SS
I
ZATERDAG 16 OCTOBER 1897.
No. 82.
N ieu wsti j dingen
Zeven en twintigste Jaargang.
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG
ver-
«ft
I
I
UITGEVER:
Y KUIPERS, FIRMA H- BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM.
het Friesche Tijdschrift
16 October 1897.
Foarlêzen op it Halbert
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiteilijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiön Dinsdag en Vrjjdag morgens vóór 12 uur.
Prijs per kwartaal 70 cent franco per post 85 cent.
Prijs der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents
Voor eiken regel meer 7| cent. Bij abonnement is de prijs belangrjjk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever
Verkiezing te Sneek. De commissie
uit de Tweede Kamer, in wier handen gesteld
is het onderzoek naar de geloofsbrieven van
den heer Van Gilse (volgens uitspraak van het
stembureau te Sneek daar op 25 Juli 1.1, ge
kozen) stelt als conclusie van haar verslag aan
de Kamer voor den heer Van Gilse niet toe
te laten, Immers is der commissie niet ge
bleken dat de heer Van Gilse de gekozene is,
want de mogelijkheid is niet uitgesloten dat
op den heer Van Gilse waren uitgebracht
2450 en op den heer Heemskerk 2451 gel
dige stemmen.
Wel leidt de voorloopige telling der uitge
brachte stemmen tot het omgekeerd resultaat
(2451 voor v. Gilse en 2450 voor Heemskerk),
maar le is door zekeren Johannes Douma
gestemd, welke Douma wel een stemkaart had
ontvangen doch geen kiezer was, en het is
denkbaar dat deze stem tot de geldige stem
men voor v. Gilse gerekend is; 2e. heeft de
burgemeester van IJlst toen zekere Cnossen
zich aanmelde zonder stemkaart, hem gezegd
dat hij hem geen kaart meer bezorgen kon
(het was bij vieren), waarbij deze kiezer zich
neerlegde. Daar nu volgens de commissie het
voorwendsel van den burgemeester niet opgaat
dat deze kiezer noch een nieuwe kaart gevraagd
heeft noch zijn identiteit heeft doen blijken,
en het geval niet is uitgesloten dat Cnossen
op Heemskerk gestemd had, moet het aantal
stemmen van Van Gilse met 1 verminderd en
die van Heemskerk met 1 vermeerderd worden.
Vandaar de verklaring der commissie dat de
uitslag juist anders had kunnen zijn.
Verkiezing Enkhuizen. Voor de
kiezing van een lid der Tweede Kamer in
het district Enkhuizen zijn op de officieele
candidatenlijst geplaatst de heeren C. v. Ger
ritsen (rad.). A. Kool (lib.), H. Raat (kath.),
en N. Sluis (antirev.)
De St. Crt. bevat het Kon. besl. ter
bekrachtiging der overeenkomst tusschen Ne
derland, Duitschland en Rusland en tusschen
Nederland, Duitschland en Noorwegen gesloten,
betreffende de regeling van het telegrafisch
verkeer.
Met ingang van 15 October a.s. zal in
den trein der Staatsspoorwegen, die van Am
sterdam, Den Haag, Rotterdam (M.) en Utrecht
(C. S.) om 4.15 u. n. m., 4.05 u. n. m. 4.10
u. n. m. resp. 5.13 u. n. m. (spoortijd) ver
trekt, een restauratie-rijtuig loopen.
Men kan in dit tijtuig zonder verhooging
plaats nemen, mits men daarin iets gebruikt.
De commissie die rapport heeft uitge
bracht over de geloofsbrieven van mr. J. A.
van Gilse bestaat uit de heeren De Savornin
Lobman, Bahlmann en C. van Bylandt (Gouda).
Het voorloopig bestuur, dat de feestelijke
herdenking van den 1 OOsten geboortedag van
wijlen dr. Eeltje Halbertsma op touw had gezet,
heeft succes gehad van haar streven. Vele
Friezen hebben zich bij hen aangesloten, om
daardoor in de gelegenheid te worden gesteld
eene Vereeniging tot beoefening der Fryske
tael en skriftenkennisse op te richten. Voor
dit doel zal a.s. Zondag eene vergadering
worden gehouden te Amsterdam.
Bij den kerkeraad der Doopsgezinde
gemeente te Leeuwarden komen nu en dan
attestatiën in van personen, die door zusterge-
meenten op belijdenis zonder doop zijn aange
nomen.
Tot dusverre werden, volgens een vroeger
genomen besluit, dergelijke personen onvoor
waardelijk afgewezen. De kerkeraad is echter
meer en meer tot de overtuiging gekomen, dat
door deze wijze van doen de vrijheid en zelf
standigheid van die zustergemeenten miskend
en daardoor dikwerf waardige leden buitenge
sloten worden. Hij heeft daarom nu aan de
broeders en zusters voorgesteld, hierin verandering
te brengen. Hij denkt er echter niet aan om
zelve iemand, wien ook, alleen op belijdenis
zonder doop in de gemeente op te nemen.
Hij wenscht alleen, teneinde de vrijheid, die
men voor zich zelven begeert, ook aan anderen
te gunnen, dat bovenbedoelde personen, als er
overigens geen bezwaren tegen hunne aanneming
bestaan, ook als broeders en zusters worden
opgenomen.
De kerkeraad heeft daarom de broeders en
zusters uitgenoodigd ter bijwoning eener ver-
toeving op Zondag 24 October a.s. na de gods
dienstoefening.
INHOUD van
„Sljucht en Rjucht."
Eeltje Halbertsma.
sma-feest to Grou de 8ste Oktober 1897, Waling
Dijkstra. Rie oan Fammen, Jelke. Siz-
zen en dwaen, A. W. W. Gzn. Noardfryske
Sprekwirden. Koartswyl, Briefwiksel.
Yn ’t boatsje (met plaatje.)
Kamerverkiezing. Het hoofdbestuur der
Centrale Liberale Kiesvereeniging in het district
Enkhuizen heeft een schrijven gericht aan de
Liberale Unie, met het verzoek of deze haar
invloed wil doen gelden bij den heer Gerritsen,
om zijn candidatuur in te trekken, aangezien
de candidaat der Centrale, de heer A. Kool,
zich geheel met het program der Liberale Unie
vereenigt. Het dringt daarop te eerder aan,
omdat de candidatuur-Gerritsen toch geen kans
van slagen heeft en slechts koren is op den
molen der clericale tegenstanders.
Op heeterdaad betrapt. Te Hilversum
bemerkte Maandagavond een dienstbode, dat
eenige personen haastig den tuin verlieten. Bij
nader onderzoek bleek, dat een sleutel van de
schuur, waarin een paar rijwielen geborgen
waren, was verdwenen. De politie stelde zich
’s nachts in het schuurtje op en haar gelukte
het twee jongens, die hun bezoek aan de schuur
herhaalden, te arresteeren. Een derde ontkwam,
doch is bekend.
De M. v. O. heeft weder bepaald, dat
in de verschillende garnizoenen aan de officieren
der onbereden wapens gedurende de winter
maanden de gelegenheid moet worden gegeven
om zich in de rijkunst te oefenen. In de
garnizoenen waar cavalerie of veldartillerie is,
zal een officier worden aangewezen, die met
het onderwijs belast wordt, terwijl in plaatsen
waar geen bereden wapen in garnizoen is,
daarin zal worden voorzien door detacheering
van een luitenant der cavalarie of veldartillerie
met het noodige personeel en paarden.
In de Brusselsche Chronique vindt men
een interview met onzen minister van oorlog
over den persoonlijken dienstplicht. Volgens
den schrijver wordt in België van veel belang
geacht, wat Nederland in dit vraagstuk beslist,
vleiende bewoordingen over generaal Eland
wordt gesproken, bevat overigens niets bijzon
ders, dan alleen dit, dat eruit af te leiden is,
dat het wetsontwerp den Raad van State reeds
heeft bereikt.
Naar gemeld wordt is thans beslist, dat
met 1 Januari a. s. de eerste-klasserijtuigen
op de Belgische spoorweglijnen zullen ver
vallen.
De schim van Borger. De stinkende
grachten van den Haag hebben in de Haagsche
Ct »De schim van Borger” verlokt tot een
zeer welgeslaagde navolging van »Aan den
Rijn,” welk gedicht wij laten het hieronder
volgen tot opschrift draagt: »Aan het Ver-
verschingskanaal”
Zoo zwijgen nu de schoone accoorden
Van zang en luit en snarenspel,
En stroomt ’t kanaal weer langs zijn boorden
Vrij in zijn vaart, op hoog bevel.
Het zwarte vocht schuurt d’oude zoomen,
En ’t steevolk, starende in den vloed,
Beschouwt het vuile sop verwoed,
Als kweekplaats van benauwde droomen,
Dat, ginds uit Delflands schoot gedaald,
Zijn vunze geuren neer doet strijken
Tot in verafgelegen wijken,
En ied’re klacht met stank betaalt.
Een Liernur zwoegde vele dagen
Tot heil van Amstels burgerij,
En warm heeft hem het hart geslagen
Voor ’t welzijn van de maatschappij.
Hij zocht niet in de zoute golven
Zijn toevlucht in deez’ bangen nood
Dies menigeen de wensch ontvlood,
Dat men zijn stelsel wilde volgen
Dan week de vuile geur gewis
Voor friesche lucht en vroolijk leven
Dan kon de residentie geven,
Wat ons nu wreed onthouden is.
Voorwaar, ik kan mijn haren tellen,
Maar wie telt ooit ’t bacillental?
Eer keert ’t kanaal weer tot zijn wellen,
Eer ik zijn stank vergeten zal:
Dien stank, die mij zoo menigmalen,
De nood’ge nachtrust heeft ontroofd;
’k Heb, Haagsche Raad, in u geloofd,
En ’k zal, al kan ’k niet ademhalen,
Mij sterken in uw vadertrouw,
Die ons niet plaagt uit lust tot plagen
Maar ’t is waarachtig niet te dragen
De stank maakt mensch en dieren flauw!
Zij ’s Gravenbage een hof van Eden
Voor lieden zonder reukorgaan,
Wie dikwijls langs een gracht moet treden,
Wenscht heel de hofstad naar de maan!
Is weer een zomerdag gewonnen,
In duffe geuren doorgesloofd,
Geeft ’d avond pijn in ’t matte hoofd,
Dan is mij soms een wensch verzonnen:
Dan wou ’k den Raad van deze stad
Met Delflands Heemraadschap te gader,
Aan ’t hoofd de Haagsche Burgervader,
Zien zwemmen in bet zwarte nat.
De auteur van deze geestige parodie heeft
niet altijd in den Haag gewoond.
Volgens een te Madrid ontvangen bericht
uit Washington zal president Mac Kinley zijn
best doen om de Cubaansche opstandelingen te
omdat dan België niet meer zal kunnen ach- bewegen de autonomie aan te nemen. Mochten
terbljjven. Het interview, waarbij met zeer zij dat niet willen, dan zal de Amerikaansche
regeering met kracht optreden tegen de vrij
buiters.
Een vijftig-jarig bestaan. Het gisteren
gevierde gouden jubilé der Berlijnsche firma
Siemens Halske trekt meer dan andere der
gelijke feesten de aandacht, omdat die firma in
zoovele andere landen filialen heeft en hare
chefs als uitvinders vooral op het gebied der
electro-techniek een wereldberoemden naam
hebben verworven. Om daarvan maar een
paar in herinnering te brengen: Aan Werner
Siemens had men in 1866 de uitvinding der
dynamo’s te danken; in 1874 werd de eerste
transatlantische kabel gelegd door Karl Siemens
met een naar voorschriften van Wilhelm Siemens
gebouwde stoomboot; in 1881 werd de eerste
electrische spoorweg (bij Lichterfelde) door de
firma gemaakt, die voor alle latere electrische
spoorwegen ten voorbeeld is geweest. De
fabriek der firma te Berlijn heeft 6000 man
aan het werk, die te Weenen 1900, die te
Petersburg 1000. hare kopermijnen in den
Caucasus 600 werklieden. Het aantal beambten
der firma bedraagt meer dan 2000. Zij werd
50 jaren geleden door den gewezen artillerie
officier Werner Siemens met den werktuigkun
dige Halske op uiterst bescheiden schaal opge
richt. Hij overleed in 1892; zijne zoons Arnold
en Wilhelm zijn thans met zijn broeder Karl
de chefs der firma. Keizer Frederik verhief
hem in 1888 in den adelstand in 1895 werd
zijn broeder Karl door den Tsaar in den adel
stand verheven.
Een diamanten-diefWij hebben
onlangs melding gemaakt van een gauwdief,
die voor een Antwerpsch juwelier voor ongeveer
500,000 frcs. diamanten moest verkoopen, doch
slechts 21,000 frcs. naarde Antwerpsche firma
zond en met het overige geld verdween.
De Belgische politie deed onderzoek en zette
1 haar nasporingen voort tot ver in het buitenland.
Eindelijk heeft zij den man, die Mozes Tokri
heet, gevonden in Athene, waar hij in het
Hotel de l’Angleterre op rijken voet leefde en
zich voordeed als een Engelsche Lord. Tokri
wendde voor, dat bij zijn reis alleen had onder
nomen om gezondheidsredenen en dat hij het
geld, dat hij nog betalen moest, oogenblikkelijk
zou voldoen, zoodra hij weer in België kwam.
Den volgenden dag, toen men hem in hechtenis
wilde nemen, was hij verdwenen. In Kalamata
werd hij echter weer gegrepen. Maar een
Atheensch advocaat zal tegen zijn uitlevering
pleiten, wijl hij op Grieksch grondgebied niets
heeft misdreven.
Flinke vrouwen. In het raadhuis te
Cleveland, in den staat Ohio, in Noord-Amerika,
verschenen voor eenige dagen meer dan 50
vrouwen met spaden, harken en dergelijke
werktuigen gewapend. Den verbaasden directeur
van publieke werken, dien zij te spreken vroegen,
verklaarden de vrouwen, dat hun mannen geen
lust in ’t werk hadden en dat zij nu besloten
hadden arbeid te zoeken, ten einde brood te
hebben voor hun kinderen. Zij zochten dien
arbeid bij de stad, en zeiden, dat zij voor geen
werk terugdeinsden, hetzij straatwegen, graaf
werk enz. De directeur schreef de namen der
vrouwen op en deelde haar mee, dat zij den
kelijk weldra den gewenschten arbeid zouden
vinden. In gesloten gelederen haar werktuigen
op den schouder, marcheerden de vrouwen
weer af.
f
SIMS- n 11)11111 Bhe
ihui mini ri; !i>inn
