I
1
WOENSDAG 17 APRIL 1901.
No. 30.
De verdeeldheid onder
de liberalen.
En wie zullen ’t nu ten
slotte winnen?
Een en Dertigste Jaargang.
Dit Blad versohijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
1 uit zien namen genoeg. Maar de eensgezind-
gevoerd. Hoe moet een beschaafd
volk als I
H.
H.
gesteld.
en
De beide rijtuigen
ken toestand
weten, dat
UITGEVEBt
Y KUIPERS, FIRfflA H. BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUNI
Jhr. Mr. I. F. van Humalda van Eijsinga,
oud-voorzitter der Eerste Kamer, Minister van
1
uit, wat reeds door der zake kundigen meer
dan eens is aangetoond en
houden, herwinnen als ’t moet
Zij huizen in eigen land en
tijen voor zich begeerde. Door de besturen
van liberale kiesvereenigingen in ’t kiesdistrict
maar ook met de vrij
christelijk-historischen
verdedigen, zij zullen winnen, Vrijdag
1 men 1
republiekjes die vaart zou
ons overtuigd de Brit had dezen oorlog nooit
gezocht.
Het aanbieden van vredesonderhandelingen
door Engeland op zich zelve te waardeeren
winningen behalen, tal van
blazen, duizenden gevangennemen, groote om
trekken schoonvegen, hoeven verbranden, vrou
wen
eed
1
van de chr. historische centrale hebben dr.
Schokken, herv. predikant te Koudum, als
candidaat geproclameerd.
Vrijdag waren te Leeuwarden 7 4 8000
Dror balgen worden de rijtui-
en wagens onderling verbonden en vormen
van 73,2 M.
Prjjs per kwartaal 70 cent franco per poat8S oent
PRIJS der ADVERTENTIÉN van 15 gewone regels 40 oenta.
Voor eiken regel meer 7| oent. Bij abonnement is de prjjs belangrijk lager.
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever.
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan lit adres, uiterljjk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiên Dingdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
Het Vadert. is van oordeel, dat bij de aan
staande algemeene verkiezingen de liberalen'
tegen krachtiger en omvattender bondgenoot
schap dan ooit te voren zullen moeten strijden, dat
zoodat inspanning van alle krachten noodig is
om de liberale zetels te behouden. En daarom
verbaast bet blad zich, dat de vrijzinnig-demo-
craten het den geschikten tijd achten om in
allen ernst te praten over de verovering der
meerderheid in verbond met de sociaal-demo- I
craten.
Niet alleen de alliantie tusschen anti-revolutio-
Deze vraag wordt tegenwoordig algemeen
Wie zullen ’t ten slotte winnen
Men begrijpt, dat hier gedoeld wordt op den
strijd in Zuid-Afrika, tusschen Engeland
Boeren.
In den eersten tijd heeft men den oorlog
met zijne afwisselende kansen nauwkeurig ge
volgd, de kaarten daarbij geraadpleegd, enz.
Maar thans vergun ons deze uitdrukking
de saardigheid” is er af. Al maar weer
heen en weer trekken, steden veroveren, weder
verlaten, opnieuw heroveren, enz. enz., daar
is geen oog meer op te houden. Generaals
terugroepen, anderen zenden, troepen aanvullen,
voor
Het
afgedankten terug zendenschitterende over- achtig zijn,
kunstwerken op- Tegen
vechten.
i bij in den schoot zouden leggen.
De ellendige oorlog verveelt.
Hij verveelt ook den Engelschen zelve. Zij
voelen en tasten de schade, zij begrijpen hunne
vernedering. Want zeker is het, dat Engeland
reeds veel, ontzettend veel verloren beeft. Zijn
wereld-prestige is geknakt. Hadde Engeland
geweten, dat de krijg tegenover de »onnoozele”
nemen, wij houden
Sneek zijn tot voorloopige candidaten gekozen
mr. D. Alma, burgemeester van Sneek, mr.
P. J. G. van Diggelen te Zwolle en H. P.
N. Halbertsma, ingenieur in Den Haag. De
verschillende afdeelingen in *t kiesdistrict Sneek
En de
verwerping der voorwaarden door de Boeren
nog fierder zin en van het bewust-
eigen vrijheid te kunnen
ook te kunnen kievitseieren ter markt, die per stuk met 20
grondslagen vestigen,
anti-revolutionairen en
zoekt men tot een vergelijk te komen. En dan
kibbelt men in ’t liberale kamp over de urgentie
eener Grondwetsherziening, en snoeven de
vrijzinnig-democraten wat zij al niet doen zullen,
als zij meerderheid zijn 1
»Nu, zij zullen eens zien, klaagt het Vad.,
wat *n flinke, sociale politiek zij zullen krijgen
van de christelijk-historische-roomsch katholieke-
anti revolutionaire meerderheid, die zij mee
helpen voorbereiden”.
In bovenstaand oordeel van het Vad. ligt
ook geheel onze meening omtrent den politie-
van het heden en onze lezers
we sedert jaren gewaarschuwd
hebben tegen de verdeeldheid onder de libe
ralen. ’t Heeft evenwel niet mogen baten.
Hoe herinneren we ons nog de «parmantheid”
der nieuwe kiezers na de jongste Grondwets
herziening en de daarop gevolgde wet regelende
het kiesrecht. Zij zouden hunne stemmen niet
sverkoopen”. En daaraan hadden ze i
volkomen gelijk. Maar met dat verkoopen be
doelden ze, dat ze wel dubbel om zich heen zou
den zien met welke partij zij zouden samengaan
ofwel of ze niet liever eene eigen, eene nieuwe
partij zouden vormen. Anderen, ook onder de
oudere kiezers, meenden te mogen aannemen,
dat er eene geheel nieuwe groepeering der
partijen zou geboren worden. Zij droomden
van eene geheele wegcijfering der zoogenaamde
clericalen. Deze ontevredenals ze altijd
waren, vereenigden zich geheel met het nieuwe
bloed en zoo mocht men dan verwachten, na
de beëindiging van den schoolstrijd, eene jonge,
krachtige partij van allerlei schakeering, die
eens uitstekend zou letten op de behoeften der
lagere volksklassen. De bevrediging van sociale
nooden en behoeften stond op den voorgrond.
Hoe schoon lachtte de toekomst.
Reeds bij eerste stemming kwam de ont
nuchtering. En hadden de christelijk-historischen
het gevaar niet ingezien en met de liberalen
saamgewerkt, dan hadden we voorzeker reeds
sedert de laatste jaren een anti-liberaal bewind
aan t roer gehad en ’t zou de vraag zijn
geweest, of de zittingsperiode wel op dergelijke
resultaten had kunnen wijzen, als welke thans
verkregen zijn.
Intusschen schijnen vele van de mannen van
den vooruitgang nog weinig geleerd te hebben.
Zij schamen zich blijkbaar den naam libe
raal, vroeger een eernaam. ’t Moet nu
vrijzinnig of vrijzinnig-democratisch heeten, want
radicaal is ook al weer niet goed. Wanneer
’t nu maar met namen alleen goed was te
maken, dan zou het er nog zoo slecht niet
Kamer »om” doet zijn. Met eenige handigheid
zal dit ook zoo geschieden met de Tweede,
en. weg is het liberaal bestuur, in wélks
zegeningen we ons een groot aantal jaren
mochten verheugen. Want zelfs onder ’t be
wind Mackay De Savornin Lobman hadden we
nog eene liberale Eerste Kamer.
Maar dan geheel van anderen aard.
natuurlijk Eerst bij het gemis zullen de vrijzinnigen hunne doenzij zullen hun heiligst goed tot den
;oooen be- dwaasheid inzien en betreuren. Dan als laatsten man verdedigen, zij zullen winnen,
het te laat is.
Mogen ze daarom nu nog weten dat in een
dracht heil is gelegen en ze, ziende op den
sterken vijand, algemeen en eensgezind optre
den. Dan maar ook dan alleen is er
nog hope voor de toekomst
getuigt van
zijn der kracht om
verdedigen niet alleen, maar
handhaven.
En dit laatste gelooven we, zullen de Boeren ging voornamelijk
hunne kracht, veroordeeld wegens moord op Marius Bogaerdt
verdedigen eigen j
haardstee, terwijl de ander vreemdeling is en
soldij zijne diensten leent.
einde van den strijd kan niet twijfel-
De Boeren moeten overwinnen,
een vrijheid-lievend volk valt niet te
’t Is eenvoudig dom van Engeland gen.
den waanzinnigen oorlog voort te zetten. I
en kinderen wegvoeren, annexeeren, den zal ’t zien, als men denkt nu staat de kans fers 18.3 M.
van trouw afnemen, fusileeren soms, en al j voor de Britten toch gunstig,
wat daar verder volgt en nog maar altijd door Boeren zich zwak
oorlogen, moorden, vernielen, verwoesten, al weder ’t hoofd op
tot 23 cents werden betaald. De lekkernij
naar Holland en België.
Op de veemarkt te Leeuwarden is
j een stier zoo woest geworden, dat
het noodig vond het dier op de plaats
af te maken.
Er worden over Neerbosch slechte noten
gekraakt. De financieele toestand is volgens
het Oosten ongunstig, zelfs allertreurigst. Aan
de Stand, is door sJohannes” een schrijven
gezonden, waarin een goed woord voor de
stichting wordt gedaan en waarin zij wordt
5 vergeleken met een bedorven kind dat de sym-
en patbie van talloos velen had maar die heeft
verloren en nu geen goed meer kan doen.
j Volgens den schrijver is de inrichting thans
j heid ontbreekt, en als men werkelijk in begin
sel niet zoo erg verschilt en de verwijdering
blijkbaar ligt in het min of meer urgente
(dadelijke behandeling) van sommige aangele- j
genheden, dan houdt men zijne meening stijf
en strak staande en deelt het valsche oordeel,
men bij eerste stemming althans wel met I
een eigen candidaat mag komen. Zoo vergeet
men ten eenen male den sterken vijand tegen
over welken men den strijd zal aanbinden en
tegenover wien men bepaald zal verliezen.
Voor ’t district Harlingen wezen we daarop
reeds in ’t bijzonder. Nu de Centrale Verga-
I dering der Liberale Kiesvereeniging besloten
'i 1 -
nairen en katholieken wil men weer op hechte °P n*euw te candideeren, hebben we alle hoop,
-j-i- l’.- a dat de meeste vrijzinnigen, zoo niet alle, zich
met die keuze zullen vereenigen. Zij zullen
daarmede der goede zaak eene weldaad bewij
zen. Er kunnen toch geen twee vrijzinnigen
voor den éénen zetel worden gekozen.
Zoowel voor dit district, als voor de anderen,
voornamelijk in Friesland, roepen we den
vrijzinnigen kiezers toebedenkt wat ge doet.
Er staat veel op ’t spel. Er valt alles te
verliezen. Nog nimmer waren de omstandig
heden zoo ernstig als thans. De vijand loert
op de Staten-Provinciaal en we hebben kort
geleden nog aangetoond hoe eene kleine zwen
king in Friesland en Zuid-Holland de Eerste bewijst reeds hoezeer ’t fiere Brittannië het
tt-ejnde van den oorlog wenscht. Doch de hoog
moed speelde nog te groote parten.
I op den beteren weg
de natheid rondzwerven en nemen
op aan komt de zendingen warme jg”*Verdeeld*
i er zelve gebruik van te
Ze hebben deernis met de hulpbe-
dreigt daar ook de walgelijke pest, met onver- niemand verwachten inval in de Kaapkolonie,
droten ijver. zijn ze er weer, om van zich te doen hooren.
Sla over die walgelijke couranten-bladzijden, Is het na achttien maanden nog geen tijd ge
zeggen de lezers, ofschoon ze er toch ’t uiterste noeg, om tusschenbeide te komen, of moet die
belang in stellen. Maar ze vinden dien oorlog beschavende” broedermoord wellicht achttien
zelve walgelijk, de houding der mogendheden, i jaren duren? Een leelijker kroon op de Vredes-
die maar doodleuk laten begaan, wal- conferentie had moeielijk gevonden kunnen
gelijk. En ’t woord moet ons van ’t hartis wordeu.
elke oorlog op zich zelve ellendig, ellendiger Waar is de man, die in dezen het rechte
dan de Zuid-Afrikaansche is er nog nooit eene woord durft te spreken
I gevoerd. Hoe moet een »beschaafd” velt ah
bet Engelscbe zich niet schamen zich ooit tot
zulk een snood bedrijf te hebben geleend. Voor Binneillandsche Berichten,
de bewoners der verbonden Boerenrepublieken
is dit iets anders. Zij vechten voor hun hoog- j
heeft het aftredende lid, den heer A. Bouman, ste goedde vrijheid. En ’t zou ons allemach
tig tegenvallen zoo de hoofdleiders er t hoofd Staat, is heden nacht te Leeuwarden overleden.
De anti-revolutionairen en de christelijk-
historischen in Friesland hebben een samen-
spreking gehouden, om zoo mogelijk tot eene
overeenkomst te geraken bij de aanstaande
verkiezingen. Dit doel is echter niet bereikt.
Men werd het niet eens over de kiesdistricten
t Sneek en Harlingen, welk elk der beide par-
1
evenals ze dat tot heden reeds in elk opzicht
gedaan hebben.
De vijand moge de hoofdsteden des lands
en de voornaamste verbindingen in zijn macht
hebben, dit bezit beteekent weinig, want telkens
weeraan wordt hij daarin gestoord en heeft hij
zich te dekken, om niet overrompeld te worden,
wat zoo voor als na maar effectief plaats heeft.
De Boeren trekken zich als ’t hun past,
terug. Zooook nu tegen ’t aanbreken van
winter aldaar, ’t regengetij. De Boeren nemen
vacantie met de noodige voorzorgen. Ze laten
de Engelscbe huurlingen in den modderen de be7e“ren "weg' "en worden “de' geïd’en wat
koude en de natheid rondzwerven en nemen ldi beheerd, terwül de arbeid beter
als t er op aan komt de zendingen warme is &Terdeeldi Er zal ongetwijfeld wat meer
de kleeren in beslag, om er zelve gebruik van te en meer daaQ moeten wordeD( wil
maken Ze hebben deernis met de hulpbe- het ¥ertrouwen terUgkeeren.
hoevenden, doch t is oorlog. r
Zoo mergelt het machtige Engelsche leger ^aar y.ern®em.o(?f 1
kuudi mL-r Marianus de Jongh, die in 1881 door den
de Boeren be- Hoogen Raad tot 25 jaren tuchthuisstraf werd
en aan wien onlangs nog 3 maanden afslag
is verleend, een verzoek tot revisie bij genoem
den Raad ingediend.
De nieuw te bouwen koninklijke Neder-
landsche hoftrein zal bestaan uit een bagage
wagen, twee salonrijtuigen en een keukenwa-
oDe beide rijtuigen en de beide wagens
Men zijn elk 17 M. lang of met inbegrip der buf-
nu toonen de gen
dan steken de laatsten dan een doorloopenden trein met een gezamen-
en evenals bij den door lijke lengte
Ml IIIEl tillIIII IAIII
111.111111111111111:111111.
1
j
I
