Bekendmaking.
L'
WOENSDAG 11 JULI 1900.
No. 55.
Officiéél gedeelte.
Buitenlandsch Nieuws.
enz.
Leerplicht
Dertigste Jaargang.
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
H.
Van zijn
de
ten
van het
UITGEVER:
Y. KUIPERS, FIRMA H. BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKLJI.
worden losgemaakt
gingen. -
uitgeputdrongen de invoeren
Chineezen binnen, maakten wie nog leefden af land, te publiceeren
De BURGEMEESTER der Gemeente
WORKUM
Gelet op eene aanschrijving van den
Commissaris der Koningin in deze pro
vincie, betreffende het 110111011 VHI1
maatregelen tegen brandgevaar
door hooibroeien.
Herinnert bij dezen belanghebbenden
aan den inhoud van art. 158 van het
Wetboek van Strafrecht, waarbij verschil
lende straffen zijn bedreigd, onder anderen
tegen hem, aan wiens schuld (waaronder
is te verstaan nalatigheid, onvoorzichtigheid,
gebrek aan voorzorg, achteloosheid, enz.)
brand is te wijten.
Workum, den 9 Juli 1900.
De Burgemeester van Workum,
T. M. ten BERGE.
Pry's per kwartaal 70 cent franco per post 85 cent
PRIJS der ADVEBTENTIËN van 15 gewone regels 40 centa.
Voor eiken regel meer 7| cent. Bij abonnement is de prys belangryk lager
Voor waarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever.
Dit plan is gemaakt, nadat het
onderzoek, door eene speciale commissie naar
den toestand der marine ingesteld, aan het
licht heeft gebracht dat slechts drie pantser-
schepen en een gepantserde kanonneerboot ge
schikt waren om dienst te doen.
FINLAND. Ritzau’s bureau verneemt uit
Helsingfors, dat de Finsche Senaat geweigerd
en I
gerust tegen konden stemmen. Als ’t waar is,
is deze houding op haar zelve geene verdien
ste. Men stemt niet uit berekening, maar uit
overtuiging
Mocht het echter zoo zijndan zal men uit
het verslag der Handelingen van de Eerste
Kamer kunnen lezenhoe een Spreker er op
weesdat de Leerplichtwet anti-nationaal is
dewijl ze in den grond der zaak door de
Tweede Kamer was verworpen. Immers, daar
ontbrak één lid, vermoedelijk tegenstemmer
en dan was het geweest 50 tegen 50!
Zoo ziet mendat ’t gevaarlijk is met vuur
om te gaan en maar eens voor de «aardigheid”
te stemmen. Elke stem, men bedenke dit wel,
telt; en met ’t uitbrengen van zijn stem is
men verantwoordelijk voor het geheel.
Finland op te slokken.
NOORD-AMERIKA. William J. Bryan is
door de democratische partij vergadering te
Kansas City eenstemming tot candidaat voor
’t Presidentschap der Vereenigde Staten ge
proclameerd.
Het aangenomen partijprogram verklaart
zich tegen het imperialisme, tegen het ge
voerde beleid ten aanzien van Cuba en de
Philippijnen en voor onafhankelijkheid dezer
laatste onderbescherming van Amerika tegen
buitenlandsche inmenging. Voorts wordt de
oorlog verklaard aan de handelsbenten (trusts),
van ’t zilver tegen
van 16 tot 1, benevens eene
inkomstenbelasting, rechtsstreeksche verkiezing
den Senaat enz. Het kwalijk verheelde
bondgenootschap met Engeland wordt veroor
deeld en sympathie betuigd met de Boeren.
Het anti-imperialisme zal bij den verkiezing-
strijd de eigenlijke strijdleus der democraten
zijn.
Kamer had aan de leerplicht-wet eene meer
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlyk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiön Dinsdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
Nu ontnam Deschanel Lasier het woord,
beteekenende meerderheid kunnen geven. Men Deze weigerde echter de tribune te verlaten,
heeft gezegd, dat de heeren de stemmen vóór Deschanel zet den hoed op ten teeken dat hij
tegen vooraf berekend haddenen ze dus de vergadering schorste. Nu breekt het lawaai
x-i—j__ -x- x i_ >x-echter eerst recht los. Lasier roept de uiterste
linkerzijde toe: Jelui bent een bende omge-
kochtenEen lid der linkerzijde antwoordt
Maak dat je weg komt, JudasLasier wijst
echter op Waldeck-Rousseau, die heen wil gaan
en roeptDat is de Judas(Onbeschrijfelijk
lawaai). Eenige afgevaardigden worden hand
gemeen, over en weer slingert men elkaar
verwijten naar het hoofd, en. de zaalbedienden
doen moeite de vechtenden te scheiden.
ENGELAND. De vrijspraak van Sipido is
niet naar den zin van de Engelsche bladen.
Sommige zien in de uitspraak der jury en de
beslissing van het hof weer een bewijs hoe
anti-Engelsch het Belgische volk wegens Zuid-
Afrika blijft. Enkele stellen voor de Belgen te
boycotten, ook door weg te blijven van Spa,
Ostende enz.
GRIEKENLAND. Het gevecht van de
Regeeringstroepen tegen majoor Phikioris is
geëindigd met de nederlaag van den laatste.
Op zes uren afstand van Sparta werd hij door
de troepen ingehaald en omsingeld. Terwijl
DUITSCHLAND. Het Bureau van Wolff
verneemt dat de Japansche Regeering betoogd men van hem eischte dat hij zich zou overgeven,
heeft, dat volgens hare meening de ernst van schoot hij op de soldaten en gendarmes, die
den toestand in China eischt, dat onmiddellijk hem daarop terstond neerschoten. Van zijn
een groote krijgsmacht gezonden worde. Hierbij partijgenooten werden twee gevangen genomen
sprak zij den wensch uit, de meening der en één gewond, terwijl de anderen ontkwamen,
mogendheden te kennen. i Uit Athene wordt aan de Pol. Corr. gemeld,
De Duitsche Regeering antwoordde, dat zij dat men van plan is om tot herstel en ver
bet behoud der eensgezindheid onder de mogend- meerdering van de Grieksche vloot eene loterij
heden als den eersten eisch van den toestand te houden. -
beschouwde en dienovereenkomstig alle maat
regelen zou goedkeuren, waartegen van andere
zijde geen verzet werd aangeteekend.
De avondbladen bevatten een bericht uit
Sjanghae, de slachting van de gezanten met
hunne vrouwen en kinderen en Europeesche
wachten na achttien dagen hopeloozen tegen
stand bevestigende. Toen de munitie en de heeft om de keizerlijke boodschap omtrent het
levensmiddelen waren uitgeputdrongen de I invoeren van de Russische ambtstaal in Fin-
en wel om deze reden,
en staken den brand in de gebouwen. dat dit strijdig is met de Finsche grondwet.
De Keizer is Vrijdagavond te zes uur aan Dit protest zal het arme land echter wel
boord van de Hohenzollem te Kiel aangekomen, weinig geven, want de Tsaar is vast besloten
FRANKRIJK. In de Kamer zijn Vrijdag
weer schandelijke tooneelen voorgevallen. De
beruchte antisemiet Lasier wenschte de regee
ring te interpelleeren over «den drukdien
de regeering op verscheiden rechters uit
oefent om zekere burgers te verhinderen zich
recht te verschaffen”. En dit naar aanleiding
van het verdagen van het proces dat kapitein
Fritsch de Aurore heeft aangedaan.
De minister-president Waldeck-Rousseau
verzocht de Kamer daarop om bij de agenda
te blijven. Maar Lasier stond op de onmiddel
lijke behandeling van zijn interpellatie en riep,
doelende op Waldeck-Rousseau, uit: «wij zijn vrije aanmunting gevraagd
de dictatuur van den salon-Jacobijn moede”, de verhouding
waarop de voorzitter hem tot de orde riep.
«Een journalist”, vervolgde Lasier, «die kolo- van
nel Picquart heette belasterd te hebben, werd
tot 100,000 francs veroordeeld, ofschoon hij om
verdaging van het proses had gevraagd evenals
vele anderen aan wie dit werd toegestaan.
Maar deze journalist is nu eenmaal geen vriend
der regeering”. (Lasier wordt ten tweede male
Minister Goeman Borgesius heeft een zege
praal bevochten, waarmee hem van vele zijden
geluk is gewenscht. Het ontwerp-leerplicht is
door de Eerste Kamer aangenomen met 33
tegen 16 stemmen, dat is dus met eene meer
derheid van beteekenis.
Hoe steekt deze af bij de meerderheid van
slechts ééne stem in de Tweede Kamer
Daar waren, laat het niet vergeten wor
den de heeren socialisten tegen de wet.
Omdat zij niet alles konden verkrijgen, wat ze nog
verlangden, verwierpen ze het bereikbare. Wij
weten ’t dat vele liberalen ook eene breedere
opvatting hadden, doch zij kozen eieren voor
hun geld en namen, wat ze krijgen konden.
Blijkbaar heeft de Minister zijn volkje gekend
en heeft hij verkregen, wat bij wenschtehet
beginsel van den leerplicht bij en door de wet
erkend. Op dit beginsel kan naderhand voort
gewerkt worden. Alle begin is moeielijk
Maar daar is een begin en dit is reeds van
veel belang. Dat H.M. de wet zal sanctionee-
ren, is, dunkt ons, buiten twijfel, vooral na de
overweldigende meerderheid in onzen Senaat,
Den kinderen van het gemeene Vaderland
heil
Wij verheugen ons in deze uitkomst. We
wijzen er op hoe jaren achter elkander de
Afdeeling Zuid-Westhoek van Friesland van de
Nederlandsche Vereeniging tot bevordering van
het Volksonderwijs, welke afdeeling de ge
meenten Workum, Hindeloopen, Stavoren,
Hemelumer Oldephaert en Noordwolde en
Gaasterland omvatte (naderhand in tweeën ge
splitst) er op heeft aangedrongen eene wet
op de leerplicht te verkrijgen. Eerst stond de
Afdeeling in de algemeene vergadering tamelijk
wel alleenzelfs een Domela Nieuwenhuis
steunde haar niet, alleen van uit Maastricht
kwam hulp. Belangstellenden kunnen de ge
schiedenis lezen in de gedenkschriften van
«Volksonderwijs”. De Afdeeling vroeg echter
medewerking van de liberale Eerste Kamer.
De pacificatie is aanvaard door schier alle par
tijen. De bijzondere school geniet rijkssubsidie
onder behoorlijke controle, welke ook de open
bare ondergaat.
De schoolstrijd is dus uit 1
Mocht men nu niet verwachten, dat alle man
de handen ineensloeg om te verkrijgen het
resultaatde premie der overwinninghet kind
ter school?
En, och arme, hoe bewees de schoolstatistiek
het tegendeel. Om allerlei redenen werden de
kinderen thuis gehouden. Meester Zijlstra,
hoofd der school in ’t Heidenschap, gaf inder
tijd in dit blad een lijstje van schoolverzuim
met de redenen daarbij.
En dit heeft zeker de attentie van velen
getrokken, ’t Kind moet alles, hulp verleenen
binnen en hulp verleenen buiten, maar het
eenige, de weinige uren van het schoolgaan
moet het niet. En dan komen daar de geld-
bezwaren. Zij wegen.
Voor rijke ouders hinderen ze niet. Zij be
talen endesnoods, voor privaat lessen er bij.
Voor de armen bestaat er evenmin bezwaar.
Zij betalen toch niets en kunnen daarom doen
en laten, wat ze willen.
Maar voor den middenstand. Deze moet
reeds ploeteren en zorgen om met ’t gezin in
eere te levenalles op zijn tijd betalen en dan
bij een behoorlijken hoofdelijken omslag ook
een duchtig schoolgeldGeen wonder,
dat hier de cursus wel ontijdig werd afgebro
ken. En juist die kleine burgerstandniet
waar? die zoo met God en eere door de wereld
hoopt te spartelen. Dat schoolgeld is hier
eene ware marteling, eene drukkende belasting.
Vandaar het herhaald verzoek door ons
ten allen tijde gesteundleerplicht en kos
teloos onderwijs.
Beide zaken schijnen ons onafscheidbaar.
Als de Staat voorschrijft: uw kind moet
onderwezen worden, daar moet hij ook geene
belemmering van financieelen aard in den weg
stellenhij mag geen geld eischen voor eene
verplichting. En dit zoowel voor het openbaar
als het bijzonder onderwijs. Na de pacificatie
op dit gebied is dit één en ’t zelfde. Natuur
lijk blijve de vrijheid gehandhaafdwie zelve
scholen wil bouwen en het onderwijs voor zijne
kinderen wil betalen, hij moge dit doen. Dit
gebeurt nu reeds, alhoewel met veel pruttelens
tusschenbei. Dit pruttelen heeft evenwel geen
reden van bestaan. Al zegt men.- ik betaal
voor me zelf en ik verkies daarom niet te be
talen voor een ander, holade gelegenheid
staat voor ieder open en eigenzinnigheid is
eene dure liefhebberij.
Het liberaal regeer ook van den laatsten
tijd heeft wel aardig de scherpe kanten van
de onderwijs-quaestie weggenomen, zoodat deze
quaestie in den grond der zaak geene quaestie
meer is.
worden losgemaakt van alle politieke overwe-
o Deze hebben de zaak van de kinderen,
de hoop des vaderlands gedurende langen tijd
bedorven en de hoofden der leiders en hunne
kornuiten warm gemaakt om zoo ook op ’t
kussen te komen.
Daar is onder ’t ministerie Mackay een com
promis gesloten. De zoogenaamde schoolquaestie
werd opgelost, niet het minst ook door de
meerbij leerplicht wenschte zij tevens koste
loos onderwijs. Zij thans ter ziele be
greep reeds voor jaren, dat het onderwijs moest
Één ding nog.
Het drie- a viertal socialisten in de Tweede
tot de orde geroepen.) Lasier vervolgde«wij
willen deze partij-dictatuur van het kabinet-
Waldeck-Rousseau niet langer verdragên!”
zilver zijn de weddenschappen op Mc.Kinley te
Nieuw-York gestegen tot 4 tegen 1.
FRIS
mui num FiiiMiw.
1IMS- El 1111 Ellimi E-
r
■ai;
