voor OBKH en omliggende Gemeenten.
f''j
j
I I
dl
1
1
J
I
I.
f
I
Z/TERDAG 18 NOVEMBER 1905.
Eerste Jaargang.
No. 2
/RIJ HEID.
Buitenlandsch Nieuws.
Binnenlandsch Nieuws.
J
Nu reeds kan men aan
wijzer Van der Wijk
bet
t
stemt tot zingen en dweepentot se- j meer
tcrschets van het Kamerlid Van dor Zwang Eenige oogenblikken later is die heer terug-
RUSLAND,
a
aiver ambtenaars-ministerie.
an graaf Witte om
lat steunt op de sterkste partij, die der
ititutioneele democraten, zijn mislukt,
nu geen partij-kabinet te
Witte, die zelf den arbeid nooit geschuwd
heeft, kon slechts werken met menschen. die
hun vak kenden en groote werkkracht bezaten.
breike, n 1. de vrijheid naar den geest
zifstandigheid in denken en doen.
i 'i
is tot eene algemeene
De Russen doen onwijs
verklaren met de eeuwig
standers van hervormingen zal worden bestre
den juist uit elementen bestaatdie onder
het oude stelsel gevormd werden en gewerkt
hebben. Zoo het kabinet fouten maakt
en die zal het ongetwijfeld maken dan zal
de hervormingspartij steeds de gelegenheid
hebben er op te wijzen, dat de personen, niet
de instellingen de schuld hebben en de voor
standers van het oude systeem zullen dan niet
in de gelegenheid zijn scherpe verwijten te
richten tot de ministers, wijl zij daardoor juist
het door henzelf verdedigde stelsel bestrijden
zouden.
Het practieche voordeel van het ambtenaars
kabinet vindt men in de omstandigheid, dat
de ministers die door Witte bijeen gebracht
zijn zij mogen dan persoonlijk minder be
kend zijn toch tot de besten zijner mede-
eu huur genaderd, vraagt haar, of ajj
Daarbij komt nog, dat deze personen met de
practijk van het bestuur volkomen bekend
zijn, en dat zij den overgang van het bureau-
Het eerste Russische kabinet,
veel moeite tot stand gebracht, is een
De pogingen
een kabinet te vormen
con-
bet achterkleinzoon
Dit blacverschijnt des Zaterdags en kost pr halfjar 50 cents.
Per post /O 65. Enkele Nos. 3 ets. Ingezonen stuklen Donder
dags in t zenden. Advertentiën Vrijdagmrgens vór 11 uur.
Ook Prins Karei zal in dezen uitslag het
bewijs zien, dat het grootste deel van
En het is
thans zoo goed als zeker, dat Noorwegem
hem tot koning zal krijgen Hij zal als
koning Hakon VII de koningskroon opnemen.
Deze naam stamt uit den tijd van de Noorsche
geheele onafhankelijkheid. In 1380 stierf
namelijk Hakon VIdaarna kwam Noorwegen
onder Deensch bewind en in de lange periode
van 1380 1905 was het steeds min of meer
afhankelijk, tot men onlangs eensgezind alle
banden met Zweden verbrak.
Hakon VII, thans nog prins Karei, is een
i van koning Willem I.
Koningin Louise van Zweden, Kareis groot-
I moeder, was namelijk een dochter van prins
Frederik, zoon van Willem I.
De vrouw van den a s. koning is een
Engelsche prinses, die zich niet geneerde in
Londen met de omnibus te rijden en door de
straten te wandelen. Ze trad gewoonhjk zeer
ongedwongen op en men verwacht dan ook
dat ze in Noorwegen zeer populair zal worden.
Prins Karei, eigenlijk Christiaan Frederik Karei
George Waldemar Axel zelf is een eenigszins
teruggetrokken karakter. Het echtpaar woonde
gewoonlijk in Denemarken, ook dikwijls in
Engeland.
men aardige bijzonderheden voor over den
zuidoosthoek van Friesland en het dorp Gor-
redijk, de woonplaats van het socialistisch
Kamerlid, die daar een eenvoudig huisje be
woont, waar hij het beroep van klein boek-
verkoopertje en drukker en uitgever van »De
die Doema zal Klok” uitoefent. Zijn eerste bedrijf was varkens-
d. Zwaag aan zijn stiefvader
Nu en dan zijn liefhebberij
voor toneelspelen bot vierende, kwam hij ertoe
ook van tijd tot tijd in ’t openbaar het woord
te voeren, en toen hij onder den invloed eerst
van Domela Nieuwenhuis en toen van O. Stel
lingwerf, redacteur van het »Friesch Volksblad”,
kwam, begon hij over politiek in ’t openbaar
te spreken en bij verkiezingen aan de actie
deel te nemen.
Langzamerhand,
steld, tengevolge waarvan zeer vele kinderen
niet meer worden toegelaten.
Er waren er van vaders, die 20 in de
week verdienen 1
De heer Van der Zwaag. In de karak-
na de verkiezing van
dat ongeveer */6 der bevolking is voor Nieuwenhuis in 1888, begon van der Zwaag
voor den republi- I naam
De leus Vrijheid heeft eene groote ro’
gespeeld inde verschillende drama’s die o/
’t een of aur deel van onze goede aarde zo
voor als najn opgevoerd.
Welk be|p zoo al aan die leus verbondn
was, valt di/erf moeielijk uit te maken, ti
mers, wat vrijheid? ’t Antwoord op die
vraag zal zr verschillend zijn, omdat he af
hangt van i verstandelijke en zedelijke ont
wikkeling .n den beantwoorder. Naamate
die ontwikling in den loop des tijds vonerin-
gen maakt breidde zich ook het vrijh<dsbe-
grip uit i een steeds grooter del der
menschen-iatschappij. Wie vrij Vil zijn
in onbepeten zin, dat is geheel ogestraft
en onbespken kan doen, al wat hij wil, die
moet in aig onbewoond deel der arde, in
de eenzaïheid gaan wonen. Das kan hij
doen, waiij verkiest en laten, watnem goed
dunkt. J eene geregelde maatsciappij zou
zulk eenerijheid losbandigheid heeen. Daar
kan zij iet worden geduld, ’t Is dan ook
niet eenmodanige individuëele vijheid waar
voor onzvoorvaderen de wapenn aangorden
en ten ijde trokken. Evenmi was zij het
onderwe dat aan de lier onzr dichters zoo
menig goelvollen toon ontloke. Voor eene
De prijs der Advertentiën is van 1 5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters worden berekend naar
de ruimte die zij innemen. Bij abonnement belangrijk lager.
De vrijheid is niettls een
I dat het thans door Witte gevormde kabinet
I en beter dan een ander, een waarborg
wezen zal voor een rusiige ontwikkeling van
I
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
1
cratische tot het parlementaire stelsel veel ge
makkelijker zullen kunnen voorbereiden dan
de vertegenwoordigers van het intellect en de der vereeniging een streng onderzoek is inge-
1 Zemstro-partij, die de bureaucratische partij j
niet kennen.
Juist om deze redenen kan men aannemen
kunst |ne zangen. Losbaidigheid is te
dierlijk,m verheerlijkt te morden. De sa-
menlevi brengt onafscheitéhjk mede, dat
ieder, t wille van het gehel, iets van zijne
individue vrijheid moet Bn offer brengen.
Onbepö vrij kan daar dai ook niemand zijn
de vrild van den eenen burger toch moet
noodweg beperkt wordei, door de vrijheid
van d ander. Deze loodzakelijkheid ligt
ten gdslag aan de al/emeene wetten van
den St en zonder die wetten, of beter
gezegekonder de toepissing en handhaving
er vaiferliest een Stait zijn bestaan, 't Is Maar nu geen partij-kabinet te vormen was
daaror.an ook eene sonde jegens den Staat acht de Voss. Zeitung het nuttig op twee voor-
bedre\ als men zich verzet tegen het aan- deelen van een ambtenaars-kabinet te wijzen
nemeiin wetten, wtardoor wel is waar een op een moreel en een practisch voordeel.
geringffer van ieefers persoonlijke vrijheid Het moreele voordeel, dat het eerste Rus-
wordtëischt, maar die toch het welzijn var sische kabinet, dat ongetwijfeld door alle tegen-
het gel bedoelen.
Is de Nede’lander van bovenstaand
waarin geheel doordrongen? Heeft h
zich t rechte standpunt der vrijheid gesteld
Hoorvat vroeger in de Algemeene Statists
van derland cp deze vragen geantwooi
werd»De Nederlander”, zoo heet het da»,
»is iooge mate gesteld op vrijheid, niet a
ideatjjheid, waarvan andere volkeren gaaie
spre’ maar de eenvoudige, practische, p'-
soont vrijheid om te denken, te zeggenn
te i, wat hem goeddunkt, zonder datiij
zichtar eens anders wil hebbe te voep,
of and anders naar de oogen behoefte
zienen vrijheidszin, die zich liefst zoo wöig
mo^r om wet of regel, in 't gemeen beng
ges, bekreunt.” En, al beschouwewe
diegemeene Statistiek in hare uitspiven
ge«ns onfeilbaar, toch trof ons het aige-werkers behooren.
ha» oordeel om zijne juistheid. Imers,
on>derland doorreizende, bemerkt me dat
in tegenwoordig koninkrijk der N’ederliden
eeamelijk sterke vrijheidsgeest zetelt En
diuogen we terecht op prijs stellen want
vjsidszin is voor eene natie levenweiend.
»ir daarbij moet, (om met een and' blad
tpreken,) »maar daarbij moet wordeneseft, j
d niet de vrijheid moet worden gelfd en
giesterd om haar zelve, maar veefer om
teen met haar en door haar tot stid kan
den gebracht.
>on, aanvallig meisje, dat verliefdhtl wekt,
u i
tides brengen en zuchten, en waaan gij
dags in t zenden. Advertentiën Vrijdagmrgens vór 11
Iconservate. De vrijheid moet wezen de vorstin,
die aan het hoofd van den Staat regeert, de
vrouw es huizes, die het gezin bestiert, de
met he gansche hart beminde vrouw, wier
omgangu bezielt tot den arbeid."
Wij ouden, hier nog kunnen uitweiden over
schijnbae vrijheidsberooving, over de nuttige
wetten er voorkoming van besmettelijke ziekten
en degelijke, waarbij van de persoonlijke
vrijheic ten bate van het algemeen, groote
offers rorden gevraagd.
Onz ruimte gedoogt niet, langer omtrent
dit put uit te weiden. We hopen inmiddels
niet gheel zonder vrucht op het karakter van
velen ten opzichte der vrijheid te hebben
geweïn. En als men ons ten slotte vraagt,
welkt vrijheid wij wenschen, dan is ons ant-
woon: de onafhankelijke staat der Nederlanden,
waar’t recht van den burger, dat is van den
maatehappelijken burger, wordt gehandhaafd,
zoodnig, dat doelmatige wetten hem in zijne
maaichappelijke positie beschermen, zijne ont-
wikëling bevorderen en zijn welvaart, bij
eenj willen, zooveel mogelijk verzekeren, j
War in dien geest gewerkt wordt, daar moeten
wij onzen steun verleenen. om aldus ons niet
teveden te stellen met eene gedeeltelijke vrijheid
va eenig onderdeel van den staat, maar met het vaderland zou zijn,
he doel voor oogen, om de vrijheid van het r'~1- ü-:— v1 -
geeel te bereiken, zoodanig, dat daardoor
Het rapport der Staatscommissie voor
de grondwetsherziening aan H. M. de Koningin
is tegen Sept. 1906 reeds te verwachten.
Met Kindervoeding” is men te Am
sterdam op weg om te komen, waar men
wezen wil en moet.
Sedert lang hadden velen er zich over ge
ërgerd, dat »mama” met glacé handschoenen
liep, met een parasol en een hoed met vee-
ren, terwijl zoon niet naar school kon gaan,
omdat hij geen schoenen had
Anderen meenden, dat een man met klein
gezin en vast werk zelf voeding” voor zijn
kinderen moest hebben.
Een en ander is oorzaak, dat door leden
den parlementairen toestand. Op een lang
leven kan het kabinet niet rekenenals de
Doema bijeen is zal het wel spoedig uiteen
vallen. Maar juist daarom kan het in den
tijd, die tot de bijeenroeping verloopt, veel
doen om het veld te effenen voor een kabinet
dat uit de meerderheid van
voorkomen. slager, 't welk
Hoe gaarne wenscht men die arme Russen te danken had.
een kalm, rechtvaardig bestuur toe
Latere berichten melden, dat er weer een
nieuwe politieke beweging is op touw gezet,
tengevolge het regeeringsmanifest, betreffende
Polen. Wederom
staking besloten,
door dat solidair
roerige Polen.
NOORWEGEN.
nemen
den monarchalen en
keinschen regeeringsvorm.
Toen het voorloopige resultaat van de volks
stemming bekend was
groote volksmenigte minister Michelsen een
serenade Deze dankte en sprak zijn over-
tuiging uit dat, wat het volk thans had be
sloten, tot het ware welzijn en het geluk van
hpf vfldprlnnfl vnn -ziin
vrijheid,loor niets gebreideld had de dicht- jeer jjj der maatschappij de hoogste vrijheid Noorsche volk hem welkom heet.
den republi- naam te maken als ijverig propagandist der
I Friesche volkspartij. In 1895 verscheen het
- eerste nummer van »De Klok,”- eerst onder
geworden, bracht een het redactietrio Van der Zwaag. den onder-
wijzer Van der Wijk en den landbouwer Ten
Gate, later onder Van der Zwaag alleen tegen
een honorarium van f 800, op voorwaarde
dat hij zijn varkensslachterij aan kant zou doen.
De schrijver in de >Revue” gaat dan zijn
parlementaire loopbaan na en haalt typische
brokstukken aan uit de redevoeringen van den
heer V. d. Zwaag.
Van de 8. D. A. P. is Van der Zwaag
geen lid, Hij bleef altijd den Socialistenbond
getrouw ook nadat daarin de scheuring was
gekomen, die tot de oprichting van de 8, D.
A. P. aanleiding gaf. Sedert de Bond be
zweek is Van der Zwaag individueel socialist.
Boerderijtjes. Men meldt uit den Frie-
schen Zuidoosthoek aan de L. Ct.
Hoog en sommigen zeggen te hoog
worden de boerderijen hier thans weder
opnieuw verhuurd. Het is bekend dat de
grootte en omvang eener plaats” in deze
streken niet kan wedijveren tegen die van
de klei en uit het land der meren; maar
evenzeer is het waar, dat juist onze kleinere
boerderijtjes, ook wel ikeuterijen” genoemd,
naar rato duurder worden ingehuurd, dan
grootere landerijen elders. Aan dezulke schijnt
de meeste behoefte te bestaan.
Zoo is er in den oosthoek van Opsterland
dezer dagen eene >keuterij” verhuurd voor
de som van f 435 per jaar, terwijl de tegen
woordige pachter er f 240 betaalt. En zoo
gaat het op de rij af, wel niet in dezelfde
verhouding, maar toch stijgen de huurprijzen
tot een verbazende hoogte. Op genoemd
plaatsje worden vier koeien gemolken en des
winters buiten deze, nog een paar hokkelingen
opgezet. Oppervlakkig zegt men, dat de
opbrengst van de zuivel de huur moet dekken.
Maar waar zal het gezin dan van bestaan?
Dat moet de bouwgrond en de varkensfokkerij
goed maken, en dit laatste doet hier de deur
dicht. De varkensfokkerij is hier voor den
boer haast de voornaamste tak van bestaan,
en maken de woelingen in Rusland, dat de
prijs van de mais hier reeds tot 4 25 per
50 kilo is gestegen, de vleeschnood in Duitsch-
land herstelt weer het evenwicht. En blijkt
het nu later, dat het evenwicht van inhuring
en »gemaak” zoodoende niet verbroken wordt
in de beurs van onze boertjes, dan is tevens
aangetoond, dat het beleggen van zijn geld in
landerijen, de beste rente afwerpt.
Bij ’t naar de weide gaan kwam de
melkmeid van mej. de wed. K. te St. An
dries, Maandagmorgen in de schemering een
heer per fiets tegen, die de Hedelsche markt
ging bezoeken, en vond verder op haren weg
een dik gevulde portefeuille, die zjj opraapte.
5 hulde brengt door complimentjes (geestige den bureaucratischen chaos tot den georden- door Frans Netscher in de tHoll. Revue" ko- gekeerd
KIEÜWS- EN ADVERTENTIEBLAD
