ZATERDAG 16 JUNI 1901.
No. 47.
De verkiezingen
voor de Provinciale Staten.
Nieuwstijdingen.
Een en Dertigste Jaargang.
Dit Blad veraohijnt eiken WOENSDAG en ZATEBDAG.
en
H.
Woensdagavond trad de heer
Y. KUIPERS, FIRMA H. BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
in elk geval is er de verdienste
ze nu in bepaalden vorm voor
Prjjs per kwartaal 70 oent franco per post 86 oent
PBIJS der ADVEBTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents.
Voor eiken regel meer 7| cent. Bij abonnement is de prjjs belangrijk lager.
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever.
Thans is verschenen »Het Friesch Rund
vee Stamboek 1901” afl. XXVII, waarin op
genomen is de beschrijving van 111 zwart
bonte stieren, 315 zwartbonte koeien, 3 rood
bonte stieren, 1 roodbonte koe, 2 gemengd-
kleurige stieren en 4 gemengdkleurige koeien.
Men treft hieronder exemplaren aan waar
van de afstamming tot in het 7e, 8e ja 9e
geslacht bekend is.
Er is voorzeker in ons land geen district,
alwaar de verkiezingsstrijd tusschen twee liberalen
zoo fel gevoerd wordt als in het district Gronin
gen. Voor mr. S. van Houten, den oud-Minis-
ter, of voor mr. Drucker, het aftredend Kamerlid,
is thans het parool der liberale kiezers, die
zich in twee fracties verdeeld hebben. Er zijn
strijdkassen gevormd, er zijn buurt-commissiën,
districts comité’s in ’t leven geroepen, alle be
schikbare rijtuigen voor het afhalen van luie
of lauwe kiezers zijn afgebuurd, er wordt in
éen woord geen middel onbeproefd gelaten,
om een van deze beide candidaten de zege te
doen behalen.
Te Kampen is een steur van ongeveer
300 pond ter markt aangevoerd; een visscher
uit Wilsum had hem in den IJsel gevangen.
Een hulponderwijzer der openbare school
te Heer Hugowaard heeft eervol ontslag aan
gevraagd, omdat hij metselaar wil worden.
Een goed baantje. De min van de onlangs
geboren prinses Jolanda van Italië heeft een
salaris van l;50 lire ’s maande, gedurende den
tijd van 2 jaren vervolgens ontvangt zij de
drie traditioneele geschenken van 5000, 10,000
en 20,000 lires, verder een pensioen van
1200 lire ’s jaars, (een lire is f 0,47s.) Aan
den echtgenoot is toegestaan zijne vrouw eens
in de maand, in tegenwoordigheid van derden,
te bezoeken.
Zij zal wel geen drooge min zjjn.
kerkelijke partijen, die elk op zich zelf ook
Deze begint met er op te wijzen dat bet
4-jarig tijdperk der kamer bijna geëindigd is,
en nu wij voor de verkiezingen staan, het hem
aangenaam is van gedachten te wisselen over
de politieke vraagstukken van den dag. Hij
wil dan vooraf verklaren, dat hij het noodig
noemen, doch men bedenke, dat deze gewich
tige vraagstukken een grondige voorbereiding
eischten, en
in dat men
zich heeft. Blijft de tegenwoordige regeering
aan ’t bewind, dan zal de nieuwe kamer ze
straks in behandeling nemen.
Ten slotte zegt spreker een woord van dank
aan het bestuur van de kiesvereeniging voor
de gelegenheid hem geschonken aan den voor
avond der Verkiezing hier nog eens te kun
nen optreden.
Van de gelegenheid voor debat opengesteld
werd geen principieel gebruik gemaakt.
Alleen werden naar aanleiding van het
druktemakend rondschrijven van den heer C.
W. Eisma te Bolsward inzake de kiezerslijst
te Harlingen en het vermeende terugtrekken
van den heer Zeilmaker, door de heeren Sieme-
link en Banning eenige inlichtingen gevraagd.
De heer Bouman repliceerde daarop uitvoerig
en gaf de verzekering dat de Tweede Kamer
zeer zeker op deze zaak zou terug komen
indien mocht blijken dat er een onwettige daad
is gepleegd.
Ten slotte bedankte de Voorzitter den spreker
voor zijn duidelijk betoog en wekte de aan
wezigen op elk in zijn kring met ijver werk
zaam te zijn als Vrijdag 14 Juni de stembus
roept tot plichtsbetrachting.
Brieven en Beriohten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterljjk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentifin Din-dag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
wijl die in het afgeloopen tijdperk een groote
werkzaamheid heeft ontwikkeld.
De strijd in ons land is in hoofdzaak tus
schen de liberale en kerkelijke partijde ver-
eenigde kath., anti rev. en chr. hist. Spreker
betreurt het, dat de clericalen de kerkelijke
aangelegenheden in de politiek mengen, en
acht die partij ongeschikt om als regeerings
partij op te treden, daar de verschillende kerk
genootschappen lang niet eenstemmig denken
en de eene partij iets zou voorstellen, wat de
andere weer niet beviel, waardoor de regeering
tot werkeloosheid zou moeten komen. Men
heeft in onze volksvertegenwoordiging een
linker- en een rechterzijde, en hoewel ook de
liberale linkerzijde, in 2 groepen is verdeeld,
Daar was de op- l)e8taat *^e rechterzijde uit de drie verschillende
-j I kerkelijke partijen, die elk op zich zelf ook
met 67 pCt. In *anS n’et eenstemmig denken. Spreker betreurt
I der grondwetsherziening, een deel der liberale
t eene
aanhaling hoe de heer Rink, afgevaardigde
voor Arnhem, aantoont, dat deze beweging,
hoewel ze hare goede zijde had, toch wel wat
op een ongelegen tijd werd doorgevoerd.
De liberale party toch, de ervaring heeft ’t
geleerd, kan het best het algemeen belang
bevorderen als regeeringspartij.
De clericale regeering, die van 20 April
’8821 Augs. ’91 aan 't bewind was, heeft
weinig kunnen uitvoeren.
Men beweert dat wij geen rekening houden
met de beginselen, die God heeft geopenbaard.
Doch ik vraag op welke wijze moeten wij dat.
De kath. denken weer anders over vele zaken
dan de anti-rev. Waar zulke heterogene be-
standdeelen samengaan, hoe kan daar hun
denkbeelden in de wetten gebracht worden
vandaar de onvruchtbaarheid eener regeering
van die zijde. Het gaat niet op, alle vrije
burgers van Nederland te brengen onder het
de uitkomst als volgt.* de liberaal 2971, de
juk van eene kerkelijke partij. Beter is bet,
wat de liberalen doen, en voor allen gelijk
handelen, ieder vrijlatende in zijn godsdienst.
Wij hebben hier geen staatskerk, zooals bijv,
in Spanje, de openbare ambten staan voor alle
religiën open. Geen privilege wordt aan eenig
kerkgenootschap verleend. De Israëlieten in
Nederland zijn geen gasten maar burgers van
den Staat. In dezen zin kan ik dus zeggen
dat wij geen Christelijke natie zijn. De liberalen
daarom zijn niet allen ongeloovigen, maar zij
vinden de godsdienst een zaak voor de binnen
kamer, niet van de politiek.
Verder treedt spreker in uitvoerige beschou
wingen over zooveel wat door de tegenwoordige
regeering is tot stand gebracht en geeft een
duidelijk overzicht van het verleden. En wat
de toekomst aanbelangt, ja, dat zal er van
afhangen of deze regeering aan het bewind
blijft.
De tegenwoordige regeeringspartij heeft
nog belangrijke wetsontwerpen in portefeuille.
Ingediend zijn o. a. een pensioenregeling voor
oude werklieden, de droogmaking der Zuider
zee, en eenige kleine wetjes. Wel heeft men
het indienen hiervan als reclame gelieven te
WORKUM. Woensdagavond trad de heer
A. Bouman, lid van de Tweede Kamer voor
bet kiesdistrict Harlingen, voor een aantal
kiezers op in eene vergadering uitgeschreven
door de kiesvereeniging >Workum” in Hotel
•Ketelaar”.
De Voorzitter, de heer Jansen, ziet met
genoegen dat vele belangstellenden, waaronder
van verschillende richting, zijn opgekomen en
verleent den heer Bouman het woord.
rad. en sociaal 678 en de kerkelijke man 3426.
Deze spant dus de kroon. Voegen de radi
calen en socialen zich echter bij de liberalen,
dan verkrijgt men een cijfer van 3649 of eene
meerderheid van 213 stemmen. Deze uitkomst
moge Franeker bemoedigen. Ieder vrijzinnige
dient nu den ernst van het oogenblik te beseffen en
onverflauwd mede den goeden strijd te strijden.
Van de kerkelijke partijen mag men verwachten,
dat ze nagenoeg alle man in ’t geweer hebben ge
bracht. Weest daarom ook krachtig, gij mannen
van den vooruitgang en klopt ook nog even
aan bij het ontbrekende vijfde deel!
Zoo nagenoeg overal in den lande heeft zich
de samenwerking der anti-revolutionairen, chris-
telijk historischen en katholieken (die we ter “^/at de^ tegenwoordige^geering^ aanblyft,
wille der beknoptheid de kerkelijke partijen J u
zullen noemen) doen gevoelen en evenzeer zag
men de liberalen bevochten door democraten
van allerlei slag en socialen. Geen wonder
derhalve dat de liberale partij hier en daar
verliezen lijdt, verwonderen moet het echter,
dat zij zich nog zoo krachtig staande houdt.
Al moet zij ook het onderspit delven, toch
blijft ze eene macht in den lande, waarmede
rekening dient gehouden te worden.
Veel is nog niet beslist, talrijke herstemmin
gen wachten. Ons voorloopig bepalende tot
ons eigen gewest vinden we dat van de 45,169
kiezers er 29,945 van hun stemrecht gebruik
hebben gemaakt. Dat is ongeveer twee-derde
of 66a/3 percent.
Franeker spant de kroon.
komst 80 pCt. Dan volgt Dokkum met 75
pCt. Ook Sneek telde mee i
Leeuwarden stemden echter maar 63 pCt.
in Heerenveen slechts 46 pCt. der kiezers.
het dat door het te sterk aandringen op urgentie
in Heerenveen slecbts 46 p(Jt. der kiezers. der grondwetsherziening, een deel der lih“»°i“
Sneek en Dokkum hebben dadelijk afgedaan ParQi z*c^ heeft afgescheiden, en geeft
werk geleverd. Hier hebben de kerkelijken
als te verwachten viel hun terrein behouden.
De verhouding was ongeveer als 2 1.
De liberalen hebben zich dus niet onbetuigd
gelaten.
Eene betere organisatie, vooral in Sneek,
kan voor het vervolg verrassende resultaten
opleveren.
In Heerenveen komen de liberalen met soci
alen in herstemming, de kerkelijken hebben
daar dus geen boodschap.
In Leeuwarden erlangden de liberalen ge
middeld 2150, de democraten en socialen 1800
en de kerkelijken 1850 stemmen. Hier hangt
dus de uitslag af van de middelste groep. Als
zij geene overheersching der kerkelijken willen
is ook in dit district het vrijzinnig vaandel
gered.
Alles komt dan neer op Franeker. Dit is
het district dat beslissen moet. Gemiddeld was
40,000 kilogram cacaoschillen per maand.
Een belangstellend lezer vraagt aan het Mdbl.
t. d. Verv., swaartoe de bovengenoemde kolos
sale hoeveelheid cacoschillen (waarvoor in het
N. v. d. D. prijsopgaaf wordt gevraagd) wel
zouden moeten dienen Wij vreezen, zegt het
blad, dat zij wel weer zullen moeten dienen
ter bereiding van gezondheids’’-cacao of zoo
iets, in de een of andere obscure fabriek. Of
zouden ze aangewend worden voor de talrijke
spotgoedkoope soorten, die meer op veevoeder
dan op menschenvoedsel gelijken? Die het
weet zegge het ons, in bet algemeen belang.
INHOUD van No. 6 van het Maandblad
uitgegeven door de vereeniging Tegen de Kwak~
zalverij.
Hoofdartikel: Onze wettelijke bepalingen
tot wering van den verkoop van kwakzalvers
middelen.
Berichten: Een kwakzalver verwijderd.
Een koekbakker als geneeskundige. De
waarheid-onwillekeurig. Een goede raad.
Advertenties in medische bladen. On
bevoegd voeren van den titel natuurarts.
Verordening in Oostenrijk. Gevaarlijk haar-
kleurmiddel.
Mededeelingen van verschillenden aard: Op
rechte Zwitsersche Gal-poppen. Boom's
Staal-Pastilles. Hubert Ullrich maar steeds
aan ’t werk. Een wonderdokter onder de
groote lui. Geheimmiddelen in Zwitserland.
Kwakzalvers- en geheimmiddelen in Oosten
rijk verboden. De verdediging van een
kwakzalver.
Rechtszaken: P. van Bijsterveld voor den
Hoogen Raad. De Sanguinose-fabrikanter
vrijgesproken. Onbevoegde uitoefening den
artsenijbereidkunst door J. Spetter. A. W.
van Bijsterveld voor het kantongerecht.
Cornelia Ursem in hooger beroep.
IngezondenOver de waarde van dankbe
tuigingen.
Correspondentie.
Herhaalde Waarschuwingen: Boom’s maag-
poeder, Aloëhoudende pillen.
INHOUD van het Friesche Tijdschrift
vSljucht en Rjucht," de 15de Juni 1901.
In lyts Doarpke, Sj. de Zee. Teade en
Tsjamke, Madzy. Hwêr ’t de moanne for
sitte moat, Jan fen ’e Gaestmar. Mernme-
wille, J. B. D. L. Koartswyl. Lykjen
is gjin wezen, (mei plaetsjes.)
Tentoonstelling te Londen. Te Londen
zal eerlang op initiatief van verschillende som-
miteiten op fabrieks- en handelsgebied, be-
hoorende tot verschillende nationaliteiten, een
internationaal Handelsmuseum op grooten schaal
gevestigd worden. Als voorloopster daarvan
is aldaar, Brixton Hill 214216, eene In
ternationale Nijverheids-Tentoonstelling geor
ganiseerd, waarin van 6 tot 29 Juli a.s. eene
tijdelijke Tentoonstelling en Wedstrijd van
Voedingsmiddelen, Pharmaceutische producten
en hygiëne verbonden is.
Tot gedelegeerd Commissaris voor Neder
land is benoemd de Heer J. Borgerhoff van
Sassen, 128 Van Ostadestraat, te Amsterdam,
oud-commissaris der Int. Bakkerij-Tentoonstel-
lingen, Amsterdam 1894 en den Haag 1898.
WORKUM. In ons vorig No. deelden wij
mede dat het circus Roberti uitstekend was
bevallen in den Z. W. Hoek. Bij kennisma
king hier ter plaatse is het ons een genoegen
te verklaren dat het publiek vol lof was over
hetgeen de heer Roberti in zijn circus te aan-
JIMS- EI Uil Dl'II Uil
lll.lll lllllll FIIIESEIIII.
i
UITGËVEB:
FRISO.
