I
I
1
Politieke beschouwingen,
WOENSDAG 26 JULI 1899.
Negen en twintigste Jaargang.
No. 59.
1
Buitenlandsch Nieuws.
Officiéél gedeelte.
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
Vooruitgang haar ideaal bereikt
Dit bezoek
zij willen er rekening mede houden, niet alleen
Pr\jg per kwartaal 70 cent franco per post 8K cent
PRIJS der ADVERTENTIÉN van 15 gewone regels 40 cents.
Voor eiken regel rceer 7j cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever.
H.
UITGEVER:
Y. KUIPERS, FIRMA H. BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM.
De Burgemeester,
H. M. TROMP
VI.
heffing
VII.
Dat ontwerp gaat er dus niet flink genoeg j de leus zijn, waardoor alle andere verbeteringen
door. Dat had er i
Zoon specifiek liberaal ontwerpZelfs vraagt
Het overleg door de Regeering gepleegd
schijnt Vooruitgang te mishagen. Zelfs houdt
men,” hoorden we het klagen, niettegenstaande
de vrijzinnige meerderheid voor een specifiek
liberaal ontwerp als dat op den Leerplicht, zijn
hart vast. Met dreigementen tot uitbanning
uit den kring der vrijzinnigen gaat de Liberale
bij hen, die principieele voorstanders van
plicht zijn, er
1
partij stemmenvoor sociale hervormingen
zooals wij ze goed vinden.
Dan schieten we op. Dan komt er wat tot
stand.
Zulke vertegenwoordigers krijgt men niet bij
een stembus als van 1897.
Maar wijhoewel principieele voorstanders
van Leerplicht en van sociale hervormingen,
danken voor zulke vertegenwoordigers, die over
Hoe wil
zien
Hoor haar klacht 1
De gouden draad is losgelaten, die door elke
politiek van hervorming loopt: definitieve rege
ling van bet kiesrecht als onmisbare voor waarde
tot blijvende verbetering. Bij de algem. ver
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiên Dinsdag en Vrjjdag morgens vóór 12 uur.
van geen overleg willen weten, van
overtuigd dan van eigen verheven
hervormtniet draalt maar doortastzich niet
door bedenkingen van achterlijke andersdenken
den laat ophoudenmaar die eenvoudig onder
den voet treedt. Anders toch krijgt men het
weifelendeonzekerelangzaam vrucht voort
brengende van den tegenwoordigen toestand
terug. Neen, deze meerderheid moet hare in
zichten volgen. Als echter in de Belgische
Kamer door voorstellen naar hare inzichten
die wij intusschen allerminst verdedigen
eene clericale meerderheid de weerspraak harer
tegenpartij vernietigen wil, dan hebben de vrij
zinnigen en sociaal democraten recht op kabaal.
Heeft de weerspraak der tegenstanders van de
vrijzinnig democraten minder recht op conside
ratie
Haast zouden we de nieuwe meerderheid
door het algemeen kiesrecht in het leven ge
roepen, aan den arbeid willen zien, hoe vrucht
baar die dan toch wel zou wezen
Maar neenwij zien in een nieuwen strijd
voor kiesrechtuitbreiding slechts noodeloos op
onthoud. Wij achten het eene Utopie, om
in een veel geschakeerd land als het onze ook
zelfs van algemeen kiesrecht een krachtige eens
gezinde meerderheid, die hare kracht zou zoeken
in overheersebing, in doorzetten van haren wil,
in plaats van in gemeen overleg, ook al noemt
zij zich hervormingsgezind. Hoe hervormd moet
worden is toch ook maar eene feilbaar mensch-
lijke opinie, die eerst Waarde krijgt door toe
lichting en kritiek van alle zijden.
I
FRANKRIJK. Zaterdagmiddag heeft Presi
dent Loubet den nieuwen pauselijken nuntius
mgr. Lorenzelli, met het gebruiklijk ceremonieel
tot het overhandigen van zijne geloofsbrieven
ontvangen. Het was de eerste maal, dat bij
iets dergelijks te verrichten had. De gewone
Van verschillende zijden gaan klachten op
over den arbeid der Regeering. Van rechts
en links. Er komt niet genoeg tot stand.
In ons vorig nummer vermeldden we de rede
van prof. Molengraaff tot opening van de ver
gadering der >Liberale Unie.” Wat de rechter-
zijee inbrengtis bekend genoeg. Nu weder
komt Vooruitgang prof. Molengraaff bijvallen.
»Het Liberale Concentratie-ministerie is on
machtig gebleken aan het land de sociale her
vormingen te schenken, die het van noode heeft,
en zelfs houdt menniettegenstaande de vrij
zinnige meerderheid voor een specifiek liberaal
ontwerp als dat op den leerplichtzijn hart
vast.” Thans ziet elk>die niet ziende blind
is, dat het ministerie-Pierson »de politiek der
hervormingsgezinden in discrediet brengt,” dat
het de ambitie van hen, die met zooveel toe
wijding en opgewektheid zouden willen strijden
voor een eerlijke en flinke politiek van her
vorming, vermoordt, dat de tegenpartijen hunne
positie dagelijks sterker voelen worden.” >Thans
ziet men, dat de overwinning van 1897 een
Pyrrhus-overwinning is geweest.”
Merkwaardig speelt het radicaal liberale blad
in den toon van de Standaard, die den 30en
Juni al een zelfde roerend lied zong over de
onvruchtbaarheid van het concentratie-kabinet,
waarvan zij elders zeide, dat het wel wetten
maaktmaar wettendie zonder omwerking
toch niet in bet Staatsblad kunnen komen.
Geen opmerkingsgave bezit zij voor de lang
zame en obstructionistische manier van werken
DUITSCHLAND. Keizer Wilhelm, die nog
altijd met de Ilohenzollern langs de Noorweeg-
sche kusten vaart, was zoo getroffen door de
schoonheid van den Hjörundfjordeen der
schoonste en meest trotsche fjorden van de
geheele westkust, dat hij terstond het verlangen
te kennen gaf om het volgend jaar terug te
komen.
Te Molde heeft de Keizer een bezoek ge-
tegemoet gekomen is aan
Het was er
maar
Waarom zijn er
In De Vaderlander van 15 Juli jl. lezen we
onderstaande Politieke beschouwingen, waarmede
wijwat de hoofdzaak betreftgeheel kunnen
medegaan. Al staat dit blad op christelijk-
historischen grondslagde overname in onze
kolommen bewijstdat deze nauw verwant is
met dien van het oude, evenwel niet verouderde
liberalisme. Men oordeele na lezing en zal
dan opmerken, dat vele der hier besproken
punten ook herhaalde malen door ons te berde
zijn gebracht, ’t Doet goed, bondgenooten te
ontmoeten, ongezocht als nu.
om shoe onbevredigend de
Dwaas, die zoo fantaseert of zich tot stand gekomen regeling van het kiesrecht
thans door groote woorden zoo’n idee laat aan- ook moge wezen, niet op eene nieuwe aan te
praten
De stembus van
minst niet.
Neen, veel, veel liever een concentratie-mini-
sterie, dat van overleg moet leven en ook tot
overleg bereid is, dan een ministerie van bond
genooten, onder wie die mannen den hoogsten
toon hebben, die hun consigne, gelijk zij zelven
bet bij hun program uitspraken, ontvangen van
de bisschoppen.
Wij hebben van onze stem in 1897 nog niet
den minsten spijt. Niet graag zouden we, ook
thans nog, anders geadviseerd hebben.
der Kamer (hoe zou zij ook?), al evenmin als
voor de neiging tot overleg en tegemoetkoming
bij de Regeering.
»De heeren zullen met dit concentratie-stelsel
geen land bezeilen,” oordeelt zij.
»Ook ten onzent is in de Tweede Kamer
het besef algemeen, dat de parlementaire positie
alle kracht mist, omdat de Regeering niet
steunen kan op een homogene meerderheid.
»En hierin wreekt zich de stembus van 1897. de bedenkingen van anders denkenden heen-
Minderheid in het volk, heeft men door het
aanvuren van kerkelijke passie zich een meerder
heid op bet Binnenhof weten te verschaffen.
die daar met zijn jacht vertoefde,
duurde langer dan een uur.
Denzelfden dag, dat de Hohenzollern en de
Iphigenie op de reede van Bergen ankerden,
vertoefde daar ook het jacht Thistle, met de
ex Keizerin Eugenie en eenige gasten aan
boord. De Keizerin heeft geen poging gedaan
om Keizer Wilhelm te naderen.
Het Fransche aviso-jacht Ibis, dat ter be
scherming van de Fransche visschenj in de
Noordzee kruist, is te Geestemünde binnen-
geloopen. Dit is voor het eerst sedert 25
jaren, dat de Fransche vlag zich in die haven
vertoont. Terstond na bet binnenkomen in
de haven begaf de commandant der Ibis zich
naar bet commandantshuis te Geestemünde en
zijn bezoek werd gevolgd door dat van den
waarnemenden commandant van de vesting, die
zich naar de Ibis begaf.
De Duiteche marine-officieren hebben de
officieren van het Fransche aviso-jacht Ibis tot
een feestmaaltijd uitgenoodigd. Dezen hebben
wederkeerig de Duitscbe officieren aan boord
ontvangen.
VERGADERING van den RAAD der
Gemeente Hemelumer Oldephaert
en Nookdwolde, op Zaterdag, den
29 Juli 1899, des voormiddags te 94
ure.
Punten van behandeling:
I. Onderzoek der geloofsbrieven van de be
noemde raadsleden.
II. Ingekomen stukken en mededeelingen.
III. Commissoriaal rapport, betreffende bet on
derzoek der gemeente-rekening, dienst 1898.
IV. Voorstel tot wyziging der gemeente-begroo-
ting, dienst 1899.
V. Adres van eenige ingezetenen van Hemelum
om de vaart aldaar uit te diepen.
Vaststelling van de verordening op de
en invordering van schoolgeld.
Idem van het le suppletoir kohier van
hoofdelijken omslag, dienst 1899.
VIII. Idem van het kohier van schoolgeld over
het 2e kwartaal 1899.
i loopen en
niets méér
verstand.
»Maar in die meerderheid ontbreekt bet een
heidsbesef. Het is een meerderheid zonder
politiek pit.”
De stembus van 1897 wreekt zich!
Alsof men dan een meerderheid met een
heidsbesef gekregen hadwanneer roomsch-
katholiekenanti-revolutionairen en vrij-anti-
revolutionairen ééne wijs moeten houden.
Alsof men dan een buitengewoon vruchtbaar kiezingen van 1897 werd het besluit genomen
ministerie of tijdperk van wetgeving had mogen door de Lib. Unie,
verwachtenf
- dringenzoolang de ervaring omtrent de uit-
1897 wreekt zich in ’t komst der vastgestelde kieswet met betrekking
tot het aantal kiezers nog geen uitspraak gedaan
heeft.” Zoo werden conservatief- en vooruit-
strevend-liberalen onder één hoed gevangen.
En van daar de tegenwoordige toestand.
De vrijzinnige partij kan »nog veel goed
maken door terug te keeren naar haar uitgangs-
i punt, door den grond te kussen, waarop zij
geboren ishet algemeen kiesrecht.”
Daarom verheugt Vooruitgang zich, dat de
voorbereiding van de behandeling van kiesrecht
uitbreiding thans weder door de Liberale Unie
ter hand genomen is. Zij hooptdat dit ge
schieden zal in overleg met de Radicalende
Ned. Volkspartij, de S. D. A. P., de volks
gezinde Anti revolutionairen en indien ze er I
zijn, de volksgezinde Katholieken. Weigeren
de rechtzinnige democraten in zake kiesrecht i
met de vrijzinnigen samen te werken, dan beeft bracht aan den Amerikaanschen millionair Gould,
men althans het voordeel dit te kunnen consta-
teerenwaardoor de positie niet minder sterk
Unie de conservatief liberalen te lijfom de wordt.
kansen der aanneming te verhoogen.” Uitbreiding van kiesrecht moet dus opnieuw
er uus nier iuuk genoeg ue leus zyu, waaruuor ane anuere veroeieriugen
al lang door moeten zijn. voor een tijdlang verhinderd worden.
Het blijkt, dat Vooruitgang en wie het met
Vooruitgang dat sommige liberalen zonder be- bare wenseben eens zijn nog altijd vol geestdrift
dreiging niet voor zullen stemmen, in aanmerking heil verwachten van bet parlementarisme, niet-
nemende ja wat? tegenstaande dit thans in land na land van
Waarom is het ontwerp er nog niet door? Europa zijn machteloosheid toont. Heil ver-
Omdat het ministerie overleg gepleegd heeft, wacht van kiesreebttoekenning, niettegenstaande
gerezen bezwaren1 j Neêrlands bevolking op dit geschenk weinig
eeniger mate toe genoodzaakt, I prijsstelt, vrijwel naar de stembus moet gesleept
het heeft het toch gedaan met flinkheid, worden. Te Amsterdamzoo lazen webleef
weifelaars onder de stem- bij de jongste gemeenteraadsverkiezingen (eerste
hebbende volksvertegenwoordigers? Omdat ook i stemming) veel meer dan de helft 70 pCt.
Leer-1 der kiezers thuis. En is ’t in andere ge-
bedenkingen bestaan tegen onder- i meentenwaar niet toevallig bizonder prikke-
deelener wordt door hen althans iets gevoeld lende persoonlijke of lokale invloeden mede-
voor de bedenkingen, door anderen ingebracht; werken, beter geweest?
Maar met kiesrechtuitbreiding hoopt men
in woorden voor anderer overtuiging eerbied dan toch eene meerderheid te krijgen van vrij-
toonen. I zinnigen met radicalen en soc:aal-democr. er
Zulke liberale vertegenwoordigers mogen er bijOf de volksgezinde” anti revolutionairen
niet zijn, acht blijkbaar Vooruitgang, liberalen, er aan deel hebben zullen, wordt niet gemeld,
die nog anders zijn dan wijdie zelfstandig I Maar hoe zal men in dat geval een specifiek
willen denken, rekening houden met bezwaren vrijzinnig ontwerp als dat op den leerplicht er
die niet door ons gemaakt zijn. Vertegenwoor-i door krijgen? In ieder geval, men hoopt en
digers moeten we hebben, die glad met de verwacht eene meerderheiddie waarachtig
FRISO
liras- Mtill l.li 11AI It
iii tn mii niibi.iiii
i
TUUL UV UUUl UUUCIUU JUgÜUlUVUl,
