I
De kasteleins in de weer.
Voorpostengevechten.
Dertigste Jaargang.
WOENSDAG 13 JUNI 1900.
No. 47.
Buitenlandsch Nieuws.
Zuid-Afrika.
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATEBDAG.
De tweede lezing
gehate liberalen te verslaan.
II.
in den toestand, die i Mei 1901 ontstaan zal.
n.l. aldiegene, die sedert 1881 verleend of in nen vieren,
-4
U I T G E V E Bt
Y. KUIPERS, FIRMA H. BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
voor men
En Afrika is immers
en zou tevens vol-
aan duizenden, die
dat gebruik den Zondag
Pry’s per kwartaal 70 cent franco per post 86 cent
PRIJS der ADVEBTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents.
Voor eiken regel meer 7} cent. Bij abonnement is de prys belangrijk lager
Voor waarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever.
meenschappelijk optreden van vóór tien jaren, ®n„llnQ’
blijkbaar zeven jaren later voor Tietjerkstera-
deel herhaald, heeft derhalve vruchten gedra
gen, waarom we de kerkelijke partijen in over- AT -
hun te doen staat. JNaar wn vernemen hebben
weging geven zich tevens te verstaan met de J
socialistische partij, om zoo met volle kracht de
I i
ze daarbij den steun gevraagd van bekwame
mannen. H.
van het vergunningsrecht
een wets-ontwerp ingediend tot herziening van
de Drankwet.
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlyk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiên Dinsdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
worden beperkt, zoo zou aan vele zwakkeren
een weldaad zijn bewezen
doening geschonken worden
door de gevolgen van
ontheiligd achten.
schriften om vergunning is dan te wachten
veel grooter dan art. 2 al. 1 der Drankwet
toestaat in te willigen. In het ontwerp wor
den regelen gesteld, naar welke de vergunnin
gen verleend kunnen worden zonder het maxi
mum te overschrijden.
Bovendien wordt de clandestiene verkoop
bestreden. Ook worden voorschriften gegeven
omtrent sluiting van vergunningen en tijdelijke
staking van drankverkoop bij gelegenheid van
de loting voor de militie.
Kon, zegt de Regeering verder, de gelegen-
Meer en meer wint de overtuiging, dat de
taktiek der Boeren er eentje is, slim overlegd
en groot in zijne gevolgen. Men had bom
men verwacht en vernieling der Johannesburger
mijnen a la Van Speijk niets van dat
alles, ’t Komt ons voor, dat de Boer weet
wat hij doet en dat de Brit zich hier in een
leelijk wespennet heeft gestoken.
’t Einde zal leeren.
Als daar de Brit ten slotte zijn verdubbeld
aanslagbiljet in de belastingen ziet, en hij vol
ledige opgaven erlangt van het aantal gesneu
velden of verminkten, van wie hij nu nog
droomt, dat ze in glorie leven en als helden
hun plicht doen, dan zal bij uit zijn droomen
ontwaken en, evenals wij dit reeds heden doen,
dezen door niets te rechtvaardigen oorlog vloe
ken. Het Engelsch bewind van heden speelt
hoog spel!
En China en Coömassie enz. De herinnering
hieraan doet griezelen. De Brit heeft meer dan zijn
handen vol in Zuid-Afrika. En dan durft men
ook nog in overmoed beweren, dat het eene
fout der Engelschen is geweest, om Nederland
zijne Oost Indische bezittingen terug te geven
Kaapstad, Ceylon en ten minste half Gibraltar
hadden er bij moeten zijn.
Die ’t onderst uit de kan wil hebben, enz.
H.
De Banier heeft een achttal artikelen ge
plaatst over samenwerking bij de verkiezingen
van het volgende jaar. Die samenwerking moet
dan plaats hebben tusschen de christelijk histo
rische partij aan den eenen en de antirev. -
roomsche aan den anderen kant.
Het terrein van den gemeenschappehjken arbeid
is ons gewest in de eerste plaats. De samen
werking kan op tweeerlei wijze plaats hebben.
1°. Men stelle eigen candidaten, zonder die heid tot drankverbruik öp Zondag aanzienlijk
der vrienden te bestrijden. Bij herstemming >- i-u™.-
trede men dan gezamenlijk op. 2°. Men
houde provinciaal overleg over de vier sterkere
districten Dokkum, Tietjerksteradeel, Sneek
en Harlingen teneinde rechtsherstel te bekomen
in den zin van billijke vertegenwoordiging,
ook over de vier zwakkere districten Franeker,
Leeuwarden, West-Stellingwerf en Schoterland,
ter ontplooiing van de volle kracht en ter
voorkoming van omslachtige, onverkwikkelijke
en dure herstemmingen.
Wij maken hierbij de opmerking dat Tietjerk-
steradeel tot de sterkere (antirev. of chr. his
torische) districten gerekend wordt. Ligt hierin
’t bewijs niet opgesloten, dat het dan ook deze
partijen zijn geweest, die de verkiezing van
Mr. Troelstra hebben bevorderd?
De Banier herinnert, dat de acht Friesche
districten (bij de laatste verkiezing allen in
liberale, radicale of socialistische banden ge
vallen), ruim 10 jaren geleden voor het meeren-
deel aan de toenmaals nog gecombineerde
christel.-historische antirev. partij toekwamen.
De toen gekozen leden der Tweede Kamer
waren de heeren: Mr. Huber voor Dokkum,
L. W. de Vries voor Bergum (Tietjerkstera
deel), Mr. Brantsen van de Zijpp voor Sneek,
W. M. Oppedijk voor Harlingen en R. Okma,
voor Wolvega (West-Stellingwerf). Leeuwar
den en Franeker bleven liberaal en Schoterland
vaardigde den socialist D. Nieuwenhuis af.
Laat ons hieraan toevoegen, dat juist de
heeren Okma en Domela Nieuwenhuis hunne
zetels in de Tweede Kamer veroverden door
samenwerking en wel door samenwerking van
de oude christ. historische antirevolutionaire
partij met die der socialisten. Dat ge-
Een uit Kaapstad ontvangen telegram deelt
mede, dat de Boeren den spoorweg naar Pre-
Bij de Tweede Kamer is door de Regeering torja fljnk vernield hebben en dat Roberts dus
wel aardig is ingesloten.
De Engelschen hebben feestgevierd, omdat
Voornamelijk beoogt dit ontwerp voorziening hun opperbevelhebber Pretoria, de hoofdstad
van de Zuid-Afrikaansche Republiek, had bezet.
Dan komen vele vergunningen te vervallen’t Kan voorkomen, dat zij nog eens feest kun-
n.l. aldiegene, die sedert 1881 verleend of in nen vieren, wanneer ze vernemen dat lord
andere handen overgegaan zijn. Alleen die Roberts, de aanstaande hertog van Zuid-Afri-
den len Mei 1881 het bedrijf reeds uitoefen-1 ka wellicht, goed en wel uit Pretoria is ver-
den, hebben dan nog recht.
Op 1 Mei 1901 zal dus in de meeste ge-
Bij dit wetsontwerp wordt daartoe een poging
beproefd door den Zondag te stellen buiten den
gewonen tijd, waarop sterke drank wordt ver
kocht. Wie op Zondag wil tappen, moet zich
de betaling van een met 25 pCt. verhoogd
vergunningsrecht getroosten. Ditzelfde geldt
ook tot op zekere hoogte voor het tappen en
verkoopen op late avonduren en vroege ochtend
uren. Als regel wordt aangenomen, dat niet
wordt getapt na tien uur ’s avonds en vóór
zeven uur des morgens.
Verkoop in het klein en op Zondag èn in
de late avond- of vroege morgenurenbrengt
dus eene verhooging
van 50 pCt. mede.
Nog wordt onder verdere bepalingen voor-
Als men ziet, bestaat er wel aanleiding voor
de kasteleins om in de weer te zijn, ’t Geldt
de tap niet alleen, maar ook de hap. En dit
laatste beteekent zoo iets.
Om een voorbeeld te noemen. Te Leeuwar
den bestaan meer den 200 vergunningen.
Daarvan kunnen slechts tachtig blijven bestaan,
zoodat er een klein anderhalf honderd opge
ruimd moeten worden. Opmerking verdient
nog het feit, dat er onder al die vergunningen
slechts 3 a 5 gevonden worden vóór 1881
reeds bestaande en niet in andere handen over-
Te Groningen moet de toestand nog
ongunstiger zijn.
Geen wonder, dat kasteleins en tappers her
haaldelijk vergaderen om te overwegenwat
vastgesteld van indeeling van het koloniale
leger bij het departement van oorlog.
Paul de Cassagnac heeft een artikel geschre
ven in de Autorité waarin hij Europa en vooral
ook Frankrijk verwijt niet tusschenbeide te zijn
getreden in dezen onrechtvaardigen en onge-
lijken strijd. Dan verwijt hij aan Engeland
zijn schandelijke wreedheid waarmee het steelt
en de hoeven verbrandt, waarop zich slechts
vrouwen en kinderen bevinden. Dat is laag
hartig, afschuwelijk, roept hij uit. Wilde
volken zouden geen ellendiger wraak bedacht
hebben. En dan vervolgt hij
Als de Engelschen er nog maar genoegen
mede namen met een tienmaal sterkere macht
tegenover den vijand te staan, een verhouding
die hun alle eer van een overwinning ontneemt,
als het hun nog maar voldoende was het ge-
heele rijk en al zijn schatten er bij te pas te
brengen om een ongelukkig klein volk te be
strijden, dat tegen drie-honderd-duizend aanval
lers nauwelijks twintig-duizend verdedigers kan
stellen, grijsaards, kinderen en zwakken, die
ternauwernood een geweer kunnen dragen, inbe
grepen. Reeds dan zou de oorlog onteerend
zijn.
Maar zij laten het niet bij het misbruik
maken van zulk een wanverhouding van krach
ten het is hun niet genoeg dezen oorlog
begonnen te zijn om een oneerlijke, schelmachtige
reden, een waanzinnige roofzucht, een gewoonte
om te stelen. Neen, zij gaan verder en be
dienen zich van weerzinwekkende, verachtelijke
middelen, waarvoor ieder ander volk zou terug
deinzen. Bovendien roepen zij de hulp der
zwarten in, wapenen de Kaffers en tienduizend
van deze vreemde bondgenooten worden gebruikt
om de spoorlijnen te bewakenterwijl de
Boeren zich met bewonderenswaardig plichtbe
sef onthouden hebben een enkel geweer aan de
Basoeto’s te geven en dezen op rechtschapen
en ridderlijke wijze buiten den strijd hebben
gehouden.
ENGELAND. De hertog van Wellington
overleed Vrijdag op zijn landgoed in Berks
hire, in den ouderdom van 54 jaren. Hij
was de derde hertog en erfde den titel in
1884. Als bijkomende titels had hij recht op
die van prins van Waterloo in België, hertog
Ciudad Rodrigo in Spanje en hertog van Vic
toria, markies van Torres Vedras en graaf van
Vimeria in Portugal. Zijn drie jaren jongere
broeder, lord Arthur Charles Wellesley, volgt
hem in die titels op.
OOSTENRIJK-HONGARIJE. Wat in het
Oostenrijksche Huis van Afgevaardigden is af
gespeeld is met geen pen te beschrijven. De
Afgevaardigden hebben zich aangesteld als een
troep huilende Derwischen. De Regeering
was van plan de zitting aan één stuk voort
te doen duren, om zoodoende de obstructie te
verlammen en de voorloopige begrooting er
door te krijgen. Toen om zes uur de voorzit
ter dr. Fluchs de zitting wilde sluiten, kwam
een der Afgevaardigden met het voorstel om
terstond de nijverbeidswet in behandeling te
nemen. Dit veroorzaakte een heidensch leven,
waarbij, zooals de verslaggever zegt, zes ban
ken werden stukgeslagen. Uit een kinder-
speelgoedwinkel hadden verscheiden Afgevaar
digden rateltjes, fluitjes, trompetten en andere
dingen meegebrachtanderen hadden instru
menten uit hunne keukens meegenomen en
zoo vereenigden zij zich tot groepjes die het
volkslied enz. bliezen, floten en zongen.
lost.
Men moet de huid niet verkoopen
meenten het aantal vergunningen beneden het den beer geschoten heeft.
maximum dalen. Een stroom van verzoek-i het land der «wilde beesten”.
I
DUITSCHLAND. De tweede lezing van
ziening beproefd tegen het groote kwaadhet vlootwetontwerp is in den Duitschen Rijks-
j zeer spoedig afgeloopen.
Donderdag begonnen, werd zij Vrijdag reeds
ten einde gebracht. Zij begon met het uit
brengen van het rapport der commissie ad hoe,
waarin verdubbeling der slagvloot wordt toege
staan, maar de nieuwe schepen voor den dienst
in het buitenland geschrapt zijn en bepaald
wordt, dat de wetten, die middelen voor de
uitbreiding moeten aangeven, tegelijk met de
wet zelve in werking zullen treden.
De Minister van Marineadmiraal Von
Tirpitz, die het natuurlijk wel jammer vond,
dat de schepen voor den dienst in het buiten
land waren geschrapt, zeide, dat de oorlogs
vloot,^ die in de Duitsche wateren moest optre
den, toch het belangrijkste van de zaak was
en dat de Verbonden Regeeringen daarom
vermoedelijk wel genoegen zouden nemen met
de beperkingen, die de commissie in de aange
vraagde kredieten had gemaakt.
De beer Bebel kon niet nalaten even te
zeggen, dat het Centrum binnen de zes jaren
ook wel die gelden zou toestaan, die het nu
had geschrapt. Daarom zal de Regeering dan
ook wel tevreden zijn met hetgeen nu wordt
toegestaan. En als de Regeering er zich bij
neerlegt, verklaarde uit naam der conservatieven
graaf Stolberg, zullen dezen het ook doen.
Uit naam der nationaal-liberalen sprak de
heer Bassermann voor het ontwerp. Hij
meende, dat het voor andere natiën een bewijs
zou zijn, dat Duitschland niet geneigd is, zijn
eer te laten aanranden in de concurrentie op
de wereldmarkt.
Het Centrum was er natuurlijk voor, en zoo
werd art. 1 van het ontwerp dan ook aange
nomen met 153 tegen 79 stemmen.
FRANKRIJK. In den Franscben Senaat
zijn de 4 eerste artikelen van het regeerings-
ontwerp aangenomen, waarin het beginsel wordt
-
111.111 iiiim rii ii:si. nu.
MttWS FA HUM®
FRISO.
I l
Zieuiug ucpivciu icgcu uci givuic nnaau -- -
gelegen in de uitbetaling van loonen aan werk- dag
lieden in vergunningen.
