en omliggende Gemeenten.
voor WORKUM
iS
Nieuwjaars-AflVBrtBnüön,
a 25 cents.
Bericht I
oo
Eerste Jaargang;,
o o
ZATERDAG 15 DECEMBER 1906.
No. 51.
Uit de Kamers.
V rede-Tentoonstel ling.
i'
O
DE UITGEVER.
eens.
Gede- I uitspraak
en
Het laboratorium voor dezen raad
dus
daaromtrent zijn eigen plannen had.
6
I
Zij, die zich met 1 Januari a.s.
op dit blad wenschen te abonneeren
ontvangen de tot dien datum ver
schijnende Nos gratis.
De Uitgever.
-
Uit de verschillende dag- en weekbladen heeft
men kunnen vernemen het bestaan eener Inter-
i ..uu.v.iu.e
tevens dat ook hier ter plaatse een afdeeling
I daarvan is opgericht, onder het voorloopig
1 bestuur van de heeren T. M. ten Berge, E. II.
De prijs der Advertentiën is van 1—5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters worden berekend naar
de ruimte die zij innemen. Bij abonnement belangrijk lager.
Waar het nu, alle tractaten ten spijt, eene
1 van eene mogendheid blijft, als
zij naar den Haag (Hof van Arbitrage) gaat,
van een scheidsrechter ft onderwerpen,
1 een
voor den overwonnene als den over-
heer De Klerk besprak de pandjeshuizen en
Sommigen willen den oorlog behouden als een
element van de goddelijke wereldorde, doch dat
is onjuist, getuige den jubel die er opging bij
het einde van den oorlog tusschen Rusland en
Japan. Maar ook onjuist is het, dat door uit
breiding van leger en vloot de vrede zal blijven
gehandhaafd, wijl de kosten daarvan voortdurend
stijgen, en dus eene grondige verandering alleen
verbetering kan brengen.
De Europeesche Staten hebben in 'het jaar
“23 aan directe kosten in ronde cijfers voor
;er en vloot uitgegeven 1807 millioen gulden.
Evenals het vorig jaar kunnen ge
noemde Advertentiën weder geplaatst
worden in FRISO van 1 Januari, welk
No. Oudejaarsavond verschijnt en in
Workum huis aan huis bezorgd zal
worden.
Omtrent krankzinnigenwezen en het stichten
van een nieuw krankzinnigengesticht schenen
i van rapporteurs en de ministers
vermeerdering van 376
weer tien jaar later, in
van meerdering van
sommige rechtbanken, om den achterstand in
zaken van de baan te helpen, ten opzichten
van de werkinrichting te Veenhuizen en nog
tal van anderen. Maar de minister gaf de
vragers niet veel hoop. Zijn werkprogram,
was reeds zoozeer overladen, dat hij zich met
meer onderwerpen niet kon bezighouden. Een
andere regeling van het militair strafrecht
en de zaak der naamlooze vennootschappen
en omtrent dit laatste
kan binnen enkele maanden het wetsontwerp
verwacht worden. En bovendien wordt er
met ijver aan het vraagstuk van» het zee
recht gewerkt.
Dat de heeren met de antwoorden geheel
tevreden waren bleek niet, maar ze keurden
toch de begrooting goed en begonnen hierna
aan die van binnenlandsche zaken.
Van allerlei kwam daarbij weer ter sprake.
De heer Van der Zwaag trok te velde
tegen de verhooging van salarissen van bur-
Maar de heer Schaper hield vol plannen werden door sommigen gecritiseerd.
herhaaldelijk gewaar- i maar door den heer Tydeman en den minister
De heer Tydeman bleek het bo-
nalatig waren gebleven maatregelen te treffen
en dat het ongeluk nooit zou hebben plaats
gehad als die maatregelen waren genomen.
Hij stelde daarom een motie voor waarin de men dus niet wachten moest.
rr _i_> i i uitspreken, gaf blijk ook
gemaakt fien post goed te keuren.
De heer Van Kol vroeg daarna, waarom
m enz. en niet
Hij meende dat
een toevluchtsoord voor onge-
De minister voelde
uitgesteld, in verband waarmee de heer Troel- j
stra overlegging verzocht van bescheiden, als j de
het advies van het gerechtshof van Arnhem neeslijken
gende begrooting ten dezen aanzien toe.
allerlei kamerleden
wijzigingen in Strafrecht en de commissie
afschaffing van het het niet eens te zijn.
Kamer als haar overtuiging zou
dat in de zaak geen juist gebruik is gemaakt I den pOst goed te keuren,
van het middel van gratie. Maar ook de J'
behandeling van deze motie werd voorloopig de regeering wel cholera, pokkei
zelf de tuberculose bestrijdt
staat voor
moest zorgen.
wel iets voor, zei verhooging van de vol-
enz iets, waar de minister niet veel zin aan
scheen te hebben.
De Justitie-begrooting bracht verder een
lange reeks wenschen van i
ten opzichte van 1
burgerlijk procesrecht, van i
celstelsel, van afschaffing van de verplichting
tot sluiting van een burgerlijk huwelijk voor
het voltrekken van het kerkelijk, ten opzichte
het aantal rechters in i
men kunnen vernemen het bestaan eener Inter- I
nationale Vereeniging Vrede-Tentoonstelling en
tevens dat ook hier ter plaatse een f
i is opgericht, onder het voorloopig
i 'timborgh en G. G. Posthumus.
Onder voorzitterschap van eerstgenoemde werd
alhier Vrijdag 7 December j.l. eene openbare
Vergadering gehouden, bijgewoond door
weinig talrijk publiek, waar ons uit het Ope
ningswoord bleek dat de afdeeling met een
7-tal leden was opgericht, en vanwege het
Hoofdbestuur voor dezen avond als Spreker zou
optreden de heer J. Boosman, Adjunct-Secretaris
voor de Noordelijke Provinciën, ter nadere
toelichting van het doel en streven der Ver-
eeniging. j ons laeaai. juaarom: een vreue-ienwonsteiung,
Deze behandelde aan de hand van verschil- waar, naast de voordeelen van den vrede, de
lende door de Vereeniging uitgegeven brochures
de vraagWat willen de Pacifisten en waarom
een Vredestentoonstelling daarbij aantoonende
datde. het streven der Pacifisten juist is en
2e. de Vredestentoonstelling aller steun ver
dient.
Wat zij willen? Vrede door recht. Niet de
vrede van het kerkhof, noch van het woud,
diïs geen rust, zelfs geen absolute wapenrust,
maar ook niet onderschrijvende het woord van
van Molkte de eeuwige vrede is een droom.
Geen dröomers en dweepers zijnde, waarvoor
sommigen hen aanzien, is het streven der Paci
fisten rust van de wapenen door recht.
Uit.de cultiveering der aarde blijkt dat er
steeds strijd is geweest en steeds strijd zal
blijven, maar de beschaving zal die strijd ver
edelen. De kannibalen gingen hunne overwon
nenen opeten, later werden ze krijgsgevangen
gemaakt, thans reeds worden ze verpleegd. Met
(le uitbreiding der beschaving houdt de uitbrei
ding der verkeersmiddelen gelijken tred, zoodat
men spreekt van internationale verbindingen,
maar ook internationaal zijn handel en nijver
heid, kunsten en wetenschappen, congressen en
expeditie’s, ja, zelfs het medegevoel is inter
nationaal, getuige de ramp te San Fransisco.
In verband daarmede beschouwt men dan ook
algemeen de oorlog als een ramp, en is er bij
j een streven bij alle
om den oorlog te vermijden,
verschrikkingen van den oorlog worden weer
gegeven, waar aangetoond moet worden, hoe
groot de zedelijke ellende, de gruwel van den
oorlog is, waar vóór alles den bezoeker moet
duidelijk worden gemaakt, dat het ónmogelijk
is op den ingeslagen weg voort te gaan. Daar
naast is het doel er op te wijzen, dat het
geestelijk en stoffelijk internationaal verkeer voor
den vooruitgang van het internationaal gemeen
schapsgevoel de belangrijkste factor is geweest
en dat daarom de tentoonstelling vooral zal
moeten te zien geven, al wat betrekking heeft
op het verkeer tusschen volken te water en te
land, op het gebied der kunst en dat der
wetenschap.
Natuurlijk zal een Vrcdestempel, waarin te
zien zullen zijn de nadeelen van de stijging der
jaarlijksche oorlogslasten enz., kortom net paci
fistische streven en de vooruitgang van het
arbitrage-beginselhet middelpunt vormen
waarom al het andere zich zal groepeeren, een
Vredestempel, waarin men, binnenkomend, aan
de ééne zijde zal zien, hoe het vernuft der
menschen steeds betere strijdmiddelen heeft
bedacht en hoe de kosten daarvan steeds zijn
gestegen, aan de andere zijde zal worden aan
geduid, hoeveel kwalen nog op genezing wach
ten, hoeveel groote werken, wier voltooiing het
geluk der menschheid zou bevorderen,- hoe
ontzettend veel goeds zou kunnen worden vol
bracht, indien de menschheid iets verstandiger
ware.
De voordeelen aan den vrede weergegeven in
landbouw- en nijverheids-tentoonstellingen, de
verschrikkingen van den oorlog voorgesteld op
doeken en panorama’s, alles besproken in con
gressen, vergaderingen en bijeenkomsten.
Onze bjederlandsche industrie, in dat alles
vertegenwoordigd, zou kunnen toonen dat ook
een klein land groot kan zijn.
Van hoe groot belang zou ook voor ons eigen
klein land eene grondige verandering der dingen
zijn, waar in 1904 van het totaal der rijks-
uitgaven, groot 175 millioen gulden, 46 millioen
gulden noodig was voor instandhouding van
leger en vloot, of 26.2 0/0 der totale uitgaven.
Denk daarbij aan de drooglegging der Zuiderzee
dat 189 millioen zou vorderen, maar waarvan
118 millioón ten goede zou komen aan de
binnenlandsche industrie voor de levering van
materiaal, en waardoor 194 H.A. grond zou
worden verkregen, aan den financieelen nood
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents.
Per post f 0 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
maken had. J'
dat de fabrikanten, herhaaldelijk gewaar
schuwd tegen het gevaarlijke hunner machines verdedigd.
vendien, in tegenstelling met anderen, ook
met den heer Blooker, met den minister eens,
dat het laboratorium dringend noodig was en
En de Kamer
van dat gevoelen te zijn door
weg
I voorkomt
I onderling.
Zij willen dus een internationalen rechts
toestand scheppen.
Waar het nu.
vrijwillige daad
maar het dan zal moeten doen.
In 1897 is de grootsche -gedachte verwezen
lijkt van een internationaal scheidsgerecht. Ons
land en den Haag is het voorrecht ten deel
een gevallen daarvan de zetel te worden. De Ame-
rikaan Carnegie heeft drie millioen gulden ten
geschenke gegeven om een waardig paleis voor
dat hooge hof te bouwen.
Onze taak is het om bij de opening van dat
paleis in 1912 eene grootsche betooging in het
leven te roepen, door eene aanschouwelijke les
een grooten stoot te geven aan het streven naar
I ons ideaal. Daarom een Vrede-Tentoonstelling,
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH ZOON
te WORKUM.
1903, bedragen de oorlogslasten in Europa 3549
millioen gulden. Zeer zeker is de bevolking in
die tijdperken ook toegenomen en dus de draag
kracht der natiën gestegen, maar het feit, dat
de schuldenlast der Europeesche Staten van
1893 tot 1903 met 2562 millioen gulden is
vermeerderd, toont aan, dat de stijging der
oorlogslasten, in geen verhouding staat met den
aanwas der bevolking.
Wijl deze cijfers nog alleen maar betreffen
I de directe kosten, waarbij nog komen de mili
taire pensioenen, de renten van leeningen enz.
mag men gerust zeggen dat in 1903 de totale
oorlogslasten 5000 millioen gulden bedroegen of
25 0/q van de totale uitgaven der Europeesche
Staten.
De Pacifisten zijn geen anti-militairisten, be
amende de spreuk van den Duitschen Keizer:
sHoudt uw kruit droog en het zwaard scherpte,
maar zij wenschen gedaan zien te krijgen dat
twee of meer Staten, bij voorkomende geschil
len, verplicht zijn zich tot den rechter te
wenden, wijl thans op dat gebied volkomen
anarchie heerscht, voor hen geen gerechtelijken
bestaat, geen rechtstoestand, zooals die
bijna overal tusschen menschen
De Tweede Kamer begint op te schieten.
De begroetingen van justitie en van buiten -
landsche zaken zijn afgehandeld en met die
van binnenlandsche zaken is men een heel eind.
Maar de buitenlandsche aangelegenheden
hebben de Kamer nog een motie bezorgd,
die echter eerst na de behandeling der be
grooting van landbouw enz. aan de orde zal
komen, ’t Was een motie van den heer Tak,
die het den minister niet vergeven kon dat zijn in voorbereiding
tijdens de staking te DuisburgRuhrort in
de Staatscourant was meegedeeld dat daar
arbeiders gevraagd werden. Dit was, meende i
de afgevaardigde, schending der neutraliteit
in arbeidersgeschillen, wat de heeren Pastoors
en Talma met hem eens bleken. De minister
scheen zich van geen kwaad bewust te zijn, i
Hij had gemeend juist den arbeiders een dienst I
te bewijzen met dergelijke mededeelingen.
Om te voorkomen, dat weer iets dergclijks
geschieden zou, stelde daarop de heer Tak
met de heeren Van Vliet en Pastoors een gemeesters en secretarissen in Friesland, de
motie voor, waarin de Kamer als haar oordeel
zou uitspreken, dat de bemoeiingen van den de woningtoestanden in den Biesbosch, de
minister van buitenlandsche zaken met op
roepingen van Nederlandsche arbeiders voor
buitenlandsche ondernemingen, waar werk
staking is, ongewenscht is. En deze motie
werd wegens het gewenscht overleg met den
minister van landbouw tot na diens begrooting
verschoven.
Behalve deze arbeiderskwestie kwam nog
de consulaire dienst in Zuid Afrika wat uit
voeriger ter sprake, wegens een amendement,
dat tot strekking had de organisatie van dienst
te doen wachten tot het besluit der Engel-
sche regeering is gevallen, omtrent de vraag
of Pretoria of Johannesburg de zetel van het
bestuur zou zijn, ’t Werd, evenals daarna
de begrooting, aangenomen.
De Justitie-begrooting bracht ook weer een J
strijd tusschen den minister en een socialistisch
tusschen regeering, woningcollege
puteerde Staten, maar i
besluit van de Friesche Gedeputeerden mochtOnnaar.
hij niet aanbevelen.
Hiermee was de gezondheidstoestand van I
ons volk echter nog niet afgehandeld. De
centrale gezondheidsraad, die daarvoor zorg te
I dragen heeft, kreeg harde woorden te hooren.
Limburg bleken te I Zoowel zijn samenstelling als zijn werkwijze
legde uit, dat het ongeluk van velen scheen hij maar weinig uit te rich-
aan roekeloosheid ten. De beer Lohman en daarna de minister - -
1883 aan directe kosten in ronde cijfers
af keuren. Het laboratorium voor dezen raad gn jaaf ]ater war~n de directe ui 2180
werd door den heer Blooker besproken, die minioen, dus eene -j—
Deze millioen gulden, en
heer Van Kol de onvoldoende maatregelen
tegen de verbreiding der melaatschheid en
andere gezondheidsmaatregelen. Maar vooral
de woningtoestanden en de woningwet hielden
de heeren langen tijd bezig. De heer Tak,
na zijn tevredenheid te hebben uitgedrukt
over ministers plan om de woningwet te wij
zigen, vestigde de aandacht op de berusting
van Gedeputeerde Staten van Friesland, die
weigerden de goedkeuring van een besluit
van den raad der gemeente Het Bildt, waarbij
aan koninklijk goedgekeurde vereeniging, die
46 arbeiderswoningen wilde bouwen en even
veel oude opruimen een renteloos voorschot
werd verstrekt. Hij keurde deze houding
I sterk af en velen anderen waren het met hem i
X erschillende wijzigingen in de woning- toeneming der beschaving
j wet werden daarbij aan de hand gedaan. De natie’s merkbaar,
minister kon hierop meedeelen dat op zijn door de sluiting van verdragen en de ontwikke-
initiatief een conferentie zou plaats hebben li!1g der idee om bij geschillen, die aan de
en Gede- u>tspraak van e- „4
vernietiging van het overtu*gd als 1S dat de oorlog z°°wel
px ramp is voor den overwonnene als den c
afgevaardigde. Aan twee Groninger fabrikanten
die door een overtreding van de Veiligheids
wet schuld waren van den dood van een jongen 1
in hun fabriek en die deswege door de Gro
ninger Rechtbank tot hechtenis waren ver
oordeeld, was op ’s ministers advies door de
Koningin gratie verleend. En deze toepassing
van het gratierecht had de verontwaardiging
van den heer Schaper opgewekt, een veront
waardiging, waarin trouwens de heeren van
Idsinga, Heemskerk en T
deelen. De minister verdedigde wel zijn j werd streng veroordeeld en naar het oordeel
houding in dezen en legde uit, dat het ongeluk van
niet te wijten was geweest aan roekeloosheid j ten. De beer Lohman en daarna de minister
of minderen zorg van de patroons, maar alleen i verdedigde hem, al vonden ze er wel wat in
aan eigen schuld, omdat de jongen uit over
dreven dienstijver, zich aanbood het vliegwiel
in gang te brengen, waarmee hij niets te
HA
'i'"
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
I
- -
O
rvrli rr/1 rv Trrr»l m-ï-»-» I -xxTrwi/J zvzvl/Q zx-»-» -»-»«*-»■*» T-»z%4- z-izxj
