T.
WMKUM en omliggende Gemeenten.
voor
E
f
De Boeren en Mn aanvoerders.
ZATERDAG 16 MAART 1907.
No. 12.
Uit de Kamers.
Binnenlandse!) Nieuws.
Buitenlandse!) Nieuws.
i
Tweede Jaargang.
k
1
1
a
i
E. H.
;e ds.
m ds.
toch
ds.
n
is. P.
Geen gelijkvormig zevental, maar met elkaar
studie, dan vergist men
*1, H.
jven-
hoorof »di is rech, oom” hoort hij van de
was
ot te
ist te
iwijk.
Leer-
akers.
rm. 9
schoolsche
Geen
een
een
worden
bijeen is.
Vilp
voor
voor
Lt.
De eigenlijke werkzaamheden
om het lijf.
ikker
Ewald Esselen, zoon van een Duitsch zende-
en top Afrikaner. De slimme, de ge-
advokaat, de spotter, de goddelooze,
igeus ue preuiKuiiveu. t
Esselen, die de predikanten als parasieten der
met vroom -
Het antwoord is geweest, dat
bereid zou zijn, tenzij
dat de linkerzijde onge-
ies te
does
neer
en te
uwen
e Bie
rsum.
n te
iwen-
Uoog-
Haas-
ellende
maar ook
r
- /A.,-'
veel beteekenen
niet; als voorzitter van de commissie van C. N.
O. beteekent hij evenmin iets voor de zaak van
’t onderwijs als zijn voorganger ds. H. S. Bosman.
Maar Beiers geeft uit z’n eigen zak, waar hij kan.
Als politiek leider is hij ongetwijfeld de
zwakste, maar bij een groot deel zijner commando-
menschen de meestgeliefde om z’n dapperheid,
eerlijkheid en godsvrucht.
A. D. W. Wolmarans, de rechterhand van
wijlen Paul Kruger, geboren politicus, handig,
slim, weergaloos slim, zoowel als kerkelijk dan
als politiek leider. Iemand, die altijd weet, wat
hij wil. De ziel der Hervormde Kerk, heeft al
heel wat doorgemaakt op kerkelijk gebied, maai
bij handhaaft zich schitterend.
Zijn kerkelijk drijven, zijn niet-behooren tot f
de zoogenaamde volkskerk, zijn ijveren voor
Hollanders en Holl. principes, heeft hem heel
I was, vernemen wij, dat een
opdracht tot kabinetsformatie is gegeven aan
Mr. P. W. Gort v. d. Linden, oud minister
van justitie in het kabinet-Borgesius, thans lid
van den Raad van State. De heer Cortv. d.
Linden zou de opdracht hebben aanvaard en
met zijn taak reeds een heel eind zijn gevor
derd. Onder anderen zou hij voor de porte
feuille van Buitenlandsche Zaken doch onze
zoo zeker gaan
i van
zijn voormaligen ambtgenoot in hetzelfde ka-
De prijs der Advertentiën is van 1 5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters worden berekend naar
de ruimte die zij innemen. Bij abonnement belangrijk lager.
Ver- toestand is goed, maar van de Engelsche «edel-
■wrm 4- m 1 /vlo zl 4-nv» ZAZZI z*l 4-/-* T-nvi zl z. TJ *-* Z-» Z-* 1-* 1 I
van het Han
en een geheel, waarvan eerst de toekomst de
kracht zal leeren. En daarachter het gansche
Thans, nu het merkwaardig geval zich heeft
o o
moedigheid” ten opzichte van de Boeren blijven
vele treurige en sombere voorbeelden voor het
grijpen. Er zijn dingen gebeurd in den Boeren
oorlog, die de Engelsche vlag bepaald besmet
hebben.”
n ds.
ENGELAND. Uit Londen wordt bericht
omtrent een belangrijk plan op het gebied der
sociaal-politieke wetgeving. De lord-kanselier
van de schatkist zou voornemens zijn van het
kolossale batige saldo van dit jaar een millioen
pond te nemen om daarmee den grondslag te
leggen voor de arbeiderspensioneering. Dit fonds
zal verder uit de overschotten op de begroeting
worden aangevuld, tot er tien millioen pond
Uit de eerste millioen pond zullen
voorloopig bijzonder behoeftige personen boven
75 jaar, wier aantal, naar men zegt, 600.000
bedraagt, ondersteund worden. De gemiddelde
ondersteuning zal f 3 per week bedragen en
beginnen op 65-jarigen leeftijd. Buitengesloten
zijn allen, die buiten de Britsche eilanden ge
boren zijn, verder zoodanige personen, die een
reeks van jaren in het buitenland hebben geleefd,
misdadigers en personen met een inkomen van
meer dan f 6 in de week. Door dezen maat
regel zou de arbeiderspartij, die trouwens een
algemeenen doortasten maatregel voor 3 millioen
arbeiders verlangt, een soort voorschot op de
geheele afbetaling krijgen en er ware een begin
gemaakt met de oplossing van een der groote
sociale vraagstukken.
Lord Shafterbury heeft aan een feestmaal ter
eere van zijn benoeming tot lord-mayor van
Belfast gezegd, dat Ierland het bezoök van den
Koning kan verwachten, wat in verband met
de voor Ierland in ’t vooruitzicht gestelde wet
op het zelfbestuur in zoover van groote betee-
kenis is, als het bericht wel niet zonder invloed
zal blijven op de besluiten van het Hoogerhuis.
NOORD-AMERIKA. President Roosëvelt heeft
den heer Pierpont Morgan ontvangen en tegen
over dezen zijn bereidwilligheid uitgesproken
om qe presidenten der Pennsylvania, der New-
York Central en van twee andere Spoorweg-
Maatschappijen te ontvangen, en met hen te
beraadslagen over mogelijke stappen om de
openbare ongerustheid weg te nemen, voor
namelijk wat betreft de betrekkingen tusschen
de Regeering en de Spoorweg-Maatschappijen.
PERZIË. In Perzië - zoo wordt aan de
intussehen niet zeer betrouwbare Daily Mail
uit Teheran gemeld kan de staat, van onzeker
heid en wanorde nog geruimen tijd aanhouden,
daar noch de Regeering noch de Nationale
Vergadering werkelijke macht bezitten. In de
provincie Jesd wordt de Muzelmansche bevolking
opgezet tegen de Parsis en de Christenen, die
dan ook in grooten getale dit gebied verlaten.
’t Congres der Boerenpartij lacht om de preekjes van oom Schalk en die Kamer bijeen gekomen,
::.__i i toch ■- i--- --
beginselen, bezit van den laatsten Boer, die geraadpleegd j
ik ben overtuigd
hen. I Ze gaan nu werkeu onder de leuze:, vrij making
een van de electriciteitsfabrieken en onafhankelijkheid
Maar maat i
Als het deze mannen, geleerd doordegeschie-
’t volk in zijn denis en vooral door den laatsten oorlog, gelukt, j onzer kust, waarbij tooneelen
AA»* liin +r* l-iliiwzvw +t»öHzov» 7ol zl a rrmalif von I a*1 I z*>-* A
Denkt men zich die voormannen nu als men- Engeland binnen enkele jaren een wassen neus zijn.
schen van dezelfde godsdienstige overtuiging en
De Kabinetsformateur.
De Haagsche correspondent
delsblad meldt aan dit blad
Uit zeer vertrouwbare bron en van iemand,
die het ons niet meedeelde dan nadat het hem
van de electriciteitsfabrieken en onafhankelijkheid nog bevestigd
van de arbeidsbeurs. Restauratiehouders en I ondracht tot 1
eigenaars van café’s laten de gasleidingen weer
nazien, de groot-industrie denkt over de op
richting van een maatschappij voor electrisch
licht op den grondslag van levering zonder
winst en gelijkelijke verdeeling der kosten. De
En De Nederlander steeds een Boerenvriend hotels en groote bazars zijn voor de verwezen-
schrijft
«Enkele passages in de redevoering van Botha
kunnen bij ons het gevoel niet onderdrukken,
dat er een vergeten van de smartelijke geschie-
Als geleerd mensch, oud-generaal denis van Transvaal bij den generaal is waar
te nemen. Dat men zich schikt in den nieuwen
met levendige oogen.
Geen wetenschappelijk man, maar glad als een
aal, helder van inzicht, breed van opvatting.
Gemakkelijk en aangenaam in den omgang,
beweegt hij zich als heer in deftige gezelschappen,
als Boer onder de «ooms emneefs®.
Als- commandant-generaal’als leider van
«Het Volk®, is hij waarschijnlijk de toekomstige
eerste-minister, indien de Boeren de meerderheid
halen.
Naast hem Schalk Bürgel-, vice-voorzitter,
oud-vice-president der Z.-A. R.
Een eenvoudig man op leeftijd, goed ont
wikkeld, altijd bedaard en toegevend, goed rede-
neerend in ’t hoog Hollandsch, heeft hij als oud
gediende crediet bij de Boeren. Ernstig vroom,
houdt hij, als ’t noodig is, af en toe een klein
preekje, waarvoor Botha hem- graag een kans
- geeft.
Altijd bedaard en kalm, met altijd
schunnig jasje aan, maakt oom Schalk
indruk van oud-zijn en matheid.
Generaal De la Rey, het echte mooie Boeren
type. Uit z’n heele voorkomen spreekt moed en
wilskracht.
Geen man van ontwikkeling en
geleerdheid, is hij helder in z’n oordeel,
man van ’t woord, maar van de daad.
In de kronkelpaden der politiek zal oom Koos
de la Rey het nooit ver sturen, als generaal was
hij de taktvolste, de dapperste.
Generaal BeiersVoor den oorlog een tame
lijk roekeloos mensch in den oorlog bekeerd,
en daarna de fanatieke generaal, die zich zelf
noodeloos waagde, met de woorden«als er een
kogel voor mij bestemd is, ontkom ik hem toch
niet«die z’n burgers, als ze 1
sjambokte.
Eerlijk en goed bedoelend, praat Beiers alleen
mooi, als hij z’n mond voorbij praat. Innig
godsdienstig met niet veel en
eenige der voormannen, die onder invloed van I «stem”,
predikanten staat.
Als generaal onverschrokken en toch ook -weer
zijn menschen sparend, zal hij als politicus niet spreker zakt af, of, als hij slim is, eindigt hij
leiden op dit terrein kan hij met de woorden«en daarom stel ik voor dat
ons di artikel onverand aanneem”.
’t Publiek applaudisseerd, generaal Botha lacht
witjes.
Wat zenuwen zijn, weet ’n boer niet. Twee
dagen zat ik op ’t congres en m’n overtuiging
is weer versterkt: «Dit volk zal vrij zijn!”
der Kamer
De crediet-
Ver
werping der oorlogsbegrooting en het ontwerp
betreffende vergemakkelijking van toetreding tot
de 2de Vredesconferentie, van Staten, die aan
de eerste geen deel hadden genomen, werden
beide goedgekeurd. Zoo ging het ook met het
Ontwerp tot wijziging van het reglement van
orde. Maar hiermee bleken niet allen het even
goed eens en er had een wat uitvoeriger ge
dachtenwisseling over plaats.
Ter bespoediging van de werkzaamheden en
tot bekorting der debatten hadden de heer
Goeman Borgesius en eenige anderen voorgesteld
uitgebreidere commissies van voorbereiding te
benoemen, waarin vertegenwoordigers van alle
fracties zouden zitting hebben en waarin het
voornaamste werk kon worden afgedaan. De
heer Bos betwijfelde echter of van
lijke wijziging bekorting en l.„r_.__o.._o
gevolg zou zijn en stelde voor dat in de verga- vooraf gebleken
deringen der politieke kamergroepen telkens een j
lid zou worden aangewezen om het woord te
voeren over een bepaald voorstel, of dat anders
aan iederen spreker slechts een bepaalden tijd
voor het houden zijner redevoering zou worden
toegestaan.
De Kamer bleek het echter met den heer
Goeman Borgesius eens en keurde de wijziging
overeenkomstig diens voorstel met 58 tegen 16
stemmen goed.
Tot slot werd een commissie voor het ana
lytisch verslag benoemd.
gaat het hem naar den zin, dan roept hij «hoor,
n in. nem vuuu hoor 1” of «di is rech, oom”hoort hij van de
bang werden, stommiteiten der districtsveeaf-tsen praten, dan
hoort men«die spul is vrot”, «hulli moet
voetsek met di koelies”duurt het praten over
een artikel hem te lang, dan roept hij, terwijl
varing, is hij de ’n spreker zich nog erg druk maakt «stem”,
De voorzitter roept „orde”, tot er van ver
schillende kanten «stem” geroepen wordtde
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
Boeren en hun aanvoerders.”
Het luidt als volgt
In de dagen van
«Het Volk” in het laatst van 1906, werd heel
wat afgewerkt: een programma van 1
bestaande uit 12 artikelen, behandeld en vast
gesteld en dan nog aangenomen een acht-
DUITSCHLAND. De Duitsche regeering heeft
haar wenschen ten opzichte der kolonie in
Duitsch-Zuid-West-Afrika, welke in December
op zooveel tegenstand stuitten, nu toch ingewil
ligd gekregen. Woensdag heeft de Rijksdag bij
derde lezing aangenomen de aanvullingsbegrooting
I voor de koloniën, het wetsontwerp betreffende
den spoorweg KeetmanshoopKoeboeb, en de
wet betreffende een leening ten behoeve hetj
gebied in Zuid-West-Afrika. De sociaal-demo-
craten, de Polen en het Centrum stemden tegen.
FRANKRIJK. Degenen, die in Parijs op
groote schaal electriciteit verbruiken, beginnen
na de staking der electriciens in te zien, dat
het zaakje niet al te goed te vertrouwen is.
Wij hebben dit stuk overgenomen om het
eigenaardige van den toestand. Vraagt men of
wij, die vroeger zoo geheel meeleefden in den
ongelukkigen oorlog in de Transvaal, nu in
stemmen met dat vleien door de tegenwoordige
voormannen van al wat Engelsch is, dan kunnen
wij dat niet toestemmend beantwoorden.
ges Lei uen uau nog iiaugeiiuiiieii een auiiir i
artikelig programma van maatregelen, wat wij j dat het in hoofdtrekken zoo is.
een «program van actie” zouden noemen. Geen gelijk vormig zevental, m*.*.*
Alleen een vergadering van Transvalere kan j verschillend en elkaar aanvullend tot een macht
zoo werken, en dan ook nog maar alleen, wan-
neer, zooals hier het geval is, er een voorzitter -
aan ’t roer zit als Louis Bottya met een hoofd- i volk,
comité, dat het absolute vertrouwen bezit van j
de mannen van «Het Volk” van ’t volk in zijn j uems en vuurai uuui ueu «miewu uunug,gemm,
geheel. I één lijn te blijven trekken, zal de macht van I
Het verschil in godsdienstige opvatting zal
mannen nooit scheiden, daarvoor zijn ze te
onbelijnd in godsdienstkwesties, te practisch en
uur
van
De Crisis. liet verloop van de crisis is
volgens Land en Volk tot heden als volgt
Toen het Kabinet De Meester verklaard
had, niet bereid te zijn om op zijn verzoek
om ontslag terug te komen, tenzij vooraf ge
bleken was, dat de rechterzijde weigerde het
bewind in handen te nemen, heeft de heer
Heemskerk zich met de voorbereidende maat-
>f van een derge- regelen belast. Hm
bespoediging het rechterzijde niet
1 A 1 I r» r\ 1*1 Ir- zv »-|
het bewind in handen te nemen
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH ZOON
te WORKUM.
ons uiteengaan op 12 Febr.«, zoo
KXXA rX XX*. XXX X.*.*AX
wat tegenstanders bezorgd, toch is en blijft hij
de invloedrijke A. D. W.
Vol ambitie en eerzuchtig, weet hij zich
BWA altijd te beheerschen. Evenals Paul Kruger ziet
hij in eiken Hollander een tegenwicht tegen een
W Engelschman, vandaar dat anti-Hollanders als
ds. H. S. Bosman, de ongemijterde prelaat der
Vereenigde Kerk, A. D. W. altijd zullen tegen-
werken, evenals ze dat oom Paul altijd gedaan
S hebben.
De jongste van het zevental, generaal J. Smuts,
iftewel oom Jannie, de jonge, de verlichte, de
IS -eleerde Afrikaner, maar met groote liefde tot
M 'n eenvoudig volk.
Eenvoudig en oprecht, geen man van vrome
H Aistellerij, maar eerlijk Afrikaner. Een man,
H ^iens ja, ja, en neen, neen is.
H ^ilet recht zijn de Engelschen ’t meest bang
J' hem.
♦Jijong Afrikaner is Smuts de man der toe
negen was
of te houden.
Onder een Kabinet uit de linkerzijde werd
ook verstaan een zaken-Kabinet buiten de
christelijke coalitie.
Daarop zijn pogingen ondernomen, die nu
nog hangende zijn, om het terrein voor een
zaken-Kabinet te verkennen.
Of onder «de rechterzijde” ook de partij
van den heer De Savornin Lohman moet
worden verstaan, weten wij niet. Uit het
protest van De Nederlander tegen het ijdellijk
gebruik van dien naam door De Stand, zou
men tot een ontkennend antwoord komen.
Wat ervan zij «de rechterzijde” denkt de
positie van het Kabinet-De Meester te kunnen
overnemen, door als redders van het vaderland
te poseeren, wanneer alle andere politieke
machten hare onmacht zouden hebben beleden.
Een politiek kaartspel alzoo. Zeer interes
sant, maar ruimte latende voor de vraag, of
het landsbelang ook in verdrukking kan
komen.
min of meer dezelfde levensopvatting, als gevolg deze
van opvoeding en studie, dan vergist men
zich zeer. te slim.
Daar is allereerst generaal Louis Botha: flink I
I kan het ook anders met een herinnering
aan den ontzettenden raftip aan den Hoek van
Holland.
«Sinds
sprak de Voorzitter, «hebben in ons land diep
te betreuren gebeurtenissen plaats gehad, welke
in wijden kring een srnartelijken indruk hebben
verwekt. Ik denk daarbij in de eerste plaats
aan den ramp in de onmiddellijke nabijheid
i van jammer en
zijn voorgevallen, die bij ons volk
ver buiten ons land, een smartelijke
ontroering hebben veroorzaakt. Met weemoed
herdenken wij de velen, die omkwamen, maar
met aandoening zien wij ook op hen, die in een
onafgebroken en schier hopeloozen strijd met
wind en golven eigen leven hebben op het spel
ge^pt om dat van anderen te redden. Wij zijn
daarbij indachtig hoe de Vorst, die geroepen werd
met ons het lief en leed onzer Vorstin te deelen,
daadwerkelijk heeft getoond ook te kunnen en
willen deelen in het ongeluk van anderen en
een voorbeeld van verheven plichtsbetrachting
heeft gegeven, dat hem nauwer dan te voren
aan ons volk heeft verbonden.®
Het tweede treurige feit, door den Voorzitter
herdacht, was de aanslag op den minister van
justitie. Dat was_ iets bizonders voor ons land.
Wij schieten niet op vorsten, ministers of andere
gewichtigheden. En daarom leek die aanslag
ons haast nog meer zonderling dan treurig.
De minister kwam er heelhuids-af en werd
Daar is allereerst generaal Louis Bothaflink Politiliek belang zal altijd de godsdienstige
gebouwdfrisch van kleur, mooi rond gezicht verschillen beheerschen.
’t Is maar met de kwestie of niet persoonlijk
I belang en persoonlijke eerzucht, welke van af den
grooten trek tot op den vrede van Vereeniging
de vloek van’t Afrikaansche volk geweest zijn,
dit zevental zal scheiden. En het volk zelf, de
groote massa Geen volk van uitsluitend helden,
zooals onze verbeelding en warme idealistische
schrijvers de Boeren hebben gemaakt.
Geen stoere calvinisten, die staan of vallen
met een dogma. Zelfs de zoogenaamde oudop-
pers van den tegenwoordigen tijd weten niet
eens wat calvinisme is.
Geen halve heiligen, volstrekt niet. Maar een
jong volk, physiek reuzensterk; door den voort- 1Uiuisier awam er neemuius-ai en
durenden strijd tegen den sluwen kaffer en den daarmee door den Voorzitter gefeliciteerd,
indringenden Engelschman voorzichtig slim en
wantrouwend. hadden nog niet veel..j..
In vele opzichten kinderlijk naïef, en toch vol wet voor oorlog, noodig geworden door de
plannen. Handig in allerlei werk, maar afkeerig
van geregelden arbeid.
Vroom en bijgeloovig, maar nooit martelaar
van een beginsel. Als ’t zoover moet komen,
draait een Boer zich er uit, maakt een plan.
Gemoedelijk, gezellig, nooit wanhopig in druk,
maar berustend en sterk in passief verzet.
Op ’n vergadering is ’n Boer thuisop ’n
congres is hij op z’n gemak.
Hij spreekt in zijn taal, gemakkelijk, met
af en toe’n aardigheid.
Hij maakt geen aanteekeningenen als hij
begint weet je nooit, waar hij naar |toe wil,
maar al pratende, met de noodige zuchten en
«daaroms” komt hij op z’n plek.
Hij zit graag te geselsen, als ’n ander praat;
Al hebben we nóg geen nieuw ministerie en
van langer aanblijven naar het
om enkele noodzakelijke
wordt in alle zaken van belang.
Zoo zie ik het zeventalen il
«Als de Boeren meenen, dat het nu voor goed
gedaan is met een vrij volksbestaan, zij kunnen
’t weten. Als zij vrede hebben met de Engel
sche vlag, zij moeten ’t weten, Als zij hartelijk
met de Engelschen willen samenwerken om ’t
land uit zijn armoe op te heffen, best 1
Maar laten zij niet zoo spreken; dat is
niet noodig. Geen Engelschman, om wiens Oor
deel men geven moet, verlangt dat van 1
De woorden van een diplomaat legt men
andere maat aan dan de gewone,
moet ook de diplomaat houden.
Wij kunnen nooit vergeten wat gen. Beijers
eens, na den oorlog in een redevoering gezegd
heeft, ónze menschen missen fierheid. Het is
geen fier woord, dat gen. Botha gesproken heeft.
lijking van dit plan, maar de schouwburgen,
welke onmiddellijk of middellijk van de regeering
afhangen, zullen wel niet meedoen. De gemeente i
en de electriciteits-maatschappyen zijn aan het j zegsman k°n hierop met
onderhandelen en de electriciens wachten af, de bereidverklaringhebben verkregen
wat er zal gebeuren. U
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents.
Per post 0 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
I komst. Als we over ettelijke jaren een
1 eenigd Zuid-Afrika hebben en er heel wat
i politieke góden gevallen zijn, dan zal ’t zijn tijd
I voorgoed zijn.
Thans, nu het merkwaardig geval zich heett We verwachten van hem veel, voor Trans-
voorgedaan dat generaal Botha eerste minister vaal niet alleen( maar v001. heei Z.-Afrika.
van de Transvaal geworden is, nadat door de Ewald Esselen, zoon van een Duitsch z<
Engelsche regeering aan dat land eene grondwet Hng, op
is geschonken, is het niet onbelangrijk te lezen i wje^ste
wat de particuliere correspondent van de O. H. volgens de predikanten.
Ct. te Pretoria in Januari schreef over «De Essolen. dip. de nredil
iz\-w rtv* Lnv* n o v* tmoYi/1 Ar»/’ -» i 1 1 1 J
Maatschappij beschouwt, die spot met vroom- wil het oude o__ _u.
heid, die in C. N. O. gelooft zonder C., die schijnt absoluut niet weten, toch is onze Tweede
de vriend is van allen, het vertrouwen dingen af te doen.
De eerste vergadering werd geopend hoe
