J
I
WOENSDAG 16 MAAKT 1898.
Officiéél
Buitenlandsch Nieuws.
gedeelte.
De afsluiting en droog
legging der Zuiderzee/1)
No. 22.
Acht en twintigste Jaargang.
I
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG
er tusschen deze beeren eene coalitie te beitaan,
(1) Zie de vier voorgaande nos.
Prijs per kwartaal 70 oent franco per post 86 cent.
Prys der ADVEBTENTIEN van 15 gewone regels 40 cents
Voor eiken regel meer 7| cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever
UITGEVER:
Y. KUIPERS, FIRMA H- BRANOENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
(2) De schadelijders bij de afsluiting enz.
zijn niet alleen de visschers, maar ook de visch-
opkoopers, de zouters en enkele ambtenaren,
als dijksopzieners, controleurs, enz. Wij ver
trouwen evenwel, dat ook deze wel begrepen
zullen zijn onder de post schadeloosstelling. En
anders moet die een weinig worden verhoogd.
De BURGEMEESTER der Gemeente WOR
KUM, maakt bekend, dat de
verkoopers van sterken drank in ’t klein,
toont dit nader
eenige voordeelen
er ook hier weder hernieuwde bedrijvigheid
zou ontstaan.
het College
Wethouders bebooren
DUITSCHLAND. In het as. jaar zal
Duitschland een 35 miljoen ongeveer aan het
bouwen van nieuwe schepen besteden en daar
door krijgen vijf gevechtschepen, twee gewapende
kruisers van groot type, zeven tweede klasse
kruisers en een aantal andere schapen. In de
beide volgende jaren zullen nog twee oorlogs
schepen en vier eerste klasse gewapende kruisers
openbare werken heeft besteed,
Brieven en Beriihten, de Redactie betreffende trance
aan dit adres uite: lijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiën Dinsdag en Vrjjdag morgens vóór 12 uur.
had aangewezen
I oorlogsschepen.
eindigde met
j «oorlogr
dag in
men
Engelschen oorlog, al versterken beide landen
hunne vloot. Oorlogsschepen worden niet in
weinige maanden gebouwd; voor de voltooiing
van een slagschip is ten minste 22 maanden
noodig en een tijd van drie jaren is geen uit»
telijk op ongezegeld papier, aan
van Burgemeester en
kennis te geven,
hun beroep te ondervinden.
Workum, den i Maart 1898.
De Burgemeester voornoemd,
T. M. TEN BERGE.
voor den bouw van nieuwe
Hoewel de Minister zijne rede
eene zinsnede waarin het woord
voorkwam, dat ook de Times dien
een hoofdartikel had gebruikt, behoeft
toch niet te vreezen voor een Russisch-
zijn, die moeten aanbrengen
aan den aanleg van bet kanaal Amsterdam
IJmuiden, toen de scheepvaart een tijdperk van
bloei kende, en hij wijst op bet in de laatste
jaren ontstaan vervoer van suikerbieten, vooral
in Zeeland en Zuid Holland, waar de schipperij
het bare bij bespon.
vervoeren, volgen de vrachten
brood als van zelve.
de achtergeblevenen
sonen
belastingen. En betalen wij de uitgaven
zelfs zonder oorlog en marine zullen wij
ze moeten betalen, als daar straks onze werk-
zoekende arbeiders uit Duitschland terugkeeren.
Het armenbudget zal hoogere eischen stellen
of er komt ontevredenheid, welke ook al
weder met kosten (politiemacht op zijn minst)
Liever dan aan deze
geeft Spr. bet werk aan den vreedzamen arbeider.
Alzoo aan ’t einde zijner welsprekende rede
gekomen, geeft de heer Smeenge nog gelegen
heid tot het doen van vragen.
van deze gelegenheid gebruik maakt, besluit
hij, met te zeggen, dat als men nog ontevreden
mocht zijn, bij (Spr.) tevreden mag wezen, i
omdat men dan over deze belangrijke aange- geworden dat Czaar ruim 110 miljoen gulden
i legenheid zal nadenken en bij eene beslissing f
1 in zijn zin en bedoelen er rekening mee zal
kunnen houden bij de verkiezing van zijn af-
gevaardigde ter Tweede Kamer.
Maar werken zij de leus, werken tot het
gewenschte resultaat verkregen is, want rust
roest
(Een daverend applaus beloonde Sprekers
rede). H.
V. (Slot.)
Verder bestaat de dijk uit zinkstukken, liever
bezinkingsstukken. Hiervoor is in de eerste
plaats rijshout noodig en niet weinig ook. Dit
groeit op de schraalste gronden van Nederland
en men zal zoo ongeveer het geheele gewas
over een tijdperk van tien jaren kunnen ge
bruiken, eene omstandigheid, welke aan die
magere gronden een tijdperk van bloei zal geven,
dat later nog zal doorwerken.
De dijk heeft steen noodig en Spr. wijst bier
vooral op de vroeger zoo getrokken keien. Ook
deze worden in de armste deelen van bet Vader
land en vooral in Drente, in overvloed
gevonden. Tegenwoordig is daarnaar weinig
vraag, omdat men nu eenmaal voor de zee
weringen liever bazalt gebruikt. Ook hier,
langs de Zuiderzee, staat een bazaltmuur. In
den regel houdt Spr. ’t met de Nederlandsche
producten, vooral wanneer daar tevens indirecte
voordeelen aan verbonden zijn. Zoo vonden j
vroeger gedurende den winter honderden men- I
schen brood door steenen te zoeken en anderen
weder door de bevrijde gronden tot ontginning
te brengen. Deze tak van bedrijvigheid heeft
nagenoeg geheel opgehouden te bestaan door
te weinige vraag. Maar werden de keien op
nieuw verlangd, het steenzoeken zou als van
zelve weder aan de orde komen, de spade werd
tot diepe omspitting wederom in den grond aan
gezet en de heidevelden weldra voor bosch-
cultuur geschikt gemaakt. Thans kan dit niet
geschieden wegens te groote kosten. Leverden
de steenen eenig geld, ’t vroeger aangevangen
werk zou onmiddeiijk worden voortgezet. Spr.
- -aan door het bijbrengen van
worden gebouwd, behalve de kleinere schepen.
Overal dus is een zeer ongewone activiteit
in marine-zaken te bespeuren en zegt de Daily
Graphic, «onze Regeering zal zeker kunnen
rekenen op den steun van heel bet land, bij
ze zou kunnen doen,
met de bedoeling Groot Brittanje de overhand
ter zee te verzekeren.”
Volgens bericht zal Prins Hendrik, wegens
de politieke verwikkelingen en vooral wegens
Japan’s besluit om Wei-hai-wei niet te ontrui
men, voorshands met de Duitschland en de
Gefion te Hongkong blijven.
FRANKRIJK. De Kamer, de behandeling
van de wet op de Middelen voortzettende, heeft
o. a. een voorstel der begrootings commissie
aangenomen om van 1 April af de belasting
op rijwielen te verdrievoudigen voor die welke
van motoren voorzien zijn.
De tot heden gebruikelijke cijfers In de Kamer heeft dr. Dron, de Regeering
interpelleerende over haar staatsbeleid in het
algemeen, haar verstandhouding met de reactio-
I nairen en clericalen verweten.
Esterhazy, die eerst met zooveel ophef toe
stemming heeft gevraagd, om Mathieu Dreyfus
wegens laster voor de correctioneele rechtbank
te mogen vervolgen, heeft nu, op raad van
zijn advocaat, mr. Tézenas, besloten toch maar
niet tot een vervolging over te gaan, «alvorens
er nieuwe aantijgingen tegen hem worden ingé
bracht.”
Toch wel vreemd, dat bij eerst nog een
I beetje meer beleedigd wil worden alvorens te
bewijzen, dat men hem lasterde. Of zou hij
ook blij zijn, er zóó te kunnen afkomen?
Men meent onder drie tot een anarchisten-
vereeniging behoorende personen een veertien
dagen geleden te Parijs in hechtenis genomen,
eindelijk de daders in handen te hebben van
de bom-aanslagen op de place de la Concorde,
bij den waterval in het bosch van Boulogne,
En als niemand j enz-
ENGELAND. Juist toen de Minister Goschen
j.l. Donderdagavond zijne begrooting van Marine
in het Lagerhuis toelichtte, was het bekend
om niet meer te leveren dan een bepaald aan
tal, om zoodoende nog goede prijzen te kunnen
i maken. De werklieden evenwel profiteeren er
weinig bij, omdat men ’t werk gemakkelijk af
kan. Maar bij grooter aanvraag zal ook hier
j verandering moeten komen, zoodat al weder
die na 1 Mei 1898 hun beroep wenschen voort moet erkend worden, dat de afsluiting en de
te zetten, hiervan uiterlijk vóór 1 April schrif- drooglegging der Zuiderzee een nationaal belang
is. Voor de steenbakkerijen werd voorheen
turf gebruikt, thans doet men ’t met steenkolen
ten einde geen stoornis in of coaks. Maar bij grooter aanvraag zal de
I turf weder in eere hersteld worden en de veende
rijen komen dan weder tot meerderen bloei,
waardoor bet mogelijk zal worden, dat de uit-
j geveende plassen als vroeger in cultuur
worden gebracht. En zeker ’t is ook een natio
naal belang als men onze veenderijen een weinig
meer gedachtig kan zijn. Met wat meer leven
digheid brengt men ook deze tak van nijverheid
vooruit. En daaraan bestaat wel behoefte, door
dien men zoo zoetjes aan bezig is de turf als
haardbrand af te schaffen. Zoo gebruikt men
in de nieuwe wijken van Amsterdam uitsluitend
steenkolen en coakes, eenvoudig omdat men
geene bergplaatsen meer heeft voor turf. De
grond is daarvoor te duur. En ’t omhoog
bouwen kost ook geld
Na de verschillende bouwstoffen voor den
afsluitdijk afgebandeld te hebben, vestigt Spr.
de aandacht zijner hoorders op ’t vervoer van
al deze benoodigdheden. De afsluitdijk zelve
zal door de schipperij oppervlakkig met leede
oogen worden aangezien. Maar de bestand-
deelen van dien dijk moeten worden aangebraebt.
En door wie? De stoombooten hebben hier
minder roeping, ’t zijn in hoofdzaak de schippers
die moeten aanvoeren. En als men let op de
benoodigdheden voor de meerdijken, op den
aanvoer van den steen ook voor zoovele metsel
staat achter te laten. Met de visschers over
’t algemeen heeft het ontwerp goede voornemens.
De ouden van dagen kunnen thuis blijven, hun
wordt een weekgeld verzekerd. Ook de binnen-
visscherij zal niet te klagen hebben, wijl de
vischteelt van Regeeringswege bevorderd zal
worden. Men kon nu, om volledig te wezen,
ook nog wijzen op het voordeel der emballage
voor de visschverzending, maar deze zal toch
noodig blijven voor de verzending van de binnen-
visch van ’t IJselmeer, vermeerderd met die
van de vier meerpolders.
Aan 't slot zijner belangrijke rede behandelt
de heer Smeenge de vraag »Kan Nederland
de uitvoering van het voorgenomen werk wél
betalen 9
Spr. herinnert aan het door hem genoemde
feit, dat Nederland gedurende 35 jaren 350
millioen voor tr
dat is dus tien-millioen per jaar. Waar is dat
geld weggekomen? Ja. in den beginne hebben I
de Javanen hunne bijdrage daartoe geleverd.
Maar over de laatste twintig jaren is dit geld
voor Nederlandsche doeleinden ook door Neder- elke nieuwe aanvrage die
land aangebracht. En als men nu omslaat
over veertig jaren. zal daar per jaar 5 a 6
millioen (in ’t hoogste geval) uit de Staatskas
moeten vloeien. Daarmee zal men dan overal
werk hebben en zal er veel geld vloeien in de
zakken der particulieren, die ook al weder
kunnen opbrengen. De armenkassen zullen
mogen inhouden, wat een dubbel voordeel geeft.
Dit alles kan mogelijk zijn zonder leening en
zonder dat elks aanslagbiljet in de belastingen
een hooger cijfer zal vereischen.
Of droomt ge van vermindering van aanslag?
Uw belastingbiljet zal geene lagere verandering
ondergaan.
zult ge er op weervinden, want als er heden
werken benoodigd, zullen ’t alweer schippers vijfendertig-millioen voor oorlog en nog wel
Spr. herinnert vijftien millioen voor marine daarbij gevraagd
worden en er slechts zeventien van de honderd
kamerleden zich beslist tegen deze uitgaven
verklaren, dan moogt ge verwachten, dat er
spoedig tegenover een denkbeeldigen vijand veel
grooter offers worden geëisebt. Nederland kan
de uitgaven voor de inpoldering en de droog-
daardoor legging wel betalen en dit zonder verhooging
van
I niet,
wijst er daarna op, dat 8]ujtjDg by bedijking der meerpolders deze vis-
- - j scherij ook al niet zou decimeeren.
Nu nog moet rekening gehouden worden met
de sluizen in-, en
op den afsluitdijk,
meerdijken. Wat den aanleg daarvan aangaat,
in mindere mate natuurlijk is al het vorenstaande
daarop ook van toepassing.
De voorloopige houten huizen zullen door
steenen vervangen moeten worden. Bovendien
moeten er scholen en 1
tal van andere gebouwen. Gedurende minstens me(je“ ze
’ijftig jaren zal de vraag naar gebakken steen T00rtZetten.
derhalve groot zijn. De steenbakkers zullen
dus volop werk hebben. Tegenwoordig schijnt
Als er maar wat is te
en
Bovendien zal er voor
en de zich vestigende per-
in de nieuwe polders behoefte bestaan
levensmiddelen, die aangevoerd moeten
worden. Ook hier derhalve bedrijvigheid.
Tegenover al de opgesomde voordeelen staat
echter een nadeel, waarmee ook rekening dient
gehouden. Na de voorgenomen afsluiting is moet bedwongen worden,
bet met de zoutwatervisscherij gedaan, ’t Mag
daarbij echter eene vraag heeten of zonder af-
De vrucht
bare kweekplaatsen (de geboortegrond) zou het
- kleine gebroed ongetwijfeld worden ontnomen,
e mogelijke stoomgemalen pe Staats-commissie evenwel heeft hiermede
tok wellicht in of op de rekening gehouden.(2) Zij heeft voorgesteld
eene som van vijf-millioen gulden uittetrekken
ten bate der visschers. Van uit Volendam en
Urk gaan tegenwoordig nog al velen naar de
j Noordzee. i
Welnu, de jonge Zuiderzee visschers moeten
kerken zijn,^mitsgaders jan geh0|pen worden aan goede schepen, waar-
mede ze hun bedrijf op de Noordzee kunnen
En als daaraan meer gevaren dan
aan de Zuiderzee-visscherij verbonden zijn, moeten
ze verzekerd worden, om bij verongelukking
vrouw en kinderen in geen hulpbehoevenden
FRISO
jims- n immm-
Mil lllllll IIIIIM.nil.
I
en
