voor IVOHKUl en omliggende Gemeenten.
La Frise.
ZATERDAG -13 OCTOBER 1906.
No. 42.
Buitenlandsch Nieuws.
Binnenlandsch Nieuws.
Eerste Jaargang.
de gemoedelijke Oldehove, die door
1 een beetje voorover
o o
De prijs der Advertentiën is van 1—5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters worden berekend naar
de ruimte die zij innemen. Bij abonnement belangrijk lager.
Broerekerk was nog steeds in reparatie en de
vlag op de Martinitoren wapperde lastiger dan
ooit. Ik was toen dus dicht bij huis maar
dichter zou ik niet komen. «Ik koe de War-
kummer toer net to sjên krye ’t spyt mij
tige mar er wier niks oan te dwaen.” We
moesten verder, de tram voor Harlingen reed
ons al gauw achterop en al spoedig stonden we
bij de groote houtvlotten. Tot zoover alles
bekend terrein voor me maar toen we op
onze terugtocht naar Leeuwarden in Franeker
een trein overbleven, maakte ik ook voor
het eerst kennis en heel aangenaam moet
ik zeggen met Stadhuis, Planetarium, Koren-
dragershuis enz. van genoemde stad. Dat de
Franeker Hoogeschool vrojeger door vele relaties
in nauwe betrekking heeft gestaan met de
Genfsche werd ook nog even gememoreerd.
Het volgende bezoek was aan Dokkum.
Er is toch maar één Dokkum Hoe hartelijk
en vriendelijk ook overal ontvangen dér is
it altyd to rédden 1 Tusschen de steenbuien
der lieve jeugd door, werden Waag, Oude
mannenhuis en de Bonifaciusput op een drafje
bekeken en het was niet voor we het aardige
kerkje van Birdaard voorbij voeren, dat we weer
tot ons zelven kwamen. Een kiekje van de
Schapenmarkt te Leeuwarden op Vrijdag kregen
we tot slot. Voorwaar een waardig afscheid
van Friesland! daarvoor had dominé nu wel
wat anders kunnen kiezen enfin het feit is
niet te veranderen.
De photografiën waren zonder uitzondering
niet genoeg te roemen zoowel wat de duidelijk
heid als de groepeeringen betrof het een met
het ander had mij een genotvollen avond be
zorgd, ieder keerde hoogst voldaan huiswaarts
en ik niet het minst!
Alzóó «klink den en daverje fier yn ’t roun,
Dyn aide eare, o Fryske groun!”
Dierber Fryslan, Myn groet üt ’e fjirte
Genève. J. H. AKKERINGA.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents.
Per post 0 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
DUITSCHLAND. In antwoord op de berisping,
die de Keizer hem had toegediend, heeft Prins
Filips Hohenlohe thans geantwoord, dat ook hij
niets geweten had van de openbaarmaking der
gedenkschriften zijns vaders over Bismarck’s
en dat hij er verontwaardigd over was.
Zijn jongere broer, de districtspresident te Colmar,
was de eigenaar van die gedenkschriften en had
ze laten uitgeven.
Na een kort verblijf te Berlijn heeft minister
v. Podbielski zich weder naar zijn landgoed
Dallmin begeve». Volgens den Berl. Lok. Anz.
lijdt hij, ten gevolge van galsteen hevige pijnen.
Toch hoopt hij in den loop dezer week weder
voor korten tijd naar Berlijn te kunnen komen.
FRANKRIJK. Jaurès heeft te Clermont-Fer
rand een rede gehouden, waarin hij betoogde,
hoe goed het voor de republikeinen is geweest,
dat zij altijd strijd hebben moeten voeren. Ook
de socialisten hebben, zei hij, iets dergelijks.
Clémenceau, die Gambetta tot de orde heeft ge
roepen, is nu op zijn beurt den socialisten niet
radikaal genoeg. »Het is nu de heer Clémen
ceau, die ons, socialisten, op zijn beurt verwijt,
dat wij in de kaart van de reactionairen spelen,
door bij de verkiezingen in alle districten (socia
listen te stellen. Maar ik stel mijn geweten ge
rust, ging Jaurès voort, als ik de geschiedenis
der verkiezingen van 1885 weer eens nalees,
toen Clémenceau en de radicalen evenzoo deden.”
Jaurès verklaarde, dat hij neiging had om
ministeriëel te zijn. Ik houd niet van stelsel
matige onverzoenlijkheid.
Het ministerie bestaat uit een groep schitte
rende mannen van staat, maar men vindt
soms, dat deze mannen wel wat al te veel talent
hebben en om de oorspronkelijkheid Van ieders
talent duidelijk uit te laten komen, houden zij
er ieder een afzonderlijke meening op na. Jaurès
is verlangend te weten, wat het ministerie nu
eigenlijk wil.
Over de scheid ingswet zeide Jaurès, dat die
zonder zenuwachtigheid en zonder zwakheid en
zonder dubbelzinnigheid moest worden uitge
voerd.
ENGELAND. Dat de over een paar weken
aanvangende najaarszitting van het Engelsche
parlement groote spanning zal brengen, is boven
twijfel verheven. Het Hoogerhuis zal in geen
geval de nieuwe schoolwet de voornaamste I
zaak, waarover een conflict tusschen de beide
Huizen van het parlement dreigt uit te breken
in haar tegenwoordigen vorm aannemen. En
zeer waarschijnlijk maakt het daarin wijzigingen
die het Lagerhuis onmogelijk zal kunnen dulden.
Dat blijkt uit de amendementen, welke door
lord Ampthill zijn ingediend. Hij zal den storm
loop beginnen, met een reeks van voorstellen
die de meest kardinale punten der wet zouden
veranderen en de liberale dissenters in opstand
brengen.
Lord Ampthill die vroeger Chamberlain’s
particuliere secretaris was en naar het heette
daaraan zijne benoeming als gouverneur van
Madras dankte hij keerde in Februari uit
Indië terug wil uitgebreider gelegenheid voor
sectarisch onderricht, opheffing van het verplichte
bijwonen van het gewone bijbelonderricht en
benoeming van onderwijzers, die eventueel sec
tarisch onderricht kunnen geven. Dit laatste is
in strijd met de volkomen vrijheid der onder
wijzers, waarvoor het Lagerhuis zich met be
slistheid uitsprak.
RUSLAND. De Russische academies zijn
i overvol na twee jaren stilstand. In Petersburg
zijn reeds 8600 studenten ingeschreven, seint de
correspondent van de Standard en nog 1000
vragen om toelating. De collegezalen zijn be
rekend op 3500 toehoorders. Er zullen dus hon
derden alleen student in naag^zijn. Maar dat
is geen overwegend bezwaar, om een bul te
krijgen. De Russische professoren, zegt de cor
respondent, Staan bekend, om hun gemakkelijk
heid jegens de liefhebbers voor een graad. Vrees
voor impopulariteit en sentimenteele overwegin
gen zijn oorzaak, dat zelden een candidaat on
gelauwerd huiswaarts keert.
Volgens een Petersburgsch blad zijn aan het
ministerie van spoorwegen verduisteringen voor
een bedrag van 57 millioen roebel ontdekt.
De Petersburgsche correspondent van de Matin
meldt, dat tal van inhechtenisnemingen plaats
hebben gehad te Petershof, o.a. een student, zoon
van een bediende in het keizerlijk paleis.
Het landgoed van den minister van justitie,
in het gouverment Mohilef gelegen, is door de
boeren verwoest, ’s Ministers zoon is naar Mo
hilef vertrokken.
Verscheidene zemstwo’s hebben eee beroep
gedaan op het volk, om toch belasting te beta
len. Ook de gouverneur van Orel tracht op het
gemoed van de belastingschuldigen te werken.
De keizerin-moeder van Rusland is van plan
in Denemarken te gaan wonen. Ze heeft het
prachtige landgoed Hundsor gekocht, grenzende
aan de villa Huidore, het eigendom der koningin
van Engeland.
NOORWEGEN. Volgens berichten uit Stock
holm heeft het plan van Noorwegen, om Spits
bergen in bezit te nemen, groote verontwaardi
ging gewekt. Men beschouwt het als een soort
uitdaging; vooral ook, omdat Zweden reeds ver
scheiden expedities naar Spitsbergen uitgerust
heeft. Men veronderstelt, dat Rusland Noor
wegen in dezen steunt.
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
Fryslan, Fryslan, dy forjitte
Kin 'k allinne yn 't tsjustere grèf.
Ik kan ze onderschrijven deze regels
maar al te sterk heb ik het j.l. Vrijdagavond
gevoeld toen ik vele plekjes, die me zoo «eigen”
waren, hier in den vreemde uitstekend gelijkend
op doek zag gebracht. Het deed mijn «fryske
hert” goed, ik voelde die liefde voor mijn
geboortegrond, die alleen het bloed doet «bounsje
troch üs ieren omIk was weer echt op
«eigen bodem” en ga thans eens vertellen hoe
ik daar wel kwam en wat ik alzoo gezien heb.
Een zeer begaafd spreker, Dr. L. Maystre,
wiens liefde en sympathie voor al wat Hollandsch
is, hier aan velen bekend was (geen wonder!
waar Mevrouw M. eene Hollandsche is) was n.l.
door de leden van de Zwitsersche Alpenclub,
afdeeling Genève, uitgenoodigd hen ook eens
een kijkje te gunnen in dat land waar ze
zooveel van gehoord hadden en dat ze zoo
weinig kenden. Met de meeste bereidwilligheid
had genoemde Heer aan dat verzoek gevolg
gegeven en zoo konden we de vorige week
in de locale bladen lezen dat hij «La Frise” tot
onderwerp van zijne voordracht gekozen had,
waaraan door schoone lichtbeelden de noodige
luister nog zou worden bijgezet.
Ofschoon slechts toegankelijk voor Heeren
Leden, had ik de eer als gast tegenwoordig te
mogen zijn, ook al te danken aan de belang
stelling misschien, die ik aan den dag had
gelegd, om eens te weten te komen hoe men
hier in dit zoele Zuiden wel over ons,
bewoners van de Noorder Stranden, dacht.
Voor het openingsuur gekomen was, had ik het
groote genoegen met den geachten Spreker
kennis te maken en kreeg ik al gauw den
indruk dat hij «geen vreemdeling in Jeruzalem”
was. Integendeel! van zijn tocht door Friesland,
gemaakt in Augustus van het vorige jaar, be
waarde hij nog steeds de aangenaamste her
inneringen, zoodat we al gauw in Leeuwarden
en Sneek zaten.
Klonk het me eerst wat vreemd in de ooren
al die bekende hoekjes en gaatjes op zijn
Fransch te hooren verklaard en uitgelegd
al spoedig geraakte ik er aan gewend en
zoo wil ik dan thans in gedachten het reisje
nog eens nagaan, dat ik dien avond gemaakt o-
heb. Ik moet zeggen, deze heer heeft goed ontslag,
voet bij stuk gehouden. Was ik in Londen ,,in lnn
eens uitgenoodigd bij eene dergelijke voor
dracht over Noord-Holland, die met Amersfoort
begon en met Den Bosch eindigde daarvan
was hier geen sprake. Muziek was er niet bij -
anders waren we ongetwijfeld met het «Frysk
Bloed” aangevangen, doch daarvoor kwam nu
de kaart van Nederland het eerst op de prop
pen, om de oningewijden te laten zien, «wat
kant we uitgingen.”
Spreker herinnerde onder de hand aan den moei
lijken strijd, dien ook onze voorvaders voor hun
Vrijheid en Recht hebben moeten strijden, evenals
de hunnen, en geen minuut l( later of de
touwen waren losgeworpen, en we bevonden
ons op het IJ aan boord van de Bolsward. Na
eene comfortabele reis kwamen we ’s morgens
al vroeg in de Lemmer aan het weêr was
verre van mooi in elk geval niet geschikt
om het Oranjewoud aan te doen en zoo zetten
we van Heerenveen direct koers naar Leeuwarden.
Waren de heeren wel een beetje teleur
gesteld, dat het eerste kiekje een «piekel-
hjerringkeapman” geen klompen en pikkerbroek
te zien gaf (anders is het in het buitenland
niet Hollandsch) de «flodder” en de korte
«ünderrok” der naarstige en zuinige Leeuwarder
huismoeders bij de kar, konden dit gemis ruim
schoots bij hen vergoeden. Waag, Kanselarij,
Paleis van Justitie, alles werd heel mooi ge
vonden en
den druk der jaren aï
gaat hellen, werd er even «tusschen” genomen.
Daar hij echter geen Fransch verstond had hij
geen reden zich hieraan te ergeren, wat hij dan
ook wijselijk niet deed. Toen die pret goed en
wel over was, waren we in Sneek voor we het
wisten en stonden we eensklaps voor het stad
huis, dat ter gelegenheid van de verjaardag van
H. M. Koningin Emma, druk vlagde.
Ik ging in gedachten even «Onder de Linden”
en pikte de «vrinden” later bij de Waterpoort
weer op. Toen door de Noorderhorne naar de
tram, want Bolsward zou ook niet vergeten
worden en het stadhuis moesten we zien; de
«Westerveld” te Amsterdam werd met alge-
meene stemmen eene commissie benoemd, om
de onderhandelingen voort te zetten en tot een
einde te brengen met het hoofdbestuur der
Vereeniging van facultatieve lijkverbranding
omtrent het stichten van een crematorium op
de terreinen der begraafplaats.
Fabrieksarbeidsters op Audiëntie. De
Limb. Koerier verneemt het volgende omtrent
de audiëntie van de Maastrichtsche fabriek-
arbeidsters in de ceramische vakken bij den
minister van Landbouw, Nijverheid en Handel
In het Kabinet van Z Ex. toegelaten en op
haar gemak gesteld, deelde een der afgevaar
digde vrouwen mede gehoord te hebben, dat
er sprake was van genoodzaakt neerleggen van
den arbeid door vrouwen en meisjes in ver
schillende ateliers der ceramische fabrieken.
Uit naam nu van over de 1000 vrouwen
en meisjes smeekten zij den minister haar toch
niet broodeloos te zullen maken, daar verbod
van den bedoelden ceramischen arbeid dcor
vrouwen, gelijk zou staan met de ellende in
vele huishoudens brengen. Er waren er boven
dien onder de vrouwen, die meer dan 33, ja
tot 37 jaren in de bewuste ateliers hadden
gewerkt zonder in haar gezondheid ook maar
eenigszins geschaad te zijn. Wijders zagen
zij wat haar betrof, niet in. dat de stoffen
alleen voor vrouwen en niet voor mannen
giftig zouden zijn.
De minister stelde haar gerust en deed eeni-
ge belangstellende vragen, waaronder, hoeveel
vrouwelijke personen er te Maastricht wel
werkzaam zijn bij het vergulden, drukken
en biscuitsschilderen. Het antwoord der vrou
wen luidde: ongeveer 7ü0. Dan informeerde
Z. Ex. hoe ’t er in die werkplaatsen uitzag
met de properheid.
De vrouwen repliceerden ze vertelden
dat ons met den noodigen trotsch dat de
minister gerust mocht komen kijkenhaar
werkgelegenheden mochten gezien worden
Dat zeide de minister, was hij inderdaad
van plan te doen hij zou ongetwijfeld op de
Maastrichtsche fabrieken eens een kijkje komen
nemen, hoewel hij nog geen bepaalden dag
daarvoor had kunnen vaststellen. Ten slotte
informeerde minister Veegens nog hoe het
stond met de overkleederen.
Het antwoord luidde hierop, dat zij (spreek
sters) als verguldsters zulk een overkleed niet
noodig hadden, doch dat de arbeidsters aan
oven en verniskuip er allen van voorzien wa
ren.
Dat waren ongeveer de voornaamste quaesties
die tusschen minister en fabrieksarbeidsters-
afgevaardigden besproken werden.
Met den meest aangenamen indruk verlie
ten de beide vrouwen, na een audiëntie van
ongeveer een half uur, het Kabinet en togen
niet eerder Maastrichtwaarts om haar collega’s
van de uitstekende ontvangst te gaan verha
len. dan nadat zij door mevrouw Rutger op
de vriendelijkste wijze in Den Haag en Scheve-
ningen waren rondgeleid.
In werken had hij geen trek, Maandag-
houden was gewoonte, en ditmaal werd daar
van niet afgeweken, daarbij in aanmerking
genomen dat ’t kermis te Nijmegen was,
waarheen hij. die te Arnhem woonde, wilde
gaan om nu eens lollig Maandag, dollen
Maandag te houden. Dat ie zijn werkplunje
met een met kalk bespatte pet aan had kon
hem niet bommen, als ie d’r eerst maar was.
Moeder de vrouw had van 's mans voornemen
lucht gekregen, was hem gevolgd, zeggende
«Waar jij gaat, ga ik ook, hou jij Maandag,
ik ook jij naar de kermis, ik ook, je gaat
niet alleen!” en ook in haar daagsche plunje
met het huishoudschort voor, achtervolgde
echtvriendhem steeds allerlei
i naar het hoofd slingerende,
Naar het Vad. verneemt zal de heer
Troelstra niet, zooals door De Tel. werd ge
meld, een automobielen-interpellatie aanvragen
maar het automobilisme wel bij de behande
ling der begrooting in de Tweede Kamer ter
sprake brengen. Een zelfde voornemen moet
bij meerdere Kamerleden bestaan.
Naar de Geld, verneemt, staat bij de
aanstaande Algemeene Beschouwingen in de
Tweede Kamer, uit de rechterzijde eene met
tal van gegevens onderlegde (niet-antimilitai
ristische) redevoering te wachten over «onver
antwoordelijke militaire toestanden®, zooals die
thans hier te lande voorkomen.
Naar men verneemt, heeft een der leden
van de Vereeniging v facultatieve lijkverbran
ding toegezegd de kosten te zullen betalen van
een eventueel te voeren proces, wanneer in
ons land tot verbranding van het eerste lijk
zal worden overgegaan.
In de Woensdag, gehouden buitengewone zij haar
algemeene vergadering der N. V. Begraafplaats lieflijkheden
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
