I
'I
t
Verkiezing.
It
WOENSDAG 21 JULI 1897.
No. 57.
De ministeriëele Crisis.
Buitenlandsch Nieuws.
Officiéél gedeelte.
Zeven en twintigste Jaargang.
I
I]
Y KUIPERS, FIRMA H- BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
I
rfj
1
1
•I
I
I
I
WK- EI1111 EHÏEVIIt-
IIL1II llillll FIIIBI.IVI.
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG
e r
de geloofsbrieven van de
9
t
lL
ll
Prijs per kwartaal 70 cent franco per post 85 cent.
Prijs der ADVEB.TENTIËN van 15 gewone regels 40 cents
Voor eiken rege] meer 7} cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lag
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever
UITGEVER:
f i
De BURGEMEESTER der gemeente WOR
KUM maakt bekend, dat bij hem op Dinsdag
den 3 Augustus a.s,, van des voormiddags
negen tot des namiddags vier uur, ten Gemeente-
huize aldaar, opgaven van CANDIDATEN
kunnen worden ingeleverd voor de stemming
van één lid van den Raad dier Gemeente.
De tot invulling bestemde formulieren voor
die opgaven zijn ter Secretarie der Gemeente,
in de gewone kantooruren, gedurende veertien
dagen, vanaf den 19 dezer en op den dag der
verkiezing, kosteloos verkrijgbaar.
Workum den 17 Juli 1897.
De Burgemeester voornoemd,
R. J. VISSER.
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentién Dinsdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
Onmiddelijk na het bekend worden van den
uitslag der herstemmingenwas het onze meening
het Kabinet behoeft niet af te treden. Wij
hebben die meening naderhand herhaald.
Toch heeft het Kabinet zijn ontslag ingediend.
Zijne houding te dien opzichte was correct en
met onze meening van niet-aftreding was dan
ook geene ontslag-aanvrage gemoeid, ’t Kabinet
RoëllVan Houten—Van der Kaay was opge
treden met beperkt mandaat. Kieswetregeling
en verdere belastingherziening, dat was boofd-
zakelijk de opdracht. Aan die opdracht is
voldaan. Het Ministerie is ferm en met succes
werkzaam geweesthet Nederlandsche volk
geniet de vruchten van zijn arbeid. De ver
kiezingen onder de nieuwe wet hebben plaats
gehad. De uitslag is bekend. De liberalen
hebben zoo ongeveer de helft der zetels bezet,
de anti-revolutionairen. gedeeld als ze zijn in
twee groepen, hebben er niet op gewonnen, de
katholieken hebben er bij verloreneenige
andere groepen als christelijk-historischen, radi
calen en een enkele sociaal democraat en een
man der volkspartij zijn er bij gekomen, het
geheel teekent naar onze bescheiden meening
eene meerderheid in vooruitstrevende richting.
En die uitkomst hebben we met een Bravo 1
begroet.
Het tegenwoordig Ministerie is die richting
mede toegedaan en het heeft bewijs van zijn
goeden zin gegeven. Waarom dan verandering?
ligt nu
DUITSCHLAND. De Keizerin vertrekt,
naar de Neueste Nachrichten meldt Zaterdag van
München naar Tegernsee. Vandaar begeeft zij
zich over München naar Berlijn. Men neemt
aan, dat de Keizerin een kort bezoek zal bren
gen aan Kiel.
In Berlijn heeft een groote brand gewoed in
een winkel. Het huis is geheel uitgebrand.
De telephoondraden, die boven over het huis
liepen, zijn onbruikbaar geworden. De schade
wordt op millioenen getaxeerd. De waarde
der vernielde winkelgoederen, waaronder vele
reeds uitgevoerde bestellingen voor Engeland
en Amerika waren, wordt geschat op millioenen
mark. Het in grooten getale toegestroomde
publiek hinderde de brandweer zeer.
De onderhandelingen om het circus Renz
door eene Naamlooze Vennootschap te vervan
gen zijn nog niet afgeloopen. De bezitter van
niemand Minister zijn of hij moet per-sé Lid
van het Lagerhuis wezen.
Doch het groote onderscheid is hierin gelegen,
de heeren Van Houten en van der Kaay werden
door de kiezers afgewezen. Zij veroverden
geen zetel in de nieuwe Kamer. De kiezers
van de districten Groningen en Alkmaar oor
deelden derhalve betere mannen als hunne
vertegenwoordigers te kunnen kiezen. Maar
ook in de nederlaag het bewijs, dat
beide heeren het vertrouwen a's Ministers ver
beurd hebben? Ziet, dat is juist de quaestie.
Hoogere politici mogen haar uitmaken, wij
kleinere luiden zouden nu ook kunnen denken,
heel best, m’n goeie, brave man, we zouden
je nu wel gaarne willen kiezen, maar kijk, je
bent nu eenmaal al Minister en nu kiezen we
den andere maar als onze afgevaardigde. Ziet,
zoo zou ’t ook kunnen zijn. Wie weet?
Intusschen er is sprake, dat sommige leden
van het huidige Kabinet, o.a. de Minister van
Marine, bepaald willen aftreden. Daartegen is
natuurlijk niets te doen. En of er nu meer
dergelijke personen zijn, ook die kunnen ver
vangen worden. Ons vaderland bezit, Goddank
nog krachten genoeg. En ’t is ook niet over
personen, waarover we in hoofdzaak spreken.
Het is onze bedoeling met dit epistel onze meening
te handhaven, dat de stembus een Ministerie
als ’t ware heeft aangegeven in de richting
van het tegenwoordige. Natuurlijk, dat de
opdracht eene andere isde regeling der sociale
belangen treden nu op den voorgrond. En die
regeling is van wijden omvang. Zij betreft
niet alleen en uitsluitend die van de zoogenaamd
lagere volksklassen, zij omvat niet minder die
van den kleineren burger, zij omvat die van
geheel de maatschappij, van laag tot hoog. De
Staten-Generaal vertegenwoordigen het geheele
Nederlandsche volk zoo luidt de eisch der
Grondwet. En die eisch moet betracht.
Een allerlaatst bericht maakt melding, dat
aan den heer Gleichman de samenstelling van
een nieuw Ministerie zou zijn opgedragen. In
dat geval zou men derhalve eene samenstelling
van andere personen mogen verwachten, toch
weer met dezelfde of ongeveer gelijke beginselen.
Hoe het zij, wij wachten de koninklijke beslissing
natuurlijk eerbiedig af, maar ’t zou ons niet
verwonderen, dat de teugels des bewinds weder
om in handen worden gesteld van de door zoo
velen onverdiend gehate en gesmade oud-
liberalen. H.
het circus Salamonski uit Warschau vertoeft te
Hamburg om over de overname te onderhan
delen. Salamonski zal, naar het heet, ook het
circus Carré te Amsterdam, dat met 1 Sep
tember weer beginnen zal, overnemen.
FRANKRIJK. Het nationale feest van 14
Juli is in Parijs zeer kalm verloopen, kalmer
misschien dan ooit. Ook de Fransche bladen
vinden dat, en zij vinden vooral, dat het mid
delpunt van dat feest, de manifestatie der
Elzassers aan het standbeeld voor Straatsburg
ditmaal minder indruk heeft gemaakt dan ooit,
minder emotie gewekt dan anders.
Het nationale feest zal getuigen van de
herdenking der bestorming van de Bastille, maar
allengs is men minder aan de Fransche om
wenteling van ’89 en meer aan den oorlog
met de Duitschers in 1870 gaan denken bij
de feestviering. De vreugde en het geluk over
de verworven vrijheid hebben plaats gemaakt
voor het somberder gevoel van wrok en haat,
voor de revanche. Maar de betoogingen der
Elzassers zijn thans slechts meer een schaduw
van vroeger, is het met den revanche-lust
ook zoo gesteld, vragen de Fransche bladen en
zij komen daarbij tot zeer melancholische over
denkingen.
Zoo schrijft la France: Van jaar tot jaar
neemt het aantal af dergenen, die naar het
beeld van Straatsburg gaan. De pelgrimstocht,
die kort na den oorlog van 1870 de wereld
in extasie bracht, is nu nog maar een schim..
ENGELAND. Koningin Victoria heeft een
treilenden brief aan haar volk gericht om uit
het diepste van haar hart dank te zeggen voor
al de blijken van genegenheid ter gelegenheid
van haar regeeringsfeest. H. M. bidt God haar
in staat te stellen om zoolang haar het leven
geschonken blijft haar plicht te vervullen.
(Hiermee zijn al de geruchten omtrent haren
aanstaanden troonafstand gelogenstraft).
In bet EngeFche Lagerhuis beeft de minis
ter Balfour verklaard, dat de Regeering de
vraag overwoog hoe voortaan de landen be
stuurd zullen moeten worden welke onder de
Gecharterde Maatschappij staan. Zij zal daar
over de directeuren der Maatschappij en de
autoriteiten te Kaapstad raadplegen.
Op eene vraag van den heer Dillon of het
rapport der parlementaire commissie van onder
zoek tot eene gerechtelijke vervolging zou aan
leiding geven, antwoordde de Minister»Voor
zoover ik weet niet
Toen zekere Kirkwood voor kwam om zich
voor het Huis te verantwoorden, dewijl hij voor
eene andere commissie (tot onderzoek naar
woekeraarspraktijken) geweigerd had te ant
woorden, deed de heer Dillon ter snede uitko-
men hoe geheel verschillend deze arme drommel
en een man als Cecil Rhodes behandeld werden.
Hij werd tot de orde geroepen en Kirkwood
weggezonden met eene bedreiging van strenge
gerechtelijke vervolging in geval hij bleef
weigeren.
Lord Derby is, als opvolger van wijlen lord
Sefton, tot ridder der Orde van de Kouseband
benoemd.
OOSTENRIJK-HONGARIJE. Tegenover
de berichten van enkele bladen wordt nu weer
van vrij bevoegde zijde gemeld, dat de bere-
dene politie bij de laatste ongeregeldheden in
Eger volstrekt niet op eenige wijze beschimpt
heeft.
Dit bericht wördt in de Kölnische Zeitung
weer tegengesproken. Geen politie is zoo ide-
Toch beeft het al den schijn, alsof er wijzi
ging op til is. Waar we toch de aanbieding
van ontslag als voor den vorm beschouwden,
duurt de oplossing der Crisis o. i. te lang, om
daaraan verder te denken. Onderscheidene
hooggeplaatste personen hebben hun advies
uitgebracht en ook de groote pers in den lande
heeft dit ongevraagd gegeven, zij het ook in
verschillenden geest. Het wordt derhalve moeie-
lijk op de beslissing vooruit te loopen. Maar
niettemin heeft ook de kleine pers het recht
hare meening te uiten. En van dat recht
wenschen we een bescheiden gebruik te maken.
En dan meenen we in de eerste plaats, dat
de leuze anti clericaal voldoende bij de stembus
heeft gezegevierd. Waar bet zoogenaamde
monsterverbond weder hand aan hand ging en
kranig werkte, daar werd bet verslagen, ook
en vooral mede door de hulp van oud mede
strijders, tot betere inzichten gekomen. Die
strijd was niet tegen de Roomsche of Dordtsche
kerk alszoodanig, de vrijheid van godsdienst
is en blijft gehandhaafd, daarvoor zou elk
liberaal zich schrap zetten, die strijd was een
voudig gericht tegen het verwarren van ker
kelijke leerstellingen bij staatkundige aange
legenheden. Wij kennen de onzalige twisten
der Gomaristen en Arminianen. De onthoofding
van een Van Oldenbarneveld staat daar niet
voor niemendal geboekstaafd, evenmin als die
van de graven Van Egmond en Hoorne een
Willem van Oranje viel en naderhand wees
men op de Gorcumsche martelaren. Waar zou
het einde zijn, als we alles in dezen geest willen
opnoemen Voorbeelden genoeg om te bewijzen,
dat al dat getwist en geharrewar over den
godsdienst geen godsdienst is en dat zulke
verschillen nooit oftenimmer mogen vooraan
zitten in de Vergaderzaal des Lands.
Terecht dan ook hebben de kiezers den
treurigen clericalen overmoed afgeslagen.
En verderis duidelijk gebleken, dat bet
Nederlandsche volk van een beschermend stelsel
niets wil weten. Gelukkig ook. Bescherming
toch komt slechts enkelen ten goede, de groote
meerderheid lijdt er onder. En als men vandaag
deze tak van nijverheid de hand reikt, moet
men het morgen weer een anderen doen en
zoo gaat het door van a tot z en waar is dan
nog het einde. De statistiek bewijst reeds dat
onze mannen, onbeschermd, den strijd om het
bestaan tegen beschermde buitenlanders kunnen
doorstaan. Weldra overwinnen ze en dan zijn
ze dubbel, driedubbel vooruit. Courage, wak
kere jongens van Jan de Witt. Ge hebt de
opgaven indertijd in ditzelfde blad kunnen lezen.
Het kleine Nederland kan nog groot zijn. En
niet waar er is hier nog niemand
bepaald van honger omgekomen
Tegen den clerus, tegen het beschermend
stelsel (protectie) zoo luidde het woord van
Minister Van Houten, een woord hem als
Minister euvel geduid, maar toch bekrachtigd
door de uitspraak der kiezers.
Nu moge men het dezen Minister, zoowel
als zijn collega voor Justitie, den heer van der
Kaay kwalijk nemen, dat ze zich verkiesbaar
hebben gesteld als Kamerlid en hunne candida-
turen hebben verdedigd, dit gaat echter niet
aan. Immers de vorige Ministers Tak van
Poortvliet en Lely werden ook gekozen, al bleven
ze geene Ministers meer. De bekende afge
vaardigde van Leeuwarden, wijlen de heer De
Roo van Alderwerelt was Kamerlid en Minister
(van Oorlog) tegelijk. En in Engeland kan
VERGADERING van den RAAD der ge
meente Hemelümer Oldephaert en
Noordwolde op Zaterdag den 24
Juli 1897 des voormiddags te 94 ure.
Punten van behandeling.-
I. Ingekomen stukken en mededeelingen.
II. Aanbieding van de gemeente-rekening dienst
1896.
III. Onderzoek van
benoemde raadsleden.
IV. Voorstel van B. en W., betreffende het
adres van de vereeniging der Coöperatieve zuivel
fabriek te Koudum.
V. Idem betreffende de aanleg van een voetpad
naar het Heidenscbap.
VI. Adres van W. W. de Jong e.a. te Nijega
(Heidenschap) om de vaart aldaar te laten slatten
of uit te baggeren.
VII. Behandeling van de reclames tegen aan
slagen in den hoofdelijken omslag dienst 1897.
Koudum, De Burgemeester,
den 19 Juli 1897. H. M. TROMP.
