f
r,
s.
De Troonrede
WOENSDAG 28 SEPTEMBER 1898.
Acht
No. 77.
ir
;el.
rs
Officiéél gedeelte.
Buitenlandsch Nieuws.
1
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG
eer
1E.
het boek voorna-
JN.
e
1
r 3
Blijkbaar beeft
9D,
;el.
UITGEVER:
Y. KUIPERS, FIRMA H- BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
ene
eke
alle Mogendheden
beperking der krijgs-
l in
t.
of
per
IG,
30.
rÜf.
rijf,
X».
en,
oor
ter
de
ge
ing
ijke
II.
III.
IV.
een
rs.
20.
in
1
Niet alleen wordt er
sommige mededeelingen getwijfeld doch
verwijt hem ook gebrek aan piëteit voor
grooten overleden staatsmandaar hij
van doode zoowel
Prijs per kwartaal 70 cent franco per post 85 cent.
Prijs der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents
Voor eiken regel meer 7| cent. Bij abonnement is de prijs belangrjjk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever
voor
om de NEGEN
en dat zijdie
van zes
is uitgesproken, de eerste door den mond onzer
jeugdigde Koningin. Zij heeft alom in den
lande en ook daar buiten groote belangstelling
gewekt. Als ’t altijd gaat, valt het af of toe.
Zoo ook bier. Doch over ’t algemeen slaat
de weegschaal belangrijk in het voordeel over,
zoowel wat vorm als in houd betreft. De organen
van allerlei richting brengen hulde aan het
koninklijke woord, al weten ze dat het gesprokene
uit de pen der Regeering is gevloeid, die er
dan ook verantwoordelijk voor is. Missen sommi
gen iets in dat deel der rede’t welk men
gewoon is het werkplan der Ministers te noemen,
anderen daarentegen zijn van oordeeldat het
huidige Kabinet wel wat al te veel hooi op de
vork gaat nemen, ’t Is en ’t blijft moeielijk
om ’t allen naar den zin te maken. Maar dit
is zeker, wat beloofd werd maakt met het reeds
aanhangige zulk een arbeid uit, dat als de
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
WORKUMbrengen ter kennis van belang
hebbenden dat de toelating van kinderen tot
de Vereenigde Burgerschool en School
Kosteloos Onderwijs, voortaan
MAANDEN zal plaats hebben
vóór den 1 April 1899, den leeftijd
jaren zullen hebben bereikt, zich vóór den 1
October e.k, bij de betrokken Hoofden der
Scholen kunnen aanmelden.
Workum, den 24 September 1898.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
T. M. ten BERGEBurgemeester.
J. OUDEBOONSecretaris.
Brieven en BeriuUten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiteilijk Maandag en Donderdag middags 1 unr.
Advertentièn Dinsdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
VERGADERING van den RAAD der
Gemeente WORKUM, op Donderdag
den 29 September 1898, ’s namiddags
7 uur, ten einde te beraadslagen over
de hieronder vermelde punten.
De Burgemeester,
T. M. ten BERGE.
I. Natulen der vorige vergadering.
Mededeeling van ingekomen stukken.
Adres om afschrijving van H. O. over 1898-
Benoeming van leden en pl.v. leden van
stembureau voor de stemming van een lid
voor den gemeenteraad.
V. Voerstel van B. en W. tot het vaststellen
eener nieuwe verordening
a. op de heffing en invordering van het school
geld aan de o 1. scholen, en
b. als voren aan de school voor u 1. o.
VI. Alsvoren om machtiging tot het honden
van verhuringen, verpachtingen en aanbestedingen
VII. Adres van J. Bogtstra om herbenoeming
als Directeur-boekhouder der gemeentelijke gas
fabriek.
VIII. ' Adressen van:
a het Departement Workum der Maatschappij
tot Nut van ’t Algemeen, om gedurende tien jaren
een jaailijksch subsidie van 200 ten behoeve der
Bewaarschool, en
b. H. A. de Jong en anderen tot ondersteuning
van gemeld verzoekschrift.
IX. Ontwerp besluiten tot het verleenen van
subsidiën aan instellingen van weldadigheid
X Vaststelling van den staat der Gemeente
begrooting, van dien van het Burg. Armbestuur,
Stads Weeshuis en gasfabriek voor den jare 1899.
XI. Vaststelling van het le suppl kohier van
H. O. over 1898.
dat gewoon is te doen) het eerste Regeerings-
jaar van Koningin Wilhelmina bepaald een
vruchtbaar jaar zal zijn.
Opmerkelijk is het, dat door een achttien
jarige Koningin dadelijk woorden worden ge
sproken, die zoozeer de algemeene volksbelangen
raken. «Voorstellen tot verzekering van werk
lieden tegen de geldelijke gevolgen van onge
vallen en in het belang van het onderwijs en
de bescherming der jeugd hebben U reeds
bereikt,” zoo zegt de Troonrede. Naar 't ons
voorkomt, is daarmede met-een de strijd beslist,
welke de groote persorganen eenigen tijd heeft
bezig gehouden, nl. deze of al de vroeger inge
diende wetsontwerpen al of niet behoorden
ingetrokken te worden. De Koningin wijst er
op terug en verleent daarmede dus aan de
indiening ook Hare sanctie.
En die goedkeuring wordt nog versterkt door
wat volgt«In dit zittingjaar zal op den inge
slagen weg worden voortgegaan Ik hoop U
ontwerpen te kunnen aanbieden tot verbetering
der woningtoestandentot het tegengaan van
overmatigen arbeid van volwassen mannen in
fabrieken en werkplaatsenen tot herziening
der drankwet.”
Alzoo alle maatregelen ter bevrediging van
sociale nooden en behoeftenwaarover niet
alleen de Liberale Unie zich voor dezen heeft
uitgesproken maar welker bevrediging, uitge
zonderd ’t ontwerp op den leerplicht, ook eene
eisch was bij de programma’s der andere partijen
gesteld.
Het veelomvattende woningvraagstuk vormt
op zich zelve reeds eene quaestie, welker op
lossing alleen de roem van een zeer vruchtbaar
zittingjaar zoude vestigen. Goed ingerichte,
doelmatige en gezonde woningen voor iedereen
en dan tegen een bereikbaren huurprijs niet
waar, dat is zoo iets om van te watertanden.
Vurig hopen we, dat Regeering en Vertegen
woordiging in dit opzicht slagen en dat de ijver
en de zorg onzer Nederlandsche huismoedertjes
van dien aard moge zijn, dat de hooggeroemde
zindelijkheid vooraan zit en alle inspecteurs op
dit gebied heelemaal overbodig maken. Want
dio zindelijkheid is ook een ding. Eene kleine
zindelijke woning is buiten kijf voor de gezond
heid beter, dan eene ruime maar slordige.
Intusschen wij vertrouwen dat de bekwame
wetgever wel op deze omstandigheid zal letten.
De krotten moeten der wereld uit. En de
arken? Evenzeer.
«Voorstellen zullen U gedaan worden betref
fende secundaire spoorwegen en tot vrijmaking
van het verkeer op de Rijks land- en water
wegen.”
Alzoo hier verdere bevordering van den aanleg
van stoomtramwegen, verblijdend voorzeker voor
die gedeelten des lande, welke van een versneld
vervoermiddel tot heden aren verstoken. Ook
hun is in uitzicht gesteld, wat andere gemeenten
zoo lang reeds bezaten en uit kracht der
gewoonte beschouwdenals zoo en niet
anders te behooren. En wat de vrijmaking
van het verkeer betreft, bedoelt de Regeering
daarmede de afschaffing der tolleneene zaak
altijd door ons voorgestaan als bevattende de
grootst mogelijke inconsequentie. Want toch
men stelt verkeerswegen daar om de ingezetenen
de gelegenheid te geven rondom het brood der van
i verdienste te zoeken en men plaatst daarop
hekken en stekken om niemand toe of door te
laten dan na betaling. Het plan strekt zich
Tweede Kamer van werken weet (als de Eerste voorloopig uit tot de Rijks land- en waterwegen.
Wordt het werkelijkheid dan hopen we, dat
weldra zal volgen de afschaffing van alle pro
vinciale en gemeentelijke tolheffingeneene
belasting nota bena uit de vorige eeuw, die nog
altijd per pachting wordt geïnd en daarom vaak
gestreng en willekeurig moet zijn, al bestaan
daaromtrent reglementen.
Koloniën en belastingwezen hebben mede een
aandeel in de Troonrede, en dit kan wel niet
anders, waar mannen als de heeren Cremer en
Pierson aan bet roer zijn.
Intusschen achten wij het hoofdmoment van
het koninklijke woord de boodschap des
Vredes.
Schoon zal het geklonken hebben uit den
mond der achttienjarige, zich van geen kwaad
bewuste
«Met bijzondere ingenomenheid ontving Ik
het voorstel van Zijne Majesteit den Keizer van
Rusland tot het houden eener conferentie, waarin
door vertegenwoordigers van
zal worden gehandeld over
toerustingen.”
Wij weten ’t, met dit woord is daarom het
leger nog niet afgeschaft en de oorlog verbannen,
evenmin als met en door het woord van den
Keizer aller Russen. Maar zal er verbetering
komen, dan moet het dien weg op. Dan moeten
de Mogendhedende beschaafde altijd, en
waarom zijn ze anders beschaafd, zich met
elkander verstaan om niet te volharden in het
stelsel van wapening van top tot teen de be
stendiging van den vrede te zoeken. Deze
opdrijverij kost de goe gemeente tal van centen,
bijna aan de kosten van een werkelijken oorlog
gelijkstaande. Daar moet een einde komen aan
dit onzalige bedrijf. En als zulks van bovenaf
gezegd wordt, dan moeten wij met dankbaar
heid onze instemming daarmede betuigen. Het
groote Engelsche blad The Times moge omtrent
deze aangelegenheid zeggen, dat die instemming
voor Nederland als Koloniale Mogendheid slechts
oppervlakkig kan zijn, omdat er èn leger èn
vloot voor de koloniën noodig blijven, ons goed.
Voor Indië, voor de «onbeschaafde deelen van
Indië” mogen we die krachten nog noodig
hebben, maar in het beschaafde Europa past
het harnas niet meer. Er moge een legertje
noodig zijn tot handhaving der orde, zoo hier
als ginds, een vrede in het harnas is een onding
en niet meer in overeenstemming met den geest
van den tegenwoordigen tijd, die eischt dat de
zwaarden tot ploegijzers worden versmeed.
Gelukkige Koningin, wier eerste woord in deze
gewenschte richting is. Blijve die weg het
levenspad, door U te betredenrozen zonder
doornen, welvaart zondrr bloed! Het volk
van Nederland zal U dankbaar vergezellen tot
in lengte van dagen. H.
EN TWINTIGSTE JAARGANG.
DUITSCHLAND. Het geschrift van dr.
Busch is in drie lijvige deelen te Londen en
in het Engelsch uitgekomen. Blijkbaar heeft
de schrijver het raadzaam geoordeeld het niet
in Duitschland te laten verschijnen uit vrees
i dat het aldaar in beslag genomen zou worden.
Zelfs in de Engelsche vertaling hebben de
uitgevers enkele zinsneden uit het handschrift
dr. B. weggelatenwelker publicatie zij
minder gepast vonden. Een en ander heeft
vooral betrekking op oneerbiedige of, op zijn
zachtst gesproken, erg «ongegeneerde” uitdruk
kingen van prins Bismarck ten aanzien van de
drie Keizersonder wie hij diendeen nog
meer van de Keizerinnen Augusta en Victoria.
Bekend genoeg is het, hoe prins Bismarck
meende «den Engelschen invloed” van laatst
genoemde (Keizerin Frederik) te moeten be
strijden en ookhoe hij menigmaal klaagde
over de moeilijkheden, die hem de gemalin van
den ouden Keizer in den weg legde. Geen
wonder dus, dat hij zich in vertrouwlijke ge
sprekken niet altijd even zacht over die vorste
lijke personen uitliet.
Geen twijfel of schrijver en uitgever hebben
hun hoofddoel bereiktden verkoop van een
ongelooflijk groot aantal exemplaren binnen den
tijd van eene week. En dat nog wel, hoewel
deze drie deelen (bij de Londenscbe firma
Macmillan verschenen onder den titel van «Bis
marck some secret pages of his history”)
eigenlijk niet veel meer zijn dan eene «ver
meerderde en verbeterde editie” van «Bis
marck und seine Leutehet werk dat 20
jaren geleden in twee deelen door dr. B. in
het licht gegeven werd.
Deze uitgaaf baart veel ergernis /in Duitsch
land. Niet alleen wordt er aan de echtheid
van
men
den
allerlei gezegden aanhaalt
als van nog levende personen, zonder waarborg
te gevendat de openbaarmaking daarvan in
de bedoeling van Bismarck heeft gelegen.
Men schrijft de uitgifte van
melijk aan winstbejag toe.
FRANKRIJK. Alle hartstochten, welke na
het besluit der Regeering aangaande de her
ziening van het vonnis tegen Dreyfus schenen
te zullen insluimerenzijn heftiger dan ooit
aan het woelensedert de nieuwe vervolging
tegen overste Picquart.
Allerlei beweringen en geruchtenhet een
nog ergerlijker dan bet ander, doen de ronde
en het is geheel onmogelijk te zeggen wat er
van aan moge zijn. Houdt de een staande,
dat wel degelijk de minister van Oorlog Cha-
noine zelf de vervolging gewild heeft, een
ander weet zeker, dat het besluit daartoe onder
andere, onbelangrijke, papieren hem ter teeke-
ning was voorgelegd en hij er zijn naam
onderzette zonder het te hebben ingezien, zoodat
hij zeer verbaasd was te hooren wat hij gedaan
bad. Weder anderen verzekeren, dat de mi
nister-president Brisson thans teneinde raad de
Kamer wil bijeenroepen. Het petit bleu is zoo
echt als echt maar wezen kanverklaarde
Woensdag de advocaat Labori. Het lijkt er
helaas niet naar, zucht een of andere redacteur.
Het is echt geweest, ja; maar het is nu
jammerlijk vervalscht, en weet ge door wien?
Door dienzelfden falsaris, wijlen overste Henry,
die zijnen waarheid zoekenden kameraad Picpuart
in het verderf wilde storten.
ENGELAND. Lord Salisbury is uit het
buitenland teruggekeerdmaar nog niet naar
Londen. Hij is naar zijn landgoed te Hatfield
gegaan en zal van daar uit «zoo dikwijls in
het departement van Buitenlandsche Zaken
komen als de omstandigheden het noodig
maken.”
Voor de noodlijdenden door den orkaan op
de West-Indische eilanden is binnen vijf of zes
dagen 100.000 gulden bij den lord-mayor van
Londen ingekomen, waarvan f 3000 van Ko
ningin Victoria en f 1260 (100 guinea’s) van
den Prins van Wales. Reeds is f 60.000 van
FBI
\irnts i:\ iiiHiiiiMir
IILIII 111(111 I'll ILSI.i VI.
in
oor
rij-
1 in
20.
ken
en
3 Of
xnccuc m.«uuci vuu wetuvu weet ue ciersie
