Waakt!
I
WOENSDAG 30 NOVEMBER 1898.
No. 95.
Ten derden male.
f'
Buitenlandsch Nieuws.
Acht en twintigste Jaargang.
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
i
H.
Al
aanzien
Oosten rij ksche
Iszoo
Prijs per kwartaal 70 oent franco per post8S oent.
PRIJS der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents.
Voor eiken regel meer 7| cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lage
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever.
Van onze zijde zij de waarschuwing dan ten
derde male herhaald. Wij hebben eene aan-
teekening gesteld in den loop van Frisia’s be
toog.
uitkomsten brengen heil. En daarom herhalen
we uit geheele overeenstemming de waarschu
wing van ons en die van Frisia:
nWaakt!”
Y. KUIPERS, FIRMA H. BRANDENBURGH EN ZOON, TE WORKUIH
de Provinciale Staten betreft, anti liberaal; in We zullen ’t nader zien bij de eerste te hou-
Friesland neemt bet aantal anti liberale leden
der gewestelijke staten toe en dreigt dus in de
toekomst gevaar.
Nog is er iets in ’t midden te brengen, dat
te bejammeren is. De verkiezing namelijk van
de leden der Provinciale Staten zien sommigen
aan voor eene zaak van minder beteekenis.
graf;
(j-) De bedoelde overwinning der liberalen
is boven en behalve de uit nood gedwongen
samenwerking van de verschillende fraction der
vooruitstrevenden bet gevolg van de medewer-
En deze
medewerking werd verleend volstrekt niet van
ganscher harte, maar uit partijbelang. Thans,
nu weder bet liberale element het bovendrij
vende is bevondenkomt bet weder tot een
»handje plakkerij Wij hebben ’t gezien bij
de laatste verkiezing van de Staten-Provinciaal.
den verkiezingen voor de Staten-Generaal. Het
plan der nimmer slapende tegenpartij is te
opzichtig om van vrede en vrede en geen ge
vaar te droomen. Wij hebben gewaarschuwd
en doen dit ten derden male. Men moge onze
woorden in den wind slaanhet einde zal de
I last dragen. Geene theoriënmaar directe
alle andere personen de
Tz j men
steunen in hun streven om
Beproeven daar de Hollandsche arbeiders ook
in openlijken opstand tegen de landsregeering
de afscheiding van Gronau van het koninkrijk
Pruisen te bewerken?
De schr. herinnert aan de opmerking van
de Germania: wat Duitschland er wel van
zeggen zou als het met gelijke munt zich
betaald zag en het buitenland dezelfde stelsel
matige uitzettingspolitiek op daar inwonende
Duitschers ging toepassen 1 Ook wijst hij er
op dat Duitschland in het land van den Chi-
neeschen muur de staatkunde van de open
deur huldigt; maar in ons land zelf, zegt hg,
zet de politie den vreemdeling over de grenzen.
»In Anatolië gaan Duitscbe ingenieurs en
arbeiders onder de halve maan ongehinderd
hun gang; in den christelijken staat Pruisen
daarentegen worden onschuldige boerenmeiden
en -knechts uitgezet als zij voortgaan met het
staatsgevaarlijk koeien melken en paarden
roskammen.
»De Duitsche volksvertegenwoordiging komt
welhaast weer bijeenzij zalhopen wijniet
nalaten heel die uitzettings-politiek aan zoo
Duitscbe” kritek te onderwerpen, dat ten
i minste de meerderheid van het Duitsshe volk
gezuiverd worde van den blaam als billijkte zij
deze staatkunde van den onnoodigen dwang.”
Het is thans zoo goed als zeker dat Duitsch
land een groote expeditie naar het Tsjadmeer
zal zenden.
FRANKRIJK. Vrij algemeen is men er te
Berlijn van overtuigdzegt de corresdondent
van de Ind. Beige, dat het Petit bleu inderdaad
door kolonel Von Schwartzkoppen is geschreven
en men vraagt zich af of de kolonel niet
tusschenbeide zal komen als, gelijk men ver
wacht, de generale staf zal trachten Piquart te
doen veroordeelen, evenals het gelukt is door
middel van valsche stukken Dreyfus naar het
Duivelseiland te verbannen.
Picquart, schuldig aan de misdaad, de ver-
valsching opgespoord te hebben, den vervalscher
te willen aan wijzenmoet veroordeeld wor
den Picquart was slechts een heldnu
wordt hij een martelaar. Maar zijn gevangen
schap zal niet lang duren I voordat de revisie
van het proces van Dreyfus geëindigd is zal
men aan de revisie van het proces van Picquart
moeten beginnenen die zal niet veel tijd in
beslag nemen.
De strafkamer van het Hof van Cassatie
heeft ook Picquart verhoord. Het verhoor begon
tegen twaalf uur en duurde ongeveer den ge-
heelen middag.
In de couloirs der Kamers liep het gerucht,
DUITSCHLAND. In Die Nation schrijft Th.
Barth onder het opschrift »Die Politik des
unnützen Zwanges” een artikel over de maat
regelen die Duitschland of liever Pruisen in
den laatsten tijd genomen heeft zoowel ten
der Deensche melkmeisjes als der
en Hollandsche arbeiders.
vraagt hij het »Deutschtum” mis
schien op de Hollandsche grens bedreigd Wil
ook in Gronau in Westfalen, de Duitschers
Duitsch te zijn?
Waakt 1 Waakt met al de kracht, die in
u is, terwijl het nog tijd is, want uw tegen
partij slaapt nooit.
Dit mochten alle vooruitstrevenden wel als
leuze aannemen, allen, liberalen, radicalen, de
mannen van de volkspartij, in één woord ieder,
die niet terug wil naar den tijd die achter
ons ligt en de onze niet meer is.
Waakt” zij het wachtwoord, het parool.
Waarom? Wij zullen de redenen trachten te
ontvouwen en hopen hierin te slagen. Luister
slechts een oogenblik.
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlyk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentièn Dingdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
Onze lezers wetenhoe we steeds op de
handhaving der liberale beginselen hebben aan
gedrongen hoe we telkens en telkens weer
aan hebben aangetoonddat Nederland niet
anders kan geregeerd worden dan in liberalen
zin. De bewijzen waren te over. En ze zijn
er nog. Zal een volkdat jaren lang voor
burgerlijke en godsdienstige vrijheid streed
den parel der overwinning behouden niet alleen,
maar hem in helderheid en telkens meer schit
terenden glans aan zijne nakomelingen nalaten,
iets wat moetdan mag daar geen
sprake zijn van eene onderdrukking van het
eene deel boven ’t ander, noch van een onder
deel over ’t geheel. Daar kan. om duidelijker
te sprekenin ons goede Vaderlandgeen
Katholiekgeen Gereformeerdgeen Doops
gezind geen Joodsch, geen Nederl Hervormd
Kabinet, als zoodanig optreden. De Regeering
behoort boven al deze geloofs-inzichten te staan,
omdat ze regeering is voor het geheel Even-
zoo ten aanzien der staatkundige partijen,
kreeg men nu een bewind in één der aange
geven richtingen, het zou het bijna onmiddehjk
te kwaad krijgen als het als zoodanig kleur
bekende. Juist de vrijheid van allen duldt
geene overheersching van enkelen en daarom
blijven we onverzwakt ons sedert jaren uitge
sproken gevoelen handhaven Nederland kan
onmogelijk anders dan in liberalen zin worden
bestuurd en geleid.
Deze meening is ons herhaaldelijk bestreden,
ook ten hoogste kwalijk geduid. Wat, is er
gezegd en kunnen dan geen radicalen op
treden? Wij hebben alle respect voor het
willen der radicalenwe zijn zelfs radicaal
meemaar een goed schipper dient een
oogje in ’t zeil te houden. Ja, als men daar
zoo voor de eerste maal het stemrecht ver
krijgt, dan denkt men met die enkele stem de
geheele wereld te kunnen verzetten en is men
minder verwaand dan zoekt men enkele ver
wanten of trawanten om ten slotte toch be
drogen uit te komen. De vrienden, de wer
kelijke vrienden van den vooruitgang mogen
bedenken, dat daar nog altijd is eene macht,
die nooit slaapt. En bij deze wetenschap is
het dolzinnig werk den eigen boel het
algemeen belangin den war te schoppen.
Reeds jaren geleden hebben we in dezen
geest gewaarschuwdvoor enkele maanden
hebben we die waarschuwing herhaald en thans
doet het ons genoegen te ondervinden, dat we
op dit terrein niet alleen staan. In Frisia,
een te Grouw verschijnend bladlezen we bet
volgende
De anti-liberale partijen zitten niet stil, beter I Nog bij de laatste verkiezingen dezen zomer
ot;i j gehouden bleek dit meer dan eenmaal.
propaganda te maken >’t Is slechts eene verkiezing voor de Pro-
en derhalve minder belangrijk.”
■- Zoo hoorde men zeggen en velen kwamen
te winnen; zij vormen niet ter stembus, wat zeer verkeerd was.
’t Is waar, op zich zelve is het lichaam der
Staten van minder politieken aard en bepaalt
zich hoofdzakelijk tot speciaal gewestelijke aan
gelegenheden, zooals de zorg voor en het beheer
der financiën van de provinciede zorg voor
wegendijkwerken, gebouwen en dergelijke.
Bovendien moeten die Staten medewerken tot
de uitvoering van algemeene wetten, voorschrif
ten en koninklijke besluiten.
Doch, als men bedenkt, dat diezelfde Staten
met uitsluiting van i
kiezers van leden der Eerste Kamer zijndan
beseft men tevens, dat hierdoor die Staten een
politiek karakter bij uitnemendheid hebben.
Hierop dient derhalve bij verkiezingen wel
degelijk acht te worden geslagen.
Dat de Eerste Kamer in ons staatsorganisme
van het grootste belang isblijkt hieruit, dat
geen enkele wet, door de Tweede Kamer aan
genomen in het Staatsblad kan verschijnen
zonder dat de Eerste Kamer er haar goed-
keuring aan geschonken heeft. Dit staatslichaam
kan derhalve veel goeds verrichten en veel
I wat het niet in ’s lands belang acht, tegengaan.
Is het dus geen zaak, vooral bij verkiezingen
krijgen; te waken en alle lijdelijkheid van zich te werpen?
Al wat op den naam van vooruitstrevend aan-
i spraak maaktzoeke datgene wat vereenigt,
1 niet datwat verdeeltgeen verdeeldheid in
het kamp, want daardoor graaft men zijn eigen
aaneensluiting met achterstelling van
I persoonlijke, kleinere en meer nietige zaken, die
de hoofdzaak schaden, eensgezindheid en over
eenstemming omtrent hoofdbeginselenterzijde
stelling van alle lauwheid en onverschilligheid;
eene getrouwe opkomst bij eventueele verkie
zingen dat zij het alpha en het omega, het
begin en het eindehet wachtwoord zij
Waakt”, want de vijand slaapt nooit.
JAAP.
Van ganscher harte stemmen we inmet
wat Frisia zegt, ’t Doet ons dubbel genoegen
een zelfde accoord te hooren ook uit het cen-
trum onzer provincie. Er zijn zoo weinige
gezegd, zitten nooit stil.
Bij elke gelegenheid om
voor hare beginselen, bij elke politieke vergade- I vinciale Staten
ringin hare politieke organen, bij elke ver- Zoo hoorde men zeggen
kiezing zoeken zij zieltjes 1
hare legerscharen; zij sluiten de gelederen en
zijn in veel gevallen wonderbaarlijk eensgezind;
zij zoeken langzamerhand de overhand te krijgen
in de Provinciale Staten, in onze Eerste Kamer
en in de Tweede Kamer.
Zij zoekenzoeken steeds en onvermoeid.
De regeeringslichamen moeten »om”; een cleri
cale wind moet de overheerschende zijnbet
wachtwoord istegen de liberalentegen de
modernentegen de radicalentegen de volks
mannen.
Zij traehten er naar om bare Kerk te doen
heerschen over den staat en in den staatin
alles moet hetgeen van den staat uitgaat met
het zuurdeesem der kerk doortrokken zijnelk
lid der kerk moet onvoorwaardelijk gehoorzamen
aan de voorgeschreven bevelen. »De Kerk
heerscheres in alles.” Dat is het einddoelal j
het andere in de tweede plaats. En toch wordt j
nergens in het Evangelie voorgesebrevendat
de staat afhankelijk moet zijn van de kerk.
Het streven, het krachtig streven, het op
rukken in gesloten gelederen ter stembus bleek
bij de jongste verkiezingen voor leden der
Tweede Kamer algemeen was de verwachting,
dat Nederland een clericaal bewind zou
alleen de trouwe opkomst der vooruitstrevende
partijen bij de herstemmingen was oorzaak, dat j
het zoover niet kwamde politieke balans
bleek over te slaan naar de zijde van den
vooruitganghoewel de meerderheid slechts
betrekkelijk gering moet heeten.(-f-)
Laat u echter niet in slaap wiegen, gij voor-
uitstrevenden. Gij weet, dat er eene Eerste
Kamer bestaatdie als wachter dient om de
daden der Tweede Kamer te bewaken en daar
door aan ons staats-organisme zekerheid, vast
heid en soliditeit geeft. Maar gij weet zeker
ook, dat het aantal liberale leden der Eerste
Kamer zoo zachtjes aan vermindert, dat der
clericale leden daarentegen voortdurend toeneemt.
In 1888 en 1889, toen de nieuwe wet op het
lager onderwijs (ook) door dit staatslichaam I
aangenomen werd, was de verhouding 36 libe
ralen tegen 14 anti liberalen. F
wij 10 jaar verder zijn? Heden is die ver
houding (als wij ons i
21. De liberalen zouden dus 7 zetels ver
loren, hunne tegenstanders 7 gewonnen hebben,
wat een verschil van 14 stemmen maakt. De
oorzaak hiervan is geen andere, dan dat in
enkele gewesten de Provinciale Staten »om”
gegaan zijn.
Deze toch kiezen de leden der Eerste Kamer;
zijn nu de provinciale staten overwegend anti- king der christelijk historische partij,
liberaal, dan vaardigen zij natuurlijk ook hunne
partijgenooten af naar de Eerste Kamer. Noord-
Brabant, Limburg en zuidelijk Gelderland zijn
uitsluitend katholiekhier komen dus steeds
katholieke leden voor de Eerste Kamer uit de
stembusGelderland en Zeeland zijn reeds wat
En thans, nu bladen, die er eene richting op na houden
niet vergissen) als 29 tot
r
4
«liras- h iiiii’mviiE-
iiliii mini riiiiM nu
1
f
F
UITGEVER:
I 1 - -gC I
