Ka
WOENSDAG 5 MEI 1891
No. 35.
Binnenlandsche Berichten.
Zeven en twintigste Jaargang.
Y KUIPERS, FIRMA H- BRANDENBURGH EN ZOON, TE WORKUM.
Rede in onderscheidene
plaatsen van het hoofdkies
district HARLINGEN uitgesproken
door den heer A. B0UMAN, lid van
de Tweede Kamer der Staten-
Generaal voor dat district.
II.
I
111,11) IGOII FRIESLAND.
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG
Prijs per kwartaal 70 oent franco per post 85 cent.
Prijs der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 oents
Voor eiken regel meer 7| cent. Rij abonnement is de prijs bel^ngrjjk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever
UITGEVER:
en
1
en de schatkist. 1
iedere hectoliter sap wist te halen, hoemeer hij
MKiiws-1' mi ilil r\in
Flierdoor werd het echter noodig om den
voor 1897 te verzekeren, en daarom
1891
1892
1893
1894
1895
Alles in
f 2,825,000 aan overponden.
f 3,117,000
- 2.125.000
- 2,956,000
- 3,217,000
2 634,000
Deze aanneming geschiedde in de zitting van
Slot volgt.
niet naar de werkelijk voortgebrachte ----■---
zonder daarvan accijns te betalen, en
in den handel brengen alsof er accijns van j
Dit noemde men de overi
indien zij zelf eigenaren
terwijl de pachtboeren er
wetten ten vorigen jare in de Kamer behandeld,
Deze suikerwetten hebben heel wat beweging accijns
en ander diende de minister de zoogenaamde noodwet in,
waarbij de bestaande heffing met ongeveer 4°/0
werd verhoogd. Over deze wet is door de
suikerfabriekanten veel lawaai gemaakt. Men
sprak van terugwerkende kracht, contractbreuk
en andere leelijke dingen meer. De waarheid
is dat de fabriekanten wel gewild hadden dat
de minister hen maar bad laten putten uit de
zakken van het Nederlandsche volk. Men had
bij de regeling van 1892 gerekend dat de
voordeelen voor de fabriekanten zouden zijn
1| miliioen per jaar, terwijl in 1894 was ge
noten f 3,217,000 en in 1895 f 2,634,000
terwijl voor 1896 geraamd werd f 3,828,600.
Bij die regeling in 1892 had niemand de be
doeling om het bedrag van den accijns der
overponden tot bijna 4 miliioen te laten oploopen,
en niemand heeft daarop dan ook eenige hoop
kunnen hebben.
De noodwet werd dan ook aangenomen in
Daarmede
de regeling voor 1897 gemaakt, doch
de definitieve suikerwet, waarvan de
was uitgesteld, nog
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentièn Dinsdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
nen geven. Wie gaat in dat geval met het
voordeel strijkende landbouwer of de grond
eigenaar 1 Het antwoord is dunkt mij niet
twijfelachtig. De grondeigenaar steekt het
voordeel op, en daarom noemde ik invoerrechten
op granen een kapitalistischen maatregel.
Ik spreek dus tegen dat heffing van graan
rechten zou zijn in het belang van den land
bouw. Het grootste deel van den landbouw
zou er schade door lijden, namelijk de veehouders.
Maar zelfs de bouwboeren zou het alleen baten
van den grond zijn,
niets geen nut van
hehben, doordien zij hoogere pachten zouden
moeten opbrengen.
Gaan wij thans eens na welke nadoelen er
nu uit zouden voortvloeien voor de rest van
de bevolking.
Volgens daarvan gemaakte berekeningen
verbruikt dooreen genomen ieder mensch in
Nederland per jaar 129 liters tarwe, 115 liters
rogge.
Bij een invoerrecht van f 1.50 per hectoliter
zou dit dus f 3.66 per hoofd kosten. En nemen
wij nu een gezin, b.v. man, vrouw en 4 kin
deren dan is dat voor dat gezin f 21.96 per
jaar.
Wat zoudt gij er van zeggen als door dezen
maatregel ieder jaar van ieder gezin van zes
personen rijk of arm f 21.96 uit den zak werd
geklopt? En waarom? Om den grond wat
duurder te maken, en daardoor den grondeige
naar wat meer pacht te bezorgen! Dit is het
eenig gevolg. En dat noemen de protectionis-
ten het belang van den landbouw!
Stel U eens een Minister van Financiën voor
die een wets-voorstel indiende om ieder gezin
van 6 personen voor f 22. in bijv, de per-
soneele belasting aan te slaanGij zoudt vragen
of het dien Minister in het hoofd scheelde!
En toch zou dit nog niet zoo erg zijn als graan
rechten Want als die f 22.in de schat
kist kwamen, konden er eene menigte nuttige
zaken van tot stand gebracht worden, terwijl
bij graanrechten die som grootendeels in de
zakken van den grondeigenaar terecht komt.
Is dan het heffen van graanrechten iets wat
bepaald tot de stellingen der clericalen behoort?
Diegene die de debatten aan de motie Dob-
belman, die protectie beoogde gevolgd heeft,
zal hebben gezien dat vóór die motie hebben
gestemd: drie liberalen tenminste anti-clericalen;
de H.H. Zijlma, Tijdens en van Kerkwijk, en
al de clericalen, met uitzondering van de heeren
van Alphen, van Limburg Stirum, A. Mackay
en Schaepman. In het geheel namen 85 leden
aan de stemming deel.
Mijne conclusie is dat graanrechten ge' n
ander gevolg zullen hebben dan dat het brood
duurder wordt, en de pachtboer in de gelegenheid
gesteld wordt om zijn landheer hoogere pacht
te kunnen geven. Daarom noemde ik dien
maatregel een kapitalistischen maatregel, en
dus geheel in strijd met democratische belangen.
Wanneer nu als eerste gevolg van de uit
breiding van het Kiesrecht, er eene clericale
meerderheid zou ontstaan in de Kamer, tenge
volge waarvan graanrechten mogelijk zouden
worden, dan moet ik verklaren dat ik van den
democratischen zin der nieuwe kiezers niets
kan begrijpen.
Een ander onderwerp, waar deze zelfde
kwestie zeer sterk op den voorgrond trad, en
waarbij ook zeer hoog geloopen werd met de
belangen van den landbouw, zijn de beide suiker-
te slim was.
begonnen was
liter sap, verhoogd tot 1.45 kilogram, bij de een
wet van 1867, dit bleek te laag en werd bij worden
de wet van 1894 verhoogd met 12°/n. Bij
deze laatste wet werden tevens maatregelen
genomen om in de suikerfabrieken gegevens te
verzamelen om op dit gebied eene geheel
andere regeling voortebereiden. Men meende
namelijk eindelijk te moeten breken met het
stelsel van aanslag per hectoliter sap. Men
meende dat het niet langer aanging het Neder
landsche volk belasting te laten betalen, om
die in de zakken der suikerfabriekanten terecht
te laten komen. Om te doen zien wat dit
beteekent deel ik hier eenige cijfers mede
In 1890 werd betaald aan accijns f 7,600.000
aan de schatkist en
f 7,712,000
- 7,763,000
- 8,735.000
- 9,037,000
- 9,245,000
ronde cijfers.
Bij de regeling, in 1892 die voor 3 jaren
bepaald was, was er op gerekend dat de pre-
miën aan overponden zou bedragen 1) miliioen
per jaar. zijnde voor de jaren 1894, 1895 en
1896. Voor 1896 raamt de minister dat bedrag
echter f 3,828,600. Zoo ziet men dat niet
tegenstaande alle maatregelen de fabriekanten
altijd meer overponden wisten te maken. En
daarom is het toe te juichen dat de minister
een voorstel deed om de accijns los te maken
van de protectie. Deze wet was inzoover in
staat van wording, dat in de zitting van 18
Juni 1896 de behandeling daarvan werd voor
gesteld. Met 53 tegen 16 stemmen werd echter
besloten de behandeling uit te stellen.
Het andere punt: de protectie, eischt om het
belang der zaak, eenige ruimere bespreking.
Het is een vreemd verschijnsel dat in landen
met een uitgebreid en zelfs een vrijwel algemeen
kiesrecht, behalve in Engeland, protectie is
ingevoerd. Ik noem dit verschijnsel daarom
vreemd, omdat men zou zeggenlanden met
een ruim kiesrecht moesten in democratischen
zin geregeerd worden, en protectie is m. i.
geheel het tegenovergestelde in zoover als dit
eenen zuiver kapitalistischen grond heeft. Het
meest duidelijk komt dit uit bij invoerrechten
op granen, een artikel dat althans bij onze
protectionisten in de eerste plaats voor protectie
in aanmerking komt.
Wat is het doel en tevens ook het gevolg
van invoerrechten op granen? Vooraf deze
algemeene opmerkingWanneer eenig land
van een zeker artikel meer voortbrengt dan zijne
eigene inwoners verbruiken, zoodat van dat
artikel naar den vreemde moet worden uitge
voerd, dan heeft een invoerrecht op dat artikel
geen zin. Alleen dan heeft een invoerrecht
op eenig artikel reden van bestaan indien dat
artikel niet in voldoende mate in dat land wordt
voortgebracht.
Dit laatste nu is met granen het geval.
Nederland brengt jaarlijks ongeveer 5) miliioen
hectoliter graan voort, terwijl het jaarlijks
ongeveer 13) miliioen hectoliter verbruikt. Die
8 miliioen hectoliter moeten dus van buiten
worden ingevoerd. Wat beoogt men nu met
invoerrechten op granen? Naar de protectio
nisten zeggen: het belang van den landbouw!
Hiermede trachten zij de goede gemeente te
verschalken. Het is niets anders dan een groot
woord, en bovendien veel te algemeen. De
landbouw in zijn algemeenen zin, omvat bij ons:
veeteelt en bebouwing van den grond. Wan
neer men nu weet dat er in Nederland ongeveer
2 miliioen hectaren grond (de wegen en woeste
gronden niet meegerekend) in cultuur zijn,
waarvan ongeveer 1.136 000 hectaren als gras
land, en slechts 855.000 hectaren, dus nog niet
de helft, als bouwland, dan ziet men dat de
grootste tak van landbouw in Nederland de
veeteelt en wat daarmee verband houdt, b v.
zuivelbereiding is Nu zijn graanrechten, die
het graan duurder maken, zeer zeker in het
nadeel van den veehouders, omdat hij graan als
veevoeder moet gebruiken. Daarom noemde
ik de leus der protectionistenbelang van den
landbouw onjuist, want het grootste deel van
de Nederlandsche boeren, namelijk de veehou
ders, hebben bij graanrechten nadeel. Maar
zelfs de bouwboeren hebben er alleen voordeel
bij wanneer zij zelf eigenaar zijn van den grond.
Het spreekt toch van zelf dat de pacht van
de bouwplaatsen bepaald wordt door de vraag
naar zulke plaatsen. En nu zullen toch de
bouwboeren booger pacht willen geven als de
granen bij het ingaan der pacht, hooger in prijs
zijn. Stel bijv, dat een pachtboer, bij een
graanprijs van f 6.per hectoliter, f 2000.—
pacht voor een plaats wil geven, dan zal die
zelfde boer, bij een prijs van f 9.per hectoliter,
ongeveer f 3000.voor diezelfde plaats kun-
veroorzaakt. Laat mij in het kort een
in uwe herinnering terug roepen.
Zooals gij weet bedraagt de belasting op
suiker 27 cent per kilogram. Die belasting
werd verschillend geheven, naarmate de suiker
van elders werd ingevoerd, dan w’el hier te
lande gefabriceerd werd. Bij invoer werd een
voudig de belasting geheven naar het werkelijk
gewicht Bij fabricatie hier te lande, uitsluitend
beetwortelsuiker, werd de fabriekant niet aange
slagen naar het aantal kilogrammen dat hij uit
zijne fabriek in den handel bracht, maar naar
een aantal kilogrammen dat hij gerekend werd
uit eene hoeveelheid suikersap te kunnen trekken.
Dat dit stelsel ooit in onze wetgeving is
opgenomen is de oorzaak van den ellendigen
toestand waarin wij met betrekking tot den
suiker-accijns zijn geraakt.
Bij een koninklijk besluit van 31 Augustus
1858 werd de aanslag, ter voldoening aan wette
lijke bepalingen gesteld op 1.4 kilogram suiker i de zitting van 27 November 1896.
per hectoliter sap voor iederen graad dichtheid was de regeling voor
boven die van water. raoest
En nu begon de wedstrijd tusschen de industrie behandeling door de Kamer
Hoemeer de fabriekant uit volden.
1 j r
verdiende aan niet betaalde accijns, want daar 23 December 1896.
hij slechts werd aangeslagen naar de hectoliters
sap, en
kilogrammen suiker, kan hij kilogrammen suiker
maken, j
ze in den handel brengen alsof er accijns van De ministers van Marine en Oorlog en
betaald was, Dit noemde men de overponden de commissaris der Koningin in de Provincie
Altijd bleek het dat de fabriekant de schatkist Zuid-Holland hebben het eerelidmaatschap van
Geleidelijk werd die aanslag, die de Dordtsche Tentoonstelling aangenomen.
op 1.4 kilogram suiker per hecto- Door eenige fabrikanten te Enschede zal
theoretische en practische cursus geopend
..i voor bekwame wevers, die tot touwbaas
wenschen te worden opgeleid. De helft der
kosten zal door de fabrikanten gedragen worden.
De heer H. T. A. Maassen, leeraar aan de
Ned. School voor Nijverheid en Handel daar,
is met het onderwijs belast.
Bij beschikking van den minister van
Waterstaat, Handel en Nijverheid zijn benoemd
tot buitengewoon opzichterR. P. Huizinga te
Zuidbroek, bij het verbeteren van den Rijks
Dollardsdijk nabij Fiemel; A. van Schaik, bij
het aanbrengen van oevervoorzieningen langs
de Nieuwe MerwedeH. de Leeuwerk te Gies
sendam, bij de kanaalverbreeding en oeverver-
dediging en het vernieuwen van paalregels der
Zuid-WillemsvaartC W. van der Sterr, bij
het onderhoud der Zuid-Wdlemsvaart in Noord-
Brabant; H. Dockum te Stavoren, bij het maken
van boordvoorzieningen bij de kleine of noorder-
sluis en bij de Koudumersluis.
In verband met de terugreis van het oor
logsschip Tromp naar Nederland, zal de verzen
ding van brieven en andere stukken aan het
oorlogsschip Tromp, met ingang van 7 Mei
e. k., worden gestaakt.
Blijkens bij bet departement van marine
ontvangen bericht is Hr. Ms. schoener Zeehond
onder bevel van den kapt. luit, ter zee I. van
den Bosch, den 30sten April j.l. naar Salonika
vertrokken.
Bij kon. besl. is aan den off. v. gez. Ie
kl. A. A. J. Quanjer, van het personeel van
den geneeskundigen dienst der landmacht een
/onding naar Moscou opgedragen tot het bijwonen
van het Xlle Internationale Congres van genees
