No. 22.
WOENSDAG 15 MAART 1899.
Buitenlandsch Nieuws.
I
Officiéél gedeelte.
De tweede druk
van ’t Wetsontwerp op
den Leerplicht.
Negen
twintigste Jaargang.
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATEBDAG.
H.
k
den Engelschen
En zijn
UITGEVER:
Y. KUIPERS, FIRMA H. BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
I
f*
Prjjs per kwartaal 70 cent franco per post 86 cent.
PRIJS der ADVERTENTIES van 15 gewone regels 40 cents.
Voor eiken regel meer 7} cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lager
Voor waarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever.
Turkije beleedigende
i voor Griekenland.
Niettegenstaande de Russische Regeering
zelve het bevel aan Schadowski heeft gegeven
Belgrado te verlaten, wil zij toch nog eerst
eens het temperament van haren gezant
in aanmerking nemende de zaak grondig
aan den gang te krijgen
dan ook maar zoo lang ter
iets passends voor de pupillen
NOORD-AMERIKA. De voorraad graan
bij de landbouwers in de Vereenigde Staten
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlyk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiön Dinsdag en Vrjjdag morgens vóór 12 uur.
De Rijksdag heeft het ontwerp tot verande- i
j en aanvulling van het strafwetboekin
het bijzonder de artikelen, die straf bedreigen
tegen onzedelijkheid lex Heinze in han
den gesteld van eene commissie van 24 leden.
over
en dan zal dit nog
voor
wat inbonden.
hoe
onderhoud van ge-
eenig beroep of bedrijf? bouwen, kerken en pastoriën, salaria en al wat
Platteland daarmede in verband staat. Wij houden er ons
lastig 't is, heilig van overtuigd, dat de millioenen hier de
giers van de Bulgaria aangekomen met de
stoomboot Desterro van de «Hamburg-Zuid-
Amerikaansche Stoomboot-Maatschappij” ko
mende uit Lissabon. De geredden werden
ontvangen door de beambten van
Amerika Lijn”.
Er zijn 13 tusschendekspassagiers aangekomen,
drie mannen, vier vrouwen en zes kinderen. om
FRANKRIJK. In de vergadering der
Kamer heeft de minister-president een krediet
van 600 000 frcs. aangevraagd voor de slacht- onderzoeken,
offers van de ramp bij Toulon. Het ontwerp
is naar de begrootings commissie verzonden.
De BURGEMEESTER der Gemeente
WORKUM maakt bekend, dat de
verkoopers van sterken drank in ’t klein,
die na 1 Mei 1899 hun beroep wenschen voort
te zetten, hiervan uiterlijk vóór 1 April schrif
telijk op ongezegeld papier aan het College van
Burgemeester en Wethouders behooren kennis
te geven, teneinde geen stoornis in hun beroep
te ondervinden.
Workum. den 28 Februari 1899.
De Burgemeester voornoemd
T. M. ten BERGE.
hunne kinderen
Velen lieten ze
scbole gaan, tot er
openkwam. Dat zal dan nu anders worden.
Op bepaalde tijden staat weder een eskadron
gereed om plotseling in te vallen. Wijl
dit bepaald eene onmogelijkheid zal zijn, wordt
het korps straatslijpers mitsdien vergroot.
En bovendien laat het gelukken om het
jonge goedje aan den arbeid te brengenhoe
zal het dan gaan met de wezentlijke werklui?
Velen hunner klagen thans reeds over gebrek
aan werk, over werkeloosheid. En bekend is
het ook, dat twee a drie van die bengels een
man uit zijn plaats houden. Een werkgever
kan de eersten goedkooper loonen dan den laatste,
bijgevolg zet neer uw spade, ontijdig ontslagen
werkman Maar met dat neerzetten is ook de
bakkersoven voor u gesloten. Zeker de toekomst
is niet zoo bemoedigend
Doch, niet waar? na den twaalfjarigen ouder
dom komt dan het verplicht herbalingsonderwijs.
Bepaald eene goede zaak. Doch ze zou oneindig
beter zijn, zoo ze na bet veertiende jaar ware
voorgeschreven en dan zoo ongeveer tot bet
achttiende duurde, met bet gewoon lager onder
wijs (dagschool) Vt het veertiende levensjaar.
Zoo en in dien geest :s de regeling door werke
lijke volksvrienden dikwijls bepleit.
Waarom we dus de terugname van het
zevende leerjaar betreuren, zal na het boven
staande onzen lezers wel duidelijk zijn. Gaarne
hadden we er nog een achtste leerjaar bij gehad.
Doch de kosten
Daar ziet de groote knoop
«Kinderen zijn een erfdeel des Heeren!” zegt
de psalmist. En een ander voegt daaraan toe
»Het beste is voor onze kinderen niet te goed!”
Over ’t algemeen dikke woorden en niet
meer. Hoe lang toch heeft het geduurd, voor
de kinderen onzes volks een eenigzins fatsoenlijk
plaatsje in een eenvoudig schoolgebouw hebben
erlangd, terwijl de groote menschenkinderen
hunne ruime, bemelhooge kerkgebouwen hadden
voor een bezoek van een a tweemalen per
i week
Het onderwijs brengt zijne kosten meedat
En die kosten zijn in de laatste
meer toe dan afgenomendat is ook
waar. Maar hoevele tienduizenden van kinderen zaak bad bemoeid,
profiteeren daarvan niet en dan zijn het nog richten
al eenigen wel onze kinderen.
Die kosten zouden bij eene afdoende regeling
Naar aanleiding van opmerkingen betreffende
de kruitmagazijnen van Brest en Angoulême
verklaarde de minister van Oorlogdat men
reeds bezig was aan een onderzoek van alle
dergelijke inrichtingen in het geheele land.
Moesten er verplaatst wordende Regeering
zeide hij, zou niet aarzelen.
Bij de beraadslagingen over de begrooting
van Landbouw in de Kamer had de minister
beloofd de aandacht zijner ambtgenooten te
vestigen op de wedders van beroepdiein
strijd met de wet van 2 Juni 4891, weder op
I de renbanen hun bedrijf uitoefenden. Zaterdag
nu is deze aangelegenheid in den Kabinetsraad
ter sprake gekomen en is beslotendat de
minister van Binnenlandsche Zaken terstond
zou uitvaardigenopdat de hand ge
houden worde aan het verbod van alle wedden
schappen buiten den bij bovengenoemde wet
georganiseerden pari mutuel.
ENGELAND. De vrees voor moeilijkheden
met Rusland in het «Verre Oosten” is weg
genomen door het ontvangen telegraphisch be
richt uit Peking. Blijkbaar hebben te Petersburg
onderhandelingen plaats gevonden tusschen graaf
Moerawieff en de gezanten van Engeland en
China, die het verblijdend gevolg hebben, dat
de Russische gezant te Peking zijn protest
tegen de spoorwegleening met de Hongkong-
en Shanghaebank zal intrekken. Uit de mede-
deelingen van den vice-minister Brodrick in
het Lagerhuis was een gunstige afloop reeds
eergisterenavond te voorzien, maar de gisteren
ochtend verschenen Londensche bladen toonden
zich toen nog niet gerust. Zij vreesden ken
nelijk, dat de officieele waarheid zou kunnen
blijken niet geheel en al in overeenstemming
te zijn met de feiten. Misschien zijn zij nog
niet geheel en al gerustgesteld voordat uit
Peking bericht wordt, dat de heer Von Giers
zijn protest inderdaad ingetrokken heeft.
OOSTENRIJK HONGARIJE. Het Hongaar-
sche Volkshuis beeft het voorloopig Vergelijk
met Oostenrijk aangenomen.
Te Rohraubij Hainburg, in Neder Oosten
rijk is het geboortehuis van den grooten com
ponist Jozeph Haydn afgebrand. De gedenk
steen en een gedenkboek zijn gered.
SERVIE Volgens een bericht, afkomstig
van bet Servische gezantschap te St.-Petersburg
is de Russische Regeering van plan eerst de
noodige ophelderingen af te wachtenalvorens
zij eene beslissing neemt in de zaak van haren
gezant Schadowski, die Belgrado heeft verlaten
omdat hij niet genoodigd was tot een feestmaal,
waarbij wel alle andere gezanten tegenwoordig
waren. De heer Schadowski is een der kun-
digste en geslepenste van de Russiche diploma
ten, maar zijn heftig temparament beeft hem
reeds meermalen parten gespeeld. Zoo heeft hij
eens als consul-generaal te Corfu ruzie gehad
Te Hamburg zijn de eerste geredde passa- met een coi]ega aldaar en tijdens den Turksch-
Griekschen oorlog weid bij door den Russischen
gezant te Constantinopel voorgedragen om als
gezantschaps-attaché te worden overgeplaatst,
omdat bij op eene voor
de «Hamburg- wgze partij had getrokken
Er isom ’t zoo te noemen, een tweede
druk verschenen van bet wetsontwerp op den
leerplicht. De Minister van Binnenlandsche
Zaken beeft eene gewijzigde voordracht inge
zonden. Daarbij is het zevende leerjaar ver
vallen, doch t herbalingsonderwijs voorgeschre
ven. En nu zal, naar verluid wordt, bet wets
ontwerp vrij zeker tot wet worden verheven.
Maar natuurlijk nog niet dadelijk, de bijvoeging
van het herbalingsonderwijs maakt naar veler
oordeel eerst een nieuw onderzoek in de afdee-
lingen noodig. En daarmee gaan nog al eenige
formaliteiten gepaard en daarna evenzeer, zoodat
’t zaakje al ferm van stapel loopt, inclien het
dit jaar zijn beslag verkrijgt.
Wij betreuren de weglating van het zevende
leerjaar. Leerplicht tot twaalf jaar is al zoo
miniem mogelijk. Voor de groote gemeenten
des lands gaat dit nog, omdat er scholen zijn
voor voortgezet lager ondervqjs. Maar voor de
kleinere, waar het gewone onderwijs bet eenige
is? Daar zullen met dezen leerplicht de ouders
tevens verplicht zijn hunne kinderen op twaalf
jarigen leeftijd van school te nemen. Immers
de regeling bedoeld bij art. 21 der wet op ’t
Lager Onderwijszal nv. de leerstof zoodanig is zeker,
moeten verdeelen dat de twaalfjarige burger jaren
of burgeres het geheel is doorloopen. Een
nieuwe aanvoer komt en voor de ouderen is
geen plaatse meer. Al willen er al eenigen
blijven, dan verkrijgt men in ’t eindlokaal eene
opeenhooping van klassen, iets wat ook al weer van
niet kan geschiedenzoodat er geen andere
weg openstaat, dan de deur uit. En
dat is jammer! Hoe menigmaal hebben we ’t
kunnen bemerken, dat de wijsheid der twaalf
jarige mannekes en jonge dochteren al heel
heel spoedig met een aantal percenten was
afgenomen. De leerst of was niet genoeg ver
werkt en daardoor minder het eigendom van
’t kind geworden.
levensjaar leenen zicb zoo
meer goede afronding.
En dan,
geestelijk doorvoede heertjes en
uitvoeren? Op stmat omslenteren
kattekwaad doen en
men
enkele van het schoolwezen verre overtreffen.
Wij geven deze opmerking, niet dewijl we den
godsdienst vijandig zijn, maar terwille van eene
juiste beoordeeling. Kerk en school mogen geene
vijanden wezen. Het is in ’t belang des ge-
meenschappelijken vaderlands dat ze elkander
verstaan en aanvullen, waar dit kan. In dezen
geest toont ook de tegenwoordige Minister van
Binnenlandsche Zaken te werken,
pogen verdient waardeering.
Spottend werd van uit het kamp der tegen
standers opgemerkt of er niet weldra een derde
druk van het wetsontwerp op den leerplicht
zou verschijnen Mocht ditdan hopen we
dat het zal zijn in onzen geest. Maar voor
loopig zullen we al dankbaar zijn, als dit ontwerp
tot wet wordt verheven. Dankbaar, maar bevelen
niet voldaan. Is echter eerst het scheepje in
zeedan vallen de gebreken van zelve in het
oog en dan kunnen door het aanbrengen van
enkele wijzigingen, zoovele herstePingen plaats i
hebben. Dan als eerst maar ’t beginsel
in de wet belichaamd is. Nu, daarop hebben
we thans goeden moed.
DUITSCHLAND. Zooals reeds met een paar
woorden is meegedeeld, bevat de Reichsanzeiger
een reeks van officieele berichten omtrent de
gebeurtenissen op het eiland Samoa. Een be
richt van den consul-generaal Roze geeft daarin
een uitvoerige beschrijving van de onlusten te
Apia, die destijds reeds vermeld zijn. Met alle
kracht spreekt de heer Roze het officieele be
richt van den opperrechter Chamber tegen als
zou hijRozete paard aan het hoofd van
verscheiden honderd volgelingen van Mataafa
hebben gereden. Verder doet de heer Roze
uitkomen, hoe bootst verdienstelijk de Duitsche
gouverneur van Apia de heer Rasselzich
ook volgens de dankbetuigingen van den En
gelschen consul en den Engelschen kapitein
heeft gedragen. Daar, zegt de heer Roze, de
voorloopige Regeering van Mataafa van alle I
kanten erkend was, zou alles in volkomen orde
en rust hebben kunnen geschiedenals de
opperrechter Chamber zich maar niet met de
Verder behelzen de be-
i van den beer Roze de reeds bekend
geworden mededeelingen omtrent het verschil
van opvatting in de Samoa-quaestie van den
den leerplicht nog aanmerkelijk stijgenDuitschen vertegenwoordiger eenerzijds en van
doch zou deze bij goeden wille werkelijk een den opperrechter Chamber en den Engelschen
onoverkomelijk bezwaar zijn? Is het algemeene consul te Apia anderzijds,
volksonderwijs dan niet het hoogste staatsbelang P
en valt er op vele andere aangelegenheden niet ring
voldoende te bezuinigen? Wat het zwaarste
is, moet ook het zwaarste wegen.
’t Is opmerkelijkdat de klacht over de
zoogenaamde opdrijverij der kosten voor het
H et dertiende en veertiende onderwijs altijd van kerkelijke zijde komt. Men
uitmuntend voor eene J zou van de «hoofden der beschaving en voor
standers der goede zeden” eene andere houding
wat moeten onze twaalfjarige mogen verwachten. Of zijn ze geheel en al in
-L-— x---dametjes verder ’t begrip «kerk” opgegaan en nog zoo kort-
i en allerlei ziebtig om de school te beschouwen als een der
baldadigheid plegen Maar, portalen van de kerk ’t Zou de moeite
lieve hemelmen klaagt nu reeds steen en loonen eene statistiek te bewerken van al de
been over de onde ugendheid der lieve straat- kosten der zoogenaamde kerken en kerkedien-
jeugd en dan zal dit nog veel erger worden, sten. Stichtingskosten en onderhoud van ge
in de leer doen
Nu, dat zal ook
bewoners weten nu reeds
EN
mms- n tin i j; 11:\111:
iilui ïiioii rii ii:sl i\n.
i'j
FRISO.
