WOENSDAG 19 OCTOBER 1898.
No. 83.
Officiéél gedeelte.
Buitenlandsch Nieuws.
Rust of onrust?
Acht en twintigste Jaargang»
I,
I
I
i
Y. KUIPERS, FIRMA H- BRANOENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
ar
ik
in
t
sn
FBI
min Ullin fhiesliw.
MEI IIS- Illi IIIIII III
Dit Blad versohijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG
n
n
e
I
i
3
Oorlog
denken
■I
i
i
UITGEVER:
ie
el
el
>-
Is
h
e
n
ht
af
'ie
in
i
i
i
r
r
i
i
i
i
c
e
e
n
n
i-
t
te
m
id
:n
;e
3-
le
17
li
n
er
ze
ie
ds
ie
li
en
'g
1.
2.
3.
4.
eene nieuwe regeering, waarschijnlijk wel eene
Napoleontische in het leven te roepen, een derde
Dit geschiedt echter wel degelijkzoodat
menige Israëlietische reiziger is afgewezen.
Een Engelsch schip, waar er velen aan boord
waren, moest onmiddellijk terugkeeren en mocht
niemand aan land zetten.
Er zijn te Constantinopel reeds meer dan
200 Duitsche bezoekersterwijl er ook velen I
van andere landen zijn gekomen.
VERGADERING van den RAAD der
gemeente WORKUM, op Donderdag
den 20 October 1898, ’s namiddags 7
uur, ten einde te beraadslagen over
de hieronder vermelde punten.
De Burgemeester,
T. M. ten BERGE.
Notulen der vorige vergadering.
Mededeeling van ingekomen stukken.
Adres om afschrijving van H. O. over 1898.
Onderzoek van den geloofsbrief van het be
noemde raadslid de heer J. Jansen.
5. Rapport der Comm. omtrent de verordening:
a
geld aan de o. 1. s.
en b.
6.
a.
,tot Nut
Prijs per kwartaal 70 cent franco per post 86 cent.
Prijs der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents
Voor eiken regel meer 7( cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever
DUITSCHLAND. De Turkscbe oorlogs
schepen Assar-i-Tewfikwachtschip, het korvet
Idschlalyeh, het jacht Sultanie, de torpedojager
Pelenkidirje en de kruiser Izmir hebben bevel
gekregenter begroeting van het Duitsche
Keizerpaar, naar de Dardanellen te gaan.
Daarop zullen nog vier torpedobooten volgen,
waarvan er een Keizer II ilhelm 1 is gedoopt.
De werkzaamheden aan de Kiosk (in Turkije
heet een paleis »kiosk”,) die tot berberging
der keizerlijke gasten is bestemd, zijn beëindigd.
De Kiosk maakt een prachtigen indruk.
Men beeft met de door eene Berlijnsche
firma aangebrachte leiding van elecfrisch licht
eene proeve genomen, die voortreffelijk slaagde.
Men had zich gevleiddat ditmaal er ge
durende de Keizerreis zoo nauw niet op die
waarborgen voor de personendie blijkbaar
alleen als toeschouwers kwamen, zoude worden
gelet.
Deze en meer andere gedachten doorkruisten
ons brein, toen we de berichten van deze week
aangaande Frankrijk lazen. Daar was de
Dreyfus aangelegenheid. Eene zaak was ’t
eerst nietlangzamerhand werd ’t dit wel en
voor het heden, afgaande op de geruchten,
neemt ze verontrustende verhoudingen aan, die
werkelijk aan de vervulling van des beeren
Moddermans profetie een schijn van waarheid
geven.
Een pronunciamenta
’t Woord is van Spaanschen oorsprong en
beteekent zoo ongeveer: eene eigenmachtige
beweging onder het leger, of nog beter uit
gedrukt: onder de legerhoofden, want immers
de ondergeschikten hebben tot zelfs in den
blinde te gehoorzamen.
Nu zou men oppervlakkig oordeelende zeggen,
ja maar ook de legeraanvoerders, de generaals
hebben te gehoorzamen aan den opperbevel
hebber, aan de wet!
Volkomen juistals de bepalingen in den
lande zoodanig luiden.
Maar dat is niet overal zoo.
Bedriegen wij ons nietdan is het eene
vrucht der liberale politiek in ons gezegend
i Vaderland, dat ’t hier aldus geregeld is. Maar
daar buiten, zelfs in en onder eene republiek
laat dit nog te wenschen over, ’t Leger schijnt
daar eene afzonderlijke wereld te vormen die
met de burgerlijke maatschappij in andren doen
verkeert. Om slechts iets te noemengeldt
daar nog het tweegevechthet zoogenaamd
duelals eene zaak van eerterwijl in de
burger-maatschappij zelfs een enkele klap eene
gevangenisstraf van eenige dagen met zich mee
brengt. De heeren militairen mogen gewapend
loopen, de burgers niet anders dan bij groote
uitzondering en na verkregen permissie.
En nu, naar werd verluid, zou daar in Frank
rijk een groot spel worden gespeeld. Een aantal
legerhoofden moest dan ’t plan beraamd hebben
Gesteld, het ware gebeurd, wat dan
Onrust overal, de Duitsche keizer ter
bedevaart naar ’t Oostendie van Oostenrijk
in droefenis en die van Rusland zwanger met
zijne vredesvoorstellen
En middelerwijl werkstakingen in Parijs
waar men zich voor het jaar 1900 op eene
luisterrijke wereldtentoonstelling, een werk des
vredes voorbereid 1
’n Wonderlijke wereld
Gelukkig schijnt de Fransche regeering inge
licht naar werd gemeld van niet minder dan
tien zijden.
Die regeering zwijgt, maar handelt, iets wat
in de gegeven omstandigheden ontegenzeggelijk
het beste is. Er is dus alle hoop, dat de
het tegenwoordig Kabinet omver te werpen en
al brachten de kiezers uit een drietal districten
ook even zoovele socialen ter Tweede Kamer.
Numeriek sterker, schijnt het ruwe meer af te keizerrijk
ronden en ’t zal aan twijfel onderhevig zijn, of
bij de naaste periodieke verkiezing de «partij”
zich nog zal kunnen handhaven.
De eeuw loopt ten einde en menigeen heeft
zich ongetwijfeld bij voorba at reeds verblijd
dat de profetie-Modderman alleen een visioen
in den geest van dien gelee rde was geweest.
Van revolutie immers geen sprake!
Maar toch
Als de lucht zoo helder is, kan er zoo licht
een donderwolkje verschijnen zich 'uitbreiden
en weldra een dreigend aanzie m erlangen.
Wij hebben dit ook in <de laatiite dagen
dezer eeuw kunnen aanschouwen.
Wie ter wereld had ooit k unnen
dat het zoo vrijheidlievende Air 'erika naar de
Brieven en Berijbten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiteiljjk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiön Dinsdag en Vrydag morgens vóór 12 uur.
op de heffing en invordering van het school-
alsvoren aan de school voor u. 1. o.
Alsvoren omtrent de adressen van
het Departement „Workum” der Maatschappij
Nut van ’t Algemeen” om gedurende tien
een jaarlijksch subsidie van 200 ten be-
H. A de Jong en anderen tot ondersteu-
In de hotels is geen plaats meer te krijgen.
Ook te Jeruzalem komen zeer vele reizigers
aan van allerlei landaard.
Het studentenkorps te Bonn heeft aan de
andere Duitsche studentenkorpsen een voorstel
gedaan om den sterfdag van vorst v. Bismarck
te maken tot een algemeenen gedenkdag voor
de Duitsche studenten. Ingeval van toestem
ming der andere korpsen zal er een vergadering
te Hamburg worden gehouden om de zaak
nader te bespreken. De bedoeling is om er
een ernstigen gedenkdag van te makenvol
strekt geen feestdag.
FRANKRIJK. De Minister-president, Minister
van Binnenlandsche Zaken, bewaart het grootste
stilzwijgen over het vermeende complot, door
de ochtendbladen openbaar gemaakt.
Den ministerraad presideerendeheeft hij
gezegddat hij geen enkele mededeeling te
doen had.
Zijn ambtgenoot Bourgeois heeft Vrijdag met
hem een onderhoud gehad tot halféén.
Het agentschap Havas haalt al de nieuwtjes,
door de ochtendbladen gebrachtnog eens op
I en voegt er bij, dat zij geen officieus karakter
dragen. Het geeft tevens eene nieuwe lezing
van het geval, volgens welke er alleen sprake
moet zijn van onvoorzichtigheden, begaan door
zekere generaals, verbitterd door de aanvallen
in de polemiek over de zaak van Dreyfus op
hen gedaan. In hunne onderlinge particuliere
correspondentie moeten zij zich op ontevreden
wijze hebben uitgelatenin weinig gematigde
bewoordingen en misschien een weinig te leven
dig het verlangen te kennen hebben gegeven
in een dergelijken toestand hun degen te mogen
gebruiken.
De Temps zegt, dat het Ministerie van Oorlog
het bericht van een militair complot formeel
loochent.
ENGELAND. De benoeming van den heer
Brodrick tot opvolger van den heer Curzon als
vice-Minister van Buitenlandsche Zakenvindt
algemeen bijval. De heer Brodrick heeft als
vice-Minister van Oorlog zoodanige blijken ge
geven van werkkracht, scherpzinnigheid en
doortastend handelenwaar dit noodig bleek
dat men hem met vertrouwen ziet overgaan
naar het departement, dat op het oogenblik
juist bijzondere zorg vereischt. Wie zijn op
volger zal zijn aan het departement van
is nog niet bekend.
OOSTENRIJK-HONGARIJE. lu de over-
tuiging, dat men niet tot overeenstemming kan
geraken in den korten tijd die nog van het
jaar 1898 over is, zijn de Oostenrijksche en
de Hongaarsche Regeering overeengekomen om
voorstellen te doen tot regeling van den toe
stand en van de verhouding van de beide deelen
der Oostenrijksch-Hongaarsche Monarchie tot 1
Mei 1899.
Deze voorstellen zijn bij de verschillende
Wetgevende Vergaderingen ingediend en zullen
vermoedelijk wel worden aangenomen.
DENEMARKEN, Zaterdagmorgen is het
stoffelijk overschot der Koningin van Bernstorff
naar Gentofte gebrachtbegeleid door een
eskadron huzaren. Voor den stoet gingen 200
jonge meisjes, die bloemen strooiden jdegeheele
koninklijke familie volgde te voet. Zondag heeft
de bijzetting in de Hoofdkerk te Röskilde plaats
gehad, waarheen het lijk per spoor werd ver
voerd.
De plechtigheid werd door vele vorstelijke
wereldschokkende gebeurtenissen aan het einde
dezer eeuw zullen bezworen worden. Maar
het geheel leidt er toe, om toch niet onvoor
waardelijk van den toekomstigen geluksstaat
te droomen. Er schijnt weinig noodig om een
vonk tot vuur te doen overslaan.
Van Fransche zijde hebben we ’t meer gezien,
hoezeer we ook de goede zijde onzer zuidelijke
buren waardeeren.
De laatste onthullingen in zake de Dreyfus-
quaestie toonendat daarachter iets meer zit
dan gewone stervelingen begrijpen. Is er een
leger noodig, een kostbaar (betaald door »het
zweet en het bloed der nijveren”) dan is dit
noodig ter handhaving van recht en waarheid.
Dezelfde begrippen van eerlijkheid en rondheid
gelden voor allen. Het leger, bekostigd door
de maatschappij staat niet buiten haar. De
wet gelde voor soldaten zoowel als voor burgers,
die op hun beurt toch ook soldaten moeten
zijn. En generaals mogen in gewonen doen
niet als oppermachtige heeren optreden, aller
minst zich laten vinden voor een aanslag tegen
den Staat, wiens stabiliteit zij gehouden zijn in
eer en deugd te waarborgen.
Ziende op de teekenen des tijde en lettende
op al de omstandigheden, gelukkig buiten
ons Vaderland, kunnen we dubbel dankbaar
wezen over het Koninklijke woord, waarmede
onze jonge Koningin de vergadering der Staten-
Generaal opende: instemming met het ontwape-
nings voorstel van den Czaar aller Russen
Keizer Nicolaas.
Niet het woord aan geweer of kanon, maar
het woord aan ieder, die recht en billijkheid
pleit, recht en billijkheid niet slechts binnen
Je grenzen van het eigen gebiedmaar voor
geheel de beschaafde wereld.
Alle geweldmakers daarbinnen en alle onder
drukkers dienen ontmaskerd te worden en
gestraften de meest hooggeplaatstenals ze
schuldig zijnop voorbeeldige wijze. Opdat
waarheid en recht triumfeerenwaardoor het
einde zegen zal zijn. H.
wapenen zoude grijpen om in naam der humani
teit en der beschaving Spanje den genadeslag
toe te brengen?
Neen, het onweer dreigde niet van den kant
der lagere klassen. Hoogere speculanten speelden
hun troef. De stem van het kanon wordt nog
gesteld boven die van recht en wet. De macht
van den sterkste, het recht der oudheid en
der middeleeuwen, schijnt ook nog het recht
van den nieuweren en den nieuwsten tijd.
Wanneer zult gij vernageld zijn,
Gij allerlaatst kanon
’t Algemeen”
jaren
hoeve der Bewaarschool.
en b. 1'
ning van gemeld verzoekschrift.
7. Ontwerp-besluiten tot het verleenen van
subsidiën aan instellingen van weldadigheid.
8. Vaststelling van den staat der Gemt. begroo-
ting, van dien van het Burg. Armbestuur, Stade
Weeshuis en Gasfabriek, voor den jare 1899.
9. Mededeeling van den uitslag der gehouden
aanbesteding wegens het baggeren van de Ooster-
vaart, met voorstel van Burg en Wetbs.
10. Brief van Burg, en Weths. van Leeuwarden
om ondersteuning van een adres van den Raad
dier gemeente, betreffende de verhooging van de
Rijks en Provinciale bijdragen in de verplegings-
kosten van behoeftige krankzinnigen met voorstel
van Burg, en Weths.
11. Adres van C. J. v. d. Veen, Burgemeester
van Bolsward, en anderen om eene bijdrage in de
kosten van voorloopige werkzaamheden inzake eene
tramweg verbinding tusschen FranekerWorkum.
Wijlen Minister Modderman profeteerde met
’t oog op de sociale bewegingen van zijn tijd
en wellicht in een trieste bui tegen ’t einde
der loopende eeuw eene revolutie, welke die
van 1789 in de schaduw zoude stellen. Blijk
baar werden tal van goedgezinden, wat het
gebied der uitspattingen aanbelangtanti-revo-
lutionairal voegden ze de begeerte der libe
ralen daarbijwerken in de richting van den
vooruitgang, opdat sociale nooden en behoeften
bevrediging kunnen erlangen. In dien geest
is sedert een aantal jaren dan ook gewerkt en
het zoozeer gevreesde spook van het socialisme
werd hoe langer zoo meer schappelijk bevonden,
