j
WOENSDAG 12 MEI 1897.
No. 37.
Binnenlandsche Berichten.
Zeven
twintigste Jaargang.
en
Dr.
Y KUIPERS, FIRMA H- BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUffl
nt
Rede in onderscheidene
plaatsen van het hoofdkies
district HARLINGEN uitgesproken
door den heer A. BOUMAN, lid van
de Tweede Kamer der Staten-
Generaal voor dat district
ri i« ia ij e—g ita eia iai.av i>.
mms- h immvnE-
iii.in mini mu si i\n
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG
L
nu
vragen
liet onteigeningsrecht
on-
ssel
H.
UITGEVER;
is-
ïen
ize
len
□or
onnatuurlijke
in Duitschland
van
wegnemen,
den Staat al het
ske
nz.
oe-
)je.
tie.
lel-
ng-
“D
in
men kunnen
zoo spraken.
Er zijn slechts 30 fabrieken, bouwboer gegeven
een bond.
Prijs per kwartaal 70 cent franco per post 85 cent.
Prijs der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents
Voor eiken regel meer 7| cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever
Ik heb bij de bescherming lang stil gestaan
van groot belang acht, en
zoo verleidelijk kun-
voorstellen. Zeker wanneer eene enkele
industrie beschermd wordt, zal in die industrie
welvaaart komen, maar dit is altijd ten koste
van anderen, en daarin ligt het gevaar.
Laat ons thans nog een blik slaan op de
toekomst, en zien wat al zoo aan de orde dient
gesteld te worden. Het best schijnt mij het
program der Liberale Unie ten grondslag te
dat herhalingsonderwijs hebben te volgen, ten
einde dit rnogelijk te maken.
Zoo zal het vakonderwijs uitgebreid moeten
worden, hetzij door dien de overheid het parti
cuiier initiatief door geldelijke uitkeering steunt,
hetzij zelf de zaak ter hand neemt.
Zoo eischt de rechtstoestand der gehuwde
vrouw dringend voorziening. in dezen zin dat
zij zelf de beschikking moet houden over wat
door haar arbeid is verkregen. Immers zooals
de wetgeving nu is. kunnen ergerlijke toestanden
zich hierbij voordoen.
Zoo is uitbreiding van
dringend noodig,, voornamelijk in het belang
der arbeidende klassen. De woningtoestanden
in sommige plaatsen eischen ingrijpende ver
anderingen. Inderdaad dient de overheid ruimer
bevoegdheid te hebben om sommige woningen
onbewoonbaar te verklaren, althans van die
bevoegdheid meer gebruik te maken, en zoo
kan het onteigeningsrecht dienstbaar worden
gemaakt tot verkrijging van gronden, geschikt
tot het bebouwen met arbeiderswoningen.
Eene regeling tengevolge waarvan toezicht
op volksvoeding en tegengaan van i
van levensmiddelen wordt verordend,
mij een warm voorstander vinden, en
ik dan ook ten zeerste toegejuicht de poging
der Regeering om door subsidie aan kookscholen, jjy zaj zjjn belofte
betere denkbeelden omtrent de voedzaamheid
der verschillende spijzen, en de toebereiding
daarvan, onder het volk te verspreiden.
Hoewel op het gebied van het arbeidscontract
ik de werking der Kamers van Arbeid, en de
door die lichamen uit te brengen verslagen zou
willen afwachten, zoo komt toch beperking van
overmatigen arbeid en een stelsel van verplichte
verzekering tegen ongevallen ziekte, invaliditeit
Slot.
In hoofdtrekken komt de nieuwe regeling
hier op neer:
Daar het niet aanging om eene industrie die
van haar ontstaan af protectie genoten had (door
de zoogenaamde overponden,) die in eens te
ontnemen, werd door den minister eene uitkee
ring voorgesteld aan de gezamenlijke fabriekan
ten van f2.300.000 per jaar en de gezamenlijke
raffinadeurs van f 500.000, met dien verstande
dat deze uitkeering jaarlijks met f 100.000 en
f 50 000 zou verminderen totdat zij was geko
men aan f 1.500.000 en f 250 000. Wat het
eerste betreft alzoo op het cijfer waarvan de
wet van 1892 uitging. Groot was de beweging
in het land. De belangen van den landbouw
kwamen in gevaar. Merkwaardig was het hierbij
dat de suikerfabrikanten zich vrij kalm hielden.
Zij lieten den landbouw voor hen huilen. En
het moet gezegd worden deze deed het gewil
lig. De kwestie was: Geef die goede suiker-
fabriekanten toch wat hoogere premie dan kun
nen de stakkers ons (landbouwers) wat meer
voor de bieten betalenDat de suikorfabrie-
kanten dit nog zelf zeiden, zou
begrijpen, doch dat de boeren
Evenwel wanneer de protectionisten aan het
woord zijn, hoort men vreemde dingenIk
zal hier de debatten niet herhalen die destijds Nadat de graanrechten daar de klachten
gevoerd zijn, doch wil slechts wijzen op de rede j den landbouw niet hebben kunnen
is er ernstig over gedacht om
graan te doen opkoopen om het voor een vast-
gestelden prijs weer in het klein te verkoopen.
De Grieksche minister van buitenlandsche
zaken heeft aan de gezanten der mogendheden
te Athene een nota van het Grieksche ministerie
overhandigd waarin de gezanten worlon ver
zocht stappen te doen om de bemiddeling der
mogendheden te verkrijgen. De gezanten gaven
kennis van de ontvangst der nota en beloofden
aan het verzoek te zullen voldoen.
Alleen de Duitsche gezant nam een meer
gereserveerde houding aan. Hij bepaalde zich
tot de kennisgeving van de ontvangst en voegde
er bij dat hij instructies afwacht Men gelooft
dat hem zonder verwijl instructies gezonden
zullen worden,
Tengevolge van de stappen tot bemiddeling
heeft de Porte zich geneigd verklaard om de
pogingen der mogendheden te steunen. Zij is
bereid om in onderhandelingen te treden, maar
zal niet toestemmen in een wapenstilstand, die
Griekenland in de gelegenheid zou stellen om
1 zijn leger te hervormen. Ook de diplomaten
zijn van oordeel, dat de voortzetting der vijan-
vervaisching (lelijkheden het zekerste middel
J zou in
zoo heb
De leden van de Eerste Kamer der
meer premie aan ben wordt uitgekeerd, ho- j
meer de landbouwer voor zijne bieten zal krijgen.
Wat mij betreft ik geloof dat de meening van
1893 juister is
Deze vormen een bond. De prijs der bieten
wordt door hen bepaald. Iemand die gelooft
dat die heeren dien prijs een cent hooger zullen
stellen dan de laagst mogelijke prijs, die heeft
dunkt mij een denkbeeld van naastenliefde
van de fabriekanten voor de landbouwers, waar
•voor m.i. geen grond is.
Zij geven den laagst mogelijken prijs, d i
net zooveel dat de boer nog i
contracteeren. De zaak is dat zij belang er
bij hebben om den landbouwer over te halen j te beschermen?
bieten te zaaien, daar anders hunne fabrieken
zouden moeten stilstaan bij gebrek aan grond
stof. Wanneer de boeren zich aaneen sluiten, omdat ik dit punt
en tegenover de fabrikanten zich schrap zetten, de protectionisten de zaak
dan geloof ik dat zij meer van hen gedaan i nen
krijgen, dan wanneer zij vertrouwen op hunne
naastenliefde.
Zoo staat de zaak nu30 suikerfabrieken
en 6 raffinaderijen krijgen het eerste jaar 3
millioen gulden uit de schatkist! Het voorstel
des ministers is nog met 2 ton verhoogd. En
met dat al is het verbruik van suiker per hoofd
in Nederland ongeveer 9>, kilo per jaar, waar
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiên Dinsdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
nemen. I
opstellers van dit program liggen om in het
nu volgend 4-jarig tijdperk al de daarin ge
noemde maatregelen in te voeren, daar dit
ónmogelijk is. Zoo komt het mij voor dat de
maatregelen waarin thans bij de wet is voorzien,
kunnen blijven rusten. En zoo dunkt mij dat
het kiesrecht en de Kamers van Arbeid voor
eerst niet weer aan de orde moeten komen,
doch eerst de ervaring zal hebben uitspraak
te doen in hoe verre de getroffen regelingen
van die aangelegenheden aanvulling behoeven.
Een groot voorstander verklaar ik mij van
die maatregelen, welke zonder het persoonlijke
verantwoordelijkheidsgevoel der arbeidende
klasse te verzwakken of weg te nemen, kunnen
strekken tot verbetering van de maatschappelijke
positie der arbeiders Daarom trekt mij het
meest aan de verbetering der volksopvoeding
in den ruimsten zin. En om te beginnen met
het begin, acht ik maatregelen in het belang
van verwaarloosde kinderen dringend noodig.
Bij die ongelukkigen is de kiem van maat
schappelijk bederf aanwezig, en waar sommigen
hoog doen klinken het recht der ouders op
hunne kinderen, daar zou ik niet aarzelen om
het recht der gemeenschap daarboven te stellen
en onwaardige ouders de macht over hunne
kinderen te ontnemen.
Zoo zal invoering van leerplicht een machtig
middel zijn om het individu in staat te stellen
later in de maatschappij op eigen beenen te
staan en in eigen onderhoud te voorzien. Doch
wil dit onderwijs eenige vruchten dragen, dan
dient herhalings-onderwijs daarbij te worden jn debat te brengen, of wel mij opheldering te
ingevoerd, waarmede dus rekening te houden vragen over mijn beleid in de 2e Kamer ge-
is bij de arbeidswet betreffende personen die durende den tijd dat ik daarin zitting had.
Want dit is het vreemde: dat ook in landen
waar de landbouw flink beschermd wordt,
Duitschland, Frankrijk enz. de landbouw niet
minder klaagt dan hier.
Een andere moeilijkheid der bescherming is
dat men niet weet waar men eindigt; dat als
om bescher
ming vraagt. En dan is er voor den wetgever
geen reden om den een te onthouden wat de
ander heeft. Indien graanrechten voor den
i worden, waarom dan de
veenderijen niet beschermd tegen den vrijen
invoer van steenkolen. Maar als die beschermd
worden waar moet bet dan heen met de indu
strie?
En zoo kan men aan bet vragen blijven.
Inderdaad de wetgever begaat een onbillijk
heid wanneer hij het een beschermd en het
-n prijs, d. i. ander artikel aan de vrije concurrentie overlaat
met ben wil Maar wanneer dan alles beschermd moet wor
den, is het dan maar niet eenvoudiger om niets
is om te voor
komen, dat de onderhandelingen worden gerekt.
Naar luid van inlichtingen uit goede bron
zal de Sultan zich verzoeningsgezind toonen.
s van het verleenen van
autonomie aan Kreta houden en geen buiten
sporige oorlogsschatting eischen. Hij zal verder
slechts een geringe wijziging van de Thessalische
grenslijn verlangen, ten einde den bergrug in
bezit te krijgen.
Het zal wel niet in de bedoeling der of ouderdom van den arbeider mij gewenscht
voor. Wat dit laatste betreft is een wetsont
werp voor sommige bedrijven ingediend, op
welken weg geleidelijk dient te worden voort
gebouwd.
Bij beperking van overmatigen arbeid is
zeker in acht te nemen de waarborg zoo veel
mogelijk van één rustdag p. week, liefst den
Zondag, een maatregel die m. i. kan strekken
tot het geestelijk en lichamelijk welzijn van
den arbeider.
Ziedaar reeds een geheele verlanglijst.
Zal ik nog spreken over de reeds dikwijls
beloofde afschaffing van tollen op land en
waterwegen, in het belang van den landbouw?
door uitbreiding van landbouw-onderwijs? over
de belastingen, waar die nog kunnen hervormd
worden, ter meerdere ontheffing van den kleinen
burger? Wat dit laatste betreft, geloof ik dat
op belastinggebied genoeg gedaan werd, indien
ons volk verlost kan worden van den suiker-
accijns. En de volksvoeding, èn de landbouw,
en handel en industrie zouden er bij winnen.
Dat ik gaarne tot dien maatregel zou meewerken
zal ik wel niet behoeven te verzekeren, doch
ik mag daarbij niet verzwijgen dat de kans
daarop niet zeer groot is.
Ik zal nu niet meer spreken van den per
soonlijken dienstplicht en de administratieve
rechtspraak, twee punten die de liberale partij
reeds lang op haar programma heeft, doch
liever nu voorstellen een oogenblik pauze te
nemen, ten einde hen die daartoe aanleiding
hebben, gelegenheid te geven enkele punten
dit in Engeland 35 a 40 kilo per hoofd is.
Tengevolge van het onzinnige beschermen der
suiker industrie, zoowel bij ons als in de rest
van Europa wordt het Engclsche volk, ’t welk
aan die bescherming niet meedoet, jaarlijks,
naar men berekent, een 40 a 45 millioen gul
den cadeau gedaan, in den vorm van te goed-
koope suiker. De suiker kost te Londen minder
dan zij kost 1 Dit klinkt vreemd maar toch
is het zoo. Voor iedere 100 kilo die een
fabrikant uitvoert, krijgt hij premie uit de
schatkist. Die premie is zoo hoog, dat hij zijn
suiker voor minder dan den prijs die ze hem
kost kan leveren.
En nu wordt Engeland zoo overstroomd met
goedkoope suiker, dat ze daar zelfs als veevoeder
gebruikt wordtEn dat is geen phrase maar
waarheid, zooals blijkt uit het stuk van
Peelen in de Economist van Mei 1893.
Zoo betaalt Nederland 3 millioen om mee te
werken dat toch vooral de Engelschman niet
alleen zich zelf maar ook zijn vee kan mesten
met suiker, terwijl de Nederlandsche werkman,
misschien wel door belastingen aan die drie
millioen mee betaalt, maar van de suiker de
handen moet afhouden. Want suiker kost hier
drie maal meer dan ze van nature behoefde te
kosten. Een kilogram kost dooreen niet meer
dan 14 cent, en met de accijns van 27 cent
komt dat op 41 centEn dat terwijl suiker
een zoc belangrijk voedings-artikel is. Ziedaar
een gevolg van het beschermende stelsel.
Trouwens zoodra men op dit gebied tegen de
natuur wil ingaan krijgt men
toestanden. Wat ziet men
gevoerd zijn, doch wil slechts wijzen op de rede
van den heer de Boer afgevaardigde van Zaan
dam in de zitting van 31 December 1896
gehouden, waaruit blijkt dat het landbouw-
comité in 1893 een rekest aan de Kamer
indiende, ’t welk met de beweging door dat
comité in 1896 gevoerd nog al merkwaardige
punten van verschil oplevert. Waar in 1893
duidelijk bleek dat het comité van oordeel was
dat de fabriekanten slechts hun eigen belang
in het oog houden, beet het in 1896 dat hoe de een beschermd is, de ander ook
rm nrn m ir» non n/An Iir/Arrl 4- m f rvAlrn/iwd V» zxt .1J
