1
ZATERDAG 11 MAART 1899.
No. 21.
A
ui
11,
Nieuwstijdingen
Negen
TWINTIGSTE JAARGANG.
EN
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
van
stoffen
de
11
Prijs per kwartaal 70 cent franco per post 86 cent.
PRIJS der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents.
Voor eiken regel meer 7} cent. Bij abonnement is de pry's belangrijk lager
Voor waarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever.
UITGEVER:
Y. KUIPERS, FIRMA H. BRANDENBURGH EN ZOON, TE WORKUHI
volgende
en wij begrijpen evenmin hoe dit is te rijmen
met de circulaire van 't consortium zelf.
koopwaren (meer) staan onder openbare con-
Wij begrijpen ecbter niet hoe dit te
van ’t reglement op de
de Rijks-landbouwproef
voor Haar jaarlijksch bezoek aan
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlyk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentifin Dinsdag en Vrydag morgens vóór 12 uur.
Het schijnt ons onnoodigU al de bezwa
rende voorwaarden, die het consortium stelt,
in den breede mede te deelen. Het zij U
genoegte wetendatals de pogingen van
het consortium gelukken gij bij den aankoop
van kali aan handen en voeten gebonden, aan
de genade van het consortium zijt overgeleverd
en het ergste is zeker dan daarbij nog, dat
in zoo’n geval de handelaren of fabrikanten
van allerlei andere benoodigdbeden voor h< t
landbouwbedrijf het gegeven voorbeeld spoedig
kunnen volgen.
Daartegen dient gewaakt; maar boe?
In de eerste plaats koope men geen kali
en evenmin andere meststoffen van de firma’s
die lid zijn van ’t Kali-consortium, daar thans
geen hunner koopwaren meer staat onder
openbare controle der Rijks-proefstationsen
dit laatste is een waarborgdien iedere land
bouwer moet eiscben, vóór hij iets teu behoeve
van zijn bedrijf koopt.
Om dat niet-koopen bij de leden van ’t
consortium echter goed te kunnen doorvoeren
is ’t noodig. dat alle landbouwers en landbouw-
vereemgmgen één lijn trekken. Eerst dan,
als allen tezamen optredenis ’t mogelijkde
kracht van dergelijke consortiums te breken.
In ’t buitenlandmet name Duitschland, beeft
men daarvan nog verleden jaar een voorbeeld
gezien.
Om U te vereenigen, is bet volstrekt onnoo
dig, dat een nieuwe Bond wordt opgericht.
De Nederlandsche Coöperatieve Bond is als ’t
ware het aangewezen lichaam waarin alle
vereenigingen elkaar kunnen vinden. Die Bond
toch behartigt ook nu reeds landbouwbelangen,
zij het ook voornamelijk op het gebied der
Coöperatieve zuivelbereiding. Die Bond zal
gaarne ook in deze zaak optreden en in de
bres springen voor de landbouwvereenigingen
die gemeenschappelijke aankoop in praktijk
brengen.
Namens den Nederlandscben Coöperatieven
Bond nemen i
adbaesie te vragen voor
’t centrum van ons land een vergadering bijeen
te roepen tot bespreking van de maatregelen,
die genomen moeten worden, om te komen tot
een nadere aaneensluiting en i
organisatie der bovenbedoelde landbouwver
eenigingen.
Gaarne wachten wij mededeeling daarvan
I I
1 I
Amerika op Europa en omgekeerd in
handen hebben, is naar de Frankf. Ztg. meldt
een tarievenoorlog ontbrand.
Aanvankelijk hadden eenige Engelsche maat
schappijen, de Cunard, White Star en America
haar kajuitsprijzen van 15 op 12 verlaagd,
terwijl daarna werd berichtdat de Hamburg
Ingevolge een tusscben de Ministers van
Binnenlandeche Zaken en Financiën gepleegd
overleg in zake verbetering van controle op het
beheer van gemeente-ontvangers, zal den betaal
meesters en ontvangers der directe belastingen
worden aangeschreven, met ingang van 1 April
a. s. betalingen aan de gemeente ontvangers
van bedragen, hooger dan één honderd gulden,
ter kennis te brengen van het gemeentebestuur.
Eerstgemelde Minister heeft de Gedeputeerde
Staten der onderscheidene provinciën uitgenoodigd
de gemeentebesturen zoo spoedig mogelijk
dezen maatregel in kennis te stellen.
Naar het Dagblad verneemtwordt dr.
Scbaepman door ongesteldheid verhinderd aan
de parlementaire werkzaamheden deel te nemen.
De Raadgevende Kamer van den Ned.
Coöp. Bond heeft aan alle landbouwvereenigingen
die coöperatieven aankoop van kunstmest-
en andere voor bet bedrijf benoodigde
artikelen in praktijk brengende
circulaire verzonden
Sedert eenige jaren begint de gezamenlijke
aankoop van allerlei benoodigdbeden in bet
landbouwbedrijf meer en meer in zwang te
komen. Het buitenland gaf daarin het voor
beeld en volkomt n terecht volgt onze Neder-
landsche landbouwer bet na. De voordeelen
die aan een gemeenscbappelijken aankoop
vooral op eenigszins groote schaal op touw
gezetzijn verbonden springen dan ook on-
middelijk in ’t oog. Bedingt men in de eerste
plaats reeds voordeeliger prijzen dan bij aan
koop in ’t kleinstellig mag de waarborg
dien men zich door de controle der proef
stations ten aanzien van gehalte, zuiverheid
enz. kan verschaffen, van niet minder beteekenis
worden geacht in onze dagen van vervaleching
en bedrog. Wij durven dan ook gerust be
weren dat de gemeenschappelijke aankoop
hoe gebrekkig vaak nog georganiseerd en uit
gevoerd, den Nederlandsche landbouwers reeds
schatten beeft bespaard.
Wil men die voordeelen behouden en zoo
mogelijk vermeerderen dan is ’t zaak op den
ingeslagen weg voo't te gaan en zich voort
durend meer te vereenigen, want daarin schuilt
de groote kracht.
Nu dreigt ecbter van de zijde der handelaren
of verkoopers een gevaardat moet worden
afgewendvóór het te laat is.
Zooals U misschien bekend iehebben ver
schillende handelahuizen in kunstmest bier te
lande voor eenige maanden een zoogenaamd
Kaliconsortium, dus ook eene vereenigirg.
opgericbt, wat voor de landbouwers en vooral
voor de landbouwvereenigingen, die gezamenlijk
kali inkoopen de volgende beteekenis heeft:
Willen de landbouwvereenigingen in ’t ver
volg de meststof Stassfurter, Kalizouten (kainiet
of carnallit) aankoopendan moeten zij den
prijs betalendien het consortium daarvoor
gelieft vast te stellen.
Willen de landbouwvereenigingen wetenof
de door haar aangekochte meststof werkelijk
het kaligebalte bevat, dat gegarandeerd is,
dan mogen zij een monster aan een onzer
Rijksproefstations laten onderzoeken maar van
TWEEDE KAMER;
Zitting van Woensdag.
Te half twee werd de zitting geopend.
Na de aanneming der revisiewet-Harte, die
zonder hoofdelijke stemming werd gevoteerd
werd de beraadslaging over de mijnwet in
tegenwoordigheid van den regeeringscommissaris
mr. Loudon voortgezet en wel over art. 35,
hetwelk bepaalt dat de regeering een vast recht
zal heffen van 2| cent per hectare voor op
sporing en exploiratie voor concessiën, alsmede
een cijns van 4 pCt. der bruto opbrengst.
Op dit artikel waren een drietal amendementen
voorgesteld Door den heer Pijnacker Hordijk
tot heffing van 30 pCt. van de netto winst en
door den heer Van Kol om het winstaandeel
van den Staat op 33 pCt. te bepalen terwijl
’s heeren Pijttersen’s amendement strekteom
te bepalendat de Staat onder verschillende
voorwaarden steeds zal zijn belanghebbende of
participant in elke concessie voor mijn-ontginning.
De heer Pijttersen trok zijn amendement in,
terwijl ook de heer Van Kol zich bereid ver
klaarde bet zijne in te trekken als bet amende
ment-Pijnacker Hordijk zoodanig mocht worden
gewijzigd, dat alleen kan in rekening gebracht
worden het werkelijk in geld of in natura (de
zaak zelve) gestort kapitaal en niet het geheele
bedrag van het maatschappelijk kapitaal. In
dien geest stelde hij dan ook een subamende
ment op dat van den heer Pijnacker Hordijk
voor.
Daar de commissie van rapporteurs bij monde
van den voorzitter verklaarde over de inge
komen amendementen nog nader overleg te
willen plegen, werd de vergadeiing tot Donder
dag II uur verdaagd.
Zitting van Donderdag.
Voortgezet werd de behandeling van
Indische mijnwet.
Namens de commissie van rapporteurs werd
door den beer Mackay voorgesteld een cijns
van 4 pCt. te heffen, ook van mijnopsporingen,
en werd medegedeeld dat de commissie is vóór
een bruto-beffing, overeenkomstig het Regee
ringsstelselwat de heer Mackay zelf, als lid
der minderheid, bestreed.
Na den heer De Waal Malefijt verdedigde
de Minister van Koloniën, in overleg met zijn
ambtgenoot van Financiën, den voorgestelden
bruto cijns als den eenigst mogelijke. Bij aan
neming van de netto-winst, volgens het amende-
ment-Kerdijk, verklaarde hij niet aan de tot
standkoming der wet te zullen medewerken.
Hij verklaarde verder dat gouvernements exploi
tatie naast de particuliere mijnindustrie in zijn
plan ligtde Minister nam tevens het amende
ment der commissie over.
Naar de Haarl Ct. verneemt, zal door
de Commissie van Rapporteurs worden voor
gesteld, het gewijzigd ontwerp der Ongevallen
wet aan een nieuw afdeelings onderzoek van
de Tweede Kamer te onderwerpen.
Naar gemeld wordt bestaat het voornemen
de Eerste Kamer kort na Paschen te doen
bijeenkomen ter spoedige afdoening van het
revisie ontwerp en casu quo het mijnwet-ontwerp.
Komst der Koninginnen. HH. MM. de
Koningin en de Koningin-Moeder, zullen zich
11 April a.s. van ’s-Gravenbage naar Amster
dam begeven
de hoofdstad.
een krachtige
Godsdienstonderwijs op de scholen. De
kerkelijke partijen kunnen niet beweren, dat de
Minister Borgesius hun niet goed gezind is.
Pas heeft ZEx. in de Eerste Kamer zich
op welwillende wijze uitgelaten ten opzichte
der bijzondere scholenof thans is hij hun
weer ter wille ten aanzien van het Godsdienst
onderwijs, niet alleen op de openbare lagere
scholen, maar wat meer zegt, ook op de hoo
gere burgerscholen en gymnasia.
In eene aanschrijving aan de betrokken ge
meentebesturen verlangt de Minister ingelicbt
te worden of bedoeld onderwijs overeenkomstig
art. 22 der onderwijswet ook in de Regeling
voorkomt, voorgeschreven bij art. 21 dier wet
en met welk gevolg. En wat betreft de mid
delbare scholen en gymnasia wil de Minister de
gemeentebesturen, alwaar dergelijke inrichtingen
bestaan, uitgenoodigd hebben te bevorderen,
dat te beginnen met bet komende schooljaar,
op de roosters van lesuren een voor- of na
middag van den schooltijd of minstens ander-
ha’f achtereenvolgend uur aan het begin of het
einde van een voor- of achternamiddag, worden
ingeruimd voor bet godsdienstonderwijs.
De hierdoor voor bet gewone onderwijs ver
loren uren zullen, volgens de zienswijze van den
Minister, op andere wijze gemakkelijk kunnen
worden ingehaald.
De Minister van Koloniën brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat in 1399 voor
twee jongelingen gelegenheid bestaat om te
worden aangenomen, ten einde onder het genot
van een subsidie van f 4000, te worden op
geleid tot milit. apotheker bij het leger in
Nederl. Indië.
Nadere bijzonderheden bevat de St.-Ct. no.
57.
INHOUD van bet Friesche Tijdschrift
iSljucht en Bjucht 11 Maart 1899.
Dokter Popta8j. de Z. Hwet in
Flearmüs ris ütwirke bet, W. D. Falb ef
wij dan ook <!e vrijheid, Uw Kei, M. M. Gewisse, J. B. Schepers.
bet denkbeeld, om in Koartswyl. Sa wirch as in maeits, D.
Koartswyl. Sa wirch as in maeitsD.
Bikaeid (mei plaetsjes), D. H. Z.
Een ontvluchte krankzinnige. Te Voor
burg is aangehouden een ontvluchte krank
zinnige uit bet gesticht Medemblik, wiens aan
houding was verzocht. De man werd betrapt,
een der woningen te Voorburg
wilde inbreken. Hij bekende ook nog meer
inbraken op zijn rekening te hebben.
Openbare bibliotheken. Iedere Engelsche
openbare bibliotheek heeft een boetensysteem
dat wordt toegepast op de lezers, die geleende
boeken langer dan den gestelden termijn houden.
Deze boeten bedragen gewoonlijk een penny
(pl.m. 5 cent) per week. Ze worden in de
kas voor de algemeene ontvangsten van iedere
bibliotheek gestort. De bibliotheek van Nor-
wièh past dit stelsel met eenige variatie toe:
ze gebruikt nl. de boetegelden voor den aan
koop van nieuwe boekenoude documenten
enz.
Tusscben de verschillende groote stoorn-
I toen hij in
in bij bet Secretariaat van den Nederlandscben i
Coöperatieven Bond, Obrechf straat 107, Den
Haag, vóór 15 Maart 1899. Komen
voldoend getal bewijzen van adbaesie, ook van
bijzondere personen indan stellen wij ons
voor, binnen betrekkelijk korten tijd op nader
mede te deelen dag en uur een vergadering
te beleggen.
Aan deze circulaire is nog ’t volgende toe
gevoegd
Na ’t afdrukken van deze circulaire komt
ons een bericht in banden van ’t N. v. d. D.
van 1 of 2 Maartwaaruit blijktdat eenige I
leden van ’t Kali consortium (slechts 4) toch
nog onder openbare controle staan, zoodat van -- D-- ---
hun niet gezegd kan worden »dat geen hunner vaartmaatsebappijen die het passagiersvervoer
- van
jvergoeding is geen sprake, indien het onder- tróle.
zoek een onvoldoend gehalte aanwijst. Slechts rijmen is met art. 5
dan kan men eenige korting eischenals een openbare controle van
monster, door de verkoopers zelve aan de mijn stations (met betrekking tot meststoffen enz
getrokken bij onderzoek niet het aangegeven
gehalte blykt te bevatten.
MUS-1\ Illi F.II 11' III
lll.lll10011FIIIESU1II.
1
T
ii
FRISO.
