenaar zijn bezwaren had ingediend bij de
bouw-commissie, er op wijzende, hoe de met
dit ongeluksgetal genummerde perceelen zeker naam
zeer in waarde verminderen zouden, door het
noodlottig nummer, dat iedereen afschrikken
zou het te betrekken. Ook in Parijs moet hier
en daar om denzelfden reden nummer dertien
weggelaten, overgeslagen zijn.
Zij, die aan de ongeluk aanbrengende kracht
van ’t zoo gebate nummer gelooven, zullen zeker
in hun dwaling versterkt worden door de we
tenschap van het gebeurde in 1892 op de Grand
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiön Dinsdag en Vrjjdag morgens vóór 12 uur.
DUITSCHLAND. Volgens officieele inlich
tingen berust zeker bericht uit Constantinopel
aan de Daily News, waarbij Duitschland bet
voornemen wordt toegedicht zich aan de ge
meenschappelijke actie der mogendheden te
onttrekken, op niets anders dan ongegronde
praatjes.
De Rijksdag heeft Vrijdag met 179 tegen
49 stemmen het voorstel der linkerzijde aan
genomen, strekkende tot het toekennen van
presentiegeld aan de Rijksdagleden. Het was
de tiende maal, dat zoodanig voorstel in den
Rijksdag aan de orde kwam en veel is er dan
ook niet over gesproken. De tegenstemmers
behoorden tot de twee conservatieve fractiën,
versterkt met een tiental nationaal-liberalen.
Zij houden zich aan de oude uitspraak van
prins Bismarck, dat het gemis van eenigerlei
geldelijke vergoeding aan de Rijksdagleden het
tegenwicht voor het algemeen kiesrecht is en
op dien grond zal de Bondsraad ook nu wel
van den Rijksdag
kip anders te broeden zal zetten dan juist op
een oneven aantal eieren.
En toch is het niettegenstaande dit alles een
oneven getal, dat meer dan eenig ander in
miscrediet is geraakt en beschouwd werd en
nog wordt als in hooge mate onheilspellend te
zijn. Dat is het getal dertien, dat, inzonderheid
waar het aanduidt het aantal aanzittenden aan
een maaltijd, als ongeluksgetal staat aange
schreven. De oorzaak er voor is te vinden in
’t genoeg bekend verhaal van Jezus’ laatste
avondmaal, gehouden met zijn twaalf discipelen,
van welke Judas het eerst opstond (Joh. 13 30)
en ook ’t eerst stierf (Matth. 27 5). «Dertien
aan tafel, morgen één dood” is een nog niet
uitgestorven spreekwoord.
In «Volkskunde” deelt Aug. Gittée een
merkwaardig voorbeeld van dit bijgeloof mee,
waarvan hij zelf getuige was, verhalende als
volgt»Het was souper in een rijke woning
»te Marcinelle op ’t oogenblik, dat men zich
»aan tafel ging zetten, bemerkt de heer des
«huizes een anders verstandig man, nog
«wel een dokter dat men met dertienen
«was. Groote opschuddingHet gezelschap
«was volledig en wien zou men gaan opzoeken
«om in zulke voorwaarden te gast te nooden
«De man had een lumineus idéé! Nevens
«zijn huis stond een kapel aan St. Rochus
«gewijd, waarvan de sleutel bij hem berustte
«Hij ging eenvoudig het beeld van St. Roebus
«halen, en stelde het midden op tafel. Zoo
«was men
«onheil afgeweerd!”
vragen wij, dat onze
en
Werden in het algemeen in de oudheid de
even getallen vermeden, wijl men ze als onheil
spellend beschouwde hetgeen zijn grond had
in de omstandigheid, dat ze te verdeden zijn
in twee gelijke deelen, symbool van dood en
ontbinding te hooger in aanzien stonden de
getallen, inzonderheid drie, zeven en
Wat het laatstgenoemde betreft, moet
op gewezen worden, hoe het een enkele
een ongunstige beteekenis had, n.l. als
bij het spel de dobbelsteenen zes en drie oogen
vertoonden, de zoogenapf negen
waartegenovervier als goede
negen staat,-- ^<4 U1 .^bnj drie en zestig
vormten ie^ zestigste levens
jaar van ere/?/ alte5 I
«l’année ^ooals de Franschen
zeggen, b-> -£ febla8ld.
Een C e gering op den regel, be
treffende^® 'Sevaarwaarde der oneven getallen,
vormt eren, v^ hetwelk zijn ongunstige
beteek </r0, een aan de omstandigheid, dat
bet verwon werd met een ander woord, in
klank gelijk’, maar in beteekenis veel verschillend,
i. w. dat elf, dat ook wel alf werd geschreven,
en dat de naam is van zekere kwelgeesten uit
de Germaansche mythologie, o. a. voorkomend
in den bekenden versregel uit de «Sotternie
van Lippijn”
«het es ene elvinne die u quelt,” d. w. z.
«gij wordt door een boozen geest geplaagd.”
Ook werd nog een uitzondering op den regel
gemaakt door het getal zeventien, dat, in
Romeinsche cijfers geschreven, XVII
zich omzetten laat in VIXI, zijnde de eerste
persoon van den verleden tijd van het latijnsche
werkwoord «vivere,” leven. Men schuwde dus
het getal, waaruit zich lezen liet bet minder
aangename «ik heb geleefd,” m. a. w. «mijn
leven is ten einde” om denzelfden reden, om
welken men ook afkeer had van het reeds
genoemde getal drie en zestig.
In het algemeen echter stonden, zooals gezegd,
de oneven getallen over de getallen drie
en zeven kan men naslaan mijn «Mozaiek
Tegels,” Kemink en Zn. te Utrecht, pag. 20
sqq en 163 sqq in hooger aanzien dan de
even, hetgeen reeds duidelijk blijkt uit het
woord van Virgilius (Ecl. VIII 75), waar deze
zegt
«Numero deus impare gaudet,” d.
«De godheid heeft welgevallen
ken zou misschien ’t beste middel zijn om
oude bijgeloof te keeren en uit te roeien, welke
invoering wellicht meer zou uitwerken dan een
te Londen bestaande «Dertienclub,” die een
zelfde doe) beoogt. Zij gaf daartoe in Mei 1890 j
haar eerste, jaarlijks te herbalen gastmaal, waar
bij men het er op gezet had allerlei gevreesde
voorteekens aan te brengen.
Er waren zes tafels met dertien personen:
vorken en messen lagen gekruist op den disch;
bij ’t binnenkomen moesten de gasten onder
een ladder doorgaanhet menu bestond uit
dertien gerechten, ’t een met al griezeliger
dan ’t ander, als: spinnensoep, duivels-
garnalen enz. Niettegenstaande dit alles moet
men aangenaam getafeld hebben, al is het ook
waar, dat de geschiedenis de gevolgen van drgl.
vermetelheid niet vermeldt.
Hoe men nu over dat getal 13 denken moge,
zooveel is zeker, dat het, als de meeste dingen,
zijn voor en zijn tegen heeft, ’t geen ons ge
noegzaam geleerd wordt door het tweetal spreek-
die hier ten slotte niet onvermeld
mogen blijven. In de eerste plaats denk ik
aan ’t bekende «dertien is een boerendozijn,”
waaruit blijkt, dat sommige menschen er vol-
strekt geen been in vinden één boven de hun
rechtens toekomende twaalf te nemen. In de
tweede plaats herinner ik aan het niet minder T...
bekende «twaalfambachten, dertien ongelukken: H1J verklaarde daarbrj zich te vermoeid te
van iemand, op wien dit van toepassing is, kan
men gerust zeggenhij is het ongeluk zelf.
F. W. DRIJVER.
Daartegenover staat gelukkig ook een ander
voorbeeld, dat ten gunste van ’t gewraakte
nummer kan stemmen. De eenige geredde van
de Drummond Castle,” welk schip nog kort
geleden verging en dat 253 menschen aan boord
had, was die, welke No. 13 tot hutnummer
had, een wetenschap, die wel eens tengevolge
kon hebben, dat hier en daar in hotels, zooals
te Kissingen zie «Stemmen van Waarh. en
Vrede 1894 kamer No. 13, nu nog altijd
tot bergplaats van koffers etc. gebruikt, door
de reizigers gevraagd in plaats van geschuwd
werd
De beroemde Noordpoolvaarder Nansen scheen
dan ook voor ’t getal 13 geen bizondere vrees
te koesteren, toen hij zich met twaalf man aan
boord van de y>Fram” waagde, toen hij den
13den Maart 1895 dezen bodem verliet om
met één man een uitstapje te maken naar de
Noordpool. Wij weten voorts dat hij den 13den
Augustus van ’t daaraan volgend jaar de voet
zette op vaderlandschen grond, de proef op de
som dat een dertiende een geluksdag kan zijn.
In één geval schijnt men
dat getal dertien en zijn onheilbrengende kracht
aan te trekken. Hoe bijgeloovig b.v. de Ameri
kaan ook moge zijn, zóó erg is het nog niet
gelijk de schrijver van de brieven uit
Amerika in het Nieuws
Huis
zich weinig van -
opnieuw weigeren dit besluit
te bekrachtigen.
Ter bevordering van een betere opkomst
der Rijksdagleden kan het besluit moeielijk
t worden aangevoerd, want in het Pruisische
van Afgevaardigden, waar wel presen
tiegelden worden toegekend, is de opkomst
al even slecht.
FRANKRIJK. Lord Salisbury bracht, ver
gezeld van den Engelschen gezant, Vrijdag
morgen een bezoek bij President Faure en
bezocht vervolgens minister Hanotaux aan de
Orsay-kade. De heer Hanotaux ging lord
Salisbury tegemoet, die aan hem werd voor
gesteld door den heer Momsondeze trok zich
bet woord quarter-dollar uit 13 letters bestaat! vervolgens terug^ De zeer vriendschappelijke
De algemeene invoering van drgl. muntstuk- «amenkomst duurde een uur.
- - - De N oordpoolreizi^ei JNsnsen is Donderdag*
f avond met zijne echtgenoote uit Engeland te
i Parijs aangekomen. Het Noorderstation was
met Noorsche en Fransche vlaggen en groen
versierd en er waren, behalve de Zweden en
Noren (onder wie des reizigers zuster mevr.
Bolling) een menigte toeschouwers toegestroomd,
i behalve de gedelegeerden van het Aardrijks
kundig Genootschapder Vereeniging van
Fransche ontdekkingsreizigers, enz. enz. Alle
hoofden ontblootten zich en uit aller mond
ging een«Leve Nansenop. Iemand
schreeuwde zelfs«Leve de NoordpoolDe
Zweedsch Noorsche club zong haar volkslied en
Prins Bonaparte, die den ongestelden voor
zitter van het Aardrijkskundig Genootschap
verving, hield eene aanspraak. Nansen, min
of meer verlegen onder al de hulde, ant
woordde in niet zeer vloeiend Fransch, met
luid gejuich begroet.
Vrijdagmiddag heeft hij zijne opwachting
gemaakt bij President Faure, wien hij door
den Zweedschen gezant werd voorgesteld en
die zich een half uur met hem onderhield.
Vervolgens werd hij, evenals zijne echtgenoote,
mevr. Faure ontvangen.
Des avonds deed hij in het Trocadero voor
een gehoor van duizenden een verhaal van
zijne tochten, met lichtbeelden opgehelderd.
bekende «twaalf ambachten, dertien ongelukken
iieiiis- b tin i i:i in
mill mini riiiLSL t vi.
3Ü
I
9
