Onderwijzers-statistiek
WOENSDAG 2 OCTOBER 1901.
No. 78.
Binnenlandsche Berichten.
De Zuiderzee-plannen.
Kamerverkiezingen.
Een en Dertigste Jaargang.
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATEBDAG.
H.
1
UITGEVEBt
Y. KUIPERS, FIRMA H. BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUIW.
baan,
sprake
meer.
De Zuiderzee is dan reeds «/gesloten
Pardon, het daartoe ingediende wetsontwerp is
door de nieuwe Regeering weggeslotendat is
ingetrokken. Wanneer het weder te voorschijn
zal treden Och zegt menig pessimist, van die
heele afsluiting en droogmakerij komt precies
niemendal, wij althans beleven dat zaakje niet en
daarom, visschers, ga jelui maar gerust je gang
hoor?
’t Kan zijndat die donkere kijkers gelijk
hebbenvoorloopig althans is de zaak van de
Maar pessimisten waren er ook al toen er
was van droogmaking der Haarlemmer-
Die uitgestrekte waterplas zou ook wel
eeuwig door blijven kabbelen of bruisen, en toch
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlyk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiön Din dag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
Uit de vele tabellen, die het voor eenige
weken verschenen Regeeringsverslag over 1899
1900 van den sStaat der hooge-, middelbare
en lagere scholen” bevat, blijkt ten aanzien
van den laatstgenoemde tak van onderwijs o.a.
het volgende
In ’t geheel waren ruim twintig-duizend
mannen en vrouwen dagelijks in de lagere
Pry's per kwartaal 70 cent franco per post 86 cent
PBIJS der ADVEBTENTIEN van 15 gewone regels 40 cents.
Voor eiken regel meer 7| cent. By abonnement is de prys belangrjjk lager
Voor waarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever.
Wat aangaat
De Behandeling van het Adres van
Antwoord op de Troonrede,
nemen we hier over wat Prins Joris schrijft in
de Lnkh. Ct. van 29 Sept.
»De Commissie van Redactie had, natuurlijk
in overleg met de Regeering, het Adres van
Antwoord zóó gesteld, dat het geene aanleiding
zou geven tot een politiek debat. Van beide
zijden reserveert men zijne krachten liever voor
later, bij de algemeene beraadslagingen over
de begrooting in Nov. a.s. zal dan ook voor
de woordvoerders van de verschillende partijen
gelegenheid te over zijn om politieke ontboeze
mingen te houden.
De socialisten hebben echter als doorgaans
gezorgd, dat de zaak niet zonder debat afliep.
Geen geld, geen zwitsers. Geen debat, geen
socialisten. En zoo ving de beraadslaging aan
geheel boekdeel over kunnen vullen,
alleen eens tellen de sommen
belastingen daar ten behoeve van het Rijk
opgebracht. Als deze per jaar slechts f 88,000
hebben bedragen, dan heeft het Rijk zijn uit
schot, wat de hoofdsom aangaat, reeds terug.
En de renten zullen er bovendien meer dan
uitgehaald zijn. Dit is zeker, deze millioenen
zijn heel wat voordeeliger belegd dan al die
anderen voor oorlog en marine, hoewel we
toestemmen, dat het buiten offers op dit gebied
ook al niet kan.
In elk geval zal eene afsluiting en gedeel
telijke drooglegging der Zuiderzee als ’t
daartoe mocht komen, aan Nederland de
kosten meer dan vergoeden en die wetenschap
geeft ons het vertrouwen, dat het daartoe nog
wel eens zal komen, al is het niet van daag
of morgen»zij, die gelooven, haasten niet”.
En dan nog dit wij wonen niet in Amerika,
in het land van Barnum en Bailey!
school aan het onderwijzen en wel in het laatste
jaar bijna zes honderd meer dan in het vorige.
Die toename zit hoofdzakelijk in de vermeer
dering van het onderwijzend personeel en wel
naar verhouding aan de bijzondere scholen
ruim anderhalf maal zooveel als aan de openbare.
Het geheele aantal onderwijzeressen (hoofden
en niet-hoofden) bedroeg 6585 of bijna de helft
van het geheele aantal onderwijzers, dat het
cijfer 13560 aan wijst. Het eerste cijfer vermeer
derde met 351, ’t laatste slechts met 231,
zoodat de veronderstelling voor de band ligt,
dat de verhouding in de aanstaande jaren voor
de heeren nog ongunstiger zal worden. Vooral
aan de bijzondere scholen werken vele dames.
Noord-Brabant en Limburg werken daartoe met
hare talrijke Roomsch-katholieke zusterscholen
sterk mede. In Limburg zijn op de bijzondere
scholen naast 297 onderwijzeressen maar 86
onderwijzers werkzaam, terwijl in Friesland aan
die scholen naast 161 onderwijzers slechts 33
onderwijzeressen voor de klasse staan.
’t Aantal onderwijzers werkzaam bij het open
baai onderwijs bedroeg 1 Januari 1900 (mannen
en vrouwen) 13767, bij het bijzonder in ’t geheel
6378.
Ten slotte merken we nog op, dat op alle scho
len te zamen gemiddeld op 10 hoofden 34 onder
wijzers en onderwijzeressen voorkomen, zoodat de
meening alsof alleen de hoofdbetrekking vol
doende moet gesalarieerd worden voor de talrijke
medewerkers, die onmogelijk aan het hoofd eener
school kunnen komen, al een zeer treurigen toe
stand zou bestendigen. Bij de regeling der
jaarwedden moet daarmede bepaald rekening
worden gehouden H.
Nog altijd is de Tweede Kamer niet volledig
samengesteld. Er moeten nog verkiezingen
plaats hebben in de districten Wijk-bij-Duur
stede en Harlingen. Men heeft er wil van
van van de keer.
In Wijk-bij-Duurstede loopt de strijd over
twee »ridders.” De candidaat der liberalen is
mr. J. G. ridder van Rappard, die der kerke-
lijken N. de Ridder. J.l. Donderdag zijn deze
candidaturen officiéél gesteld, de verkiezing zal
dus weldra plaats hebben.
In Harlingen kan men de officiëele candida-
ten eerst heden (Dinsdag) avond weten. Die
der kerkelijken is natuurlijk weder de heer
Schokking, die der vrijzinnig-democraten hij
zal thans wel aangenomen worden, de heer
Zeilmaker. De liberalen hebben bet langst op zich
laten wachteneen gevolg hunner organisatie
in dit district. Daar stelt ieder der aangesloten
kiesvereenigingen één a twee voorloopige can-
didaten. Deze worden in de vergadering der
centrale besproken. De definitieve candidaat
moet met minstens twee-derde der uitgebrachte
stemmen gekozen worden. Komt men niet tot
overeenstemming, dan wordt na overleg in
de kiesvereenigingen eene tweede vergade
ring der centrale gehouden, waar dan de keuze
geschiedt bij meerderheid van stemmen. Nu
hadden wij verwacht, dat men weder algemeen
zijne keuze op den heer Bouman had gevestigd;
doch nevens dezen kwamen ook in aanmerking
de heeren Veegens en De Kanter, zelfs ook
de heeren Zeilmaker en Troelstra. Van den
laatste is bekend, dat hij geene candidatuur
zal aannemen. Wellicht, dat ons de eind-keuze
nog bekend wordt vóór het afdrukken van dit
blad. Hoe die ook moge zijn, nu men een
maal overgaat tot formeele stemming, behooren
ook liberalen zoowel als democraten alle zeilen
bij te zetten, om minstens een goed figuur te
maken tegenover de verbonden kerkelijken.
»De nog grooter meerderheid” van den heer
Wagenaar blijke alleen in diens verbeelding te I
hebben bestaan I
De Kamer heeft overigens al den tijd om
zich voor te bereiden. Ving onder ’t vorige
ministerie de arbeid reeds aan op 10 October,
behoudens nog eene enkele samenkomst ter
opmaking van de nominatie voor den Hoogen
Raad, komt de Kamer niet weder bijeen vóór
15 November. H.
met een speech van den Hr. Helsdingen (bij
iemand die reeds zoo veel in zijn leven heeft
gesproken durven wij niet praten van een mai-
den-speech. Dit kamerlid vond dat men de zin
snede in de Troonrededat de algemeene toe
stand van ons land in vele opzichten tot dank
stemt, wel achterwege kon laten. Hij vond dat
de toestand van de arbeiders allerminst tot
dank stemde, en trachtte dat met cijfers aan te
toonen. Verder beklaagde hij zich, dat de
Regeering niet heeft gezegd, dat zij iets zou doen
voor uitbreiding van het Kiesrecht, dat zij zelfs
zweeg over bet huismanskiesrecht.
De Hr. Kuyper toonde alweer in zijn repliek,
dat het debat nu juist niet de sterke zijde is van
dezen schitterenden redenaar. Hij ontweek het
debat en verschool zich achter de flauwiteit, dat
de toestand van ons vaderland, hoe dan ook,
altijd reden van dank gaf aan God. Het zal wel
onnoodig zijn op te merken dat in de Troonrede
met die uitdrukking »dank” bedoeld was »te-
vredenheid”. Als er dank aan »God” was be
doeld, zou dat voluit gezegd zijn onze premier
zou die seboone gelegenheid om den naam van
het Opperwezen te noemen niet verzuimd heb
ben. In het noemen van dien naam te pas en te
onpas zijn de anti-revolutionairen zoo bedreven,
alsof er nimmer een gebod over het ijdellijk
gebruik van dien naam gegeven ware.
Daar de Hr. Helsdingen geen voorstel tot
redactiewijziging deed, had zijn speech geen
practisch resultaat. Hetzelfde geldt van den Hr.
van Kol, die om niet te laat te komen nu reeds
eene van zijne bekende koloniale speechen hield.
Atjeh en Transvaalde Nederlanders zijn Cham
berlains, enz. enz. Het schijnt voor dezen afge
vaardigde, wien het noch aan groote kunde,
noch aan een warm hart ontbreekt, onmogelijk
zich tot taak te stellen, practisch, voet voor voet
verbetering aan te brengenhij prefereert nog
steeds de holle frazen, en het is jammer dat het
eenige middel om hem uit de wolken weder op
den beganen grond te brengen, niet uitvoerbaar
is, nl. hem minister van koloniën te maken. Ook
hij zou (zooals de premier terecht opmerkte) als
minister van koloniën niet anders kunnen doen
dan den Atjeh-oorlog voortzetten.
Aan de beraadslagingen over het adres van
antwoord werd geen deel genomen door den Hr.
Ter Laan, afgevaardigde voor Hoogezand. De
bekrompen opvatting van het gemeentebestuur
van Delft, belet dit hoofd der school zijn man
daat te vervullen. Wat zou natuurlijker en
billijker zijn, dan dat men den heer Ter Laan
een verlof gaf voor vier jaar, buiten bezwaar
van de gemeentekas? Maar wat kan men ver
wachten van eene gemeente waar een burge
meester aan het hoofd staat, berucht om
zijne bekrompen opvattingen. De middeleeuw-
sche opvatting, die deze burgervader heeft over
de rechten der pers, deed heel Nederland
eenige jaren geleden dubbel dankbaar worden
voor de uitvinding van het buskruit.”
Den eersten Juli van het volgende jaar zal
het reeds eene halve eeuw geleden zijndat
de droogmaking van de Haarlemmermeer vol
tooid werd.
En nu is het of ’t altijd reeds zóó en
niet anders is geweest.
Een paar cijfers omtrent de kosten mogen
hier eene plaats erlangen.
Met inbegrip van den rentelast der opgeno
men kapitalen heeft de geheele droogmaking
gekost f 13,789,377, of in ronde som nog geen
veertien-millioen gulden.
De verkoop van het land, en andere baten,
brachten op f 9,377,266, of meer dan negen-
en-een-kwart-millioen, zoodat dit werk aan het
Rijk slechts f 4,412,111, of nog geen vier-en-
een half millioen heeft gekost.
En welke kolossale voordeelen zijn voor deze
opoffering nu wel niet verkregen? Men zou
Kinderwetten. Naar de N. Ct. ter oore
kwam, behoeft men zich over de plannen der
regeering ten aanzien van de kinderwetten
zan minister Cort van der Linden niet onge
rust te maken. Het ligt wel degelijk in de
bedoeling die wetten in te voeren. Dat ze in
de sluitingsrede niet werden genoemd, was
niets anders dan een verzuim.
De Transvaalcollecte, die Zaterdag en
Zondag te Arnhem is gehouden, heeft netto
f 3000 opgebracht. In de wijk Klarendal
alleen werd f 150 opgehaald, waarvan f 70
aan centen.
Prins Bemija van Siam, broeder van
den kroonprins van dat Rijk, die twee maanden
geleden onze gemeente bezocht, passeerde
Woensdag omstreeks 12’/a uur te Dordrecht,
om een bezoek te brengen aan ons land.
Ten één ure te Rotterdam aan Station
Beurs arriveerende, had daar de voorstelling
plaats van den consul-generaal te Rotterdam
den heer W. G. Hartlaub en den consul hier
ter stede, den heer J. Gaastra, welke laatste
met denzelfden trein was medegekomen.
Na den lunch gebruikt te hebben in café
Stroomberg werd een rijtoer gemaakt en Mu
seum Boymans bezichtigd. Daarop volgde een
riviertocht langs de petroleumhaven, het droog
dok, den electrischen kolentip enz.
Met den trein van 3,59 vertrok de prins
naar ’s Gravenhage. Dordr. Ct.
De heer W. P. Zeilmaker heeft de can
didatuur voor de Tweede kamer in het district
Harlingen van de Volkspartij aangenomen.
Het oneerlijke dochtertje terrug. Het
14-jarige dochtertje van den metselaar S. te
Utrecht, dat sedert ruim een week werd ver
mist, is terecht. Na Utrecht te hebben ver
laten, is zij over Amsterdam naar IJmuiden
en van daar naar Hoek-van-Holland gereisd,
met het doel om te trachten als kindermeisje
met een familie naar Engeland te gaan. Toen
zij daarin niet slaagde, reisde zij naar Vlis-
singen met hetzelfde doel, doch slaagde daar
evenmin, waarom zij naar Hoek-van-Holland
wilde terugkeeren. Dit gelukte haar evenwel
ook niet, want toen zij Zaterdagavond derwaarts
dacht te vertrekken, trok zij de aandacht van
er een
Doch laat men
aan
I
.1
MD YNR HIMD.
mij m-1\ iirtBiwir-
f
