I
I
WOENSDAG 21 AUGUSTUS 1901.
No. 66.
Sint Calvijn.
I
I
Buitenlandsch Nieuws.
Een en Dertigste Jaargang.
Dit Blad vorsohijnt eiken WOENSDAG en ZATEBDAG.
L
UITGEVEB:
Y. KUIPERS, FIRMA H, BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM.
DUITSCHLAND. Het verluidt, dat Kroon
prins Wilhelm, die voor een paar dagen te
Londen aankwam, in Schotland zal gaan jagen.
Daar het echter moeielijk is aan te nemen,
dat het doel van zijn bezoek alleen het jacht
vermaak betreft Duitschland toch heeft rijke
jachtvelden te over duiken de geruchten
over zijn aanstaande verloving met een En-
gelsche Prinses wederom op. Tijdens de be
grafenis van Koningin Victoria deden zij voor
de eerste maal den omloop.
De ellende, welke de val van de Leipzigscbe
Handelsbank heeft veroorzaakt, wil maar niet
Prjjs per kwartaal 70 oent franco per poet 86 oent
PBIJS der ADVEB.TENTIEN van 15 gewone regels 40 cent*.
Voor eiken regel meer 7| cent. By abonnement is de prjjs belangrijk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen by den Uitgever.
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiön Din dag en Vrydag morgens vóór 12 uur.
haar verzet tegen het liberalisme in die mate
werd verscherptdat somwijlen bij de stembus
zelfs aan radicalen en sociaal-democraten de
voorkeur werd gegeven boven liberalen, die in
de algemeene schatting veel dichter stonden bij
het Christendom dan genen. (Ook dit is on-
wederspreekbaar, zoowel Domela Nieuwenhuis
in 1888 als Schaper in 1899 zijn met hulp der
anti-revolutionairen in de Kamer gekomen.)
Weder anderen had de omstuimigheid van de
anti revolutionairen vervreemd, waarmede na de
Kamerontbinding door Minister Tak van Poort
vliet, gestuurd werd in de democratische richting
en een toon van klassenstrijd weerklonk in de
gewraakte mannen met ttwee namen". (Al
wederom waar in ’94 heeft de anti-revolutionaire
partij zich tegenover de kieswet Tak flink de
mocratisch gehouden.) Maar hoeveel beteékenis
deze verschillende overwegingen ook hadden, zij
werden allen in de schaduw gesteld door eene
andere beweegreden, die ons verbood anti-revolu-
tionair te zijn. Na den kerkdijken strijd toch
en het ontstaan der Gereformeerde Kerken in
Nederland was de anti-revolutionaire partij ver
vormd tot eene calvinistische. Met toenemende
kracht werd het Calvinismus aanbevolen als het
stelsel, dat uitsluitend een dam tegen de revolu
tionaire stroomingen onzer dagen biedt. Hier
tegen nu kwamen velen in verzet. Ook al weder
op verschillende gronden. De een huiverde voor
dat Neo-Calvinisme met zijne leer van de Vrije
Kerkde Vrije Universiteitde Vrije School.
Een tweede wilde Groens: tegen de Devolutie
het Evangelie! niet verwisselen met Kuypers:
Tegen de Revolutie het Calvinisme!
Zoo is het. Bij Dr. Kuyper en zijne vol
gelingen staat de uitleg van de Schrift door
Calvijn, en dan nog liefst geïnterpreteerd door
Dr. Kuyper hooger dan het Evangelie zelf.
De vraag is dan ook bij deze verkiezingen niet
geweestZijt Gij een Christen maar wel zijt
Gij wat Dr. Kuyper een Christen belieft te
noemen. En de velen, die dat niet waren
werden als andere Servedas veroordeeld. Zoo
werd in den aanvang van de 20ste eeuw het
Evangelie, die blijde boodschap die in het begin
onzer jaartelling in dat verdorven en zedelooze
Romeinsche Rijk weerklonk als de hymne van
vrede en liefde als de profetie van eene betere
toekomst, misbruikt om politieke tegenstanders
te verslaan. Met eene kleine variant kan men
hier Madame Roland nazeggen: O Godsdienst,
wat al dingen geschieden er niet in uwen
naam I
De moeite waard is ook wat Dr. de Visser
zegt over het zonderlinge feit dat nu in 1901
over geheel de linie principiëele tegenstanders
werden bestreden, die in 1897 gesteund wer
den. >Dat kwam (het is Dr. de V. die spreekt)
omdat de anti-revolutionairen ter wille van hun
bondgenootschap met de R. Katholieken tijdelijk
de quaestie van den persoonlijke dienstplicht
op den achtergrond hadden geplaatst. Dat
geschiedde niettegenstaande hun eigen program
dezen eischte en het ministerie-Mackay feitelijk
zijn val aan de handhaving van dat beginsel
had te danken gehad. Men gaf dus hiermede
zijn eigen staatkundig verleden een slag in het
aangezicht en verzwakte zijn program op een
punt, dat zooals ik vroeger aantoonde in nauw
verband staat met het Protestantsch beginsel in
onze staatkunde.
Ziedaar wat wij altijd hebben beweerdDr.
Kuyper heeft in 1897 opzettelijk de verkiezin
gen gefausseerd en zijn beginsel in den hoek
gestopt, om den Roomschen in ’t gevlei te
komen, begrijpende dat wanneer bij hen niet
tot bondgenoot had, de kans op het gezag ver
keken zou zijn. De vlieger is toen niet opge
gaan. Een wijs man doet zijn voordeel met
de ervaring. Gevaarlijke leuzen als graanrech
ten zijn in 1901 niet aangeheven.
Maar wetende hoe de overgroote meerderheid
der Nederlandsche Natie aan kerk en gods
dienst is, hief hij de valsche en op staatkundig
gebied geheel ongerijmde leuze aanVoor of
tegen Godduizenden argeloozen lieten zich
vangen en het spel werd gewonnen, het doel
is bereikt.
Uit een wereldsch oogpunt kan Zijne Ex
cellentie Dr. Abraham Kuyper met voldoening
op den weg, die achter hem ligt terug zien.
De eenvoudige dorpspredikant van weleer, die
niets had dan zijn traktement om van te leven,
behoort thans tot de rijkste mannen van Neder
land zijn naam komt voor op de lijst der
hoogst aangeslagenen in ’s Rijks directe belas
tingen, bij bekleedt de aanzienlijkste post die
een burger ten onzent bekleeden kan, die van
ministerhij is zelfs de premier van het Kabi
net en dat in alle mogelijke beteekenissen van
dat woorden toch en tochhoe
klein schijnt hij, wanneer men hem met Groen
van Prinsterer vergelijkt. Groen stond alleen
verguisd door den tegenstander, niet begrepen
door hen, die zijne trouwste volgelingen hadden
moeten wezen, was hij de veldheer zonder leger.
Maar ongevoelig voor persoonlijk succès, ver
trouwende op de kracht van zijn beginsel, gaf
hij daarvan geen tittel of jota prijs, en sprak
het fiere woordIn ons isolement ligt onze
kracht, en geloofde te veel om te haasten.
Kuyper daarentegen, altijd haastende, gaf
dit isolement zoo spoedig mogelijk prijs, stak
begeerig de hand uit naar mede-helpers tot
verovering van het gezag, en offerde aan de
verkrijging van bondgenooten meer dan eens
zijn beginsel op. Zoo bracht die geniale de
cadent van Groen het heel wat verder dan zijn
leermeester, maar het is de vraag of het zoo
kunstiglijk opgetrokken gebouw, waarvan het
fundament uit tal van verschillende grondstoffen
bestaat, die slechts één geheel schijnen omdat
een verdacht cement die bijeenhoudt, niet spoe
dig zal ineenstorten.
Voor ons is dat geene vraag. Wij zijn zoo
overtuigd van de zegepraal der waarheid, dat
wij eene overwinning als Dr. Kuyper thans
bevocht niet duurzaam rekenen, enkel en alleen,
omdat ze door eene valsche leuze verkregen
werd. De toon van de meeste clericale bladen
bevestigt ons in de meening, dat ook zij vree-
zen, dat het niet heel lang duren zal.
PRINS JORIS.
eindigen. Aan de Bieslausche Discontobank
zijn plotseling 150 bedienden opgezegd.
Te Wiesbaden heeft een tot den bedelstaf
gebrachte rentenier zijn vrouw gesmeekt hem
dood te schieten. De vrouw vuurde een re
volver op haar man af, schoot toen op haar
kind van zeven jaren en joeg zich daarop zelf
een kogel door het hoofd. De ongelukkige
was terstond een lijk, de man en het kind
zijn zwaar gewond.
FRANKRIJK. Meende men dat de Fransch-
Turksche quaestie reeds hoog en breed was
opgelost, nu verneemt de Times uit Konstan-
tinopel, dat de Sultan weder achteruitgekrab
beld is en allerlei excepties opwerpt. Om tijd
te winnen heeft bij een commissie benoemd
om de aanspraken van de Fransche bankiers
nader te onderzoeken. Voorts zou hij zijn ge
zant te Parijs, Munirbey, willen terugroepen
en door een ander vervangen, omdat deze in
zijne beloften aan minister Delcassé zijn be
voegdheid overschreden heeft.
Het spel begint dus weer van voorafaan.
Te Lisieux, stond een beambte van het
octrooi (binnenlandsche accijnzen) aan zijn deur
toen een automobielwaarin drie personen
zaten, kwam aanstormen.
De beamte plaatste zich midden op den weg
om het voertuig te doen stilhouden en te
onderzoeken of het ook aan belasting onderhe
vige artikelen bevatte. In plaats van op te
houden stuurde de automobiel in volle vaart
vlak op den man af, reed hem omver en
doodde hem. Zonder naar hun slachtoffer om
te zien vlogen de koelbloedige moordenaars
voort. Ofschoon de politie aanstonds naar alle
richtingen telegrammen zond, heeft men de
daders van dezen laffen en brutalen moord nog
niet mogen vatten.
ENGELAND. Het geweten van het Engel-
sche volk gedoogt niet, dat zijn stem steeds
gesmoord wordt. Te zelfder tijd, dat sir Wil
liam Harcourt in het Lagerhuis Kitchener’s
proclamatie brandmerkte en de heeren Stead
en Keir Hardie te Battersea een protestbijeen-
komst lieten houden, nam het Genootschap voor
Internationaal Scheidsgerecht en Vrede, geves
tigd te Londeneen dagorder aanwaarbij
genoemde proclamatie ten scherpste werd afge
keurd. Eindelijk keurde de Engelsche Sociaal-
Democratische Bond eenparig de volgende mo
tie goed
»De vergadering van den Uitvoerenden Raad
der Social Democratie Federation” komt met
nadruk in verzet tegen de proclamatie van
lord Kitchener aan de Burgers van Transvaal
en Oranje-Vrijstaat;
vordert onmiddellijke intrekking van de be
paling die de Boeren met levenslange ver
banning bedreigt;
beschouwt deze bedreiging als onwaardig
voor een groot volk, dat twee kleine Staten
rooft, ten bate van schatrijke goudschrapers
en verwerpt de eerlooze staatkunde der Re-
geeringdie Engeland in de oogen van alle
weldenkenden bevlekt en den veldtocht heeft
doen ontaarden in een roovers-expeditie, waar
door alle gevoel van eerlijkheid en goede trouw
jegens den tegenstander verdwenen is 1”
TURKIJE. De wraak van den Sultan op
ben, die eenige weken geleden in het Yildiz-
Paleis brandstichtten, kan maar niet bevredigd
worden. Niet minder dan 700 menschen zijn
schuldig of niet schuldig aan boord van een
stoomschip gebrachtdat hen naar Arabia
Hebt ge ooit van St. Calvijn gehoord, lezer?
Stel U gerust, wat Ge misschien vermoedt, is
niet waar. De Katholieke Kerk heeft Calvijn
niet heilig verklaard als een klein bewijs van
dankbaarheid aan de anti-revolutionaire bond
genooten. Wat niet is kan natuurlijk komen,
maar dat is nog niet gebeurd. Het behoeft
trouwens niet meer, want er bestaat een St.
Calvijn. In de zitting van de algemeene Sy
node der Ned. Hervormde Kerk op 27 Juli 11.
werd een brief voor kennisgeving aangenomen
door een boer uit Litthauen, een zekeren Zwax
Milasco tot de Synode gericht. Uit dien brief
bleek onder meer, dat ze er in Litthauen een
eigenaardig protestantisme op nahouden, in dien
brief toch wordt gesproken van St. Calvijn.
Als die Zwax Milasco in ons vaderland leef
de, zou hij beter op zijne plaats zijn. Daar
zou wel door de Calvinisten de toevoeging Sint
aan Calvijns naam met afschuw verworpen
worden, maar de vereering voor Calvijn is daar
bij zijne volgelingen zoo groot, dat meer en
meer het Christendom door het Calvinisme wordt
verdrongen. Tot staving van deze bewering
kunnen wij een getuige van gewicht oproepen.
En na al wat er gebeurd is bij de stembus,
waarin wij liberalen, onverschillig tot welke
kerk wij behoorden, voor ongeloovigen zijn uit
gekreten, achten wij ons gelukkig ons in deze
te kunnen beroepen op de uitspraak van een
beslist geloovige. Aan die uitspraak zal meer
gehecht wordendan aan welk betooghoe
klemmend ook, van ons die door Kuyper c. s.
tot de dienaren van Baal gerekend worden.
De getuige, dien wij bedoelen is niemand
minder dan Dr. J. Th. de Visser, afgevaardigde
voor Amsterdam II en hoofd van die fractie
van de Christelijk-Historische partij, die bij de
laatste stembusactie even hard gekant was vóór
samenwerking met de clericalen als zij in 1897
er tegen geweest was. Bedoelde politicus heeft
begrepen, dat van deze min of meer windwijzer-
aebtige houding eeue verklaring noodig was,
temeer nu mannen als Bronsveld en Muller die
veranderde houding openlijk hebben gegispt
en die verklaring is gegeven in eene reeks van
artikelen in het Nederlandsch DagbladBe
schouwingen over de houding van den Christe
lijk-Historischen Kiezersbond.
In die beschouwingen lezen wij onder meer,
dat wat hare beginselen betreft, de Christelijk-
Historische partij het meest overeenkomt met
de Vrij-Anti-revolutionairen, en dat zij noch
samen kan gaan met Liberalen, noch met Vrij-
zinnig-democraten noch met sociaal-democraten,
omdat geene van deze partijen den invloed zal
erkennen van de ordeningen Gods geopenbaard
in de H. Schrift op staatkundig gebied. En
op de vraagWaarom sluiten wij ons dan niet
aan bij de anti-revolutionaire partij?” zegt Dr.
de Visser het volgende:
Sommigen achten haar eenzijdig tegen de
beginselen der revolutie gekant, en waren van
oordeel dat hare principieels oppositie tegen Rome,
zoowel in haar program als in hare actie, ver
zwakt werd voor die tegen het liberalisme. (Dit
is volkomen juist, reeds in 1884 weigerde Dr.
Kuyper uit vrees, dat hij de Roomsche bond
genooten voor het hoofd zou stooten, mede te
werken tot de nationale herdenking van den
BOOsten verjaardag van den sterfdag van den
grooten Zwijger). Anderen stond het tegen, dal
mui mini fh nisi imi.
MMS- H tin III II III
- t
