WOENSDAG 24 OCTOBER 1900.
No. 85.
Belangrijke dagen.
Officieel gedeelte.
Dertigste Jaargang.
a
naar
I
I
Y. KUIPERS, FIRMA H. BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM.
A
H.M.
Hr. Ms.
positie van
ningin niet kon snappen,
van grooten in den lande.
En nu een kjjkje genomen in het Buitenland
in verband met ’t opschrift boven dit artikel.
De oorlog in Transvaal is uit! Zoo sprak
Engelands opperbevelhebber in Zuid-Afrika en
niemand geloofde hem. De troepen zullen
belangrijke dagen, ten minste dagen van drukte
en spanning. Laten de partijleiders vooral
bedenken, dat er bij eenstemmigheid in woor
den ook eenstemmigheid in daden behoort te
bestaan en dat naast het heil van het Vorsten
huis en daarmede in ’t nauwste verband het
heil van het Vaderland staat. Immers het een
behoort bij het ander.
Wij voor ons zijn meer gerust omtrent de
aanneming der Ongevallenwet dan van die der
technische herziening van het Kiesrecht. En
waar de Regeering zich homogeen verklaarde
omtrent deze aangelegenheid kunnen zich ver
rassingen voordoendie minder verwacht wor
den en ook minder wenschelijk zijn.
De belangrijkste havenstad van 't grootste
groothertogdom (Schwerin dus) is Rostock, bij
ons Nederlanders wel bekend als de stad waar
de groote banneling, onze beroemde landge
noot Hugo Grotius, den laatsten adem uitblies.
De taal, die men er spreekt is het plat-
Duitsch, dat we ten onzent met eenige inspan
ning ook nog al spoedig verstaan, evenals
zij daar het Nederlandsch. Bepaaldelijk mag
men verwachten dat Z. H. Hertog Hendrik
binnen niet te langen tijd onze taal voldoende
machtig zal zijn, om er zich in uit te drukken,
zoo Z. H. dit reeds thans niet vermag. Ook
zelfs het Friesch zal den toekomstigen Prins-
Gemaal niet geheel onbekend zijn, ’t Is toch
een feit, dat het Friesch op de Duitsche wad-
den-eilanden, op de Ilalligen en zelfs op Hel
goland (zij ’t dan ook wat anders dan hier)
de spreektaal is. De communicatie nu van
deze eilanden met de Mecklenburgsche kust
doet ons veronderstellen, dat de Friesche taal
daar volstrekt geene onbekende is. terugkeeren, ja wel ’t waren invalidenwelke
Wij hebben boven nog al meermalen ge
sproken van Prins, terwijl de officieele titel
Hertog heet.
We vonden daartoe aanleiding ook
wat de Wereldkroniek schrijft
»Het Mecklenburgsche geslacht, de eenige
regeerende familie in West-Europa van Sla
vonische afkomst, maakt er aanspraak op, het
oudste souvereine huis te zijn in de westelijke
wereld. De groothertogen noemen zich ook
prinsen der Wenden. De stamboom der re
geerende groothertogen van Schwerin en Stre-
litz begint met Niklot, prins der Obotriten,
heer van Schwerin, die in 1160 overleed, en
het geslacht telt 25 generation 1 De titel prins
van Mecklemburg werd reeds in 1179 aange-
die van groothertog in 1815. Om
trent de vermaagschapping van de vorsten
huizen van Nederland en Mecklenburg spraken
we reeds vroeger.
’t Een en ander moge er toe medewerken i
om Hertog Hendrik bij onze landgenooten in-
teleiden als een reeds bekende. Aan de zijde
van H. M. klinke Z. H. dan ook van alle
kanten een hartelijk welkom toe!
Voorloopig genoeg over dit punt. Omtrent
Mecklenburg vindt men mede zoo 't een en
ander in ons vorig no. Wij voegen daaraan
toe, dat daar ginds ten oosten van ons en ten
zuiden der Oostzee twee groothertogdommen
Mecklenburg liggen, beide leden van het Duit
sche keizerrijk, ’t Een heeft Schwerin tot
hoofdstad, ’t ander Strelitz, van daar om te
onderscheiden, dat men spreekt van Mecklen
burg-Schwerin en van Mecklenburg-Strelitz.
’t Eerste is viermaal zoo groot als Friesland
en telt zooveel inwoners als Amsterdam, ’t
Laatste is nog kleiner dan ons gewest en
heeft eene bevolking van ruim 100,000 zielen.
Een groot deel van den bodem is ongunstig:
landbouw en veeteelt zijn hoofdzaak, ook doet
men aan scheepsbouw en visscherij, alle vak
ken, die ook in Nederland worden beoefend.
stemmig de aanstaande verbintenis met hun
zegel bekrachtigen, zooals ze dit al bij ’t ont
vangen der kennisgeving betuigden. Het Ne-
derlandsche Volk betoonde reeds bij aanvang
zijne vreugde en schitterend zullen ongetwijfeld
de feesten zijn, die ons eerlang wachten.
Ook van onzen kant brengen we het ver
loofde Vorstelijke paar onze diepe hulde en
onze beste wenschen.
Prins Hendrik van Mecklenburg zal de liefde
van ons volk verwerven als Hij onze Koningin
blijft liefhebben, zoo is gezegd en zoo is het
ook. Dan is Z. H. onmiddellijk burger van
het diepgevoelende Nederland, evenals Zs. Hs.
aanstaande Schoonmoeder door Haar bestuur,
Hare minzaamheid en Hare toewijding al lange
reeds als burgeres begroet is. Ook H. M. de
Koninginne-Moeder onze hartelijke felicitatie
deze »eer” te beurt viel. Er werden parle
mentsverkiezingen in Engeland gehouden, bui
tengewoon, dat wil zeggen buiten den gewonen
I tijd, ’t Tegenwoordige Parlement had nog een
jaar zitting kunnen houden. Doch ’t werd
ontbonden, omdat bet regeerende Kabinet er
belang bij had zijne staatkunde goedgekeurd
te zien. Natuurlijk in dagen van oorlog, in
dagen van enthousiasme, schreeuwt ieder
bijna ieder althans om wraak enz.
De besturende Brit stelde zijne zaak voor
het volk. En ziet dat volk schenkt der
winnende partij geen’ enkelen zetel meer, hoe
zeer ook op dat aambeeld werd getimmerd.
Het Engelsche volk staat dus vrijwel op ’t kal-
meerend standpuntwellicht dat de politieke
barometer eerstdaags overslaat tot recht en
gerechtigheid en den Boeren-republieken ten
goede komt.
Die Boeren weten wat. Nog altijd zijn ze
in verzet. Zij willen zich niet overgeven, prat
op hunne rechten. En elk fatsoenlijk mensch
moet hen gelijk geven. Dit snappen de Brit
ten ook wel. ’t Zijn geene Chineezenwaar
tegen ze vechten, ’t zijn beschaafde lieden,
compagnons in de firmadie ze doodschieten
en wier bezittingen ze op de scbandelijkste
wijze verwoestende kwellingen tegenover
vrouwen en kinderen nog onbesproken gelaten,
’t Fiere Albion zal zich later moeten schamen
over zijn ellendig bedrijf in Zuid-Afrika.
Maar belangrijke dagen wachten ons.
’t Engelsche leger daar in den vreemde, saam-
getrokken uit zoovele verschillende bestand-
deelenis tamelijk uitgeput’t trekt terug.
En ’t verminderd Boerental, strijdende voor hof
en haard, treedt meer stoutmoedig te voor
schijn. Er loopen geruchten van interventie,
van tusschenkomst. Nu. na den grooten moord
van meer dan een jaar, is deze waarachtig
niet voorbarig. President Kruger reist op onze
Gelderland naar Marseille en tijdens zijne
reis zelfs hopen we op belangrijke dagen.
China moet gestraft, maar hoe? De Euro-
peesche bazen zijn er, maar kunnen ’t niet
eens worden. Ofschoon er eenstemmig een
opperbevelhebber is benoemd en men dezen
zijn gang moest laten gaan, komen de mogend
heden zoo voor als na met plannetjes aandra
gen, zoo dezer dagen Duitschland en Engeland,
waarbij zij verklaren geen stuk Chineeschen
grond te bedoelen, hoe geheel anders dan
Belangrijke dagen zijn ook de huidige dagen
voor de politiek, zoowel hier als elders.
De Tweede Kamer heeft ’t tweede ontwerp
Ongevallenwet afgehandeld. Zij het ook met
enkele wijzigingen is toch het hoofddenkbeeld
der Regeering gehandhaafd. De eindstem
ming volgt bij tweede lezing in den loop
dezer week.
Thans heeft deze tak der Wetgeving de
technische herziening der kieswet onder han
den en daarbij zijn nog al eenige harde noten
gekraakt, vooral ten aanzien van de onder
linge verhouding der leden van het Kabinet.
Een deel der Kamerleden maakt zich de ge
legenheid ten nutte om uitbreiding van het
kiezers korps, zooal niet de verklaring ten be
hoeve van het algemeen stemrecht te ver
krijgen. En toch bij verkiezingen schittert
minstens de helft der tegenwoordige kiezers
reeds door hare afwezigheid.
In de Kamer schijnt men er minder op te
lettenwant immers tegen ’t volgende jaar
staan de algemeene verkiezingen reeds voor
de deur. En dan moet men zich opmaken
om klaar te zijn en zijner partij voordeel te
bezorgen. Ook in dit opzicht wachten ons
En wordt nu die nieuwe Hertog zoo maar
dadelijk Koning van Nederland? vroeg een
kleine dreumes, die ook de blijmare der ver
loving hoorde, want oud en jong stelde belang
in de mededeeling. Geen wonder, dat hij de
een Prins-Gemaal naast eene Ko-
En zoo zijn er tal
Zij oordeelen naar
eigen omgeving»de man is ’t hoofd van het
Van het gezin, ja, dat kan waar zijn,
daarom nog niet van den lande,
en na
huwelijk is Hertog Hendrik nog geen Koning.
En dat wordt Z. H. ook niet. Zoo is het be
paald bij de Grondwet. Wij hebben zulke toe
standen nog nimmer beleefd en vandaar onze
algemeene onkunde. In Engeland weet men
er alles van. Daar was Victoria Koningin en
Prins Albert Prins-Gemaal. Wat dit beteekent
te zijn en hoe zulk een Gemaal zijne taak kan
opvatten, kan belangstellenden duidelijk blijken nomen,
uit het werk van professor Jorissen dienaan
gaande. Het is te uitvoerig om er hier iets
uit te melden, doch ongetwijfeld nog wel bij
eiken boekhandelaar te bestellen. De Prins-
Gemaal is in korte woorden kan ik ’t zeg
gen, zegt de scherpzinnige jurist mr. J. A.
Levy»Hr. Ms. eerste onderdaan.”
Neen, zegt het IlandélsbladOnze Grond
wet kent dien titel toe aan den eerstgeboren
zoon uit het Vorstelijk huwelijk. Beide hebben
ze gelijk, want mr. Lely kent dit grondwettig
artikel ook wel, maar hij sprak ongetwijfeld
van den eersten tijd en dan wellicht van een
tijd, die nog wel wat langer duurt. Een Prins
Gemaal kan zich eene belangrijke positie ver
werven, men leze prof. Jorissen.
De herfst van ’t jaar negentien-honderd onzer
christelijke jaartelling levert belangrijke dagen.
Niet alleen, dat het weder zich bijzonder gun
stig onderscheidt bij den herfst van het vorige
jaar, maar ’t is ook, of er in de menschen een
gunstiger geest is gevaren. Wat ons Vader
land aangaat is deze omstandigheid niet bet
minst te wijten aan de betrekkelijk onverwachte
proclamatie van H. M., waarbij zij Haar volk
Hare verloving bericht met Z. H. Hertog Hen
drik van Mecklenburg Schwerin. In ons vorig
no. is dienaangaande reeds ’t een en ander
meegedeeld. Wij willen voor heden dan ook
slechts aanvullen.
Nederland heeft zijne jonge Koningin lief.
Zij, gesproten uit een edel, aloud geslacht, is
het voorwerp van bewondering, is één met de
kinderen onzes Volks. Een waardig gevolg
van een waardig verleden: een samengaan in
lief en leed!
Terecht sprak H. M. dan ook de diepe over
tuiging uit van de levendige belangstelling van
dat volk in Haar en Haar huis. Onmiddellijk
na ’t verschijnen der proclamatie was ’t één
gloed, één gejubel in den lande. De dichter
van »’s Lands wijs, lands eer” kon zijne woor
den bewaarheid zien:
»Wij schijnen mooglijk niet te branden,
Maar doen het toch, als ’t wezen moet1”
Niemand zou ’t durven wagen, om te spre
ken van het koude Nederland. Zelfs de buiten-
landsche pers gewaagt algemeen van het vaste
verbond tusschen Oranje en Nederland, van de
liefde, die het historisch bekende vrijheidlieven
de volk zijner Vorstin toedraagt. Benijdens-
waardige verhouding voor vele andere gekroonde
hoofden, benijdenswaardige gezindheid van de
vele onderdanen, zoo hier te lande als in de
koloniën.
»Ai ziet, hoe goed, hoe lieflijk ’t is, dat zonen
Van ’t zelfde huis, als broeders samen wonen,
Waar ’t liefdevuur niet wordt verdoofd.”
Ziet, die liefde is een kracht, waartegen ’t
zwaarst kanon, ’t scherpste zwaard niets ver
mag, die liefde is sterker dan de dood I
En algemeen zoowel in ’t binnen-
als in ’t buitenland is men ’t er over eens,
dat ’t toekomstig echtverbond onzer jeugdige
Koninginne is gegrond op den eenenden
waarachtig steekhoudenden bazis der onderlinge
liefde. Van politieke berekening geen sprake,
verwikkelingen zijn derhalve niet te vreezen
en de Staten-Generaal zullen ongetwijfeld een-
FRISO
mms- m mi inn\i n
linn mini bibsuiii.
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
UITGEVER:
gezin.”
maar
Wilhelmina blijft Koningin
Pry’s per kwartaal 70 oent franco per post 86 oent
PRIJS der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents.
Voor eiken regel meer 7, cent. Bij abonnement is de prjjs belangryk lager
Voor waarden daaromtrent te vernemen by den Uitgever.
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres uiterlyk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiên Dinsdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
VERGADERING van den RAAD der
gemeente WORKUM, op Donderdag
den 25 October 1900, ’s namiddags te
7| ure, teneinde te beraadslagen over
de hieronder vermelde punten.
De Burgemeester,
T. M. ten BERGE.
I. Notulen der vorige vergadering.
II. Mededeeling van ingekomen stukken.
III. Adres van J. Couperus te Parrega, om
vergunning tot het overkruien van aarde over den
weg aldaar.
IV. Adres van H. van der Heide e. a. alhier,
om kosteloos onderwijs in het bouwkundig teeke-
nen voor hunne zonen.
V. Voorstel van Burgemeester en Wethouders
tot vaststelling eener nieuwe vetordening tot voor
koming en blussching van brand.
