BB
WOENSDAG 21 SEPTEMBER 1898.
No. 75.
Buitenlandsch Nieuws.
Binnenlandsche Berichten.
Officiéél gedeelte.
Acht
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG
een standbeeld voor Kei-
dat
meld t.
Havas
Prijs per kwartaal 70 cent franco per post 85 cent.
Prijs der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents
Voor eiken regel meer 7| cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen by den Uitgever
UITGEVER:
Y. KUIPERS, FIRMA H- BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
plebiscieten
Frankrijk
van Elzas Lotharingers gehouden, belegd door
’t centraal comité van den Bond der Elzas-
Lotbaringsche Vereenigingen in Frankrijk. Zij
Tweede Volksraad heeft bepaald, dat de thans
werd door een duizendtal personen bijgewoond,
van
den Sultan aan den Gouden Hoorn zal ver
toeven.
ZUID-AFRIKA.
DUITSCHLAND. De Duitsche Keizer heeft
de manoeuvres te Prenzlau (in den kreits
Potsdam gelegen) bijgewoond. Z. M. kwam
om 8 uur ’s morgens aan en werd door den
burgemeester der stad aan het station met
van het oude in het
jeugdige Koningin aan
nog zoo kort geleden
en uit wedijver feest
daar nogmaals den
was de Keizer weder te Pots
gisteren naar Weenen te ver-
van
meerderheid dan ééne stem rekenen. Zelfs is
het mogelijkdat die meerderheid naar de
overzijde verplaatst wordt, omdat de geldigheid
van enkele verkiezingen betwist wordt.
STATEN-GENERAAL.
Vereenigde vergadering van de beide Kamers
op Zaterdag 17 September.
Zaterdagnamiddag heeft de Minister van
Binnenlandsche Zaken, mr. Goeman Borgesius,
op de gebruikelijke plechtige wijze de gewone
zitting der Staten-Generaal in naam van Hare
Brieven en Berichten, de Redactie betredende franco
aan dit adres, uiteilijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiön Dinsdag en Vrydag morgens vóór 12 uur.
door de Regeering behoorden inge- Mement bijeen te roepen met het oog op eene
herziening van het proces tegen Dreyfus.
Dit mag inderdaad een heuglijk bericht
heeten.
Sedert verleden Maandag, toen de beslissing
op de veel te lang slepend gehouden vraag:
revisie of geen revisie? nogmaals verdaagd werd,
waren de lezers der Fransche bladen op een
werkelijken stortvloed van beweringen gissin
gen, vertoogen en invectieven onthaald, waaruit
althans dit ééne zonneklaar bleek, dat het hoog
tijd was een einde aan de spanning te maken.
Sommigen gingen zelfs zoover van kortweg, als
de natuurlijkste zaak van de wereld, generaal
Zurlinden uit te noodigen om tot een coup
d'état over te gaan. De heer Cornély in de
Figaro vindt het dan ook een groot blijk van
vooruitgangdat ondanks dat alles het zoo
rustig gebleven is. Vroeger, zegt hij, ware
de helft genoeg geweest om straatmanifestatiën
te veroorzaken.
VERGADERING van den RAAD der
gemeente Hemelümer Oldephaert
en Noordwolde, op Zaterdag, den
24 September 1898, des voormiddags
te 9| ure.
Punten van Behandeling:
I. Ingekomen stukken en mededeelingen.
II. Aanbieding van de gemeente- en armvoogdij-
begrootingen voor 1899.
III. Vaststelling van het kohier van schoolgeld
over het 3e kwartaal 1898.
Koudum, den De Burgemeester,
19 September 1898.H. M. TROMP.
Van ’t oude in ’t nieuwe jaar.
Als we zoo schrijven van ’t oude in het
nieuwe jaar, dan bedoelen we daarmede het
politieke of liever gezegd het staatkundige jaar.
De wisseling hier heeft volgens de Grondwet
plaats den derden Dinsdag in de maand Sep
tember. Zij valt dus lang niet samen met die
van het burgerlijk jaar, op 1 Januari. Waarom
dit niet zoo is, mag misschien eene vraag zijn,
die afzonderlijke overweging verdient; doch ’t
is nu eenmaal zoo en niet anders. Trouwens
zulke gevallen zijn er meer, men denke om de
aanvaarding van landerijen en huizen, op Petri
en 12 Mei, op de aanneming en ’t vertrek van
inwonende dienstbodenenz. Gewis, hij die
hier éénheid van tijd wilde aanbrengenzou
een reuzenarbeid aanvaarden.
De Grondwet dan schrijft voor, dat de nieuwe
zitting der Staten Generaal den derden Dinsdag
in September door of van wege het Hoogste
Gezag wordt geopend verklaard. Dat is dus
heden. Dinsdag, geschied. H. M. Koningin
Wilhelmina heeft dat werk thans voor de eerste
maal verricht. Na al de drukke feestdagen
wacht dus thans de arbeid, ’t Is gewoonte
dat die arbeid uit den Koninklijken mond wordt
aangekondigd. In eene rede, die eerst ver
schillende algemeene toestanden constateert
Troonrede geheeten, worden vervolgens aan
gekondigd de hoofdzaken van wetgeving, die
in het nieuwe zittingsjaar aan het oordeel der
Staten-Generaal zullen worden onderworpen.
Die Troonrede is op ’t oogenblik, dat dit no.
de pers verlaat, reeds gehoudendoch natuurlijk
nog niet in ons bezit. Onze belangstellende
lezers verwijzen we daaromtrent naar bladen,
die morgen of overmorgen verschijnen en verder
beloven we hen, de rede in haar geheel in ons
no. van Zaterdag af te drukken.
Want die rede is een staatsstuk, ’t Is daar
mee geheel iets andersdan met de woorden,
welke H. M. de Koningin bij de inhuldiging
sprak. Dat waren eigen woorden, die van de
Troonrede echter zijn van wege de gezamenlijke
Ministers, van bet Kabinet of de Regeering als
men zegt en die Ministers zijn er dus voor
verantwoordelijk.
In beide Kamers, zoowel in de Eerste als
in de Tweede wordt dan ook de Troonrede tot
een onderwerp van discussie gemaakt en wordt
besloten haar met een sAdres van Antwoord”
te beantwoorden. In den regel is de Eerste
Kamer daarmede spoediger gereed dan de
Tweedeiets, wat uit den aard der zaak als
van zelve volgt. De Eerste Kamer heeft een
definitieven voorzitter door de Koningin reeds
bij voorbaat aangewezen. De Tweede Kamer
maakt bij stemming eene voordracht van drie
harer leden en daaruit doet de Koningin eene
die na veel discussie naar aanleiding van het i
ontwapeningsvoorstel van den Tsaar, eene motie
aannamen, in hoofdzaak verklarende dat zij van j
ontwapening niet wilden weten, zoolang Elzas- 1
Lotharingen niet zonder omslag van plebiscieten kan de Afrikaanderbond op geene grootere
en wat dies meer zij, eenvoudig aan Frankrijk - - -
was teruggegeven
ENGELAND. De Prins van Wales is ver
leden Donderdag van het eiland Wight naar
Balmoral, in Schotland, gegaan, waar Koningin
Victoria vertoeft. De Prins is nu zoover,!
dat hij met de noodige voorzorgsmaatregelen
en hulpmiddelen een weinig kan loopenhij
heeft dus alle hoop op volledig herstel.
Even nadat de Prins op deze spoorreis het I
station Orewe gepasseerd was, kwam daar
eene botsing voor tusschen een goederentrein Schiermonnikoog,
en een losse locomotief, die groote schade aan
het materieel veroorzaakte en het verkeer een
tijdlang versperdemaar gelukkig niemands
leven of gezondheid deerde.
De inschrijvingen voor het nationaal gedenk-
teeken ter eere van den staatsman Gladstone
bedragen reeds meer dan 160 000 gulden.
De Morning Post verneemtdat de Sirdar
Bij Koninkl. besluit zijn benoemd tot
Burgemeesters
Van Franeker de heer Jan Dirks, aldaar,
en van Ameland de heer J. A. Drijber, van
herziene grondwet (zie onder de tel. berichten
in ons vorig nummer) op 1 November a s in
werking zal treden.
De verkiezingen in de Kaap-kolonie zijn
thans afgeloopen en, daar de Rhodespartij in
derdaad het district Vrijberg gewonnen heeft
de absolute volmacht heeft Fashoda op te
eischen als Egyptisch gebieden zoo noodig
zijn troepenmacht zal gebruiken om de tegen
woordige bezetting er uit te verdrijven.
De Daily Telegraph verneemt uit Kaïro, dat
de Sirdar voornemens is een ultimatum te
stellen, waarin geëischt wordt, dat Marchand
Fashoda onmiddellijk zal verlaten.
Later zijn Engeland en Frankrijk het eens
geworden.
OOSTENRIJK. Vrijdagmorgen om 8 uur
kreeg het publiek toegang tot de Hofburg-
kapel. Den geheelen dag trok voortdurend in
langeonafgebroken rij de bevolking de kist
voorbij, ofschoon deze gesloten bleef. De bruine
kist welke de metalen kist omgeeftis met
kransen van de keizerlijke familie bedekt. Aan
het hoofdeinde staan vier kronendie van
Keizerin, Koningin, Erf hertogin en Prinses;
aan ’t voeteneinde liggen de orden der Keizerin
en de zwarte waaier waarover witte handschoe
nen kruiselings gelegd zijn. Aan de met zwart
bekleede wanden der kapel zijn de wapens van
Habsburg en Wittelsbach en de kransen aan
gebracht waarvan er nog voortdurend aan
komen.
Uit Pest wordt gemeld dat reeds fl 200.000
zijn ingekomen voor
zerin Elisabeth.
TURKIJE. Indertijd hebben we gemeld
dat de sultan van Turkije een paleisje naast
Yildiz Kiosk liet bouwen voor keizer Wilhelm II
om daarin gedurende zijn bezoek aan Konstan-
tinopel verblijf te houden. Het is thans bijna
gereed en moet een wonder van weelde en
pracht zijn.
Alleen het decoratiewerk heeft anderhalf
miljoen lira’s gekost. De meubelen heeft men
uit Duitscbland laten komenalle stoffen en
tapijten zijn uit de keizerlijk Turksche fabriek
van Eurek. Het paleis is wat bouwtrant en
inrichting betreft geheel in Perzischen stijl.
Men rekent er in Konstantinopel op, dat keizer
Wilhelm tien of twaalf dagen als gast
Donderdagavond is te Parijs eene vergadering
eene rede welkom geheeten. In antwoord
daarop zeide de Keizer, dat al waren de tijds
omstandigheden nu ook anders dan na den
slag bij Jena (hierbij doelende op eene gebeur
tenis in het jaar 1806, toen bij Prenzlau een
Pruisisch legerkorps van 12.000 man, dat van
het slagveld bij Jena zich op Berlijn trachtte
terug te trekken, zich aan de Franschen moest
overgeven), toch ook nu de tijdsomstandigheden
ernstig waren. Dat bleek uit de verschrik
kelijke gebeurtenis dezer dagen voorgekomen.
Het was noodig, vervolgde de Keizer, met
kracht op te treden tegen de partijendie de
omwenteling beoogen van den gevestigden staat
van zaken. Daarbij rekende Z. M. op de
trouw en aanhankelijkheid der goedgezinde
burgers.
Des avonds
dam terug, om
EN TWINTIGSTE JAARGANG.
keuze. Gewoonlijk benoemt H. M. no. één,
zoodat feitelijk de Kamer zelve de keuze heeft.
(Tusschen twee haakjes durven we wel voor
spellen, dat de heer mr. Gleichman ook wel
voor het nieuwe zittingsjaar den voorzitterszetel
zal innemen.) Plus nog eenige verdere voor
bereidende werkzaamheden kan dus de Eerste
Kamer met haar Antwoord gereed zijn vóór de
Tweede er mee begint.
Dit Antwoord is nu jaren aaneen een zuivere
weerklank op de Troonrede geweest, ’t Zou
ons spijtenzoo het ’t ditmaal ook niet was.
Toch zullen vooral in de Tweede Kamer, naar
’t ons wil voorkomen, nog wel eenige noten
te kraken vallen. Wij zwijgen van den groep
der socialisten dieofschoon schitterende
door afwezigheid bij de huldiging(eene
daad van vaderlandsliefde wellicht) nu nog
wel de groote trom zal roeren.
Maar daar is iets anders voorgevallen. Daar i trekkenteneinde de teraardebestelling
is door het dagblad De Tijd eene quaestie
opgeworpen en door de Nieuwe Botterd. Ct.
bestreden, alsof alle vroegere wetsontwerpen
met de troonsbestijging van
Wilhelmina
trokken te worden. Eene quaestie oogenscbijnlijk
slechts van vorm. Want immers ze zouden
onmiddelijk weder namens de Koningin zelve
op nieuw kunnen worden aangeboden. Doch
daar zit iets meer achter. Nieuwe voordrachten
hebben nieuw onderzoek noodig en alzoo wordt
al het vorige te niet gedaan en tijd gewonnen.
En tijd winnen is alles bij politieke kansbereke
ningen, immers de weegschaal kan zoo spoedig
overslaan en als dan anti-revolutionairen, katho
lieken en christelijk-historischen weder als
bij de jongste verkiezingen voor de Staten-
Provinciaal samengaan, dan weet men er alles
van. Dan is het wetsontwerp op den leerplicht
b.v. voor goed in de doos.
Wij kennen den inhoud van de zoo even
uitgesproken Troonrede niet, maar naar ons
gevoelen zou de geheele quaestie »van vorm”
opgeheven zijn indien ze al bestond,
door eene clausule als b. v. deze
»De nog niet afgedane wetsontwerpen door
de Koningin-Regentes ingediend zullen een voor
werp van verdere beraadslaging blijven uit
maken,”
Door zoo iets zou de geheele storm in een
glas water zoo ongeveer bedwongen zijn.
Intusschen wij vertrouwen het huidige Ka
binet en dit zal de verschillende zaken wel
netjes weten af te doen.
En waar we nu treden
nieuwe jaar met eene
’t hoofd en waar we
eendrachtig en als om
hebben gevierdlaat ons
wensch uitsproken, dat die feestviering vruchten
drage niet in den zin van geschilpunten te
zoeken, maar door er naar te streven alles te
behartigen wat kan vereenigen en veredelen
wat kan strekken tot bevordering der algemeene,
Vaderlandsche belangen.
Dan heil en zegen in ’t Nieuwe jaar
H.
Keizerin Elizabeth bij te wonen.
FRANKRIJK. De ministerraad heeft den
Minister van Justitie Sarrien gemachtigd om
H. M. Koningin I de daartoe ingestelde commissie aan zijn depar-
FRTS
JE JLWL JL Böf
MK- n iiiiii: 11:\111
iii.iii mil nniM.nii.
de
J
