n
I
1
F
J
ri
WOENSDAG 18 JANUARI 1899.
No. G.
Een zwaar stuk.
Buitenlandsch Nieuws.
h W
Officiéél gedeelte.
Negen
h I
i
I
11
I
Y. KUIPERS, FIRMA H. BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUffl
Ir
I
II.
TWINTIGSTE JAARGANG.
FB
MMS- El IHfflUfflll-
IILIII lllllll III ILSLl\!l.
Dit Blad veraohjjnt elkon WOENSDAG en ZATERDAG.
k.
1
Nu zal de begrootingscommissie het ontwerp
uitgewerkt?”
i
de Pers zal worden bekend gemaakt.
de open-
Hoe
f
Zij vertrouwden zich
to verontrusten.
u
r*
Prijs per kwartaal 70 oent franco per post 85 oent.
PRIJS der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents.
Voor eiken regel meer 7} oent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lager
Voor waarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever.
UITGEVER?
duiveltje
aannemen
welke zij nooit in eenigerlei betrekking tot
i Dreyfus gestaan had.
I
I
Daarover spreken we in een slot-artikel.
H.
De
de gelegenheid hebben over de
1 van het voorstel van den Tsaar
zulke raadgevingen aan haar
komt u
zeggen.
dat?
Moeten deze dan het terrein, j daarvan te doen,
waarop allen zich kunnen ontmoeten, zoo maar I Regeering,
enkele betweter zit er bij en vraagt met
onderwijzers
bindend is voor geheel het land. En
Ronduit gezegd, meenen we De Vaderlander, - vertoonen
deze vertoont of wil
het karakter eener
En dit zal zeker het
ENGELAND. De Daily Graphic deelt mede,
van de mogendheden
aan de a s vredes-
ook in verband met zijn lange aanhaling en
bespreking van de rede des heeren Gerhardonding zijn.
I het best te begrijpen, als bij wil doen verstaan:
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiën Dinsdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
Zaterdag niet en daardoor werden de discussies
zeer bekort.
Ook werd er gedebatteerd over den twee
jarigen diensttijd. Vergelijkt men de heftig
heid, waarmee verschillende conservatieve bladen
in den laatsten tijd meer voor den drie-jarigen
diensttijd in de bres zijn gesprongenmet de
over het programma in verband met haar eigen
nationale belangen, haar zal voorschrijven.
OOSTENRIJK-HONGARIJE De voorwaar
den der oppositie-partij in bet Hongaarecbe
Volkshuis, tot herstel der parlementaire orde
zijn thans, hoewel men besloten had ze geheim
te houden, uitvoerig bekend geworden.
Als eerste voor waarde, als een conditio sine
qua non, komt de eisch, dat baron Banffy zal
aftreden en tegelijk ook het geheele Kabinet
ontslag zal krijgen. De Kroon zal echter
enkele leden van de tegenwoordige Regeering
ook in het nieuwe Kabinet mogen opnemen
als de a.s. minister-president de verdere voor-
j waarden der vereenigde oppositie partijen als
J eerste voorstellen der Regeering in zijn program
wil opnemen.
De oppositie wil in tegenstelling met het
totnutoe door haar aangenomen standpunt
voor ditmaal nog een voorloopig Vergelijk met
Oostenrijk aannemendoch hoogstens voor een
half jaar. Kan binnen dit tijdstip het Vergelijk
met Oostenrijk op grondwettige wijze tot stand
komen, d. w. z. zonder het in Oostenrijk thans
heerschende artikel 14, dan zal de oppositie,
de uiterste linkerzijde inbegrepen zulks
niet verhinderen.
De heer Von Schwartzkoppen, door een be-
van het Neu Wiener Journal te
dat de gevreesde socialisten, anarchisten of hoe
die heeren verder mogen heeten, zoowel onder
de leerlingen der openbare als onder die der
bijzondere ook zoogenaamd christelijke
worden gevonden. Eene enquête zou, naar
wij meenen niet in bet voordeel der laatsten
pleiten. Trouwens in de grondgedachte der
scheiding ligt al revolutie.
Doch de aanval geldt der openbare school
i niet waar?
zoo ongeveer
republikeinsche school.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
WORKUMbrengen ter kennis van
hebbenden, dat de VORDEKIMGlEili ten
laste der Gemeente, over het dienstjaar 1898, I u is!”
voor den 31e dezer ter Secretarie der Gemeente
zullen worden ingewacht.
Workum, 3 Jan. 1899.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
T. M. ten BERGE, Burgemeester.
J. 0UDEB00NSecretaris.
VERGADERING van den RAAD der
Gemeente WORKUM, op Donder
dag den 19 Januari 1899, ’s namid
dags te 7| uur, ten einde te beraad
slagen over de hieronder vermelde
punten.
dat er
De volgende zitting van den Rijksdag is
geheel-onthouders weder tot kwade vrienden De algemeene indruk, dien het verhandelde
hebben ’t spreekwoord moet gewijzigd onge- in de zitting van
veer i_- --
helder water schenkenmet andere woorden
laat ons elkander goed verstaan.
Het veelbesproken schrijven van
is uit dit oogpunt mede te verklaren,
ook dat van
bare school wil hebben zoo goed mogelyk. Wat I plegi
t algemeen we]ke zullen deelnemen
braaf en meer onberispelijk van levens- conferentie, het programma daarvoor deze week
aan de Pers zal worden bekend gemaakt,
zal zich aan zoo’n oordeel voorzeker niet wagen. Hoewel iedereen instemt met het voorstel van
den Tsaar tot verlichting van den last van den
t men toch dat bij het
practiscbe voorstellen om tot het
van den hoogmoed gestalte te doen
in den vorm van het twisten over
een schoon
Maar (er
er staat ook
En dan komt men tot de
toch ook gev allen zijn, en
zijn er, helaas dat de handhaving van
----- ..._J mogelijk is. Nu maakt het
loopen en
weest.
Gesteld
1 1
uil
1
I
evenwel een groot verschil op welk deel van
den samengesteiden zin men den nadruk legt,
1 van «Vrede of op den
we zouden bijna schrijven
voorwaardelijk-gebiedenden zin«Zooveel in
Men kan zich zelven zoo gemakkelijk
bedriegen en een vijgeblad vinden om zijn paus-
j schap te verbergen. Een weinig heerschen zit
zoo in den mensch, in den mensch, die om
werkelijk de heerscher te zijn, de dienaar zijner
natuurgenooten moet wezen.
Op dezen breeden grondslag is reeds ongeveer
eene eeuw geleden het fundament der openbare
school gelegd. De openbare school, dat is eene
school toegankelijk voor kinderen van ouders
van allerlei gezindten. Men vond het duidelijk
en klaar, dat om tot elkander te naderen, om
eendracht te bevorderen, in de eerste plaats de
kinderen des lande bijeen behoorden te zijn.
Niet als een mengelmoes zonder bepaald plan,
niet als een szoodje”, maar om onder ’t aan-
leeren van allerlei gepaste en nuttige knndig-
heden opgeleid te worden tot alle christelijke
en maatschappelijke deugden. Diezelfde bazis
is steeds het fundament der openbare school
gebleven en zij is dit nog. Nu moge men dit
feit negeeren en daar met een dikken dood
doener aankomen«Spreek nu niet van die
christelijke en maatschappelijke deugden!” Wat
blief? De wet gebiedt en de wet staat boven
ons allen, ’t Was indertijd eene handige tak-
tiek der socialen om juist over de «waarheden
als eene koe” heen te slaanvan christelijk-
historische zijde verwachtten we eene zoodanige
houding niet. De openbare school is niet neu
traal zij mag dit niet zijnintegendeel zij is
christelijk en maatschappelijk beide. Zij legt
het algemeene fundament, waarop nader door
de verschillende godsdienstleeraren kan worden
voortgebouwd. Dat is haar aard, haar karakter.
en
De Burgemeester,
T. M. ten BERGE.
I. Notulen der 3 vorige vergaderingen.
II. Mededeeling van ingekomen stukken.
III Vaststelling der begroetingen van het Bur
gerlijk Armbestuur en van het Stads Weeshuis
voor 1899.
IV. Apostille van den Commissaris der Koningin
in deze provincie met missive van den Minister
van Binnenlandsche Zaken, omtrent de heffing van
schoolgeld aan de school voor U. L. O.
V. Resolutie van heeren Gedeputeerde Staten
in deze provincie, omtrent de verordening tot hef
fing en invordering van schoolgelden aan de open
bare lagere scholen in deze gemeente.
bare school, maar er komen ons te veel I
socialisten of anarchisten onder de jongere garde
barer dienaren. En zie, dan komt er een tijd,
zij betrachtten dat werkelijk christelijke of orthodoxe katbo-
De ver- lieke en Joodsche ouders met haar breken
Wel vrede, maar zooveel in u is.
langer kan, dan maar gescheiden.
Laat ons I
van sympathie niet veel zullen helpen,
pers zal nu
het vooraanzitten in de Synagoge, hier van het aannemelijkheid
plaatsnemen naast Kerkbestuur in eenig School- I oordeelen en
bestuur. Wij, die wel degelijk letten op de respectievelijke regeering te geven als haar opinie
Dat is hare roeping, ingevolge de wet en het werkelijkheid en deze wellicht niet minder
schooltoezicht is daar, om voor de handhaving kennen, dan De Vaderlander, weten bij ervaring,
der wet te zorgen.
Nu moge De Vaderlander eene lofrede houden
op vele hoofden van scholen en een aantal
nu moge dit blad beweren dat
veel afhangt van de plaats of de streek, waar
de school gevestigd iswij meenen daartegen
de opmerking te moeten maken, dat de wet
niet geldt voor enkelen of sommigen, of voor
bepaalde plaatsen of streken, maar dat do wet
alles aan I
verstand te brengen wat een kind kan zien
het is den moriaan gewasschen.
Het is eene waarheid als eene koe, dat wil
zeggen, zoo duidelijk, zoo tastbaar voor ieder,
dat in eendracht macht is gelegen.
De oude Geuzen kenden haar en
ze tevens door de Unie van Utrecht,
eenigde zeven pijlen vormen daarvan het zinne
beeld.
En die waarheid, telt nog meerdere eeuwen,
als we letten op de woorden aan Jezus toege
schreven «Zooveel in u is». houdt vrede onder
malkanderen
Ja welziet u, vrede, vrede,
ding zekerprachtig zelfs
zijn altijd maren te bedenken),
bijzooveel in u is
conclusie, dat er
ze s
den vrede niet
dit laatste aangaat bestaat er tusschen dit blad
en ons geen verschil. Hier is samenwerking
mogelijkmaar en dit is juist het groote
punt der quaestiedie samenwerking wordt
niet verkregen door afscheiding. De goede
krachten behooren te blijvenom vermeende
of werkelijke gevaren af te wenden. Weg
bedillen is nimmer heldenwerk ge- kalmte waarmede de conservatieve leiders over
dit plan sprakendan mag men daaruit op-
er schuilen tal van socialisten of I maken, dat de conservatieven toch niet in ernst
anarchisten onder de jongere dienaren der van plan zijn een voorstel tot wederinvoering
openbate school. Moeten deze dan het terrein, j daarvan te doen. Daarbij schijnt hetdat de
waarop allen zich kunnen ontmoeten, zoo maar Regeeringnu een getalsterkte van het leger
klakkeloos veroverenzonder verzet van beter als zij wenscht alleen met twee jarigen dienst-
wetenden tijd kan worden verkregen, zich wel zal wach-
En zoo komen we van zelve tot de vraag- ten weer tot den langer en diensttijd terug te
komen we van zelve tot de vraag- ten
«Hoe komt het, dat de neutrale (lees de open, keeren.
bare) school, die eenheid moest bevorderen: o--- -r
juist de meeste verdeeldheid in Nederland heeft in alle kleinigheden hebben na te gaan en uit
uitgewerkt?” Hier wordt maar zoo pardoes de kalme houding van den minister van Oorlog,
iets aangenomenwat zeker bewezen moet bij het houden
worden, n.l. dit: de openbare school heeft de
Bekend is het dat sedert tal van jaren de I
een
ueo sameDgetJieiueu
op het groote gebod
belang- voorwaardelijken
Zaterdag maakt, is, dat de
j j richtgever van het New
aan de gebeurtenissen uit den Spaansch-Ameri Berlijn ondervraagdbepaalde er zich toe te
d,. Uünner k..nKb«n oorlog h«fl niet «.gelaten indruk “'Teêee “rorkl “ring s^«"ltegJr"F.“
Zoo I te maken op die politici uit de burger partgen, 8 J
De Vaderlander, die eene open- die zich anders over legeruitrustingen etc. erg
1 ;en tc verontrusten. 7"
i van zijne rede geblekenmag
worden, n.l. dit: de openbare school heeft de men opmaken, dat hij gaarne aan kleine voor-
meeste verdeeldheid in Nederland uitgewerkt. I stellen tot verbetering het oor zal leenen.
Bekend is het dat sedert tal van jaren de De volgende zitting vai
zoogenaamde christelijke scholen naast de open- bepaald op heden, Dinsdag,
bare bestonden. En de leerlingen dezer kennen I
we ook. Zal De Vaderlander willen getuigen, met toestemming
dat deze alle engelen zijn, over
meer I
wandel dan die der openbare scholen? Hij
Het is en blijft naar onze meening eene fout,
ooit scheiding heeft plaats gehad, dat gewapPnden vrede, voelt
de eendracht werd verbroken, dat er daardoor ontbreken van
zoovele gelegenheden werden geborenom het gewenscbte doel te gerakende betuigingen
DUITSCHLAND. Met de militaire ontwer-
Als ’t niet pen gaat het in den Rijksdag tot nu toe vlot
uan maar gescimiueu. van stapel. Zooals reeds is gemeld, zijn zij
toch voor alles klaren wijn schen- reeds in handen gesteld van de begrootings
ken, of ook dat niet, want dan zouden we de commissie,
geheel-onthouders weder tot kwade vrienden
in dezen vormLaat ons toch voor alles I voorstellen der Regeering in hoofdzaak zullen
worden aangenomen. Vooral de herinnering
Een zwaar stuk is het, ’t bewijs te leveren
voor eene waarheid als eene koe.
Dat moge vreemd klinken en toch is het zoo.
Ge ziet b. v. een tafel groen geschilderd en
ge zegtdie tafel is groen. Ieder der 'omstan
ders is t volkomen met u eens, wel ja, een
kind kan ’t ziendie tafel is groen- Maar
een
’t leukste gezicht ter wereld: groen?
er bijom zoo iets van deze ta fel te
Groen wel mijnheerhoe bewijst u
Bewijzen? Wel ik zie ’t met mijn eigen
oogen.
Zien!? Wat is zien?
En zoo gaat het door met honderden verdere j
vragen en de bewjjzer kan zich uitputten met
te wenden den o’ogeloovige aan het
i Wij behooren niet tot de vijanden van de open-
