Een program over boord.
I
WOENSDAG 13 FEBRUARI 1901.
No. 13.
4
Buitenlandsch Nieuws.
I
Een en Dertigste Jaargang.
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATEBDAG.
j
dringende eischen des tijds zijn, dan
niet waar? ’t zou eene ergerlijke
Donderdag weer in
heeft gekregen.
de minder-
het tegenwoordig
^5^''"t'y
Prys per kwartaal 70 cent franco per po*t8S cent
PBIJS der ADVEH.TENTIÉN van 15 gewone regels 40 oenta.
Voor eiken regel meer 7} cent. Bij abonnement is de pry's belangrijk lage
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever.
U I T G E V E B:
Y KUIPERS, FIRMA H. BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
beginsel van zoo sterk positieven
op gebaseerd kan worden de
b
het hulpgeroep,
menschen van
gisteren, waarin wordt gezegd dat de Mon-
en het volk elkander niet begrijpen en
een diepgaande tegenstelling is tusschen
al den schijn van alsof door de j steld.
de meerderheid der Liberale Unie geheel de Geene belemmeringen
i geworpen. Van (vryhandelstelsel) erkenning van de ver-
daar dan ook de verschillende stemmen tot j diensten van den arbeid en den arbeider
niet de red- (woning, verzekering, pensioenregeling) al-
dingsplank door professor Krabbe (van Gronin- gemeene verdediging bij aanval, zoowel door
1
-
en door beproefd beginsel is gebleven en
waarschuwing, verwijten, dat men
meer in aanmerking te willen komen, stelde
de Polenclub voor den Moravischen graaf Vetter,
die tot de gematigde Duitsche partij behoort,
tot president te verkiezen, den heer Prade
van de Duitsche Volkspartij tot eersten en
den heer Zacek van de Jong Czechen tot
tweeden vice-president. En zoo ging het.
De heer Schönerer was nu tegenwoordig
hij legde de belofte zonder eenig voorbehoud
af. Toch heeft bij zich doen spreken door het
indienen van een interpellatie, waarin de Re-
Zij, die gelooven, haasten niet,
j als ’t er
I man
-positieve gegevens van
te sluiten bij al wat libe- arch
o Daarop te koersen dat er een diepgaande tegenstelling is tusschen
te sturen in de goede richting, de gewaarwordingen der volksziel en de han-
-1 wegen zwaar. En delingen van den Monarch. Alleen een weder-
vertrouwen van vorst en volk levert
voor het duurzaam behoud van de
En delingen van den Monarch.
in de laatste dagen hoegenaamd niet j keerig
uitvoerig kiesrecht waarborg
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlyk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiön Dingdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
gen) toegestoken, heeft aangegrepen, de plank,
die de Grondwetsherziening dan eerst na ’t
einde van het aanstaande vier-jarig parlemen
tair tijdperk in werking wilde doen treden.
Maar neen de Unie heeft die plank af
gewezen, baar Bestuur treedt in massa af,
Leiden in last, heethoofdige democraten (in
Amsterdam vooral) vereenigen zich afzon
derlijk en het staat er donker, zeer donker
met de verlichting voor!
De contra-liberalen jubelen, zij zullen het
liberale monster eindelijk kunnen overwinnen.
Daar is eene bres geschoten in hunne sterke
vesting en
rijk als arm, enz. enz.
genoeg om zich aan
raai, wat vrijzinnig heet,
geeft blijk van 1
De laatste zaken vooral
waar i
gebleken is, dat een meer
werd begeerd, daar zal men ’t eens zijn, dat volle koninklijke macht in Pruisen.
er meer dringende eischen des tijds zijn, dan ENGELAND. Na meer dan een jaar zwij-
juist de uitbreiding, wel te verstaan de directe gens heeft sir Edward Clarke (het bekende
uitbreiding van het kiesrecht. Is dit program Parlementslid, dat na twintig jaren lang Ply-
al voor de naamste toekomst overboord gewor- mouth te hebben vertegenwoordigd wegens
pen, ’t zal blijken de gevaren blijven be- j zijne houding ten aanzien van de Boeren zijn
staan, wij wekken al de geestverwanten zetel moest prijsgeven).
fout van den tegenstander zijn, om daarvan in vrijzinnige richting op, te toonen, dat het het openbaar het woord gevoerd en wel ter
jaarvergadering
sympathie zich uitte, des te natuurlijker was
het, dat staatkundige overwegingen zich gaan
deweg op den voorgrond zouden dringen”,
schrijft het blad. i
erkennen, dat beide landen gemeenschappelijke
belangen hebben, aan welke meer aandacht
moet worden geschonden, dan er tot dusver
aan besteed werd”.
De Köln. Ztg. wil niet ontkennen, dat men
in wijden kring in Duitschland anti Engelsch
gezind is en dat dit gevoel, door naijver ter
zake van de koloniën gewekt, versterkt wordt
door Engelands houding tegenover Transvaal.
Maar men vergeet volgens den «Keulenaar,”
dat de Transvaalsche oorlog slechts een klein
voorval is in de wereldgeschiedenis (zoo dat
Duitschland, indien het een wereldpolitiek wil
voeren, zich geen grooter bezwaar kan op
werpen, dan Engelands vijandschapEngeland de
en Engelands koloniën zijn Duitschlands beste
afnemers en zooals zij elkaar dus helpen wat
den handel betreft, kunnen zij ook op politiek
terrein samengaan gelijk de overeenkomst 5
in China reeds heeft bewezen. voormalige president Fuchs verklaard had niet
Doch waarom vermeerdert Duitschland zijn 1
vloot? Is dat geen uitdagen van Engeland?
«Integendeel!” zegt de Köln. Ztg. «liet
doel van de versterking der Duitsche zee
macht is ditde verschillen die er tusschen
beide volken zijn, te effenen door een erken
ning van de gelijkheid der beide volken. Op
deze wijs kan de vreedzame mededinging in
handel en wetenschap met grooter kracht wor
den voortgezet en bevorderd.”
DUITSCHLAND.
langer zoo meer F
in een lang artikel over i
Keizers” op, dat Wilhelm’s bezoek aan Enge
land, ofschoon, in aanleg zonder staatkundige
woon waren en dat feitelijk in al de Zuidafri-
kaansche koloniën van Engeland heerschteen
bestendiging, voor zoover het mogelijk was,
van plaatselijk zelfbestuur zooals dit tot nog toe
Zulke voorwaarden behooren
te worden aangeboden, zeide spr«opdat wij
t aan de schuld zoowel als in bet lijden
eener verlenging van dezen afgryselyken oorlog
deelhebben.”
De Daily News acht deze rede, met eerbied
aangehoord, een teeken des tijds. De lieden
beginnen tot bezinning te komen, meent zij,
en in den oorlog iets anders te zien dan een
veilige en voordeelige buitenparty.
OOSTENRIJK- HONGARIJE. De verkiezing
van een president van het Oostenryksche Huis
van Afgevaardigden is vlotter gegaan, dan men
alle reden had om te denken. Er was in het
Huis geen erkende meerderheid en de regel
dat de meerderheid den president uit haar
midden kiest, ging bier dus niet op. En uit
de numeriek talrykste party den president
te kiezen kon hier evenmin, omdat de Polen,
die het sterkst in aantal zyn voor die eer
hebben bedankt. Toch hebben de Polen in
dezen den weg gewezen. Toen namelyk de
Dit is zeker een verrassende uitkomst van
deze redeneering. Waar een vloot al niet geering verzocht wordt, wegens den oorlog in
goed voor is! j Transvaal,
Het artikel der Kölnische is natuurlyk koren
op den molen van den Keizer. Maar in de
Duitsche Pers staat het blad er vry wel mede
alleen. Welk over ’t algemeen de stemming j
is blijkt uit een hoofdartikel in de Kreuzzeitung
den uitvoer van wapens en krygs-
contrabands naar Engeland te verbieden en
Hongarye te bewegen zich als neutrale Staat
te gedragen.
PORTUGAL. De berichtgever der N.R.Ct.
te Lissabon seint aan dit blad het volgende:
van die schoone gelegenheid, geen gebruik door
te maken. Hem mag van i
van eene conservatieve Ver-
zijne handigheid, vertrouwen, dat door de toepassing daarvan ’t eeniging in Holborn (Londen), welker voor-
geen verwyt worden gemaakt. Laat hem zyn zal blyken, dat het geheel daardoor spoediger zitter hij is. Hij bleek zyn vroegere zienswyze
slag slaan en winnen en dan? ƒ'-•••••
nog niets anders vermogen, dan in vooruit
strevende richting voort te gaan.
Wy hooren ons tegenwerpen, dat het der
halve geheel onverschillig is, wie men kiest.
In zeker opzicht aanvaarden we deze tegen
werping. Onze tegenstanders zijn ook Neder
landers. Zij hebben dezelfde belangen als wy.
’t Zit hem maar in de opvatting. Gesteld
daar werd een katholiek kabinet geformeerd
geen katholieken, maar een katholiek kabi
net zou een protestantsch Nederlander het
een half uur zelfs willen en kunnen steunen.
Gesteld een Protestantsch, een Doopsgezind,
een Joodsch, of wie wat ook, een clericaal
Kabinet het kan niet bestaande geschie
denis heeft het voldoende bewezen. Ook een
gemengd, dat zich de toepassing van sommige
cbristelyke beginselen ten doel stelt, heeft geen
recht van bestaan zelfsomdat we hebben in
ons gezegend Nederland vryheid van godsdienst,
vrijheid van geweten en aan dat onaantastbaar
goed mag en kan niemand tornen. Dat is
zegt men een liberaal beginsel en men noemt
het negatief. De politieke wereld zegt anti-
clericaal. En zy, die daarop smalen, laten ’t
verluiden, dat de liberale partij geen enkel
positief (vaststaand, stellig) stelsel heeft. Alsof
anti revolutionair beter ware
Met het program der Unie, van
heid althansoverboordis de liberalede
vrijzinnige party in den lande niet gevallen.
Zij staat even onverzwakt als vroeger, in onze
oogen sterker dan voorheen.
Anti-clericaal mag men haar noemen, die
benaming is valsch, voorzooverre men daaronder
wil verstaananti-godsdienstig. Integendeel
de liberale party is godsdienstig boven alles.
Zy laat ieder vry in zyne geloofsovertuiging
en zy vecht tot het uiterste voor die vryheid.
Met onbevangen blik aanschouwt ze alle wel
denkende Nederlanders en noodigt ze uit zon
der onderscheid van religie op degelykheid en
geschiktheid te lettenonafhankelyke mannen
om aller belangen te behartigen.
ENGELAND. Na meer dan een jaar zwy-
Met de reeds vroeger in dit blad vermelde
beslissing der Liberale Unie is een program
o. liever de urgentie (de dringende, spoed-
eischende noodzakelykheid) van een enkel punt
grondwetswyziging om tot kiesrechtuitbrei-
ding te komen, overboord gegooid, maar daar
mede staat of valt de liberale partij in den
lande volstrekt niet. Als we vroeger reeds
hebben gezegder zyn vele stillen in den lande,
stillen, die weten wat ze doen, zonder zich te
laten dwingen, zonder ook zelve de zweep ter
opdryving te gebruiken.
Of zy de minsten zyn?
De belangen van ’t gemeenschappelyk Vader
land dienen kalm en na rijp beraad behartigd.
Opzweeping leidt tot niets. Ja, men kan een
wakker woord spreken of schryven, ’t wordt
gehoord of gelezen. En dat mag geen kwaad.
Integendeel is het goed, vooral waar ook stem
men worden vernomen tot terugkeer op som
mige punten, met evenveel warmte bepleit,
’t Een houdt het ander wel aardig in tegen
wicht, de groote massa evenwel schuift er
tusschen door en zoo gaat de vaderlandsche
hulk, gewaarschuwd voor de gevaren der beide
uitersten, door bekwaam zeemanschap wel statig,
maar toch betrekkelyk vaardigden goeden
gang.
Er mocht eens een enkele tegenwind komen,
een storm opsteken, of wat dies meer zy,
het kabinet Mackay heeft het bewys geleverd
en een verondersteld mogelyk kabinet
Troelstra zou bet bewys leveren voor onze
herhaaldelyk uitgesproken meening«Nederland
kan niet anders dan in liberalen geest gere
geerd worden
’t Is al jaren geleden dat we die meening
uitspraken, jaren ook al, dat we daaromtrent
werden aangevallen, en tevens jaren, dat we
ons tegen die aanvallen hebben verdedigd. En
de uitkomsten hebben tot heden ons vol
komen in het gelyk gesteld.
Met «bet program over boordhebben we
dan ook niets uit te staan. We zullen ons
verheugen, zoo we iets tot de verwerping daar
van hebben bygedragen. Want wy weten ’t,
met dat program staat noch valt de liberale
party alszoodanig. Die party is er en blyft er
en zal zich verder betoonen het zeemanschap
waard en waardig te zyn.
Reeds by de geboorte van het tegenwoordig
geldende kiesrecht werden we als ’t ware over
rompeld door de bespiegelende wysbegeerte van
een pas ontwaakt genie, die zyne droombeelden
gestalte zag aannemen in eene rangschikking
der partyen, zweemende naar het algemeen
kiesrecht. Onze waarschuwing klonk daartegen
en reeds na de eerste stemming was de zwen
king groot. De herstemming moest het Vader
land redden! te kiezen o— - D—
Zoo gaat hetgroote woorden en ten slotto Dat is een beginsel door de eeuwen gelouterd,
uBedaarden in den landedat is een I
ervaring ofschoon bij aanvang aard, dat er
geschouderd, doen anders. Zy weten, wat volgende eeuwen door.
Daarnaast kunnen andere vraagstukken ge-
En dan kent het vrijzinnig standpunt
eene massa algemeene (sociale) aangelegenheden.
i in handel en bedrijf
ze doen. Zoo toen, zoo ook heden.
verwerping van het voorstel van urgentie door j
Liberale Partij over boord is geworpen. Tr*_
Dan zal hij zal komen tot bet meer gewenschte.
Maar hy de Republieken thans als koloniën,
op aan komt is een man ook een dig
H.
getrouw te zyn gebleven, al beschouwt zelfs
Waar-
en eervol, geen zwakheid, zou het zyn,
zeide bij, den vyand billyke vredesvoorwaarden
aan te bieden«een onmiddelyke en volledige
amnestie, zonder onderscheid van persoon of
stand, aan allen die tegen Engeland de wapenen
De Köln. Ztg., die hoe hadden gedragenverzekering van volstrekte
Engelschgezind wordt, merkt gelykheid van burgerrechten en belastingen
«Den terugkeer des voor de bewoners der Oranje-rivierkolonie en
Transvaalverzekering aan deze gewesten van
i ’t stelsel van rechtsbedoeling waaraan zij ge-
beteekenis, gaandeweg toch zulk een beteekenis, I
«Hoe warmer de dankbaarheid voor Z. M’s.
van i
gewerkt had”.
.SM
ife
liras- ia tin i i ia t ii
HUI) lllllll FIIIIAUth.
11
i
k-
I
it ISO
t Heeft er al Hpn «nlinn ^on oionf I
ÓUUUCU UIILJ^CU Vü
«Engeland heeft moeten niet
