WOENSDAG 3 JULI 1901.
Een en Dertigste Jaargang.
No. 52.
Wat nu
Het pleit is beslist.
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATEBDAG.
de andere zijde en ziet,
Zoo althans hebben we
-
Stelt
H.
Nalezing op de herstemmingen
in Friesland.
Volgens een eerwaardig man, als r~
meer eerwaarde mannen zijn, betrof deze
UITGEVER»
Y. KUIPERS, FIRMA H. 8RANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM.
In Leeuwarderadeel gaven Lekkum met
Huizum en Stiens ieder aan Melchers er hon
derd stemmen meer, Idaarderadeels (vier) stem-
districten bezorgden hem allen de meerderheid
in ronde getallen, Grouw 50, Warga 40, Roor-
dahuizum bijna 90 en Wartena de anderen.
Opgemerkt moet nog worden, dat de liberale
kiesvereeniging Roordahuizum e. o. van meet
af den heer Melchers candidaat stelde.
Uitbarsting van de Kloet.
Omtrent de uitbarsting van bovengenoemden
vulcaan, gelegen in Zuid-Java, zijn in sommige
bladen reeds eenige bijzonderheden medegedeeld.
Wij laten hier volden een brief van een onzer
vrienden te Klaten (Res. Soeracarta) geschreven
op den dag der eruptie, onder toevoeging van
een weinig asch, (het best bij zeer fijne sigaren-
asch te vergelijken).
Men houde daarbij in het oog dat de afstand
tusschen tusschen Klaten en de Kloet ongeveer
omdat we protest aanteekenen
doen tegen *t misbruik maken
in deze verkiezingen en
En Franeker?
Een eeresaiuut voor dit district. Van alle
acht, waarin Friesland verdeeld is, en die voor
vier jaren voor het leeuwendeel liberalen ter
Kamer zonden, is dit het eenige, dat het oude
vaandel omhoog heeft gehouden. Franeker
bleef zijn Lieftinck getrouw. Voor de vijftiende
maal trad hij zegevierend uit de stembus te
voorschijn, ditmaal met eene meerderheid van
eene kleine zeven honderd stemmen.
Bravo
Prjjs per kwartaal 70 cent franco per post 85 cent
PRIJS der ADVERTENTIÉN van 15 gewone regels 40 cents.
Voor eiken regel meer 7| cent. By abonnement is de prjjs belangrjjk lager.
Voor waarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever.
vermogen,
Daar is reeds veel gejubeld over het verloo-
pen der liberale partij.
Men jubele evenwel niet te sterk. Een groep
aan van 27 a 35 leden beteekent nog al zoo iets, socialist te schenken.
Bij eenige scheuring in de gelederen der bond-
genooten is deze groep machtig genoeg om
tusschen hen te beslissen. De coalitie heeft
daar rekening mede te houden. En dan is
er nog een gevaar, waar op reeds door som
migen is gewezen. Het drijven om eene zoo
genaamde partij met God te verkrijgen teneinde
de socialisien naar ’t heette te verpletteren,
heeft zijn doel niet bereikt. Bijna in aantal
verdubbeld nemen ze in de nieuwe Kamer
plaats en de heeren van het christendom zul
len ze thans in de eerste plaats moeten be
strijden. De scherpe kanten hier wekken ook
scherpe kanten aan
dan heeft men de liberalen nog noodig als
bliksemafleiders.
van de overzijde vernomen.
Meermalen hebben we beweerd, dat Neder
land niet anders dan in liberalen zin kan ge
regeerd worden en wij deelen die meening
nog onverzwakt. Wij kennen alzoo geene
vrees voor de toekomst. Het is geheel iets
anders als candidaat op te treden dan een
kamerzetel te bezetten en weer geheel iets
anders wanneer men van daar achter de groene
tafel geroepen wordt. Als Minister gevoelt
meh zoo zijne verantwoordelijkheidmen staat
dan niet voor eene partij, maar men heeft
het belang van allen te behartigen en rekening
te houden met het mogelijkehet bereikbare.
Geene halfslachtigheid mag daar aanzitten.
Daar moeten mannen van karakter, daar moe
ten menschen zijn.
Alzoo dan wachten wij de dingen die
komen zullen. H.
Wij en
daden.
Of stuit U dit, o meerderheid, tegen de borst
en hoort ge de roepstem van wijlen Jeremia:
«Gaat om door de wijken van Jeruzalem, en
ziet nu toe, en verneemt en zoekt op hare
straten, of gij een mensch vindt.”
’t Zou ons bepaald pleizier doen. En als
gij twijfelt er een zoodanig wezen te vinden,
hoort dan de woorden van Alexander Dumas
«De geheele wereld roept: Waar is de
menseb, die ons redden zal? Wij hebben een
mensch noodigZoek niet zoo ver voor dezen
mensch. Gij hebt hem dicht bij U. Die
mensch die zijt gij, die ben ik, die is ieder
onzer 1Hoe zichzelven tot mensch te
maken Niets is moeilijker, als men niet weet
hoe men dat wilniets gemakkelijker, als men
wil.”
In de districten Schoterland en West Stelling
werf was de strijdvolgens bovengenoemden
heer G. H. W., zeer principieel.
«Eenerzijds 2 dienaren des Woords, die op
dringend verzoek van ons christen volk het
terrein van hun ambtelijk leven hebben verbreed,
om ook op staatkundig en maatschappelijk ge
bied de beginselen van dat Woord te beplei
ten.” (Let wel, de beginselen van dat Woord,
de verdere uitbreiding zou allicht de goede
verstandhouding onder de bondgenooten doen
verbreken).
«Twee mannen, staatslieden niet, maar
evangeliebelijders." (Eene leenspreuk van wijlen
mr. Groen).
«En tegenover hen.een vrije socialist."
«Een man uit het volk. Een eerlijk, een
rechtschapen, een moedig man. Maar een man
uit dat volkdat zonder God leeft in de we
reld.” Enz.
Al begrijpen we nu niet best hoe een man
uit het volk, een eerlijk, een rechtschapen, een
moedig maneen man zonder God kan zijn
(stellig heeft hij dan toch wel eenige beginselen,
die daartoe kunnen leiden) wij begrijpen
opperbest de verbolgenheid van den heer G.
H. W. hoe zulk een eenvoudig man zich durft
te stellen tegenover twee dienaren des Woords.
(In den grond der zaak is de quaestie precies
andersommaar sedert den Engelsch-Zuid«
Afrikaanschen oorlog zijn we aan die draaie
rijen gewend geraakt). Geen wonder dan ook,
dat de heer W. hier de hulp inroept der el
ders zoo zeer gesmade liberalen 1
En nu de uitslag?
De beide «dienaren des Woords” zijn gezakt.
De vrije socialist is gekozen. In Schoterland
met eene meerderheid van wel zeven honderd
stemmen en in West-Stellingwerf (voor hem
een nieuw district) met nog wel vier honderd
en veertig boven zijn mededinger.
’t Geval geeft te denken, waarde heer W.
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlyk Maandag en Donderdag middags 1 nnr.
Advertentién Din-dag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
er n°g opknappen en de toekomst zal leeren, wat ze
ver
kiezing de vraag of ons staatsleven met of
zonder God zou worden voortgezet.
De uitslag heeft dan bewezenmet God
Met zulk een’ steun in den rug behoeft er
waarlijk geen vrees te bestaan voor de
vaarding der portefeuilles I
Zegt nietdat we spotten
In ’t district Leeuwarden hebben de christe
lijke groepen feitelijk de beslissing in handen,
schreef de heer G. H. W. in de Banier. En
hij wekte zijne vrienden op getrouw ter stem
bus te komen, om door het uitbrengen hunner
stem op den heer Pijttersen te voorkomen
dat in de hoofdstad van Friesland opnieuw «de
roode vlag” werd geheschen.
Die christelijke hulp heeft de heer Pijttersen
al bitter weinig geholpen. «De roode vlag”
wappert al weder in Frieslands hoofdstad
De socialist erlangde 2371 stemmende
liberaal bekwam er slechts 2148. Vergeleken
met de eerste uitkomst waren deze cijfers re
spectievelijk vermeerderd met 666 en 709.
Al hadde dus de socialist al de stemmen der
vrijzinnig-democraten (488) erlangd wat
lang niet zeker is, dan nog heeft de chris
telijke hulp, voor zoo verre zij verleend werd,
zich blijkbaar verdeeld. Evenwel is van die
zijde tegen het roode spook al bitter weinig
gewerkt, immers het district was toch al «on
christelijk.”
De stemming in *t district Leeuwarden had
meer in het bijzonder dit verloop.
De gemeente Leeuwarden
gaf Melchers 1249, Pijttersen 1447
Leeuwarderadeel 677, 448
Idaarderadeel 445, 253
Al gaf dus Leeuwarden den liberaal een
voorsprong van ongeveer 200 stemmen, Leeu
warderadeel en Idaarderadeel klopten deze door
ieder eene zoodanige meerderheid aan den
Dank U!
De naam van God is niet door ons in ’t
debat gebracht. Die twijfelachtige eer komt
onzer tegenpartij toe. Tot heden gold de
goede gewoonte den heiligen God buiten de
politieke twisten te laten. Bij de stembus van
1901, dat is dus in den aanvang der twintig
ste eeuw is daarvan ergerlijk misbruik gemaakt.
Ware er een Voorzitter over de verkiezingen
geweest, hij zou de schreeuwers tot de orde
hebben geroepen.
Want.
Meer dan spotten was hier. Spotten en las
teren Lasterenwaar het betrof het regeer
tot heden. Was dit met of zonder God?
Wie geeft U, beperkt kerkelijk-gezinde het
recht om Uw broeder, die een breeder opvat
ting heeft, te beschuldigen van een leven zon
der God?
Is de liberale God een ander dan de anti
revolutionaire de christelijk-historischede
roomsch-katholieke
Schaam U, eerwaarde man, die U vermeten
hebt zulk een factor in het verkiezings-debat
te brengen, gij zijt geen eer waard.
En welke der drie góden zal alsnu regeeren?
Of stemt ge samen in één accoord? Waarom
kan dan de liberaal er ook niet bij
Maar wij laten dit onverkwikkelijk gevraag
ter zijde, ’t Moest ons evenwel van ’t hart
en dit blijven
van Gods naam
onzen tegenstanders
Wat nu?
De rechterzijde bezit knappe koppen genoeg
om een bewind samen te stellen, dat is zeker,
’t Is evenwel niets om iets te beginnen, maar
om het aanstaande vier-jarig tijdperk vruchtbaar
voor den lande te doen zijn, dat is eene zaak
van aanbelang. En dat toch moet. Ja, zelfs
nog meer dan voor dezen. Want immers
’t moet beter wordenwaartoe anders die be
langrijke wijziging met al de drukte daaraan
verbonden
En toch reeds de aanvang heeft voeten
in de aarde. Hoe zal het kabinet er uit zien
De helft antirevolutionair en de andere katho
liek? Daarover is nu al in de bladen getwist.
Indien de antirevolutionairen de helft der
portefeuilles verkrijgen, zijn ze meer dan best
af. Dat zijn ze ook reeds ten opzichte der
kamerzetels. Stonden ze op zich zelven ze
zouden waarschijnlijk een groepje vormen,
Met waar, daar moet karakter in den over- wejnjg talrijker dan dat der socialen. Maar
met bondgenooten brengt men het ver.
Stelt u eens voor: Dr Kuyper minister
president en dr. Schaepman b.v. minister van
binnenlandsche zaken I Maar dat zal moeielijk
gaan, want dr Schaepman moge priester zijn,
als lid der Kamer is hij liberaal.
Enfin, de heeren moeten de zaken maar
De nieuwe Tweede Kamer zal bestaan uit
58 leden der rechter- en 42 der linkerzijde.
De eerste groep bestaat dan uit 30 anti-revo-
lutionairen, 25 katholieken en 3 christelijk-
historischende tweede uit 27 liberalen, 8 vrij
zinnig democraten en 7 socialisten. Men is in
den laatsten tijd gewoon geraakt aan deze on-
derscEeiding, ofschoon de socialisten de liberalen
even fel bekampen als ze dit den kerkehjken
doen. Voor ’t oogenblik laten we deze om
standigheid evenwel buiten rekening zoo ook
het feit, dat er wegens dubbele verkiezing, in
niet minder dan vijf districten nieuwe stemmin
gen noodig zijn. Evenmin wijzen we op de
protesten in ’s-Gravenhage I en in Harlingen.
Daaromtrent zal nader beslist worden.
Afgaande dan op de genoemde cijfers rijst
de vraag.
Wat nu?
Natuurlijk dat het Kabinet PiersonBorge-
sius eerbiedig ontslag verzoekt.
Al ging de strijd, volgens de leiders der anti
mannen, niet tegen dit Kabinet, maar daar langs,
de heeren bezitten nog wel zoo veel verstand,
dat ze zich niet met een kluitje in bet riet
laten sturen. Niemand regeert met eene min
derheid. De meerderheid behoort de teugels
van het bewind in handen te nemen. En dat
kan ze immers gerust doen. Ze behoeft slechts
bedaard te zijn. Het verdwijnende Kabinet
ij.-_:I
daarvan al heel wat werks zal vereischen en God, die zijn zon doet opgaan over boozen en
goeden en regent over rechtvaardigen en on-
rechtvaardigen.
winnaar zitten. Karakter en nobele zin.
Geen leentje-buur spelenmaar eigen werk
leveren.
«Gedraagt U man’lijk, weest kloekmoedig!”
duizenden met ons wachtenuwe
heeft zooveel reeds geleverd, dat de bestendiging Ret recht ontzeggen beslag te leggen op den
dan nogdaar ligt een arbeid in voorraad, dat
men gerust den raad mag geven«Zachtjes
aan, dan breekt het lijntje niet.” Zachtjes
aan, dan blijkt uwe innerlijke zwakheid in gee
nen deele. Put maar uit het groote arsenaal
FRISO
.mms- i.\ iinm>
III,lil 11)1® FIIIESLIM).
