en omliggende Gemeenten.
voor WORKÖI
Bericht
ZATERDAG 24 NOVEMBER 1906.
Eerste Jaargang.
No. 48.
Uit de Kamer.
Binnenlandsch Nieuws.
De staking bij dr. Van Eeden.
f
Woensdagmorgen is bij Oegstgeest op
f
r
r
geroepen geneesheer constateerde ribbreuk.
In de Zwaansteeg te Utrecht, is Dinsdag
van het ouderpaar L. ern-
Zij, die zich met 1 Januari a.s.
op dit blad ivenschen te abonneeren
ontvangen de tot dien datum ver
schijnende Nos gratis.
De Uitgever.
Bij de maatschappij «de Eendracht” te Am
sterdam, waarvan de bekende vrij-socialist dr.
Frederik van Eeden, directeur is, is een staking
uitgebroken onder de mannen, werkzaam aan
de afdeeling brandstoffen. Deze tak van werk-
verschaffiing is opgericht om eenige stakers van
1903 aan den gang te helpen. Negen man
waren in dienst, tegen een loon van f 12.50.
Dit vonden ze echter te weinig, hoewel het hun
bekend moet zijn geweest, dat deze afdéeling
nog altijd met verlies werkte. Zij eischen f14,
en staakten toen de eisch werd afgewezen.
Dr. Van Eeden denkt echter niet aan toe
geven. Hij zond een schrijven aan de vereeni-
ging van het personeel van «de Eendracht”,
waaraan o.m. het volgende ontleend is
«dat als het personeel dwaas genoeg is om
een klassenstrijd te beginnen, het personeel ons
dwingt, tegen onzen wil, als patroon op te
treden.
«Dat hiermede eindelijk het personeel niets
kan winnen, maar alles verliezen, daar wij, als
directie, uitsluitend werken in ’t belang van het
personeel en niet van onszelf.
«Het eenige gevolg van dergelijk dwaas op
treden kan alleen zijn, dat ondergeteekende de
stakende afdeelingen opheft en verkoopt, daar
hij niet geneigd is iemand te helpen tegen zijn
zin.
Zij, die dus niet langer zich kunnen tevreden
stellen met hetgeen ondergeteekende voor hen
kan doen, en meer verlangen, moeten weten,
dat de ondergeteekende dan niets meer voor
hun kan doen.
«Ondergeteekende kan aan geen eischen meer
toegeven en zal ook geen personen, die arbeid
hebben geweigerd, meer in dienst der maat
schappij kunnen nemen.”
Een redacteur van de Telegraaf heeft naar
hoogen waterstand, Dinsdag alle zeesluizen
onzer provincie geopend.
Uit Apeldoorn meldt men dat de vijf
tien koeien, welke in opdracht van Z. K. H.
Prins Hendrik te Leeuwarden waren aange
kocht voor zijn landgoed te Dobbin, aan de
grenzen door de douanen zijn aangehouden en
de doorvoer geweigerd.
Zij zijn naar het Loo overgebracht, alwaar
bij de stallen een noodstal in gereedheid wordt
gebracht.
In het volgend jaar zal te ’s Hertogen-
bosch de zesde Katholiekendag gehouden i
den. Het voorzitterschap van
liekendag zal worden vervuld door Mr. E. van
Zinnicq Bergmann.
om
woners
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
woordelijkheid en, toen de staking zoovelen tot
De prijs der Advertentiën is van 1—5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters worden berekend naar
de ruimte die zij innemen. Bij abonnement belangrijk lager.
en Amsterdam.
Alzoo gaat die fijne tak van dienst aldaar
maar geregeld voort. Ieder weet er te ver-
aan het oog van den
en zijn weg nog vindt
naar genoemde plaatsen.
Naar men verneemt, kan een wijziging
der postwet o. a. in dezen geest worden tege-
van een brief
enkelvoudig gewicht wordt verhoogd van
voor hen te doen.
te hunner wille «de Eendracht” en
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents.
Per post 0 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
uur het geval
heer Bogaard eveneens wenschte en waaromtrent
hij een nota had ingediend, die de heerBlooker
bestreed, de minister deelde mede, dat een com
missie tot reorganisatie zal worden benoemd.
Iets als reorganisatie op belasting-gebied scheen
de heer Van Kol ook te willen, toen hij wees
op de knevelarijen door de tolgaarders bij de
inning gepleegd, welke feiten de minister tegen
sprak evenals hij ontkende, dat de maatregel,
bij het ontstaan van schuurbranden alle in-
tot hulp te requireeren, een inbreuk
was op art. 57 van het Regeerings-reglement, s
en dat zij, als de heer Van Kol meende, nieuwe
heerendiensten schiep.
Toen tegenover al die aanvallen en wenschen j
de commissie van rapporteurs den minister een 1
vriendelijkheid wilde bewijzen door f 25,000
uit te trekken om in beginsel te beslissen tot
het doen van opmetingen en taxatiën ten be
hoeve der terugbrengingen van particuliere lan
derijen op Java, waaromtrent kortgeleden een
wetsvoorstel was afgestemd, wees de minister
deze welwillendheid af. Hij had geen geld noodig
daarvoor en zal zeker gemeend hebben dat de
heeren voor de vervulling van hun eigen wen
schen al zooveel geld vroegen.
De heer Bogaardt kwam althans weer plei
ten voor de oprichting van een suikerfabriek,
welke wensch de minister nu eens niet meteen
beroep op den toestand onzer Indische schatkist
behoefde af te wijzen, maar welker vervulling
hij in strijd achte met de suikerconventie, en
de heer Ijzerman voor de oprichting eener
technische school te Soerabaije. Maar er was
ook een schrijven ingekomen van heeren, die te
kennen gaven dat zij voor de uitvoering van
een plan voor draadlooze telegrafie den gelde-
lijken steun der regeering, vroeger aangevraagd,
niet behoeven, maar concessie vragen.
Dit laatste ontlokte den heer Dolk een motie
waarin de kamer haar vertrouwen uitspreekt,
dat alleen dan concessie zal worden verleend,
wanneer de voorwaarden der consessie geheel
in overeenstemming zijn met de in 1904 door
de regeering gedane mededeelingen, maai- na
geruststellende verklaringen trekt hij die in.
De heer Thomson maakte zich bij de afdeeling
oorlog zeer bezorgd over den tegenwoordigen
toestand van het Indisch leger en keurde de
bevordering van luitenant Christoffel tot kapitein
na slechts 5 jaren dienst als luitenant ten zeerste
af.
Tusschen de bedrijven door maakte de Kamer
de nomina op voor een vacature in de Hooge
Raad.
die mooie, groote beweging. Maar nu te denken van enkelvoudig
dat zoo’n staking toén geleid werd door zulke 15 tot 20 gram.
J menschen. ’k Voelde intusschen mijn verant-
slachtoffers had gemaakt, heb ik geprobeerd wat op den trein die om kwartier over negenen
Zoo ontstond langzamerhand uit Den Haag vertrekt geschoten.
dienst werden als bedienden, loopers enz. de kig nïet* ernstig
slachtoffers zooveel mogehik opgenomen, aan
werk
gezin....’
dakgoot, maar viel naar beneden, eerst op
Het L. D. meldt, dat de kogel door het
portier vloog en een schampschot veroorzaakte.
Een der medepassagiers, die de coupé te
Leiden verliet, deelde mede, dat men erg was
geschrokken en dat er eerst een klein paniekje
ontstond, dat zich echter spoedig herstelde,
toen men bemerkte, dat er geen ernstig on
geluk was gebeurd.
De burgemeester van Oegstgeest werd on-
middelijk met het gebeurde in kennis gesteld
en deed daarna een uitgebreid onderzoek in
stellen, zonder gunstig resultaat tot dusverre.
Vermoedelijk is hier geen boos opzet in
het spel geweest en heeft allerminst de toe
leg voorgezeten een bepaald persoon te treffen.
Veeleer is aan te nemen, dat een waar
schijnlijk niet al te geoefend schutter een
schot heeft gelost zonder aan den voorbijgaan-
den trein te denken.
Te Roermond liep Zondag een man in
Adams kostuum door de stad. Thans wordt
hij in de kliniek verpleegd. Naar aan de
N. R. Ct. gemeld wordt, heeft hij tot heden
nog geen enkel woord gesproken, ondanks de
herhaalde pogingen, die in ’t werk gesteld
zijn, om iets uit hem te krijgen. Slechts een
maal gaf hij door schrift te kennen, dat hij
wenschte te drinken. Zijne kleeren zijn ’s
anderen daags in een der stadswallen gevon
den. Er zaten o a. eenige papieren in, waaruit
bleek, dat hij is genaamd H. M., 28 jaar oud
geboren te Purmerend, laatst gewoond hebbende
te Winterswijk.
Door het breken van het touw, waar
mede de ladder was vastgebonden, viel Dins
dagmiddag de metselaar J, v. B. van het dak
van een huis te Wijk bij Duurstede. In zijn
Een reiziger tweede klasse werd geluk-
aan den hals gewond. Hij
uciö zuuvcci niuxeiiiK uut'uiionicii, uan l i i i i ta
en brood geholpen voor zich en het vervolgde de reis naar Amsterdam. De politie
j zoekt den dader, die waarschijnlijk uit een
Wat niet wegneemt, dat ze u thans behan- revolver het schot loste,
delen als de patroon, tegenover u dezelfde
«directe actie” plegen, die ze vroeger b.v. tegen-
over hun werkgever in het havenbedrijf uit
haalden.
«Volkomen juist. En dat is ook hun onver
geeflijke fout. Want de afdeeling brandstoffen,
die er voor die menschen is en niet voor mij,
zal ik nu maar opheffen, of met andere werk
krachten moeten voortzetten. Nota bene gaat
er geld bij die afdeeling bij.
«Intusschen, de oorzaken zitten diep, liggen
in de opvoeding van die menschen, in de wijze
bovenal, waarop de «leiders” ze voor den maat-
schappelijken strijd hebben «bekwaamd.”
»’t Staken is ’n manie geworden, de stakings-
bacil heeft en houdt ze te pakken. Zoo is het
hier de voormannen uit die afdeeling gelukt,
het personeel tot de krankzinnige daad over te
halen.
En toch, doctor, worden de menschen kwaad
als men hun kijk ontzegt op sociaal-economische
verhoudingen, wannneer men beweert, dat ze bij
zoovele gelegenheden te eenenmale den belang
rijken factor verwaarloozen, of positieverbetering
in het betrokken bedrijf tot de mogelijkheid
behoort.
«Toegegeven. Van de economie van het be
drijf maken de arbeiders zich valsche voorstel
lingen, dat heb ik nu ook ondervonden. Zoo
heeft het bij de eerste menschen van De Een
dracht kwaad bloed gezet, dat we ook het in
tellect in dienst namen en het beter betaalden.
Maar daartoe waren we in het belang van allen
genoodzaakt. We moesten bijv, knappe men
schen hebben om in te koopen. Handelslieden
dus met algemeene warenkennis, die goed moes
ten worden betaald, opdat ze in het financieel
belang der zaak 'zouden werkzaam zijn. De
duurdere betaling van hoogere arbeidsprestatie
wil er echter niet in, evenmin als ’t begrip, dat
een zaak als De Eendracht met ongeschoolde
werkkracht alleen niet drijven kan.
«De arbeiders moeten begrijpen, dat ze zich
niet moeten plaatsen tegenover het intellect, -
maar er naast, om er van te leerenval wist hij zich eerst vast te grijpen aan de
dakgoot, maar viel naar beneden, eerst op
een lantaarn en vervolgens met zijne zijde op
den rand van de stoep. De ijlings ter hulp
Op last van Ged. St. zijn, wegens den
mran wa 4-av.a^a r.il oIIa
het 5-jarig meisje
J stig gebrand, doordat het bij afwezigheid der
moeder met lucifers en een kaars speelde. In
vlammen gehuld kwam het naar buiten loopen.
Hierop schoten dadehjk de buren toe en die
wisten, na het vuur gedoofd te hebben, niet
beter te doen dan het kind aan het Andreas-
gesticht af te geven. Buik en borst waren
heheel rauw.
Toen Dinsdagmiddag om half vijf een
enkele locomotief uit Sliedrecht naar Dordrecht
reed heeft bij wachtpost no. 79, aan het
Visschertje onder Dubbeldam, een tot nu toe
onbekend vreemdeling zich op de lijn gewor-
Even te voren had hij nog aan de
vrouw De Ruiter, gevraagd
i wor-
dezen Katho-
pen.
I baanwachteres,
Te Meppel zijn door den keurmeester hoe laat er een trein naar Dordt ging, waarop
Mast in de laatste dagen weer aanhalingen zij hem antwoordde dat zulks eerst tegen 8
gedaan van bedorven fijne vleeschwaren, die uur het geval was. Kort daarna zag de
aanleiding van deze staking eens met dr. Van anders bestemd zouden zijn voor Rotterdam,
Eeden gesproken. Zie hier een relaas van het ’s Gravenhage
gesprek.
Dr. v. Eeden zei, na eerst te hebben aange
toond, dat het bedrijf alleen om de werklieden
was opgericht en er meer loon betaald werd tellen, dat nog veel
dan elders in gelijksoortige affaires keurmeester ontsnapt
«Die menschen zijn eenvoudig gek. ’k Heb
altijd gezegdniet staken, maar den arbeid
beter organiseeren, andere verhoudingen schep- I
pen tusschen productie en verbruikers.
«In 1903 ben ik meêgegaan. Voelde wat voor moet gezien, dat het gewicht
De algemeene beschouwingen over de Indische
begroeting zijn gesloten. Nadat de minister nog
eens verteld had, dat het in zijn bedoeling ligt
de begroeting in ’t vervolg door den Raad van
Indië, die zal worden uitgebreid, te doen voor
stellen, waarna natuurlijk het eindoordeel bij
de kamers blijft en zich had verweerd tegenover
den heer De Stuers over de betrouwbaarheid
der koloniale verslagen en over de Bali-expeditie
en nadat de heer Van Karnebeek verteld had,
dat hij niet het «vleesch geworden conservatisme”
was, als de heer Van Kol hem had genoemd,
begon de kamer aan de verschillende afdeelingen,
Allereersl kreeg de afdeeling van Justitie een
beurt. Hierbij bracht de heer Troelstra Deli
ter sprake. Hij betreurde het, dat de arbeids
inspectie daar was opgeheven en vroeg den mi
nister of het misschien de bedoeling was een
centrale arbeidsinspectie te Batavia in te richten
en daarmee de ambtenaren van het binnenlandsch
bestuur te belasten. Dat laatste zou hem blijk
baar niet naar den zin zijn. Hij scheen het
trouwens niet al te erg op ambtenaren begrepen
te hebben, want hij hield ook tegenover den
minister vol, dat zij intrigues hebben gesmeed
tegen Mr, van den Brand, bekend uit de Deli-
zaak en dat zij in de Lampongsche districten
hun publiek gezag misbruikt hebben om zich op
verschillende personen te wreken.
De heer Van Kol kwam krachtig op tegen de
koelieschandalen bij de houtaankoop-onderne-
mingen in de Riouw-archipel en tegen de mis
standen bij de ronselarij voor de tinmijnen in
de Straits en besprak de knoeierijen van naam-
looze vennootschappen in Indië.
Natuurlijk was de minister het niet geheel
met de heeren eens, noemde klachten van Mr.
van den Brand over tegenwerking der ambte
naren ongegrond, maar meende toch ook dat
ambtenaren die particulieren tegenwerken niet
kunnen worden gehandhaafd. Beter bleek de
minister het eens met den heer van Deventer
omtrent het wenschelijke van vermindering van
het beleeningstarief der gouvernements-pand-
huizen, van de uitbreiding van het aantal scholen
tot opleiding van inlandsche ambtenaren en van
nog tal van kostelijke zaken meer. Maar hij
moest er dezen afgevaardigde aan herinneren,
dat de vervulling van al die wenschen geld zou
kosten en dat onze Indische financiën niet in
een toestand waren om die kosten te dragen,
wat toch de heer Van Deventer ook wel wist.
Ditzelfde moest hij ook den heeren voorhouden,
die bij de afdeeling verschillende wenschen uitten.
Het brengen van de afdeeling onderwijs, dat nu
onder «Onderwijs, Eeredienst en Nijverheid”
ressorteert, onder een afzonderlijke afdeeling,
gelijk de heeren Ter Laan en Bogaardt wilden,
moest ook op het bezwaar der kesten afstuiten.
Was dit bezwaar ook geldend tegen het geven
van meerdere subsidies aan confessioneele scholen,
wat de heer Bogaardts bepleit had Of wilde
de minister daar niet aan, omdat hij als de heer
Ter Laan aan gemeentescholen de voorkeur gaf
Het bleek niet. Maar wel kreeg de heer Bogaardt
nul op het rekest. De heer Van Kol was ge
lukkiger, toen hij voor de pogingen van particu
lieren tot het geven van aanschouwelijk onder
wijs den steun der regeering vroeg. En de raad
van den heer Ter Laan om meer te doen voor
opleiding van onderwijzers, omdat den ministers
anders met zijn plannen op onderwijsgebied
spoedig krachten te kort zou komen, werd in
dank aanvaard.
Evenmin had de heer Bogaardt succes, toen
hij het voor de weeshuizen opnam en de ver
mindering van hun subsidién een misdaad noemde
aan de Indische maatschappij gepleegd, iets
waaromtrent de heer Van Kol het wederom
niet met hem eens was, die voor betere regeling
van de armenzorg opkwam en de armoede van
inlanders en Indo-Europeanen met helle kleuren
teekende. Wat de reorganisatie van den bur
gerlijken geneeskundigen dienst betreft, die de
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
1 1 in haar - - -
u 1 vörmlcdn dn roio n
- -1--- mi /IziT-1 E-/-in i vnn nnl’nixrniiHier u'nrrlf
