Ii
1.
WOENSDAG 25 JANUARI 1899.
No. 8.
Officiéél gedeelte.
r s
Een zwaar stuk.
Buitenlandsch Nieuws.
L
Negen en twintigste Jaargang.
rl
Y KUIPERS, FIRMA H. BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
I
ui i ii s- i t .mi i ii i n i ;i
iiliii mini iiiiimimi
Dit Blad versohijnt alken WOENSDAG en ZATERDAG.
Wolthuizen te Oudega,
van
draagt van gouverneur-generaal. Egypte strekt
DUITSCHLAND.
UITGEVER:
Prijs per kwartaal 70 cent franco per post 86 oent.
PRIJS der ADVERTENTIÉN van 15 gewone regels 40 cents.
Voor eiken regel meer 7} cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lager
Voor waarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever.
V.
een
moijen ontvangen.
VI. Verzoek van
VII. Behandeling van 1
hootdel. omslag over 1899.
VIII. Vaststelling van de kohieren van school
geld over het 4e kwartaal 1898.
Koudum, den 23 Januari 1899.
De Burgemeester,
H M. TROMP.
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiên Dinsdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
ENGELAND. De overeenkomst, die de
Britsche Regeering met den Khedive heeft
gesloten betreffende het bestuur van Soedan
wordt door de Engelscbe bladen als eene zaak
van bijzondere beteekenis voorgesteld.
Deze overeenkomst, zegt de Standard, spreekt
voor het eerst tegenover de Europeesche mogend
heden ombewimpeld het recht uit van Groot-
Britannië om zijn rechtstreeksch gezag te hand
haven in een deel van het gebied van den
Khedive- «Wij regeeren daar niet langer door
middel van den Khedive; wij zijn met hem in
Soedan volkomen gelijkgerechtigde bestuurders”.
Ook vestigt de Standard de aandacht op het
Mejuffrouw A. Brjjker, om
restitutie van hoofdelijken omslag over 1898.
het primitief kohier
Idem van A. G. Visser e. a. te Hemelum,
-x om uitdieping van de Hemelu-
Dalziel meldt dat men
onderlingwaarbij dan ’t hoofd als voorzitter
optreedt. Dit is vooreerst de bedoeling van
het Bond en daartegen valt niet zooveel te
zeggen. Maar daarbij is nog eene andere. En
die weegt even zwaar, zoo niet zwaarder.
Bij de totale onmogelijkheid, dat ieder onder
wijzer. met hoofdacte aan het hoofd eener school
geplaatst kan worden, behoort er eene herziening
der wet plaats te hebben op het punt van
klassificeering en belooning. Het is ontegen -
zeggelijk hard voor een zoodanig onderwijzer
te moeten werken met dezelfde bevoegdheid
en dan eenige honderden guldens minder per
jaar aan inkomen te hebben, zoo ook voor hén,
De Daily Chronicle stelt den nieuwen toe-
een protectoraat al draagt het
niet en al zou men het eer een
kunnen noemen. In elk geval
II.
III.
om verbetering
en Laaxum.
IV. 7*
houdende verzoek
mervaart.
Idem van J Wolthuizen te Oudega, om
perceeltje grond aldaar van de gemeente te
voorgesteld, maar dat ze zich onbevredigd
gevoelen, dit is beter.
En als daar nu was een Nederlandsch Onder- j
wijzers-Genootscbap dat alle onderwijzers, hoofden
of niet-hoofden kan omvatten, dan is daarnaast
opgericht een Bond van Nederlandsche Onder
wijzers, waarvan geen enkel hoofd lid mag
wezen. Zelfs wanneer een zijner leden het tot
hoofd brengt, vervalt daarmede onmiddelijk zijn
lidmaatschap. Nu heeft het voor niet-ingewijden
allen schijn, dat die Bond zich vierkant stelt
tegenover de hoofden van scholen. En deze
meening kan versterkt worden door de oprichting
eener derde vereeniging, die van «Hoofden van
Scholen,” waartoe natuurlijk geene enkele klasse-
onderwijzer toegang heeft.
Wat nu een warwinkel zal men zeggen. En
wij zeggen ’t mee. Men kon ’t alleen wel
gelaten hebben bij het oudste lichaamhet
Nederlandsch Onderwijzers-Genootschap. En
ook deze meening drukt volkomen ons gevoelen
uit. Straks evenwel spreken we daarover nader.
Vooraf ga deze opmerking, dat, wat we hier
alles maar voor rekening van de gehate of
geliefde openbare school namen, evenzeer voor
komt bij de bijzondere’t zij deze al of niet
van een christelijk etiquet is voorzien.
Het Bond van
om te vervolgen, is in de naast ver-
loopen jaren ontzettend in kracht toegenomen
door de toetreding van
wijzers, ook van
onderwijzer bevorderd.
vooral door de verkiezing van een zijner Hoofd
de 1 prediker, zoo een onderwijzer,
Het tarief van den laatste vooral dient her-
En daarmede zal eene groote grief uit
i weggenomen, zeker ten
en voor het welzijn van ons volk'
H.
van Soedan wordt buitengesloten.
De Globe doet opmerken, dat de Suzereiniteit
van den Sultan met geen enkel woord in deze
Hoeveel overeenkomst erkend wordtdie veeleer de
Koningin van
bestuurders, den heer Ketelaar, tot lid van
Tweede Kamer. Zoo kwam er zelfs een politieke
tint aan.
Wat wil nu dit Bond? P
school. Afschaffing van het hoofdscbap? Neen, I nutte
VERGADERING van den RAAD der
Gemeente Hbmelumek Oldephaert
en Nookdwolde, op Zaterdag den
28 Januari 1899, des voormiddags te
negen ure precies.
I, Ingekomen stukken en mededeelingen.
Benoeming van een wegwerker.
Adres van K. S. Visser e. a. te Scharl,
van het voetpad tusschen Warns
Het is wonderlijk met die
ontwapeningsconferentie.
Niemand twijfelt aan de goede bedoelingen
daarvan, ieder gevoelt sympathie voor het edele
plan en men zegt te meenendat zij niet
zonder zegenrijke gevolgen kan blijven. En
ga nu eens na wat overal de naakte, nuchtere
cijfers verkondigen. Er zijn twee werelden
die der edele gedachten en liefelijk aan elkan
der geregen zinnen, en die der droge getallen,
die weinig zeggen, doch overtuigen.
De begrooting van Rusland, die in 1898
voor het leger een bedrag van 289 millioen
i roebels en voor de marine 67 millioen roebels
vaststelde, heeft voor 1899 voor het leger 324
en voor de vloot 83 millioen roebels noodig.
(Slot.)
Met onze besprekingen naar aanleiding van
een opstel van De Vaderlander waren we ge
naderd tot de «repubükeinsche school.”
Wat is dat nu voor een ding? We hebben
toch geene republiek, integendeel hebben we
nog onlangs de huldiging van Koningin Wilhel
mina met geestdrift gevierd en dan eene
repubükeinsche school? Zeker weer zoo’n vrucht
van het socialisme, anders gezegd eene navrucht
van het liberalisme
Laat ons bedaard de zaken nemenals ze
zijn. Dan vervalt met-een de beschuldiging
als zouden we schrijven zonder weten, zonder
acht te geven op de werkelijke toestanden.
Welnu dan:
Er is eene openbare school. Dat is bekend.
Aan die openbare school werken onderwijzers.
Dat is mede bekend. Maar aan elke school
staat een hoofd. Precies als aan elke bijzondere
school.
Nu is in de laatste jaren het aantal onder
wijzers aanzienlijk uitgebreid en zijn er veel
meer, dubbel zooveel, ja wellicht driemaal zoo
veel (hulp)onderwijzers, als hoofden van scholen.
Onder de eersten telt men eene groote massa,
die tevens met het radicaal van hoofdonderwijzer
werkzaam zijn, zonder ooit aan ’t hoofd eener
school geplaatst te worden. En toch in den
mond van het v<olk geldt nog altijd de «boven
meester.” Ja,, men ziet zelfs met zekere min
achting op tegen den hulponderwijzer met hoofd
acte omdat «bij geen school kan krijgen.” Dit
is eenvoudig ontmoedigend voor den persoon in
quaestie en gett ligt bij onwetendheid van mis
kenning. En- zi iet, vanwege zijne bekwaamheid
en van wege zj’jne ervaring heeft hij aanspraak
op bevorderingDeze blijft intusschen uit.
Bevalt ’t den o uden niet, hij kan bedanken en
een jong borst je staat gereed om zijne plaats
te vervullenhr j doet het desnoods voor minder.
Geen wonder dat die oude onderwijzers hunne
meer gelukkige collega’sdie ’t tot hoofd ge
bracht hebben benijden I Of neen, dit is
het rechte wool rd nietal wordt het soms zoo
om de zeemacht bij Samoa te versterken, tenzij
Engeland en Amerika daar een groot vloot-
vertoon gaan beproeven. In dat geval zou
Duitschland niet achterblijven.
Overigens gelooft men niet aan ernstig ge-
i harrewar tusschen de mogendheden. In elk
I geval zal de oplossing van deze quaestie door
1 directie onderhandelingen tusschen de drie
1 daarbij geïnteresseerde machten, Amerika, En-
geland en Duitschland, wel spoedig en gemak
kelijk volgenmeent de Köln. Zt.
waar
is gezeteld.
De groote quaestie is naar onze bescheiden
meening eene andere.
Eene totale repubükeinsche school, dat is
eene schoolwaarin ieder evenveel te zeggen
heeft, is een onding. Dit snappen de leiders
van het Bond evengoed als wij. Aan elke
inrichting moet een hoofd zijn, zoo ook hier.
Men heeft ’t b. v. ook bij de Rijks-Normaal-
lessen, waar zoodanig hoofd dan den titel voert
van directeur. Maar overigens zijn de onder
wijzers van dezelfde bevoegdheid als deze. Het
is niet de verhouding van baas tegenover knecht,
het is de bedoeling van die van ambtsbroeders
1 L _.o o-
trekkelijk zoo weinig beteekenis, dat voorloopig
bij de Duitsche regeering niet het plan bestaat
Nederlandsche Onderwijzers we het karakter der openbare school boven alle j
verdenking houden en blijven we beweren, dat
men geen «Vrede op Aarde” wil. Men moge
nagenoeg alle onder-I dat noemen van onzen kant eene botte onchriste-
de jonge borsten, pas tot lijkheidwij kaatsen dien bal terug, als eene
En het steeg in aanzien onchristelijke botheid.
Een arbeider is zijn loon waardzoo een
die jaren achter elkander hunne beste krachten
gaven en nooit vooruit kwamen. Niet, dat
de hoofden minder, maar dat de wakkere en
in bevoegdheid met hun gelijkstaande onder
wijzers meer zullen verdienen, dat is de groote
beweging, van bet Bond. Of het nu wel doet,
daaronder ook direct de jonge borsten te be
grijpen, dat is eene andere zaak.
«Voor het welzijn van ons .Volk” zegt De
Vaderlander. Onder dat welzijn is zeker ook
dat van den onderwijzer begrepen.
De Vaderlander bevordere dan dit welzijn
mede. De repubükeinsche school is geene
school gekant tegen de Staatsinstellingen of het
koningschap. De school wil voor zijne dienaren I feit, dat de jurisdictie der Gemengde Recht-
eene behoorlijke, menschwaardige positie in de banken
maatschappij. En daarop heeft ze recht. Let I
daarbij ook op de pogingen om ’t lot van
weduwen en weezen te verzekeren.
is daartoe door particulieren bijgedragen Koningin van Engeland beschouwt als «de
De onzalige schoolstrijd heeft de aandacht uiterste bron van gezag” in Soedan.
der werkelijke belangen van het onderwijs en
de onderwijzers afgeleid. Bestaat er nu hier stand gelijk met
en daar ontevredenheid, aan wie de schuld? dien naam
En waar men nu weder zijn best doetom j «condominium”
de schoolstrijd te hernieuwen, zonder werkelijk zal «alle bestuur van Soedan voortaan gevoerd
gegronde aanspraken in te willigen, daar blijven worden door een Engelschman”, die den titel
zich voortaan niet verder zuidwaarts uit dan
Wady Haifa.
Wat ten zuiden van Wady Haifa ligt, zegt
de Daily News, en vroeger tot Egypte be
hoorde zal voortaan onder Soedan gerekend
worden en administratief van Egypte worden
afgescheiden. Engelands aanspraken op dat
gebied zoo verklaart de Times gronden
zich op het recht van verovering, niet alleen
met de wapenen maar ook met het gelddat
Engeland daarvoor opofferde, toen enkele mo
gendheden weigerden de overschotten der
Egyptische «Caisse de la Dette” daarvoor be
schikbaar te stellen. Zijn die mogendheden
daarmede nu niet tevreden, dan hebben zij het
zichzelven te wijten.
OOSTENRIJK-HONGARIJE. De Hon-
gaarsche Magnatentafel heeft het voorstel om
het door graaf Szechenyi ontworpen adres aan
den Koning, inzake den toestand in Hongarije,
op de agenda te plaatsenmet 99 tegen 69
stemmen verworpen. Baron Banffy had zich
er tegen verklaard, omdat hij het niet passend
vond van de Kroon te verlangen een toestand
te verbeteren, waarin men alleen door de schuld
van de partijen geraakt was. Ook zou men
zeide hij, den schijn op zich laden door zulk
een adres, alsof men dacht, dat de Koning
zijne plichten niet volgens de Grondwet was
nagekomen.
RUSLAND.
zien. F
De repubükeinsche de maatschappij zijn
dat nu wel niet, maar toch het hoofd der school j
moet maar niet zoo’n opzichter wezen, die zijnen i
onderwijzers voortdurend op de vingers kijkt, j
Hij moet zelve eene klasse hebben, dan is hij i
ook gebonden, enz., enz. Zoo oordeelt men
algemeen. En dan let men op de toestanden
in groote steden, speciaal op die te Amsterdam, in Amerika zeer ontstemd is over de houding
natuurlijk een heirleger van onderwijzers I van den voorzitter van den gemeenteraad te
Apia op Samoadr. Raffeleen Duitscher.
Men houdt hem voor den voornaamsten aan
stichter der onlusten op Samoa. Bijna even
scherp veroordeelt men de houding van den
Duitschen consul. Deze schijnt Mataafa aan-
gemoedigd te hebbenzich tegen Malietoa te
verzettenhij brak het gerechtsgebouw open
en ging op het balkon staan om de Engelsche
en Amerikaansche matrozen die buiten stonden,
toe te schreeuwen dat hij eigenlijk de opper
rechter was.
De berichten te Berlijn totnutoe ontvangen,
maken daarvan echter geen melding en ook de
bevelhebber van den Duitschen kruiser Falke
hechtte tot nog toe aan de gebeurtenissen be-
