WIKTER.
WOENSDAG 16 JANUARI 1901.
No. 5.
Buitenlandsch Nieuws.
Een woord, dat ook gehoord
mag worden voor de
aanstaande verkiezingen.
Officiéél gedeelte.
Een en Dertigste Jaargang.
I
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
met dat en ze moeten zoo ver zijn.
oogen
H.
J
na
lingen in de natuur.
H.
I
1
'i
Y. KUIPERS, FIRMA H. BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
I
gehad.
Vier jaren het kabinet Roëll-Van Houten
vier jaren dat van Pierson Borgesius.
We herinneren ons al de jammerklachten
vóór het optreden van die ministeriën.
zoo
Wij hebben nu
liet ijs is
Voor de
In verband hiermee zij gemeld, dat Duitsch-
land pogingen doet om in Engeland en Amerika
een leening van 60G miljoen mark te sluiten.
Vrijdag heeft te Weimar de bijzetting van
den groothertog van Saksen-Weimar in den
vorstelijken grafkelder plaats gehad. Reeds
des morgens vroeg waren de straten waarlangs
de rouwstoet zou trekken, door een dichte,
deelnemende menschenmenigte bezet. Op het
plein voor de hofkerk verzamelden zich tegen
11 uur de voor de begrafenis aanwezige vorste
lijke personen, civiele en militare autoriteiten
en vertegenwoordigers van vereenigingen.
Even over half twaalf trad de tegenwoor-
i ver
tegenwoordiger van keizer Wilhelm, generaal
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlyk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentidn Dingdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van WORKUM, brengen ter kennis van
belanghebbenden, dat de vorderingen ten
laste der Gemeente, over het dienstjaar
1900, vóór den 31sten dezer, ter
Secretarie der Gemeente zullen worden
ingewacht.
Worküm, 1 Jan. 1901.
T. M. ten BERGE, Burgemeester.
J. OUDEBOON, Secetaris.
Prys per kwartaal 70 cent franco per post 8S cent
PRIJS der ADVERTENTIÉN van 15 gewone regels 40 cents.
Voor eiken regel meer 7| cent. By abonnement is de prys belangryk lager
Voor waarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever.
van Jena en de overige militaire
civiele autoriteiten en afgevaardigden.
Op het kerkhof aangekomen, werd de kist
door vier kamerheeren, vier stafofficieren, zes
houtvesters, twaalfhofbedienden en twaalf onder
officieren in de kapel gedragen. Dr. Spinner
hield hier de grafrede en sprak den zegen uit,
waarna het kerkkoor «Een vaste burg is onze
God” zong. Onder het zingen werd de kist
in den grafkelder neergelaten, terwijl de «Lei-
I chenparade” drie salvo’s afgaf en de klokken
luidden.
In den grafkelder, waar de kist geplaatst
is ter linkerzijde van de sarcophaag van
I ’s grootbertogs echtgenoote, prinses Sophie der
Nederlanden, daalden slechts af groothertog
Wilhelm Ernst, generaal Von Wittich, prins
t van Pruisen, de hertog-regent van
Mecklemburg Schwerin en vorst Ferdinand
van Bulgarije.
ENGELAND. De Daily Mail verneemt uit
Petersburg dat de Engelsche regeering aan
En daar kwam bijde winter
Erg bescheiden was hij niet. Zonder te
kloppen, kwam hij onverwacht binnenstormen,
als gold het de intrede van een kassierskan-
toor.
31 December 1900, Sylvester, ’s avonds nog
regen en wind, toen plotseling sneeuw bij j
windverheffing, sneeuwstorm in ’t noorden, 1
Januari, Nieuwjaar, al of niet begin-jaar eener
nieuwe eeuw, volop winter en daarmede aan- oogenblik hier of elders geene dringende be
vang van de kolossale macht, die wateren en
rotsen wederstaat. Welk eene omkeering in
de natuur, welk eene in de groote menschen-
maatschappij
Luie Kees werd zelfs hardrijder van beroep,
want de verschillende ijsclubs waren er bij,
’t zij ter hunner eere gezegd, om de bij
eengegaarde potjes van eenige jaren aan den
man te brengen. Goed zoo, opperbest zei de
leek, rijdt op, lustig en welzoo komt het geld
onder de menschen. Menig arbeider vindt
thans zijn brood
Een ander, een weerprofeet, trok evenwel
een bedenkelijk gezicht. «Strenge heeren re
geeren niet lang”, aldus zijn oordeel en bij
scheen voor den nieuw eeuwschen winter dan
ook geen cent crediet te willen borgen.
Hij werd dik in zijne meening gesteund door
een corps van oude varensgezellen»de maan,
weet je, de maan. Daarmee hebben we Volle
Maan en eerst 12 dezer Laatste Kwartier.
En ik zeg maardrie dagen voor of drie dagen
na elke maansverduistering moet de wind in
zee wezen en dan krijgen we ander weer I”
Gelukkige profeet 1 Hij heeft de wijsheid
van de dochteren Diana’s te Memphis of Delphi
in pacht.
Immers in ons zoo veranderlijk klimaat heeft
de man de meeste kansen om volkomen gelijk
te krijgen.
Bedenk het welhij legt met zijne profetie
beslag niet op de maan, maar op de
geheele maand. Drie dagen vóór en drie dagen
na elke maansverandering is zoo ongeveer een
geheele week. En wijl de maan nu de goed
heid heeft zoo viermalen per maand eene an
dere gestalte aan te nemen, klinkt zijne pro
fetie als eene klok, afgescheiden nog van de
veranderlijke luchtstreek, waarin wij wonen.
Al die profeten nu kunnen nog meer gelijk
hebben, de winter is tot heden gebleven. Hij
had vreemde allures, dat is waar. Zjjne aan
vankelijke strengheid, buitengewoon als die ook
was, temperde bij genadig, zelfs scheen het
eene wijle of hij alleen zijn machtsvertoon bad
willen botvieren, maar hij kwam weder, niet
zoo gestreng, maar toch met mannenmoed, die
karakter toont en zegt, waar 't op staat.
DUITSCHLAND. Naar verluidt zal de
Al zou de kiezer per schaats zijn burgerplicht Pruisische regeering een crediet van 390 mil-
kunnen vervullen, hij snelt naar hardrijderij- I joen mark aanvragen voor de nieuwe kanaal-
partijen en laat het kiesrecht, welke drin- wetten,
gende eisch des tijde dit ook moge wezen,
in den steek. Of hij bezoekt familie in den
vreemde, of hij ontvangt bezuek.
allen man te wijs, ook den kiezer,
samenkomst der Liberale Unie zou eene on
tijdige dooi wellicht gewenscht zijn, voor het
huwelijk onzer Koningin evenwel niet.
Van H. M. vernemen we zoo voor als
van rijtoertjes op ’t ijs. Goed zoo, het jonge
bloed stroomt bij koude het best. En het
oude?
Het verheugt zich als de jongeren pleizier
hebben. Zoo moet het zijn, onder alle eeuwen,
zoo moet het zijn bij winter en zomer, zoo
moet bet altijd zijnharmonie bij alle wisse- dige groothertog Wilhelm Ernst met den
Von Wittich, gevolgd door de overige vorste-
1 lijke personen, de hofkerk binnen, onder het
luiden van alle klokken der stad.
Na een kort gebed werd de kist naar buiten
gedragen en geplaatst op den met acht paarden
bespannen lijkwagen waarna de stoet zich in
beweging stelde, terwijl de voor de begrafenis
ongeveer gedurende acht gecommandeerde troepen het geweer presen
teerden. In den stoet, die geopend werd door
gendarmen, liepen voor den lijkwagen de geeste
lijkheid en de hofbeambtenachter den wagen
volgden de groothertog met generaal Von Wit
tich en de aanwezige vorstelijke personen.
’t Zou, Daaraan sloten zich aan bet corps diplomatique,
werd verzekerdmet ’s lands financiën de ministers, de vertegenwoordigers der Uni-
geheel in de war loopen. Te korten, bankroet! versiteit van Jena en de overige militaire en
wie huiverde niet? i
En nu de uitkomst na dit achtjarig bestuur.
De inkomsten toegenomen niettegenstaande
hoogere uitgaven. Letten we slechts op die
van bet afgeloopen jaar.
De ontvangsten over 1900 hebben bedragen
meer dan een honderd en acht en dertig mil-
lioen gulden, dat is bijna zeven en een kwart
millioen meer dan over 1899 en ruim negen
en een half millioen meer dan de raming.
Waar is nu het tekort? Waar de boel-
goedstafel van het failliet?
Men bemerkt hettijdens de verkiezingen
worden zoovele zaken te berde gebracht, die
lang geen licht kunnen verdragen. Men moet
zich dan ook dikwijls verwonderen over de
brutale driestheid waarmede sommige candi-1 Albrecht
daten durven op te treden, meer nog over de
groote onkunde van velen uit het kiezerscorps,
die hunne stem aan zulken onzin durven te
geven, ’s Lands financiën worden voor ieder-
De winter heeft alzoo goede voornemens of
schijnt die althans te hebben.
Hoe staan wij evenwel tegenover deze mach
tige majesteit?
De luiden met volle zolders, volle kelders,
volle kisten hebben zich dienaang ande weinig
aan te trekken. Zij sluiten den winter gerust
daar buiten, hoe gestreng bij ook moge wezen.
De hulpbehoevenden echter? Zullen zij ver
geten worden? Toch niet. Wij meenen te
mogen aannemen, dat de armoede wel niet van
dien omvang is, als vroeger. Maar niettemin
zal het goed zijn hier en daar een kijkje te
nemen. Vrees voor afwijzing of snoode on
dankbaarheid behoeft niet meer te bestaan.
De harde noten zijn vrij-wel gekraakt. Ieder
doe zijn plicht, afgescheiden ook van vroegere
ervaringen. Men helpe, waar hulp noodig is.
De winter kan nog lang regeeren. En dan
komt ’t er op aan. De kleine man heeft zijne
zorgen, eiken dag. Maar toch is hij kloek en
weet tegen den winter iets in voorraad te heb
ben. December gaat het, Januari desnoods,
j Maar als Februari in ’t land komt, is zijn voor
raad bepaald geheel uitgeput. Dan rekende
bij op verdienste. Daarom, al is daar op ’t
bepaald is geschied, maar van ’t district1 een
Sneek o.a. kunnen we meespreken. Daar werd Algemeene Rekenkamer, die tot zelfs op
al te veel gereglementeerd voor de scholen, halven cent let.
Men kon b.v. precies in zijn studeer-cel gezeten en
op t horloge af zeggennu zijn ze (de onder haaldelijk voorkomend verschijnsel
wijzers nl.) een uur met dit vak bezig, daarna dus volkomen gerust zijn. Het »li
-I J-X---p. ..I
bij t onderwijs, waaraan we nimmer onze goed- een beheer dat den laster onder de
durft zien. In één jaar tijde over de zeven
millioen meer dan vroeger in de schatkist
het Vaderland kan gerust zijn en de kiezers
kunnen hunne stemmen in volle vertrouwen
namiddag schaatsen- schenken aan de vertegenwoordigers van dit
Of denkt men dat ge- «liberale wanbeheer”!
behoefte, zij komt men kan er gerust op
aan, eer dan verwacht wordt. En die be
hoefte schuilt. Zij ligt in den regel niet aan
den weg, zij heerscht daar, waar men ze min
der zou verwachten. En van de slechtste soort
is zij nietzij draagt den stempel van eerlijke
armoede. En hare leniging is in de eerste
plaats het werk van den meer-gezeten Christen.
Geven kan goed zijn, doelmatig geven is in-
tusschen oneindig beter.
En nu heeft de winter ook nog eene
politieke zijde. Daar is de leerplichtwet. Hoe
drommels kan ’t geval treffen. Naar school,
naar schoolroept de wet en ’t ijs loktkomt
hier, komt allen hier. Dat lokken wordt sterk
geheeten in Friesland, wij meenen evenwel dat
met deze provincialische meening gebroken dient
i te worden. Scbaatsen-liefhebbers vindt men
thans reeds in alle oorden van ons land. En
rijden, rijden 1 onze kinderen kunnen die kunst jaren weder een liberaal regeer aan de hand
toch warempel in de Hondsdagen niet leeren,
fietsrijden, jawel, maar dat is niet je ware:
scbaatsrijdendat is het echte. En dat kan j
plaats hebben alleen in de korte winterdagen,
liefst op den namiddag, als wanneer er
school is.
Vreemd genoeg, dat juist de invoering van
de leerplichtwet met de intrede van den winter
vorst gepaard gaat. Onder bijgeloovige lieden
zou men verzekeren: »’t heeft zoo moeten
wezen 1”
Maar ook vreemd, dat is het dan een
uitsluitend Friesche zaak geen enkele der
Friesche afgevaardigden ter Tweede Kamer op
deze mogelijke omstandigheid gewezen heeft.
Men kent ons gewest daar ginds, naar ’t schijnt,
minder goed.
Maar de kinderen moeten rijden leeren,
schaatsenrijden wel te verstaan. De oefening
op ’t ijs haalt tal van uren uit in vak j, (vrije-
en orde-oefeningen der gymnastiek). En dan
de frissche lucht, werkelijk er kunnen ook
nog wel eenige gezondheidslessen missen.
Hartelijk hebben we ons verheugd in de tot
standkoming der leerplichtwet. Dat hebben
we reeds meermalen gezegd. Doch we zijn
niet blind voor de omstandigheden. In den
laatsten tijd wij weten niet of ’t elders zoo
bloot gelegd en bovendien waakt daar een
een
Met de genoemde uitkomsten,
de toename der inkomsten is een her-
1kan men
Het «liberale wan-
Slavernij beheer” blijkt een uitnemend beheer te zijn
keuring konden hechten. De onderwijzer moet
zelve een beetje meer baas wezen. Dan kan
hij b.v. zeggen nu jongelui, van morgen een
uurtje langer, als je allen komt, (met een
kwartiertje pauze b.v.) en
rijden naar hartelust. C
dwongen schoolgaan onder alle omstandigheden
rente kweekt?
Schoolplicht is nog geen schooldwang.
En wijders
De winter beeft meer connectiën.
urns- El mi uni\m
IILIII lllllll FIIIÏSH1II.
1
I
UITGEVER:
FRISO.
