WOENSDAG 24 JULI 1901.
Een en Dertigste Jaargang.
No. 58.
Officiéél gedeelte.
Mevrouw Kruger, f
Tante Sanna, t
De Vrouwen- en Kinder
moord in Zuid-Afrika.
-
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATEBDAG.
Engelsche dame mejuffrouw Emilie Hob-
UITGBVEB:
Y. KUIPERS, FIRMA H. BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
1.
2.
Die
Al
leen schijnt ’t, dat in den laatsten tijd de
martelingen wat meer verfijnd worden toege
- Het bezoek, door mevrouw Waszkle-
wicz gebracht aan de ministerieele kantoren in
Engeland en het bezoek van mejuffrouw Emilie
Hobhouse, gebracht aan
De toestanden zijn nog dezelfde. Het njet zonder invloed gebleven.
on
Geen enkele bliksemafleider houden
house wereldkundig gemaakt omtrent de
mishandelingen der Boerenvrouwen en kinderen
in de Engelsche kampen in Zuid-Afrika, zou
het overbodig schijnen daarover verder uit te
weiden, zoo afschuwwekkend is het onderwerp.
Maar toch, wij mogen niet ophouden, de aan
dacht telkens en telkens weer en onophoudelijk
er op te vestigen. Want er moet een einde
komen aan dezen gruwel, aan dien moord in
het groot, waaraan door haar stilzitten de go
to zetten. Daarin had ze baars gelijke
en de president placht te zeggen dat zij
met minder koffie betere resultaten verkreeg
dan eenige andere huisvrouw in de Republiek.
Prjjs per kwartaal 70 cent franco per post 85 oent
PRIJS der ADVEBTENTIEN van 15 gewone regels 40 cents.
Voor eiken regel meer 7| oent. Bij abonnement is de prjjs belangrijk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen by den Uitgever.
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlyk Maandag en Donderdag middags 1 unr.
Advertentiön Din dag en Vrjjdag morgens vóór 12 uur.
Hobhouse, gebracht aan
hun tachtigste jaar zijn genaderd. Zullen deze
armen de gruwelijke behandeling kunnen weer
staan, die ons uit zoovele mededeelingen over
de kampen bekend is geworden? Of zullen
wij er maar in berusten, totdat wij vernemen
dat al die jonge Hollandscbe kinderen den*
zelfden weg zijn gegaan als die honderden
andere kinderen, die daar in die kampen reeds
zijn vermoord geworden? Zal dat verantwoord
worden? Onwetendheid voorwenden gaat nu
niet meer, daar zal dus geen verontschuldiging
wezen.
blijven slingeren, totdat die wereld zich schaamt
over haar zelve, zich uit hare roerloosheid
opheft en den machthebbende dwingt een einde
te maken aan dien moord. Het belang dat
hel Nederlandsche Volk heeft bij de beëindi
ging der middeleeuwsche gruwelenaan zijn
eigen ras gepleegd, is alweer ernstiger gewor
den door de berichtenpas van Zuid-Afrika
ontvangen omtrent het lot van de arme moeders
en kinderen van Dullstroom. Reeds eenmaal
hadden die ongelukkigen den helscben dag van
16 November 1900 doorleefd en toen, liever
dan door den vijand te worden meegevoerd
klemden zij zich vast aan den geliefden grond,
al waren van hunne woningen ook niets dan
bouwvallen en aschhoopen, overgebleven. Met
onbegrijpelijke bezwaren richtten zij zich weer
op en als in de oude dagen van de eerste
worsteling, van de eerste vestiging waren zij
tevreden met de meest primitieve huisvesting.
Immers, vrij waren zij gebleven, en dat was
het hoogste geluk voor die vrouwen en kinde
ren, vrij van den doodelijk gehaten verdrukker,
den Engelschman. De mannen en zonen en
broeders kwamen en hielpen hen weer de tui
nen bearbeiden, opdat daar voedsel wezen zou
voor de vrouwen en kinderen. Daarna ver
trokken zij weer naar hunne commando’s en
streden op menige plek als mannen tegen man
nen voor hunne vrijheid. Van tijd tot tijd
voorzagen zij de hunnen van het noodige, dik
wijls van den vijand in eerlijken strijd genomen.
Zoo leefden die arme vrouwen en kinderen
tot in Mei van dit jaar in voortdurende onrust,
in moeiten en ontbering, maar vrij, vrij van
den Engelschman. Helaas, daar kwam de dag
der tweede verschrikking en zooals Dullstroom,
dat echte Hollandsch Afrikaansche dorp de eer
heeft gehad als een der eerste offers te vallen
voor de vrijheid van
het nu de eer gehad voor de tweede maal als
offer te dienen. Jammer, duizendmaal jammer,
dat arme vrouwen en kinderen daaronder moes
ten lijden en dat de mannen niet ter rechter
tijd konden opdagen.
Smith Dorriënde lafaard in Britsch Gene
raalsuniform, heeft er zich op beroemd, dat hij
de eerste verwoester is geweest van Dullstroom.
Wie zou de held zijndie nu weer het dorp
op vrouwen en kinderen heeft veroverd? Wel
is bet Britscbe leger rijk aan helden, maar ook
dezen held te kennen, zal goed wezen voor
den dag van afrekening die zeker zal komen.
Dullstroom is thans ten tweeden male ver
woest. ’t Is wel vreemd, dat geen enkel be
richt van die tweede verwoesting heeft melding
gemaakt De arme vrouwen en kinderen,
Nederlanders van geboorte, zijn weggevoerd
en bevinden zich nu in het gevangen-kamp,
een eind buiten het dorp Middelburg. Zij
doen met bun levens daar nu dienst als forti
ficatie ter bescherming van het dorp tegen de
aanvallen van hunne eigen mannen, vaders,
broeders en zonen. Zij zorgen voor de veilig
heid barer bewakers, de soldaten van Engeland.
Bij ben zijn oude mannen en vrouwen, die
Nederlandsche onderdanen zijn gebleven en
als zoodanig bij den Consul-Generaal der Neder
landen bekend moeten zijn. Een dier vrouwen,
de echtgenoote van een Nederlandsch onder
daan, is ten gevolge van de gruwelijke behan
deling dadelijk na aankomst overleden.
Wat zal nu worden van die arme vrouwen
en kinderen, van die ouden van dagen, geboren
in Nederland? Daar zijn er onder, die reeds
de kampen zelf, zijn
Maar het moord-
systeem heeft niet opgehouden en zal niet op-
zoolang die arme vrouwen en kinde
ren niet aan Engeland’s macht zijn ontrukt.
In vorige artikelen hebben wij geschetst de
gruwelijke wijze, waarop de Engelsche horden
huishouden in Zuid-Afrika bij het wegvoeren
der Boeren-vrouwen en kinderenhoe deze
armen al het hunne in vlammen moeten zien
opgaan en hoe de mannen, hoewel met den
Mauser in de hand en den patroongordel om
de borst, het machteloos moeten aanzien, willen
zij niet met eigen band hunne dierbaren neer
schieten, die tusschen hen en den vijand zijn.
Straks willen wij overgaan tot ’t schetsen van
’t vreeselijk leven in de gevangen-kampen, waar
de vrouwen en kinderen den verdelgers van
hun mannen en vaders dienen voor levende
schansen. Ons materieel groeit voortdurend aan
en wij zullen Engeland de vreeselijke beschul-
digen voor de oogen der wereld naar het hoofd
VERGADERING van den RAAD der ge
meente Hkmelümer Oldephaert en
Noordwolde op Zaterdag den 27
Juli 1901, des voorm. te 9j ure.
Punten van behandeling
Mededeelingen.
Onderzoek der geloofsbrieven van de heeren
A. A. Bajema, J R. van der Meulen en O. J.
Krul, benoemd tot leden van den gemeenteraad.
3. Aanbieding der gemeenterekening over 1900.
4. Behandeling der arm voogdij-rekeningen over
1900.
5. Adres van A. Alberda om eervol ontslag
als hoofd der openbare school te Molkwerum.
6. Id. van A. Bijlsma om overplaatsing als
hoofd der openbare school van Heidenschap naar
Molkwerum
7. Behandeling adres van het bestuur van „het
Worknmer-Nieuwland” om subsidie voor uitdieping
van de Ooslervaart.
Koudum, den 22 Juli 1901.
De Burgemeester,
H M. TROMP.
Ingezonden aan De Telegraaf.
Na de verschillende onthullingen, door een digen voor de oogen der wereld naar het hoofd
PRETORIA21 Juli (R. O.) Mevrouw
Kruger de echtgenoote van den President, is
gistermiddag na een ziekte van slechts drie
dagen aan longontsteking overleden. Zij was
67 jaar oud.
Het Algemeen Handelsblad van Maandag be
spreekt hare nagedachtenis als volgt:
Het is met een gevoel van diepe deernis,
dat wij het overlijden van mevrouw Kroger’
Du Plessis vermelden; diepe deernis voor den
ouden grijzen Staatspresident, wien aan den
avond van zijn leven slag op slag treft.
Toen de aartsvijand van zijn volk dieper en
dieper doordrong in zijn geliefd land, toen de
ijzeren noodzakelijkheid en het waarachtig be
lang van het strijdende volk het vertrek van
den hoogbejaarden President eischten, moest de
reeds zwaar beproefde man zijn beminde vrouw
achterlaten in zijn hoofdstadte midden van
zijn vijandenhaar gezondheid werd niet be
stand geacht tegen de vermoeienissen van de
reis. Van al zijn beproevingen zal deze waar-
Zuid-Afrikazoo heeft lijk niet de minste zijn geweest.
Maar tochde zwakke hoop op weerzien
bleef en thans is ook deze weggenomen. Ver
van haar echtvriend, aan wien zij in haar ge-
beele huwelijksleven haar liefderijke zorgen
heeft gewijd, is mevrouw Kruger overleden en
aan baar sterfbed, al hebben er wellicht trouwe
vrienden gestaan, ontbraken velen, die haar op
aarde het liefst waren geweest, haar man, baar
kinderende talrijke leden van haar groot
gezin, die door den oorlog zijn uiteengedreven
en verspreid, zelfs over andere werelddeelen.
Gezina Suzanna Frederika Wilhelmina Du
plessis is 67 jaar oud geworden. Zij schonk
haar man 16 kinderen, 9 zoons en 7 dochters;
zij was grootmoeder over een vijftigtal klein
kinderen. Zij was, als dochter van het god
vruchtig Afrikaansche volkhaar man een
goede huisvrouw, een trouwe hulp. Haar op
vatting van haar levenstaak sprak zij, toen
Kruger haar tot vrouw vroeg, uit in de een
voudige woordennik kan bakkennaaien
schoonmaken en schuren”. Aan die opvatting
is zij getrouw gebleven. Hoewel de eerste
vrouw in de Zuid-Afrikaansche Republiek, liet
mevrouw Kruger het werk geenszins aan de
dienstboden over. Zij baktekooktenaaide
zelf. De japonnen die zij droeg, had ze zelf
gemaakt; zij bad er nooit meer dan drie te
gelijk en twee hoeden. Als de President thuis
was, kon men haar eiken morgen voor een
klein fornuis zien staan om de koffie voor haar
man
niet
van an-
Door hun stilzitten van thans worden
__,r -over
op politiek gebied een soort Europa zal komen, wanneer het materialisme,
zeggen verlegenheid na de behaalde overwin ianger wordt toegelaten, al wat edel is in het
ning, J-J- - - -
vestigen op den voortdurenden worstelstrijd
den oppermachtige tegenover de beide bekende
kleintjes.
De laatsten schijnen vast besloten den onge-
lijken strijd niet op te geven en de opper
machtige, die meer dan zijn handen vol heeft,
meent, dat het met zijn eer moeielijk overeen
te brengen is, bet werk der onderwerping
halverwege te staken. Alzoo voortzetting van
den ellendigen, rampzaligen strijd ook in het
derde jaar.
Tot schande van de beschaving
Tot schande van allen, die meenen, dat er
menschelijkheid klopt in den boezem van de
volkeren.
Tot schande van de Vredes conferentie en
haar werk.
Is het nu dan nog geen tijd om tusscbenbei
te komen en bemiddeling aan te bieden?
Die beiden zullen elkander uitmoorden, de
een ter wille van huis en haard, de ander met
zijn verkeerd begrip van eer en zijn onverza- diend.
delijken gouddorst.
Wat er ook gesproken werd, wij herinneren
aan ons bekend artikel»En het dondert maar
doorl” r - -
dondert nog maar ongehinderd, of liever
verhinderd door.
wordt geplaatst. En de historieschrijver zal
ongetwijfeld aangaande den moed der groote
mogendheden bij den aanvang der twintigste
eeuw een dik vraagteeken moeten plaatsen.
Moed? ja die is er, die was er bij de
kleinen, maar bij de grooten berekening,
inhaligheid, in één woord lamlendigheid.
Ziet nu, hoever de arglistigheid gaat. De
oppermachtige steekt zijne handen uit naar
vrouwen en kinderen 1
Leest s.v.p. het onderstaande.
I heele menschheid medeplichtig is geworden,
’t Is nu niet Engeland meer alleen, die de
vreeselijke zonde bedrijft. Wel is Engeland de
uitvoerder, maar het zou het niet kunnen zijn,
indien de andere Volken het niet toelieten
erger nog, indien niet de andere Volken het
bleven helpen in het volvoeren van die snood
heid.
Want dat doen de Volken 1 Zij zijn mede
plichtig en geen hunner zal, wanneer deze
verschrikkingen over hen zullen komen, recht
hebben op het medelijden en de hulp
deren.
zij rijp voor bet oordeeldat zekerlijk
Te meer nu r~ B“-L j L
van voorbereiding heerscbt, wij zullen niet belangenpolitiek, in zijn koud cynisme
is het zaak de aandacht opnieuw te gemoed der Volken, te dooden. Medeplichtig
>n op den voortdurende^worstelstrijd van zyn Volken, zóólang nog één zak koren,
één stuk slachtvee, één pond boter over den
Oceaan wordt gezonden naar het Britscbe eiland
in de Noordzee. Medeplichtig zoolang nog,
onder welken vorm ook bij koop of verkoop
iets, zelfs het geringste, wordt bijgedragen
om den moordenaar in bet leven te houden en
kracht bij te zetten.
Men heeft ons gezegd, dat in de tegenwoor
dige wereldorde dat niet anders kan zijn. Het
is mogelijk, maar dit zou alleen bewijzen, dat
die wereldorde dan verkeerd moet wezen, want
in het dagelijksch leven kan het wel. Daar
kan de misdaad nog gestraft worden en het
behoorde ook zoo te wezen onder de Volken
als zoodanig.
Hoe is de toestand in die vrouwen- en kin-
deren-gevangen-kampen in Zuid-Afrika?
toestand is vreeselijk en blijft vreeselijk.
FRISO
jiins-n iiihi; 11:\ i ii
III.III I0IIII ttIKMIl.
»A X'
