A. BOUHAN,
AlIKEDEVI) LID.
Mr. J. A. van Gilse.
Nog eene aanbeveling.
1
I
1
I
I
A. Bonman,
aftredend lid,
Mr. J. A. van Gilse,
en voor de andere districten op de candidaten
der liberalen. H.
WOENSDAG 23 JUNT 1897.
No. 49.
Een nuttig advies.
Ook bij de herstemmingen
blijven wij den KIEZERS in hun eigen wel
begrepen belang de keuze der liberale candi-
daten aanbevelen, en dus
Officiéél gedeelte.
Zeven en twintigste Jaargang.
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG
om
aan
Jan de Witt.
hoofde-
tijd
maar
zeer
Y- KUIPERS, FIRMA H BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
een
En
De Vaderlander van 19 Juni geeft een alge
meen advies aan de christelijk-historischen. Zij
schrijft o. a.
»De christelijk-historische partij heeft in een
groot aantal districten bij de herstemming de
Zij zal den doorslag
voor ’t district HARLINGENden heer
en voor ’t district SNEEK, den heer
Prijs per kwartaal 70 cent franco per post 86 cent.
Prijs der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents
Voor eiken regel meer 7} cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever
zoo goed als niets
Aanvrage om ontslag van Mej. R. Feenstra
van onderwijzeres in de nut-
de openb. lagere school te
een armvoogd te Koudum.
van stembureaux voor de
stemmingen ter benoeming van leden voor den
I
Een vijftig-tal herstemmingen
Nooit zoo iets beleefd.
Bij de eerste stemming is
beslist.
Alleen is van groote verdeeldheid gebleken.
Als offer daarvan zijn enkele verdienstelijke
mannen uitgeworpen. Zij zullen vervangen
worden door min of meer bekende plaatselijke
grootheden.
Intusschen hebben we hier te doen met een
gewoon verschijnsel bij uitbreiding van het
kiesrecht. Een afgevaardigde, die zijn stem
aan zulk eene wet geeft, teekent daarmede als
’t ware zijn eigen doodvonnis, ’t Kamerlid
maatschap schijnt evenwel een zeer begeerlijk
iets te zijn. In den gewonen regel willen de
menschen gaarne omhoog, zetelen in grootheid
en eere, met macht bekleed, een zeer begeer
lijk iets. Anderen denken: »er valt twee
duizend pop mee te verdienen en dat is geen
kleinigheid.” Er zullen er wel zijn, die ’t zelfs
voor minder willen doen. Deze gedachte brengt
ons op ’t denkbeeld, als men nu de ge
meenschappelijke belangen des Vaderlands toch
maar op zijde wil zetten, of het geene
aanbeveling zou verdienen eene openlijke inschrij
ving te houden voor Kamerlid op de manier
van eene aanbesteding, b.v. Misschien waren
er die ’t voor f 1000 of nog minder wilden
en in nog menig ander
Brieven en Berichtende Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiën Dinsdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
VERGADERING van den RAAD der ge
meente Hemelumer Oldephaert en
Noordwolde, op Zaterdag den 26
Juni 1897 des voormiddags te 9| ure.
Punten van behandeling:
I. Ingekomen stukken en mededeelingen.
II. Rapport van de commissie over de reke
ningen van de Burgerlijke Armbesturen, dienst 1896.
III. Vaststelling eener verordening, houdende
verdeeling der gemeente in stemdistricten.
IV.
uit hare betrekking
tige handwerken aan
Nijega (Heidenschap).
V. Benoeming van
VI. Zamenstelling
gemeenteraad.
VII. Verzoeken om afschrijving van
lijken omslag.
VIII. Vaststelling van het le suppletoir kohier
van hoofdelyken omslag, dienst 1897.
IX. Idem van het kohier van schoolgeld over
het 2e kwartaal 1897.
Koudum, den 21 Juni 1897.
De Burgemeester,
H. M. TROMP.
terwijl het vrijhandelstelsel ons zal doen rijpen,
om ten allen tijde kranig en flink voor den
dag te komen.
Daarom wie als eigen persoon in zijn welbe
grepen belang ter stembus wil komen, hij kieze
a.s. Vrijdag beslist de candidaten der liberalen.
En ter stembus komen, algemeen en eendrachte
lijk is thans noodzakelijk. Thans, nu de aan
vankelijke meerderheid reeds aan den anti
liberalen kant is.
Vooruit dan jongens van Jan de Witt. Als
één man uwe stemmen uitgebracht voor het
district HARLINGEN op den heer
voor ’t district SNEEK op den heer
trent meerdere bijzonderheden gegeven,
thans komen daar enkele liberalen en over het
geheel de anti-revolutionaireu met het bescher
mend stelsel allereerst in den vorm van graan
rechten. In het district Harlingen vertegen
woordigt de heer Van Asch van Wijck het
beschermend, de heer Bouman het vrijhandel
stelsel. Een ongezond iets tot deze verkiezing.
Een niets,” dat de handigheid van een goochelaar
verraadt. Maar een niets” dat slim is. Ziet,
zoo wordt tegen den kleinen man gepredikt,
als je nu een brood voor tien of elf cents koopt,
dat maakt niet uit, niet waar? Betaal je centje
maar meer, als je dan maar doorloopend werk
hebt, dan is het goed. Prachtig geredeneerd,
maar van dat doorloopend werk valt nog weinig
te verwachten. Het hangt nog in de lucht.
En het dubbeltje dat elf centen wordt, wijst
op een woekerwinst van tien procent en deze
winst wordt betaald door den contant betalenden
werkman. Het is niet de minste vrucht van
het liberalisme dat de werkman goedkoop en
deugdelijk brood kan eten voor weinig geld.
Harkt nu den werkman op om het duurder te
betalen. Wie het wil, hij kieze den heer Van
Asch van Wijck.
Maar ieder ander, die een geopend oog heeft
voor volksbelangen en volkswelvaart, en die
kan begrijpen, dat het heil van den Staat in
de welvaart van a'len is gelegen, hij kieze het
tegendeel. Ons volkje van nog geen vijf millioen
kan geen vijftig millioen omwonenden dwingen,
zij ons wel. Wij overdrijven niet. Het cijfer
kan verdubbeld worden. Beschermende rechten
zullen ons knoeien, en ten gronde richten,
Nu zouden zij, die tot deze partij behooren,
half werk doen, of juister gezegdhet ver
richte werk te niet doen, indien zij nu een
Hoe dit nu in dezen verkiezingsstrijd te pas roomschen candidaat (en anti revolutionair is
komt, mag de drommel weten. roomsch) stemden, of door zich van stemming
In een vorig hoofdartikel hebben we daarom- te onthouden, indirect zijn overwinning in de
Maar hand werkten.
Wat wil men nu Een Kamer, waarin de
roomsch katholieken een krachtige meerderheid
hebben Zoo ja, dan moet men de anti-
i revolutionairen stemmen.
Maar waartoe dan de Christelijk-Historische
Bond opgericht, of tot dien Bond toegetreden?
Hoofddoel daarbij was toch óók, en voorna
melijk, met Gods hulp ons land te bewaren
voor een roomsche Tweede Kamer. Welnu,
dan moet nu, bij de herstemming, de stem der
christelijk-historischen geschonken worden aan
de tegenstanders der roomschen.
Dus aan de liberalen Gewis
Wat toch moeten wij bedenken Vooreerst,
dat het hier een herstemming geldt. En bij
een herstemming kiest men den candidaat, van
wien men het minste te vreezen, en, betrek-
kelijkerwijs, het meest te hopen heeft. Wij
vragen, wat voor goeds bet protestantsche
Nederland heeft te wachten van een roomsche
Regeering
Men bedenke vervolgens, dat men, door nu
den liberalen candidaat te stemmen, aan de
liberale partij geen overmacht bezorgt in de
Kamer. Zij zal daartoe, dit kunnen wij nu
reeds verzekeren, niet sterk genoeg zijn. Zij
zal dus niet bij machte wezen, om hetgeen wij
verkeerds van haar zouden kunnen duchten,
ten uitvoer te brengen. Maar zij moet sterk
genoeg wezen, om te verhinderen, dat wij door
de roomschen geregeerd worden.”
En ook nog:
»Het is nu niet de vraag: geloovig of on-
geloovig? maar: voor of tegen de roomsche
zijn er nog. En nu
aanhoe komen we
lijke clericalen wagen nog eene poging,
hun slag te slaan. Dit is hunne zaak.
Dwaas, dubbel dwaas, is het daarom voor
de vooruitstrevenden om zich te verdoelen.
Louter in troebel water is het goed visschen.
Maar ieder vooruitstrevend man behoort te weten
dat het onzalig, ja rampzalig is het water troebel
te maken. Hij werkt zich daardoor zelve in
den grond.
Een samengaan van Rome en Dordt kan in
de Kamer eene meerderheid geven. En dan
volgt een clericaal ministerie. Hoe dit zal
werken, valt vooruit te bepalen. Algemeene
wetten zijn onmogelijk, wijl de bondgenooton
steeds van elkander de gewenschte concessiën
zullen begeeren. Schipperen alzoo.
Idem met benoemingen. Krijgt Rome het
leeuwendeel, Dordt zal klagen, in het tegen
gestelde geval treedt Rome als aanklager op.
De geschiedenis van het kabinet Mackay heeft
dit duidelijk bewezen. En als toen een aantal
liberalen medegingen om werkelijk eene pacifi
catie, eene bevrediging, op schoolgebied te ver-i
krijgen, dan weten ze het nu, dat ze buiten
den waard gerekend hebben. Immers daar I
wordt eene hernieuwing van den schoolstrijd
gepredikt.
En dan nog bovendien.
Daar is een tijd van malaise geweest,
van teruggang voor den boerenstand.
de clerus, die uit alles munt slaat wat hem beslissing in haar hand,
kan dienen, heeft en ’t is een eigenschap moeten geven te Middelburg, te Harlingen, te
van dit kaliber, zich weder handig in deze Steenwijk, in Sneek
omstandigheid ingewerkt en het middel ter district,
genezing gevonden.
Dat middel nu heet beschermend recht?
Een onzalig ding
doen, wellicht een geheel eskadron, die nog
geld zouden willen toegeven, eene omstandigheid
die der schatkist al weder ten goede zou komen.
Wilde men bij zoodanigen maatregel toch nog
waarborgen voor eenige geschiktheid, men
zoude een zeker soort van examen kunnen
voorschrijven. Voor alle vakken heeft men
die, alleen voor de hoogste wetgeving schijnt
men te denken, dat het verstand met de jaren
of wel met »het ambacht” komt.
Staat ons deze causerie toe, geachte lezers,
want werkelijk men heeft soms moeite om zijn
lachen te bedwingen, wanneer men die bonte
candidatenlijst naziet. Hoevele namen komen
daar wel niet op voor van personen, van wie
men met recht mag vragenzijn dat nu de
mannen, die Nederland en zijne behoeften ken
nen, die iets weten van onze Oost en onze
West en de millioenen personen daar aanwe
zig En toch zou men de belangen van die
allen aan deze onkundigen en onwetenden
toevertrouwen. Waarom niet, stemt maar raak
Al was het nu louter voor de grap
Zoo en in dien geest wordt werkelijk gere-
redeneerd en gehandeld. Verbazend dwaas en
spelen met vuur, gevaarlijk spel, ge zult ’t ons
toestemmen.
Het werk der verkiezingen is en moet zijn
een ernstig en wel overwogen werk, omdat
daarmede onze hoogste belangen zijn gemoeid.
Onze hoogste belangen niet van eene andere,
maar van onze tegenwoordige wereld en die
zijn in de eerste plaats van waarde. Al wil
de een of ander dit ontkennen, zijne eigene
handelingen getuigen in dit opzicht tegen hem.
Nu ja, wordt daar meesmuilend opgemerkt:
bij zoo’n eerste stemming kan het wat lijden.
Daar komt het zoo precies niet op aan,
bij de herstemming, dat is wat anders
Vergunt ons zulk eene redeneering
oppervlakkig en dwaas te noemen. ’t Bij
uitstek liberale district Den Helder verloor daar
door zijne liberaliteit en vaardigde indertijd een
Staalman af en het district Harlingen geeft in
dit opzicht thans te leeren. De vrienden en
voorstanders van de candidatuur Zeilmaker
hadden slechts nog wat meer behoeven te loopen
om een dozijn mannen over te halen van de
partij-Bouman naar Zeilmaker en we hadden
tot uitkomst gehad eene herstemming tusschen
de heeren van Asch van Wijck en dr. De
Visser, niettegenstaande het anderbalf-duizend-
tal vrijzinnige stemmen. Wij zijn, laat ’t ons
maar eerlijk bekennen, zoo maar pas met de
hielen over de sloot.
Maar gelukkig, we
komt het er maar op
verder
De herstemmingen betreffen de grootste ste
den, ja maar ze omvatten geheel Friesland ook
In geen der acht districten is eene dadelijke
keuze geschied.
De dag der herstemming, Vrijdag 25 dezer,
is dus ook voor dit gewest een belangrijk»
dag.
Bepalen we ons, zonder de anderen uit te
sluiten tot het district Harlingen, omdat we
daarbij dadelijk zijn betrokken. Daar is nu
herstemming tusschen de heeren Van Asch van
Wijck en Bouman, het aftredend kamerlid voor
dit district.
Nu is het bekend, dat zoowel voor hier als
voor geheel de linie Standaard-stijl, Rome
en Dordt samengaan. Het zoogenaamde mon
sterverbond is weer hernieuwd en de gezamen-
d
HUH lllllll Fill ESI n II.
l
UITGEVER:
i
\l ri B- H Uil IH1111II.
I
1
I
1
