i L
Na drie-kwart eeuw.
Buitenlandsch Nieuws.
WOENSDAG 7 FEBRUARI 1900.
No. 12.
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
2,087,842 francs
sym-
UITGBVEBs
Y. KUIPERS, FIRMA H. BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
Duitsche
eene daarvoor
’t overige kniest bij
heeft er reden voor.
dien weg opgegaan
ideel aan Ilemelumer
Prijs per kwartaal 70 cent franco per post 85 cent
PBIJS der ADVEBTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents.
Voor eiken regel meer 7} cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lager
Voor waarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever.
van
raad
stelling
De bedoeling
i en wat dies meer zij.
Noord- of Zuiderzee-belang betreft, dat doet
er niet toe, een Rijn, Maas, Schelde of IJsel
vormen evenzeer gemeenschappelijke'belangen.
Na drie kwart eeuw meenen we, dat we ten
dezen opzichte verJer hadden behooren te wezen
en ’t recht te hebben zelfs de meest radicale
heeren de les te lezen over hunne achterlijkheid.
En de steenen man knikt welgemoed een
dubbel jajj.
Wie waarborgt ons, dat we ’t telkens zoo
rustigjes zullen houden? In 1838 hadden we
nog geweldige ijsbergen in de Zuiderzee en
later meermalen ijsschuivingen. Die laatste
beteekenen ook zoo ’t een en ander. Met
eigen oogen aanschouwden we ’t meermalen,
hoe dikke ijsschotsen bij de palen werden om
hoog gezet en even daarna er over heen wer
den gewipt als keisteentjes. Vermakelijk was
’t mede te zien, hoe daar groote blokken bij
de glooiing kwamen opzetten, ontniddelijk be
mand met een goed dozijn opgeschoten jongens,
die zich geheel vrachtvrij tot aan den dijks-
kruin lieten meevoeren om, na een erkentelijk
saluut, daar af te stappen, en op eene nieuwe
gelegenheid te wachten. Zulke vrachtjes komen
er op aan.
is geen gekheid,
worden toegezien.
met-een onze ergste vijand enweet uzij is
zoo verraderlijk. Gewoonlijk geven de maanden
Februari, Maart en April betrekkelijk laag
water, doch de doorbraken van 1825 hadden
precies in ’t begin van Februari plaats. En
men nu
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentién Dincdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
subsidie tast ook in de beurzen van hooger
gelegen gemeenten doch afdoende is de zaak
niet geregeld. Zelfs Friesland is nog niet eens
een enkel waterschap, één en onverdeeld, zon
der subsidie. En als ’t dit al was, dan nog
zouden onze wenschen niet bevredigd zijn. Wij
hebben geene Republiek der Vereenigde Neder
landen meer, geene zeven betrekkelijk onaf
hankelijke Staatjes. We hebben ’t Koninkrijk
der Nederlanden met één schatkist voor alge-
meene doeleinden. Deze zijn, behoudens an
dere bekende zaken, o a. de afwatering onzer
rivieren, de verdediging tegen ’t zeegeweld,
duinen, dijken en wat dies meer zij. Of ’t een
’t Onderhoud onzer zeeweringen
Er moet voortdurend scherp
In Denemarken b. v. wijst men ook
1825 aan voor de doorbraak of wel ’t ontstaan
der zoogenaamde Lym fiorde.
zijn opneming in de Academie. Daarna nam
de Kamer met 456 tegen 1 stem het wets
ontwerp aan, dat voor de opening der Ten
toonstelling een crediet van
vraagt.
President Loubet heeft op voorstel van den
minister De Lanessan het in de ijzers slaan als
gewone straf bij de Franscbe zeemacht afgeschaft.
Daartoe zal voortaan alleen in geval van nood,
wanneer het voor de veiligheid van schip en
bemanning noodig is, mogen worden overge
gaan.
ENGELAND. De Soedansche regimenten
verlangen bij een Engelschen, een Egyptischen
Gouverneur van Soedan.
De Engelsche Staatssecretaris van onderwijs
heeft geschil gehad met zijn minister. De mi-
nisteraad berispte hem deswege en nu beeft
hij zijn ontslag genomen.
Uit Iviïro, in Egypte, komt een voor Enge
land in de tegenwoordige omstandigheden ern
stige tijding. Twee Soedaneesche bataljons
zijn te Omdurman aan het muiten geslagen.
Kolonel Wingate, de opvolger van lord Kitche
ner, is onmiddelijk naar die plaats gegaan
om hen tot rede te brengen.
De Daily Mail zegt dienaangaande het vol
gende Eenige inlandsche officieren der Egyp
tische troepen in Soedan, hebben sedert eenigen
tijd reeds teekenen van ontevredenheid gegeven,
en men merkte op dat zij in hun taal en
houding steeds vijandiger tegen hun chefs werden
nadat de tijding der Engelsche neerlagen in
Z.-Afrika bekend werden. Men besloot toen
de troepen hun ammunitie af te nemen, waar-
’t Is nu zoo ten naastenbij vijf en-zeventig
jaren geleden, ’t Was in de eerste dagen van
Februari van ’t jaar onzes Heeren 1825. Wij
meenen wel den derden van die maand, maar
precies kunnen we ’t niet zeggen, ’t Zeewater
wies en wies en schommelde en botste en zon
der dat de toenmalige luiden van storm spraken,
natuurlijk woei er een stevige bries
kwam ’t onrustige water al hooger en hooger,
de Zuiderzee werd meer dan vol en dat niet
alleen, ook de Noordzee was geweldig in kracht,
’t Scheen, of alle ijs uit de Poolzee plotseling
in water was veranderd en die onverwachte
vracht naar deze kusten voerde.(’) Hoe het
zij op onderscheidene plaatsen in onze provincie
ontstonden dijkbreuken, ’t Zilte water over
stroomde een groot gedeelte van ons aloud
gewest en als het een derdehalf eeuwen
vroeger Leiden van vijanden verloste, hier
was Leiden in last. Men kent de historie.
Onderscheidene boeken en kaarten en platen
spreken er nog van, en bovendien ouders of
groot-ouders wisten er van te vertellen en dit
zelfs op betrekkelijk aangename wijze waar er
sprake van allerlei avonturen was met bootjes
om door dakramen afgebaald te wordenzoo
zelfs, dat we als jongens, mooi was ’t wel
nietmaar waar zeker, bij storm toch ook
den wensch niet konden onderdrukkenoch
of die dijken ook nu nog eens een enkele maal
zoo goed zouden willen zijn van door te breken,
wat zouden we dan ook eens prettig kunnen
schuitjevarenJongens zijn jongens en -r-
hebben geen meerder verstand, hoewel men
dat deel van ’t tegenwoordig geslacht reeds
een sterker certificaat van denkvermogen zou
willen geven. Dit evenwel daargelatenvan
ernstige dijkbreuken zijn we sedert verschoond.
"Wel haperde ’t een goede twintig jaren geleden,
toen de stoomboot Willem III op ’t Fluessen-
meer het nog niet vergeten ongeluk trof, doch
van noodlottige dijkbreuken was geen sprake.
Wij hebben ’t er nog al goed afgebracht.
Waaraan hebben we die omstandigheid te
danken? Natuurlijk zal het antwoord dadelijk
luiden aan de verhooging en de verzwaring
onzer dijken, aan de vervanging van zooveel
paalwerk, enz. door steenglooiïng, aan allerlei
metselwerk, dat is aangebracbt, enz., enz.
Daar is veel van waar en ’t zal ongetwijfeld
den Spaanschen Casper de Roblesheer van
Billy, daar even ten zuiden van Harlingen
(’t steenen beeld met zijne twee aangezichten)
goed hebben gedaan te vernemendat men
hem na een drietal eeuwen begon te begrijpen.
Zoo’n enkel oogenblikje van vreugde mag ook
een steenen man nog wel eens beleven. Voor
en treurt hij en bij
Daarover straks.
Wij zitten dan nu wel veilig en wel achter
onze verzwaarde dijken en glooiingen, ’t zij zoo.
Maar de zee, ofschoon onze grootste vriend, is
ten.
OOSTENRIJK-HONGARIJE. Men verze
kert dat de troonopvolger Frans Ferdinand
in Januari in ’t geheim gehuwd is met gravin
Chotek en nu afstand zal doen van zijn recht.
Als vermoedelijke troonsopvolger wordt genoemd
Aartshertog Otto of zijn oudste zoon Karei
Frans Jozef.
In deze maand zullen te Weenon verscheidene
manifestatatiën ten gunste der Boeren plaats
hebben. In eene gisteren door 3000 personen,
o. a. door den Nederlandschen gezant, bijge
woonde samenkomst is een telegram van
pathie aan den heer Leyds gezonden.
ITALIË. Bij de Kamer is Donderdag
een ontwerp ingediend, strekkende om over
de eerste vijf jaren op de begrooting van Oor
log buitengewone posten te brengen ten be
drage van een kleine 49 millioen gulden.
Onder de daartoe aangewezen middelen behoort
de vermoedelijke opbrengst van IJ millioen te
verkoopen oude geweren. Hiervoor zijn reeds
vele aanbiedingen ontvangen, maar wegens
den oorlog zijn, in verband met Italiës onzij
digheid, de onderhandelingen geschorst.
NOORD-AMERIKA. In het Amerikaansche
Huis van Volksvertegenwoordigers beeft Don
derdag de republikeinsche Afgevaardigde Shaf-
roth betoogd, dat krachtens de besluiten ter
Haagsche Conferentie de Vereenigde Staten
wel degelijk bemiddelend tusschenbeide zouden
kunnen komen in den oorlog. Hij vond veel
instemming en men verwachte de aanneming
van eene motie in zijn geest.
DUITSCHLAND. De Noord Amerikaansche
industrieelen zijn van plan, om na afloop der
groote Parijsche wereldtentoonstelling, de aldaar
door hen tentoongestelde machinerieën in Mos
kou ten toon stellen, en heeft aan het bestuur
de Moskouer Landbouwmaatschappij den tegen zich twee Soedaneesche bataljons verzet-
gegeven om tegelijkertijd eene tentoon-
van Engelsche machinerieën te houden,
van deze plannen is vrij dui
delijk men wil de Duitsche machines van de
Russische markt verdringen door Amerikanascbe
en Engelsche. Er zijn reeds een paar afge
zanten der Vereenigde Staten naar Moskou ver
trokken om daar de voorbereidende maatrege
len voor de tentoonstelling te treffen.
De Duitsche industrieelen zitten echter niet
stil. Zoodra zij kennis hadden gekregen van
dit plan heeft het centraal bestuur van den
«Bond van Duitsche Industrieelen” een schrij
ven aan de leden gezonden, waarin zij deze
met bovengenoemde plannen bekend maakt en
tegelijkertijd heeft het zich tot de Vereeniging
van Duitsche machinefabrieken gericht en tot
de Vereeniging van fabrieken voor landbouw
werktuigen om deze tot medewerking op te
wekken en aan te sporen in zake eene ten
toonstelling van Duitsche machinerieën in Rus
land. Deze hebben reeds hunne medewerking
toegezegd en men is het er nu in het alge
meen over eens, dat het eenige middel om
deze schade, die den Duitscben machinerieën-
afzet in Rusland dreigt, af te wenden, is, dat
men tezelfdertijd of vroeger dan de Ameri
kanen en Engelschen van plan zijn zulks te
doen, eene tentoonstelling van Duitsche ma
chinerieën moet houden op
geëigende plaats in Rusland.
FRANKRIJK. Paul Deschanelvoorzitter
der Fransche Kamer, is als opvolger van Hervé
als lid van de Academie Francaise geinstal-
En nu de droefheid van onzen steenen man,
den ouden vijand, maar toch ook den ouden
vriend.
In zijn tijd was dat onderhoud van die dijken
maar sober. En hij bewees een weldaad, toen
hij onze Friescbe voorvaderen dwong de handen
aan den ploeg te slaan. Hij bracht verbetering.
Maar is die verder betracht, doorgezet, tot
een flink einde gebracht? Wij meenen te
mogen twijfelen. Ja, er zijn waterschappen,
die met de voorziening zijn belast. Maar wie
kent ze allen? Van enkelen heeft men wel
eens gehoord, ’t zou echter een goed punt
voor een vergelijkend examen in Friesland
opleveren, men wil immers den practischen
weg bewandelen, die alle eens op te geven.
De Zeven Grietenijen en de Stad Sloten, De
Lemstersluis, Ilemelumer Oldephaert en Noord-
wolde c. a., De Stavorensche Sluis, Wijmbrit-
seradeels Contributie Zeedijken, Hindeloopen,
’t Workumer Nieuwland, Workum, Wonsera-
deels Zeedijken, De Vijfdeelen Zeedijken buiten
dijks, idem binnendijks, enz., enz. Men zal
er bepaald een’ Provincialen Frieschen Almanak
op moeten nakijken, om geen flater te begaan.
Al die zeewerende waterschappen verdienen
ongetwijfeld lof en hulde, zij meenen ’tgoed,
al kennen ze veor esn groot gedeelte de zee
ook slechts van een enkelen kijk. Ze hebben
echter opzichters en deze zijn wel voor hunne
taak berekend. Doch, dan komen de begroo
1 tingen voor uit te voeren werken. En deze
mogen ook niet te hoog zijn. De heeren vol
machten hebben de duizenden te betalen,
pardon te bepalen en, a's ’t kan, moet het
zoo’n beetje bedaard anZijn er werken van
belangdan schieten de Staten van 't gewest
bij en deze heeren zijn in dit opzicht in de
laatste jaren minder scheutig geworden. Ze
helpen wel tot vijftig procent en meer.
En toch schudt die oude Spanjaard daar ginds
nog zijn dabbelen steenen kop. s’tls nog niet
zoo ’t hoort I” meenen sommigen van hem ge-
i boord te hebben. En hij wees bij die gelegen
heid met zijn kouden arm naar Harlingen, om
te herinnerenvan daar werd de roepstem in
de goede richting vernomen: ^Friesland één
I waterschap 1”
Hoe ver is
h
KS
Dertigste Jaargang.
dan ’t ijs. Men moet er rekening mee houden, i
al zeggen sommigendat we deze jaren zoo
min ouderwetsche stormen als ouderwetsche
winters kennen. Na de zeven jaren van vrucht- I
baarheid in Egypte kwamen de zeven magere.
leerd. Na een levensschets van zijn voorgan
ger gegeven te hebben, hield hij een réde
over het parlementaire stelsel.
Vrijdag werd Deschanel bij de opening der
Kamer door zijn vrienden gelukgewenscht met
Oldephaert en Noordwolde, evenzeer als Wor-
weringen in de zoo even genoemde gemeenten.
Een toestand als van ouds. ’t Provinciaal
De Britsche consul te Nieuw-Orleans heeft
de uitingen, door het Amerikaansche Senaats
lid Mason hem in den mond gelegd, in een
brief aan den minister Hay voor verzinsels
verklaard.
mill 10011FIIIHSIJII).
Illi US' El illll-liinlll
i
i
I