voor IVOHKIM en omliggende Gemeenten.
Militair Oadsmeht.
Naar Amerika.
ZATERDAG 26 MEI 1906.
No. 22.
Officieel Gedeelte.
Eerste Jaargang.
Buitenlandsch Nieuws.
zekere zoekt
Maar ’t schip zinkt weg de gepluimde
woord.
aan den eisch dier natuurwet geweest?
Is 't daar
tropisch
al deze
beschul-
’t Is waar, we keeren huiswaarts en kunnen
de vraag niet weerhouden of er waarheid in
En waar we
gelukkig zijn? Is ’t waar, dat uw grond
uw moed te kwijnend, uw toekomst
Men spreekt van overbevolking,
Leven hier te veel menschen
wij al die
we een be-
38;
van ’t zedelijk leven der maatschappij
Luider en
stem. En telkens meerderen geven aan
roepstem gehoor. Of we nog meerderen willen
opwekken den tocht naar 't verre westen”
te ondernemen? Geenzins! We zouden daartoe
meer van Amerika moeten weten dan uit
boeken te halen is, en we zullen er ons niet
aan bezondigen ook maar één enkel mensch
een onzekere toekomst in te zenden. Of we
’t anderen willen afraden? Evenmin! Voor
hen die reeds zijn heengegaan of gaan zullen
hebben we onze beste wenschen.
Neen, we schrijven dit stukje met een ander
doel of liever onder andere gewaarwordingen,
want een bepaald doel hebben we niet.
Soms moeten we alleen maar eens uitspreken
wat in ons omgaat, den lezer ’t overlatende
er gevolgtrekkingen uit af te leiden als er
namelijk uit af te leiden zijn.
diging is.
ten de hemel geve u
zegen, onze beste heilwensch trekt met u
mede
-
«Naar Amerika Naar ’t land van belofte,
het Pella der vervolgden en verdrukten, het
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents.
Per post f 0 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
De prijs der Advertentiën is van 1 —5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters worden berekend naar
de ruimte die zij innemen. Bij abonnement belangrijk lager.
vloeds voor aller schreden geopendErnstig klasse, behalve diegene, welker bouwkosten in
is ’t antwoord van den oude: «neen kind; de credieten zijn opgenomen, toegestaan in 1900.
wij kunnen alles tot haasten dwingen, doch
de natuur nietdie gaat gestadig haar vasten
gang, van eeuwigheid tot eeuwigheid.” De
natuur laat zich niet dwingen overal heerscht
de natuurwet van den arbeid, van de krachts
inspanning, van den zedehjken moed, daar in
Amerika en hier in ons Nederland, ’t Ga u
goed, als ge heentrekt naar uw Pella aan de
overzijde der zeeën, maar bedenk wat ge doet.
De boomen groeien ginds niet gauwer dan hier.
Zegt, als dat waar is, is ’t dan goed dat
ge uw kracht, uw arbeid aan uw vaderland
j onttrekt, is 't dan goed dat ge ginds het on-
eene zorgelooze moeder waart? Bedenk het;
de natuur gaat haar gang van eeuwigheid
tot eeuwigheid, nooit laat ze zich straffeloos mis
kennen. Zij eischt dat er loon zal zijn voor
eerlijken arbeid, zij eischt dat ieder die mensh
heet de middelen zal kunnen vinden om tot
een den mensch waardig bestaan te komen
zij eischt voor allen voldoende ontwikkeling
en daardoor voldoende kennis zij eischt dat 1
alles wat onzedelijk is, op elk gebied, wordt
uitgebannen.... Nederland, zijt ge getrouw
Maar nog een ander gevoel verheft zich in
ons. Beschuldigen willen we u, die ons ver
laten gaat niet. Bij ’t afscheid past geen
aanklacht, alleen een wensch. Toch
Maar tochbegrijpt ge ’t woord van
Auerbach dat we tot motto boven dit opstel
plaatsten «Groeien de boomen in Amerika
gauwer?” Zoo vraagt het kind en uit een
kindermond klinkt die vraag zoo onschuldig,
naïf. Maar als groote menschen 't vragen
en ’t gelooven ook, en door dat wangeloof
verleid, huis en hof en vaderland verlaten
is ’t dan nog onschuldig Ginds, zoo denkt
men, ginds gauw rijk, ginds hoornen des over-
Hier
heerscht een clubgeest die de «vriendjes”
vooruit trekt en de minder welgevalligen
achteruit zet en dag aan dag hen in stilte
beleedigt. Hier is alles oud, en zij die spre
ken van den nieuwen geest die ook nieuwe
vormen noodig heeft, doen niet naar ’t geen
ze zeggen. Neen, ze zijn en blijven aristo
cratisch vriendelijk en nederbuigend goed en
beleefd, maar laten ondertusschen anderen die
in werkelijke verdiensten boven hen staan in
een vergeten hoekje sterven, omdat die nu
eenmaal niet tot de «uitverkorenen” behooren.
Hier....”
En de beschuldigende stem gaat nog lang
zoo voort en eindigt niet. En de honderden
van rondom brood bijeen brengen voor
u toebehooren. De velden liggen
«Hier in ons klein landje worden alle
idealen gebluscht, wordt alle hooger streven
bemoeilijkt. Bier kibbelt men over honderde
dingen en maakt men elkaar ’t leven onaan
genaam en wordt werkelijke verdienste met
De BURGEMEESTER van IVOR- voeten getreden hier is iedereen wijs en voor
KUM noodigt uit, de jongelingen, krachtinspanning is hier geen zegen.
die wenschen deel te nemen aan heerscllt een L -
het voorbereidend militair vooruit trekt
onderricht in den a.s. winter,
zich aan te melden ter Secretarie
vóór den 15 Juni a.s.
Vereischte is een leeftijd tusschen
16 en 24 jaren.
De Burgemeester voornoemd
T. M. ten BERGE.
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH ZOON
te WORKUM.
Ieder der nieuwe kruisers moet ongeveer 17
millioen gulden kosten, dat is bijna 5 millioen
meer dan de grootste Duitsche kruisers 1ste
klasse, die thans op de helling staan. Al de
vaartuigen moeten in 1915 gereed zijn.
De gezamenlijke kosten van al die vaartuigen
zullen 103 millioen gulden bedragen.
Volgens de wet van 1900, zal het effectief
van de Duitsche vloot in 1917 moeten zijn
als volgt
Pantserschepen, 38; Groote kruisers eerste
klasse, 14; Kleine kruisers, 38.
De marinebegrooting van 1906 levert de eerste
benoodigde eredieten voor den bouw van die zes
nieuwe kruisers, en voor de kosten van de thans
op de helling staande pantserschepen.
Tot dusverre kost de bouw van de Duitsche
pantserschepen voor elk ongeveer 15 millioen
gulden; maar ieder nieuw pantserschip, dat
voortaan zal worden aangebouwd, zal ongeveer
22 millioen gulden kosten.
ENGELAND. Het Engelsche schoolontwerp
heeft aanleiding gegeven tot hevigen woorden
strijd. Chamberlain ging volgens Campbell
Bannermann veel te ver in een debat met den
liberaal Mac Namara, daarna verdedigde Cham
berlain zich en meende, dat het sterke afkeuring
verdiende, dat de minister zich hierin mengde.
Elk onderdeel der wet ondervindt scherpe
tegenwerking bij de conservatieve oppositie.
RUSLAND. Het vermoeden bestaat, dat
Graaf Witte weer in politieke aangelegenheden
en wel als president van den Rijksraad zal
optreden. Het ontslag van den tegenwoordigen
Rijksraad-president, Solski, die om gezondheids
redenen aftreedt, schijnt beschouwd te worden
als voorteeken van Graaf Witte’s opnieuw ver
schijnen op politiek gebied.
Volgens eenige Rijksraadleden is de Rijksraad
genegen om met de Duma samen te werken en
wel zoo, dat de Duma het initiatief in de wet
geving heeft. De eisch van de Duma, die
opheffing van den Rijksraad wenscht, werd dus
door de Rijksraadleden als ongemotiveerd be
schouwd. Van andere zijde wordt de Duma
voorgesteld als geheel in strijd met de gevoelens
der toongevende kringen te willen handelen.
Zeker is ’t echter, dat de Duma kalm de moeie-
lijkheden opvat.
OOSTENRIJK-HONGARIJE. De Hongaarsche
Rijksdag is door Koning Frans Jozef in eigen
persoon op den burcht van Ofen geopend.
Zondagavond kwam Z. M. in zijne Hongaarsche
I hoofdstad aan, die hij sedert den 4den Januari
1905gemeden had. Door zijn persoonlijke overeen
komst wenschte de Souverein den gesloten vrede
tusschen Kroon en Parlement te bezegelen. De
inwoners van Budapest bereidden hem een
geestdriftige ontvangst.
Kamer en Magnatentafel hielden een huishoude
lijke vergadering tot verkiezing van hun prae-
sidium. De heeren Wekerle, Kossuth en de
andere ministers traden de vergaderzaal binnen
en werden er luide toegejuicht. De voorzitter
noodigde de afgevaardigden uit Dinsdag op te
komen bij de plechtige opening van de zitting
door den Koning.
Naar bericht wordt hebben de Hongaarsche
minister-president Wekerle en de Oostenrijksche
minister-president Hohenlohe beiden aan Keizer
Frans Jozef hun ontslag aangeboden.
De Keizer moet echter beide ministers hebben
uitgenoodigd door onderhandelingen tot eene
oplossing te komen over 'de vraagtolverbond
of tolverdrag.
BELGIE. Na de Kamer is Vrijdagochtend 1.1.
waaischuwend voor die vertrekkenden tegen: zullen a.s. Zondag de verkiezingen pfaatshebben
1 1 - I n Arlzïw in /f»>iib TAfArvo crO WHO mol.'AYï
«de boomen groeien daar met gauwer dan
hier” en hoogst ernstig voor hen en voor ons
die achterblijven de natuur gaat haar eeuwi
gen gang haar wetten worden nooit straffe-
DUITSCHLAND. Het wetsontwerp voor de
I vlootuitbreiding, Zaterdag met groote meerder
heid in den Duitschen Rijksdag aangenomen,
omvat den bouw van 6 groote kruisers 1ste
Nederlandis er niet veel dat u be
schuldigt als daar zoo hoopvol telkens wordt
uitgeroepen: «naar Amerika 1"? Huldigt
gij wel de eeuwige natuurwetten die ook ’t
maatschappelijk leven beheerschen? Als uwe
kinderen daar wegtrekken en telkens in groo-
ter aantal elders brood en welvaart gaan
die beschuldiging ligt. En waar we terug- zoeken, is ’t ook, omdat gij eene ontrouwe,
Dorado van den arbeid, van de welvaartkeeren, daar breiden de groene vlakten van
telkens luider weêrklinkt die roep- ons Nederland zich voor ons uit, daar giet de
die dalende zon haar purperen stroom uit over
onze velden en bosschen en beemdendaar
deinen onze steden op aan den schemerigen
horizondaar zien we onze groote, nog nooit
door menschen bewerkte vlakten, ginds op
menig zoo bekoorlijk plekje. Daar golft en
deint en weemelt die eindelooze zee, ons
erfelijk grondgebied en over haar heen ruischt
des dichters krachtig lied:
«Als visschers-volk staakt gij in zee
En bracht voor jaren,
Als oorlogschatting van de baren,
Euroop den vrijheid en den vree.
En zaagt, voor ’t dundoek voor uw kielen,
Elk volk in eerbied voor u knielen.
Nederland
En we vragenheeft zij dan, zij die on
meetbare en ongemetene, geen brood meer en
geen welvaart en geen roem voor ons
En ginds, vér, heel ver weg, trekt verbeel
ding en ziet daar ’t rijke Insulinde, «zich
slingerende om den evenaar als een gordel
van Smaragd." Daar, toch ook nog in eigen
Vaderland, is daar dan niets voor ons en onze
zonen is daar dan geen ruimte
dan ook kleinsteeds, daar, te midden dier
hemelhooge bergen, daar in dat
bloemenland
Klagers, antwoordt ons ook op
vragen even ernstig zijn ze als uw
Het ga u goed in ’t verre Wes-
daar welvaart en
Dat «naar Amerika" dat alom weerklinkt,
maakt op ons in zekere zin een pijnlijken
indruk. Als daar onze nijvere, ernstige arbei
ders en degelijke werklieden en soliede bur
gers zich inschepen om ginds brood, welvaart,
een vaderland te zoeken, dan denken we
onwillekeurig: arm Nederland, goed vaderland,
hebt gij dan werkelijk geen plekje meer
waarop uwe kinderen kunnen leven en werken
en
te arm is,
te donker?
is ’t waar
op één plekje, als de leeuwrik op de gras
zode? Is hier geen ruimte meer, geen ruimte
voor hen die werken willen en kunnen? Of
zijn er onder die pelgrims die uitgaan om des
geloofs wille, omdat hier hun vrijheid wordt
aan banden gelegd En waar
vragen stellen, daar vernemen
schuldigende stem die zegt
«Ja, zoo is het. Hier is geen arbeid en
voor arbeid geen loonhier is geen ruimte
meer voor vrije ontwikkeling, de mensch kan
hier de vleugelen van zijn geest niet vrij
uitbreiden, hij wordt gebondenteruggehouden
door honderde dingen ja ’t is zoo, hier is in
alles een kleinsteedschheid die ons veroor
deelt om in zoo’n beperkt kringetje rond te
draaien en wie dat niet kan, wordt buiten
gesloten.
Ge kunt groot worden mijn vaderland, ge
kunt
allen die
nog, in menig opzicht, braak, wachtende op
de menschenhand. Hier en ginds in Indië is
nog arbeid te vinden voor honderden als er
werklust is kan ook hier nog wel veel ver
diend worden. Als er een einde komt aan
getwist over allerlei dwaasheden en nietig
heden als 't gouden kalf der mode niet meer
wordt aangebeden, en de dwazen het bloed
van hun leven daarvoor niet meer plengen
als de luiheid onzer jongelingschap wordt be
streden als arbeid niet meer onedel of on
fatsoenlijk wordt gescholden als er een einde
komt aan ’t leegloopen van honderden, die
hun beste krachten verspillen en verspelen in
speelzaal en sociëteitals de duivel der on
matigheid wordt uitgebannen door den manne-
hjken wil.... dan kan er nog welvaart en
geluk zijn in oud-Nederland, dat land dat
eens «voor ’t dundoek voor zijn kielen de
volken eerbiedig knielen deed.”
Daarom, als wij heden telk< ns de juichtoon
hooren «naar Amerika I” dan klinkt het ons ook de Senaat in België uiteengegaan en nu
en ieder is druk aan het propaganda maken.
Dat de conservatieve partij de nederlaag zal
lijden, kunnen ook ditmaal de liberalen kwalijk
of niet hopen.
In vijf van de negen provinciën: Antwerpen,
loos geschonden, ook niet de natuurwetten Brabant, West-Vlaanderen, Luxemburg en Namen,
zullen 85 afgevaardigden, meer dan de helft
der Kamer (die er 166 telt), moeten gekozen
worden en onder de aftredenden zijn 54 cleri-
calen, 20 liberalen, 10 socialisten en 1 Christen
democraat. Drie ministers zijn onder de can-
didaten: die van Binnenlandscha Zaken Trooz,
van Spoorwegen enz. Liebaert en van Landbouw
enz. Van den Bruggen, verder ook de voorzitter
der Kamer.
rookwolken vliegen op uit den schoorsteen als
laatste afscheidsgroet; de zee overstemt ons
En de honderden
die daar heen trekken, herhalen die woorden
en het schip dat hen meevoert zinkt al ver
der en al verder weg in de diepte en wij
turen het na en over onze duinen trilt nog de
laatste toon van die aanklacht.
FRIS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
i
«Grootvader, groeien de boomen in Amerika
gauwer dan bij ons.”
«Neen kind wij kanoën alles tot haasten
dwingen, doch de natuur nietdie gaat gesta
dig haar vasten gang, van eeuwigheid tot
eeuwigheid.”
Berthold Auerbach.
