1
I
WOENSDAG 17 NOVEMBER 1897.
No. 91.
Na de toelating-Van Gilse.
Geïllustreerd Zondagsblad
van deze Courant.
Fraaie gravures en verhalen.
1
Buitenlandsch Nieuws.
Zeven en twintigste Jaargang.
Dit Blad versohijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG
UITGEVERS
Y. KUIPERS, FIRMA H- BRANDENBURG» EN ZOON. TE WORKUM
Veel animo is er voor het
Prijs slechts 37*/2 Ct., fr. p. p. 45 Ct.
per kwartaal.
Proefnumm. aan te vragen.
Prijs per kwartaal 70 cent franco per post 85 cent.
Prjjs der ADVERTENTIÉN van 15 gewone regels 40 oenta
Voor eiken regel meer 7| cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever
Brieven en Berichten, de Redactie betredende franco
aan dit adres, uiteilijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiön Dinsdag en Vrjjdag morgens vóór 12 uur.
doet, ten slotte i
bot vangt. Een geslepen
gen: >mensch, wat doe je
er op
vroegere erentfeste luiden evenwel schijnen nog ook dat hier een geheel andere uitkomst ware
al van protesten te houden of willen er zich j verkregen. De afgevaardigde van Schoterland
1 - r 1 van die voor Sneek.
Te dik dan voor te dun’t Kan soms aan
een kleinigheid haperen!
Intusschen werd door sommige leden der
Kamer het nieuwe stelsel van stemmen, bet
zoogenaamde couloirstelsel veroordeeld. Over
’t algemeen meenen wij te kunnen zeggen, dat
het heel wel heeft voldaan en dat velen met
ons in dit opzicht geene wijziging verlangen.
»’t Gaat gemakkelijk genoeg!” hoorden we
uit den mond van velen. En wijl het niet
aangenaam kan zijn telkens van den hak op
den tak te worden geslingerd, meenen we, dat
ons Nederlandsche volk ’t voorloopig met dit
stelsel wel kan doen.
Evenzeer ook met de loopende kieswet. Men
kan toch waarachtig niet telkens veranderen,
’t Ding dient eerst behoorlijk belichaamd. We
moeten niet de kiezers maar nu de geko
zenen aan ’t werk zien. Elk zijn beurt.
De Regeering komt met voorstellen, vooral
op sociaal gebied. De Kamer beoordeele ze,
voltallig als zij is. Op den voorgrond sta haar
streven naar verbetering van alle misstanden.
En bij dezen, haren arbeid, toone zij zich
groot van geest, als ze dat van ambtenaren
in den lande, niettegenstaande hare dikwerf
dubbelzinnige bepalingen wil eischen. En alle
protest-luiden werken mede in die richting,
lucht gevende aan hunne gevoelens door het
zingen van het christelijke lied:
vOch, dat aller menschentongen,
Aller eng’Jenstem, o Heer!
Samenstemden, samenzongen,
En zij kribden nimmermeer!”
H.
DUIT8CHLAND. In Duitech Nieuw Guinea
waren twee inlanders gevangen genomen ge
worden, die de Duitsche onderdanen Ehler en
Piering vermoord zouden hebben. Zij zijn uit
de gevangenis ontvlucht, waarbij zij echter door
den landshoofdman Hagen werden betrapt, die
ben vervolgde. Deze werd daarop door hen
gedood. De vluchtelingen zijn daarna door
met het Duitsche bestuur bevriende inlanders
gedood, en hunne hoofden zijn aan de koloniale
overheid toegezonden geworden.
Naar de Norddeutsche verneemt, heeft de
divisie kruisers in Oost Azië bevel ontvangen
de kust van Sjantoeng (China), in de nabijheid
der plaats waar de twee Duitsche zendelingen
vermoord waren, aan te doen en onverwijlde
voldoening te eischen.
Dr. Karl Peters, de bekende Afrika-reiziger,
is bezig met het samenstellen van een boekje,
waarin hij betoogt, dat het in het Oude Testa
ment genoemde land Opbier in Zuid-Afrika
moet liggen binnen het gebied der Gecharterde
Compagnie.
Hij denkt zelf naar de plaats, waar hij bet
vermoedt, heen te gaan en de Gecharterde
Compagnie heeft zich bereid verklaard de kosten
der expeditie te betalen.
Peters hoopt, als hij het goudland heeft ge
vonden, dat een stroom van Europeanen als
landverhuizers daarheen zal komen.
FRANKRIJK. Voor eenigen tijd heefteen
radicale afgevaardigde in de Fransche Kamer,
de heer Goblet, een voorstel ingediend om weer
de scrutin de liste in te voeren, het stemmen
De heer Van Gilse is dan eindelijk toegela
ten als lid der Tweede Kamer voor ’t district
Sneek, en wel met 71 tegen 17 stemmen.
Wie waren de zeventien tegenstanders?
De stemlijst zegt de heeren Mackay, Nolens,
Staalman, De Ras, Van Kol, Travaglino, Van
Basten Batenburg, Michiels van Verduijnen,
Loeff, Troelstra, Merckelbach, Harte, Van Bij
landt (Apeldoorn), Bahlmann (lid der commissie),
Dobbelman, Van der Kun en Van der Zwaag.
Behoudens een paar anti-revolutionairen, der
halve eenige katholieken en de beide socialen,
versterkt door het lid der Friesche Volkspartij.
De zaak heeft derhalve haar beslag, en ’t
is niet daarom, dat we er op terug komen.
Maar zoo in den loop van het debat hebben
zich aangelegenheden voorgedaan, die nog wel
even mogen besproken worden.
Daar zijn er op een aantal van (in ronde
cjjfers) vijf duizend stembiljetten goedge
keurde nog wel, bij nader onderzoek niet
minder dan een-honderd-en-vijf-en-tachtig, dat
is klein vier procent, twijfelachtig bevonden.
Dat zegt nog al zoo iets.
Nu is het waar, laat kiezen, wie kan. Maar
laat zoo’n kiezer dan toch ook het beetje ver
stand van kiezen hebben. En moet een bur
gemeester toeschietelijk wezen, welnu het zij
zoo, maar laten de heeren in Den Haag dit
dan ook zijn. Precies door de zaken tot in
de kleinste bijzonderheden te willen regelen,
door allerlei amendementen en sub-amendemen-
ten, die geene hoofdzaken raken, voor te stellen
en zoo tusschen de bedrijven door te zien
aangenomen, worden de wettelijke bepalingen
onduidelijk. Het is niet meer één systeem,
bet is een gewijzigd iets, waarmede ten slotte
de vader der schepping geen rekening weet te
houden. Adres de personeele belasting met
haar sukkelenden grondslag omtrent de rijwielen.
Als leeken, met de uitvoering belast, dan ter
goeder trouw struikelen, is het o.i. niet fair,
dezen daarover op hoogen toon te veroordeelen.
Beter is het, dat de wetgevende macht zelve
zorgt voor duidelijke voorschriften.
En niemand zal ons tegenspreken, als we
beweeren, dat de jongste kieswet, mitsgaders
de besluiten omtrent hare uitvoering, aan dui
delijkheid te wenschen overlaten. Trouwens
dit is met vele wetten het geval. Eene alge-
meene opwekking om ze dan ook toe te passen
in milden geest, achten we in geen geval
overbodig. Maar zulk eene opwekking dient,
naar ’t ons voorkomt, uit te gaan van de zijde
der uitvoerende en niet van die der wetgevende
macht. Indertijd en misschien ook heden
ten dage nog, was dit, vooral op het gebied
van het onderwijs wel aan bedenking onder
hevig.
Bij de bespreking omtrent de toelating-Van
Gilse kwam nog een element in het debat van
zwaarwichtigen aard. Wij allen, voor zoover
we kiezers zijn, hebben de dikke potlooden ter
hand mogen nemen, de potlooden aan zware
kettingen bevestigd, zeker uit vrees, dat we
ze zouden medenemen. Nu, die potlooden zijn
wel secuur ter plaatse gebleven, waar ze be
hoorden. En ’t is niet dezer aangelegenheid,
die de Kamer hare aandacht wijdde. Deze
betrof het papier der stembiljetten.
Wel te verstaan het papier der stembiljet
ten voor het district Sneek, immers de andere
biljetten bleven buiten onderzoek. Welnu, dit
papier werd over ’t algemeen te licht bevon
den. Wij voor ons hebben daarvan geen ge
bruik gemaakt, wij stemden in ’t district Har
lingen. Maar wij weten ’t van meer dan
ééne zijde, dat het papier der biljetten zoo
dun was, dat de leden van het stembureau
duidelijk konden zien, als eenig biljet in de
bus werd geworpen, welke der candidaten zwart
was gemaakt. Bij omvouwing werd de weten
schap minder stellig. Als nu de heeren der
Tweede Kamer, speciaal het lid Dr. Kuyper, dit
alles hadden geweten, wellicht waren dan duizen
den en tienduizenden stembiljetten afgekeurd.
Hoe jammer ook, dat bij het koninklijk be
sluit omtrent den aard en de inrichting dezer
biljetten geen betere waarborgen werden gesteld.
Bedriegen we ons niet, dan was in het district
Schoterland Heerenveen, precies het
tegengestelde bet geval. Daar waren de bil
jetten te dik, zoo dat ze bij omvouwing ber
sten. Als dit nu zoo is, en de biljetten van
Schoterland onderzocht werden, wellicht dan
op verscheidene candidaten tegelijk en voor
een geheel departement.
De Kamer heeft een commissie van tweeën
twintig leden aangewezen om dit voorstel te
bespreken. Van die 22 waren er maar twee,
die zich vóór het voorstel-Goblet hebben ver
klaard, nl. de radicalen Mésureur en Bienvenu-
Martin de veertien regeeringsgezinde republi
keinen, twee socialisten en vier radicalen ver
klaarden er zich tegen. Goblet zelf werd niet
eens in de commissie opgenomen. Toch heeft
de commissie besloten der Kamer te raden,
alleen voor de aanstaande algemeene verkiezingen
de gewone manier van stemmen te behouden,
zonder zich voor het vervolg te verbinden.
Goblet kan dus over een paar jaren eens terug
komen.
OOSTENRIJK-HONGARIJE. Het debat
over het voorstel, om het kabinet-Badeni in
staat van beschuldiging te stellen wegens het
uitvaardigingen der taalverordening voor Bohe-
men en de bevelen tot onderdrukking der
Duitsche betoogingen te Eger en elders, is
geëindigd met de aanneming van de eenvoudige
orde van den dag, met 177 tegen 171 stem
men.
RUSLAND. Het Russische ministerie van
Openbaar Verkeer heeft met eene stoomboot
maatschappij in Kopenhagen een contract ge
sloten om een direct passagiersverkeer van
Kopenhagen naar St.-Petersburg over Reval
in te stellen.
Verder heeft de Russische Regeering hare
goedkeuring gehecht aan de korten tijd ge
leden op de conferentie te Amsterdam, betref
fende een direct goederenverkeer tusschen
Nederland en Rusland, genomen besluiten om
den invoer van Nederlandsche goederen naar
Rusland slechts te doen plaats hebben over
bepaald aangewezen plaatsen aan de Russische
westergrens.
Het belang van dezen maatregel schuilt
daarin, dat het tarief van vervoer, van het
station van vertrek naar het grensstation, steeds
berekend zal worden naar den kortst moge-
lijken afstand, ook al worden de goederen
langs een anderen weg vervoerd. Hetzelfde
zal ook gelden bij het vervoer van Rusland
naar Nederland. Daardoor zal veel besparing
worden verkregen.
De Russische ambassade heeft der Porte
eene belangrijke verklaring gedaan, dat, zoo
zij een deel der door Griekenland te betalen
oorlogsschadeloosstelling voor nieuwe wapenin
gen gebruikt, Rusland de hetzelve toekomende
achterstallige schadeloosstelling zal opeischen
tot een bedrag van 300.000 Turksche ponden.
CUBA. Uit Havanna meldt men aan de
Impartial verschillende maatregelen van maar
schalk Blanco, strekkende om het te keer gaan
van den opstand voor de bevolking in ’t
algemeen zoo weinig drukkend mogelijk te
maken. Zoo heeft hij het verwoesten van te
veld staand gewas verboden en bevolen regel
matig verspreide depóts van levensmiddelen te
vestigen, ten einde een gestadig en stelselmatig
optreden tegen de rebellen mogelijk te maken.
Zooveel doenlijk moeten de inwoners van in
kwartiering verschoond worden, door het opslaan
van bivakken zoo dicht mogelijk bij garnizoens
steden en militaire posten.
De gezondheid der troepen heeft onder zware
regens zoozeer geleden, dat de maarschalk een
grooten voorraad waterdichte kleederen heeft
besteld.
Ware het onderzoek
uitgestrekt geweest over alle verkiezingen in
de honderd districten, wie weet, of er dan nog
geen verrassender uitkomst ware geboren. Maar
daarover ligt een dikke mantel. Er werd geen
protest aangeteekend en de stembiljetten,
ingeruild tegen stemkaarten, konden ter snip
permand of beter ter aschbelt (ter verbranding)
worden verwezen. Niettemin is het geloof aan
de zekerheid der jongste verkiezing bij velen
in den lande geschokt, en dit door de heeren
van het protest uit Sneek en de houding der
Kamer zelve daartegenover. Dit nu had niet
moeten zijn.
Daar zijn er portretten geteekend in de
Tweede Kamer, die we laten voor hetgeen ze
zijn. Oude en beproefde geestverwanten zijn
geteekend met een zwarte kool. De Voorzitter
van het stembureau te Ijlst moest het ontgel
den. er was zelfs een lid, die voor een burge-
meesters-ambt een soort van soldaten-dressuur
wilde doen gelden. Een ander teekende den
nu zoo bekenden heer Cnossen als een »snug-
geren kerel!” En de wakkere heer De Savornin
Lohman, de rapporteur der commissie, verklaar
de den heer Cnossen niet ontvankelijk, omdat,
als hij gelijk had, de beide' leden van het
stembureau leugenaars zouden zijn.
Genoeg, alzoo.
De kiezers van IJlst en verder in het district
Sneek en in geheel den lande hebben veel
kunnen leeren.
Daar in Den Haag wordt veel beoordeeld en
veel geoordeeld over zaken, waarvoor een een
voudig mensch zich met rille kracht meent in
te spannen en als hij dan nog zoo zijn best
-I j nog, als men ’t noemt,
Hollander zou zeg-
in de kou?” Onze
FRISO
me® n nimmii!-
IILIII11)011 IliltSIIVi.
c uuuut'u ui wuivu ci 8iuu vciikicgcu. uü aigwauxu
voor laten vinden. En dan zijn bet ten slotte stemde tegen de toelating
nog snuggere maats! m
