!r
‘I
Ï1
WOENSDAG 4 APRIL 1900.
No. 28.
Op ’t kantje af.
•77
Binnenlandsche Berichten.
Dertigste Jaargang.
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
e r
’t ontwerp
Een lid der Kamer was afwezig, slechts één.
Y. KUIPERS, FIRMA H. BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUffl
it nem evenwel niet onaer t
eenvoudig onder ’t klompen
wijzen,
ooit weder zoo’n voordeel voor de sociale be-
van ge-
’t Was de heer Schimmelpennink met gebroken
been.
Ware hij tegenwoordig geweest, ’t had ge
staan
vrucht
Zuiderzeev issehersvloot.
hoofdzaak ten doel om
van de oppositie geluk gewenscbt.
Naar de Opr. Haart. Crt. weet mee te
deelen, is door H. M. de Koningin afwijzend
beschikt op het verzoek van mr. Troelstra om
gratie voor zijn zoon.
Dit plan heeft in
een overzicht te krijgen
Prijs per kwartaal 70 oent franco per post 8fi oent
PRIJS der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents.
Voor eiken regel meer 7cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lag
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever.
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertenti&n Dinsdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
Als een telegram in ons no. van Zaterdag af.
reeds vermeldde, is het leerplicht ontwerp door
Over de oppositie der kerkelijke partijen
tegen ’t herhalingsonderwijs spraken we vroeger
reeds. O, foeijongens en meisjes in de kalver-
jaren samen ter schole gaan in den avond, o
Bron van allerlei onzedelijkheid, enz.
Wat ziet ge den splinter in ’t oog van uwen
broeder Zijn er ook zoogenaamde christelijke
avonden van jongelingen en jonge dochteren?
En gaat ’t daar altijd in de vreeze des Heeren
Of ’sprak de oppositie bij wijze van ondervin
ding?
Genoeg, deze vragen zijn ons vergund.
’t Bovenstaande moge strekken ten bewijze
hoe men algemeen voorstander toch nog reden
- ;l
De burgemeesters van Wieringen en Edam,
de heeren L. 0. Kolff en H. J. Calkoen,
hebben zich per circulaire gericht tot hun
collega’s van de visschersplaatsen aan de
van de uitvoering
dit jaar einde Juli of begin
van
van het plan om
ontwerp kloek en met talent heeft verdedigd,
het is de schuld van de lauwheid der zooge
naamde volksvrienden.
’t Maakt een groot onderscheid kamerlid of
minister zijn.
De eerste kan vragen ruim en breed, de
tweede gevoelt zijne verantwoordelijkheid overal.
men zich best indenken in
toestanden als we gehad hebbengoede lieden,
ik wil ’t Vaderland dienen zus en zoo en
verder moet gijlieden ’t maar weten. Ik leg
even graag ook ’t breien neer (de portefeuille-
quaestie). Men kan ’t een mensch lastig ge
noeg maken en dan gaat het op ’t kantje
af.
Mevrouw schreef wijlen Frans I, Koning
van Frankrijk, aan zijne moeder, na zijne neder
laag tegenover Karel V, Keizer van Duitsch-
land, enz.»alles is verloren, behalve de eer 1”
Hier geldt het niet alzoo. De slag is gewon
nen, zij ’t ook twijfelachtig. Maar de eer is
gered. En daarmede feliciteeren we Minister
Borgesius, oud-Voorzitter van Volksonderwijs.
Van harte hopen we, dat de Eerste Kamer
haar zegel met ruimen omvang aan
niet anders zien of hunne taktiek was
fout.
Stippen we verder aan: de oud antirevoluti
onairen stemden tegen, de vooruitstrevende leden I
van dien groep, onder aanvoering van dr. Kuyper
deden evenzoo. De katholieken, minus de
beide bovenbedoelde heeren, dito, de socialisten
De eenige vertegenwoordiger
der christelijk-historische party, welke partij bij
monde van De
was, voegde zich bij de minderheid en een paar
En zoo
Leerplicht. De Tweede Kamer heeft
het Ontwerp op den Leerplicht aangenomen
met 50 tegen 49 stemmen. Vóórde liberalen
met de heeren Schaepman en Kolkman. Tegen
met de rechterzijde de 4 socialisten en de
heeren Van Karnebeek, Bastert en Pijnappel.
De eenige afwezige was de heer Schimmel-
penninck van der Oye, die de vorige week
bij het paardrijden te Amersfoort zijn been
brak. Ware hij tegenwoordig geweest, dan
zou het stemmingcijfer 50 om 50 en de wet
verworpen zijn geweest, omdat dan staking
van stemming zou hebben plaats gehad in
voltallige vergadering.
De uitslag wekte natuurlijk zekere agitatie.
De heer Borgesius en ook de andere Ministers
werden door vele leden ook door enkele
Vaderlander vóór ’t ontwerp
bij monde van den heer
vloot, alsook van de wijze, waarop de Zuider-
zeevisschers hun dagelijks brood moeten ver
dienen. Het is de bedoeling om bij genoeg
zame deelneming H. M. de Koningin en
H. M. Koningin-Moeder namens de Zuiderzee-
visschers uit te noodigen deze revue met Hare
tegenwoordigheid te willen vereeren. De
vaartuigen, die aan deze revue wenschen deel
nemen, worden niet versierd, doch komen
zooals zij dagelijks op zee varen, ten einde
Hare majesteiten een overzicht te kunnen
geven van den werkelijken toestand waarin
de vloot verkeert.
Aan het einde van de lijst van werk
zaamheden door de Tweede Kamer aan de
orde gesteld, is geplaatst het wetsontwerp tot
regeling van het waterstaatsbestuur.
De Eerste Kamer zal behalve de ongeval
lenwet ook de wetsontwerp van eenvoudigen
aard, door de andere Kamer goedgekeurd of
alsnog aan te nemen, de volgende week in de
afdeelingen onderzoeken, en zoo mogelijk nog
behandelen.
Het leerplicht-ontwerp zal gedurende het a.s.
bijeenzijn der Eerste Kamer nog niet in de
sectiën onderzocht worden.
De heer mr. J. P. Sprenger van Eijk,
oud-minister van financiën, en de heer A. Plate,
president der Kamer van Koophandel en Fa
brieken te Rotterdam, oud-lid der Tweede
Kamer worden genoemd als ernstige candidaten
voor de betrekking van directeur der Maat-
van Staatsspoorwegen.
De Tijd doet de heeren Schaepman en
Kolkman in een hoofdartikel zoo goed als in
den ban, wegens hun stemmen Voor leer
plicht.
De Bond van coöperatieve Zuivelfabrieken
in Friesland heeft, zooals men weet, zich een
handelsmerk gekozen bestaande uit het woord
NEDRAW.
Dit handelsmerk is bestemd voor gemeen
schappelijk gebruik. Iedere vereeniging, die
lid is van den Bond, heeft het recht dat
handelsmerk te gebruiken. Het mag, volgens
voorschriften van het bestuur, worden aange
bracht op zuivelproducten en op alle voor
komende soorten van verpakking daarvan, en
is bestemd als waarborg te dienen van onver-
valschte producten, bereid in Coöperatief wer
kenden Zuivelfabrieken in Friesland. Zoodra
bij het rijk Controle op de boter zal zjjn te
verkrijgen, wordt dit handelsmerk onder con
trole gesteld.
Buitendien is het bestuur van den Bond
bevoegd, monster te nemen of te laten nemen
van de grondstoffen en van de geheel of
gedeeltelijk afgewerkte producten van de aan
gesloten vereenigingen en deze monsters aan
de Rijkslandbouwproefstations te laten onder
zoeken.
Dit handelsmerk is overeenkomstig de wet
ingeschreven in Nederland, Engeland en In
langen te verkrijgen zijn met leerplicht als
thans?
En toch de socialistische heeren stemmen
tegen.
Al hebben ze
dienwanneer
Daarvoor werd in de plaats gesteld het ver
plichte herhalingsonderwijs, Dit is door de
Kamer verworpen. Ook al weer op ’t kantje
Zonderling, of liever bevreemdend was
hier de houding van den heer Tijdens.
de Tweede Kamer aangenomen met 50 tegen Hij heeft zich gerechtvaardigd, trouwens de
leden der Tweede Kamer stemmen zonder
lastgeving of ruggespraak met hunne kiezers,
j En zoo zijn er meer van die kleine verras-
bezwarende schoolgeld en schoon voorstander
van leerplicht, daarbij de eisch stelde van kos
teloos onderwijs.
Tot algemeen kosteloos onderwijs voor open
bare zoowel als voor bijzondere scholen nu is als is gemeld,
’t niet gekomen. ’t Eenvoudig leerplicht-
ontwerp heeft het zoo eventjes gered. En
dat niet zonder dat het een dikke veer, en
zelfs nog eentje heeft laten vallen. ^liberalen” volgden dit voorbeeld.
t Verplichte zevende schooljaar werd terug kwam de slotsom op ’t kantje af.
genomen.
Volgende opmerkingen
Men kan de gekozenen niet altijd precies
rangschikken naar de partijen.
De heeren Schaepman en Kolkman, beide
katholieken, behoorden tot de voorstemmers.
De laatste motiveerde zijne stem door er op te
dat na ’t vervallen van ’t verplicht
een grooter herhalingsonderwijs zijne bezwaren waren ver-
dwenen. De heeren socialisten daarentegen
verklaarden zich tegen de wet, juist omdat ze
in den minder zou geven, dan zij wel hadden ge-
wenscht.
streepjes. Bij opvoeding ook voeding en kleeding voor
’t hulpbehoevende kind. Noodwendig zeker,
maar dadelijk bereikbaar oordeelde de Kamer
’t niet. Toch werd als ’t ware ’t beginsel
daartoe in deze wet nedergelegd. En toch
stemden de sociale heeren tegen. Hun stem
was erg socialistischalles of niets. Politiek
was die stem evenwel niet. Met de verwerping
der wet toch ware eene crisis ontstaan en dan?
De stuurmanskunst der laatste dagen heeft be
wezen, dat er geene andere staatkundige party
in den lande is, op dit oogenblik in staat, het
bewind te voeren, dan de partij die in het
aan ’t roer staat. En boven- j
zou in ’t eerste tiental jaren
49 stemmen.
De beslissing, of liever do aanneming, was
dus op ’t kantje af.
En ’t is vooral deze omstandigheid, die aan-
aanleiding geeft tot velerlei beschouwingen.
Merken we uit het vele, dat daar is, slechts
het volgende op.
Het ontwerp raakte een teedere quaestie, de
macht der ouders scheen er mee gemoeid, al- foei 1
thans zoo werd van de zijde der tegenstanders
beweerd, ’t Ging er zoo ongeveer mee, als
met het vaccinatie-voorschrift. De vaccine
werkt uitstekend, dat wordt door schier niemand
ontkend. Evenzoo zal ieder getuigenonder
wijs is voor de kinderen even noodzakelijk als
brood1 Voeding en opvoeding, ze behoeven
beide. Maar en daar komt ’t op aan j
de dwang? Vaccine-dwangleerplicht-dwang
welk vrije Nederlander wil gedwongen wezen.
Wij weten zelve wel, wat goed en noodig is.
En wij zenden onze kinderen behoorlijk en
goed gevaccineerd ter schole, enz., enz.
Hoe jammer, dat die staten van het ellendige
schoolverzuim over ’t geheel van iets anders
spreken
Dat verzuim zit hem evenwel niet onder ’t i
nette, neen
publiek
Al weer iets anders, en voor
deel niet waar ook. Onze ondervinding heeft
ons precies het tegengestelde geleerd. De
kinderen der nijvere werklui waren
regel de meest getrouwe bezoekers. Die der
meer vermogenden kregen tal van
Immers wat deed ’t er aan toe? Zij konden
later veel inhalen en zouden toch voortgezet
onderwijs genieten. Papa had centen.
Alsof dat bezit nu het verzuim goed maakte,
’t Meest tuk waren echter de lieden uit den
middenstand. Zij moesten betalen en hielden
daarmede rekening.
Kwam het voor, dat een kind een week,
twee moest missen, dan werden de beide an
dere weken der maand er bij genomen, want
immers dan zou men voor de volle maand
moeten betalen en dat kon de beurs niet bewind te
lijden. huidige Kabinet
Voor sommige en vooral bijzondere scholen
gaat de betaling per week. En dit geval
is nog erger, Waar toch kan aldus
regeld onderwijs sprake zijn. De ongeregelden
profiteeren zoo goed als niets en de trouwe i
komers lijden schade, omdat ze moeten wachten
met verdere ontwikkeling tot de anderen zijn
»bijgeholpen.” Troelstra hunne stem gemotiveerd, wij kunnen
Met deze korte uiteenzetting nog bedoelen
we te wijzen op de grieven Van den kleinen
burgerstand, die het meest de dupe is van het
hecht en H. M. de Koningin het bekrachtigt, schappij tot Expl.
Voorts nog de wensch, dat het dezen Minister j
vergund moge wezen de piketten tot uitvoering
der leerplichtwet zoodanig te plaatsen, dat het
door hem bedoelde succes worde bereikt
H.
50 tegen 50, en dan was derhalve de
van zooveel arbeids ter snippermand Zuiderzee, ter verzekering
verwezen, ’t Hangt toch maar, in sommige
gevallen, van een enkel stemmetje af. Augustus op de Zuiderzee in de buurt
En dan nog houdt men wijdloopige bescbou- het fort Pampus een revue te houden van de
wingen over het samengaan van ’t lidmaatschap
der Kamer met de betrekking van Minister. I
Twee Minister Kamerleden stemden vóór ’t van den werkelijken toestand en sterkte dezer
ontwerp-wet: de heeren Lely en Goeman j - - - - --
Borgesius. Goed beschouwd, zeggen de vrien
den, keurde de laatste zijn eigen werk goed.
1 Nu wie zou ’t niet doen
Eene schitterende overwinning?
Wij kunnen ’t niet zeggen.
Maar dat ze niet schitterender was hangt
niet af vau den persoon des Ministers, die zijn
te
veer, en
iii.m luim I H'i
mms- n mi i n 11.\i ii
WW
-■
UITGEVER:
-
singen.
i
-
LJUC LLivU aigUUlCCU v VJVI CLUUuVl IvlU UVg Ivuvu
kan vinden om zich tegenstander te verklaren, j
Er zijn altijd doekjes voor ’t bloeden te j
vindenEn daarom kan
V uy LfgCll WUUlUIg gCYVCVBV, L UttU gc-
