en omliggende Gemeenten.
voor WOlimi
1
Di! Mmsii van M KiiiQ i au
VereeniDinB „VoltsonHerwljs.”
l
1
ZATERDAG 13 APRIL 1907.
No. 16.
Tweede Jaargang.
Binnenlandsch Nieuws.
I
Kikvorsch-Padde contra Karper.
Men schrijft
zéér
van
waar men j
men
ooit de school heeft gezien, terwijl de vraagof
om
jaren langen dienstplicht, zal tengevolge hebben
lijker overgang.
Ten slotte wijdt Spr. een woord aan de
onderwijzers zelf, die voor hunne belangrijke,
hoogst moeielijke taak moeten bezitten eene
groote mate van plichtsbesef en verantwoorde
lijkheidsgevoel. Een betere positie en salariëering
dient hun deel te zijn, zoodat zij niet steeds de
slachtoffers behoeven te worden van vraag
en aanbod.
Ter verbetering dier positie dient verandering
te worden gebracht in de opleiding,
thans onderwijzer kan worden, zonder dat
is veel te vroeg, wijl de onderwijzer dan nog
En is hij eenmaal de 1
op initiatief van «V. O.” kunnen
De Fricsche Handelsbank te Leeuwarden
keert over het afgeloopen jaar 25 pet. divi
dend uit.
Dinsdag waren te Sneek ter markt
aangevoerd ongeveer 2500 kievitseieren, waar
voor van 12 tot 14 cent per stuk werd
betaald.
zou zoo iets
geschieden.
Voor kinderen beneden den leerplichtigen
leeftijd dient eene goed ingerichte Fröbelschool
te zijn, wijl kinderen in dat tijdperk ook
behoefte hebben aan bezigheid, en een goede
bewaarschool een zegen voor de lagere school
kan zijn. Op dat gebied heeft (ook het Nut
zich zeer verdienstelijk gemaakt, maar vindt
ook «V. O.” haar werkkring .aangewezen.
Ook dienen er te zijn scholen voor zwak
zinnige kinderen, ten onrechte achterlijk ge
noemd, die zeer ernstig verstoren het klasse-
leven en het werk van den onderwijzer. Zij
kunnen wel degelijk nog onderwijs ontvangen,
en gelukkig worden reeds zulke inrichtingen
gevonden te Amsterdam, Rotterdam en den
Haag, alhoewel de internaten, die in het buiten-
land op het platte land worden gevonden, hier I
nog wel lang tot de vrome wenschen zullen
blijven behooren.
Betreurenswaardig is het ontbreken van aan
sluiting tusschen lager en middelbaar onderwijs,
het gebrek aan alle voorbereidend middelbaar
onderwijs. Examens zijn voor kinderen ondingen,
en daarom moet overleg gepleegd ter gemahke-
Doel der school is niet de kennis, maar de I
De prijs der Advertentiën is van 1 —5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters worden berekend naar
de ruimte die zij innemen. Bij abonnement belangrijk lager.
de visch met de pad op den kop hangend,
en het is zeer wel mogelijk dat vroegere
waarnemers dergelijke tooneeltjes zich hebben
zien af spelen in beken en vijvers en dat dit
de verklaring is van het oude volksgeloof.
Kennen onze Friesche visschers dit volks
geloof ook?
sel. met beperkte lichtingen
parade echter niet kunnen plaats hebben.
Omtrent de twee jeugdige avonturiers j
uit Sneek deelt de Zutf. Crt. het volgende
mede zjyu uauuavuueueu uiui eeu zeer,
Twee 16 jarige jongens van welgestelde ondergeschikte zaak bij een politieman
wel eens
dacht in geval
Weten zij wel wat het tegenwoordige stel-
i maar met 15
hij onderwijs kan geven, eigenlijk de hoofdzaak
moest zijn.
Het betreden der school op 18-jarigen leeftijd
i
een leertijd moet doormaken, hetgeen geschiedt
ten k^ste der kinderen. F j
school binnen getreden, dan wordt hij nog de
dupe van een eigenaardige omstandigheid in
Nederland, w’aar hier hoegenaamd geen bevor-
deringssysteem wordt gevonden, en het verkrijgen
van de hoogste betrekkingen geheel van het
toeval afhangt.
Spr. eindigt ten slotte met nog een wensch,
dat n.l. in de verhouding tusschen hoofd en
onderwijzers, wat de toestand in school betreft,
in zooverre wijziging worde gebracht, dat aan
de laatsten medezeggingschap worde gegeven
bij de regeling der schoolzaken, in verplichte
goed gereglementeerde schoolvergaderingen.
Gehandschoen.de agenten
aan het Ilaarl. Dagbl.
Tweeden Paaschdag had een agent van
politie, dienstdoende aan de Amsterdamsche
Poort, op verzoek zijn bureautje verlaten,
hulp te verleenen in de Spaarnwouder-
straat.
Na daar zijn plicht vervuld te hebben,
keerde hij zelfvoldaan terug en ontmoette
een van zijn chefs, die hem staande hield en
er aanmerking op maakte, dat de agent niet
behoorlijk gekleed was, omdathij geen
handschoenen droeg. Een rapport en het
voordragen voor straf was het gevolg.
Nu zou men zeggen, welke ordebewaker
zal het in zijn hoofd krijgen, om, als hij ge-
i roepen wordt (voor moord, brand, ruzie of
wat men maar wil eerst zijn handschoenen
te gaan opzoeken en aantrekken?
In dien tussebentijd kan er ik-weet-niet-wat
gebeuren 1
Maar wat gebeurde er nu Donderdag?
Er was een brandje op de Dreef, dat heel
wat agenten op de been bracht.
Ook waren er eenige agenten van het
bureau aan de Houtbrug. Ze waren model,
de witte handschoentjes schitterden in ’t zonne-
De vrees, in ’t vorige jaar op grond
van de hooge accijnsopbrengst geuit, als zou
het drankgebruik weder toenemende zijn, is
gelukkig ijdel gebleken.
Het Tijdschrift van den «Volksbond tegen
drankmisbruik” verneemt, dat het verbruik
van veraccijnd gedistilleerd per hoofd der
bevolking in 1906 bedroeg 7,43 liter ad 50
pc, d i. dus nog iets minder dan in 1905
(7 44 L.), toen het bijna 2yz Liter lager was
dan y4 eeuw geleden, nl in 1880 (9.87 Lj
Voor de drankbestrijders-vereenigingen een
reden om te volharden.
Algemeene dienstplicht. Er was in een
adres aan de Koningin propaganda gemaakt
voor algemeenen dienstplicht. Er wordt nu
tegen propaganda gemaakt in een tweede
adres, van Limburgsche burgemeesters.
Het Hbld. is ’t met die heeren niet eens.
Hebben zij, die het onzedelijke lotings-stelsel
willen handhaven zegt het blad -- zich
in don bestaanden toestand inge-
van oorlog?
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
familie hadden de vorige week Woensdag de
ouderlijke woning te Sneek verlaten voor hun
vertrek hadden ze een brief gepost, waarin
werd meegedeeld dat alle nasporingen naar
hen vruchteloos zouden zijn. «Dat kon hen
nog wel eens tegenvallen” hadden we dade
lijk bij het bericht aangeteekend. Nu, ’t is
hun tegengevallen de heertjes zitten nu weer
kalmpjes thuis, waar ze door de goede zorgen
der politie zijn heengebracht.
Ze waren n 1. Woensdag per spoor uit Sneek
naar Leeuwarden, via Hardegarijp en Nieuwe-
schans Duitschland ingetrokken, hadden Bre
men en Hamburg bezocht, in Hamburg en
nog een dag bij den havenarbeid «onder-
kruipersdiensten verricht tot ze door de politie
werden lastig gevallen omdat ze geen legiti
matiepapieren bij zich hadden, en waren toen,
grootendeels te voet, naar Gronau gegaan om
bij Enschedé ons land weer binnen te trekken.
Zoo waren ze naar Zutphen gewandeld,
waar ze een voorraad brood, boter en kaas
insloegen, hun Duitsch geld inwisselden en
nieuwe sokken kochten onder Warnsveld
hadden ze toen hun oude sokken gewasschen
en te drogen gehangen met het plan naar
Rotterdam te kuieren teneinde daar scheeps
gelegenheid te zoeken. Een paar marechaus
sees zagen de jongens aan den kant van den
weg zitten, vroegen wat ze daar deden, en
toen vielen de knapen al spoedig door de
mand Ze zagen er natuurlijk al erg ver
waarloosd uit. De marechaussee stelde het
avontuurlijke tweetal op transport naar Sneek,
waar ze door de ongeruste ouders met blijd
schap werden ontvangen.
De 20ste eeuw wordt genoemd de eeuw van
het kind, en niet ten onrechte, waar we hebben
kinderwetten, spreken van kinderarbeid, kleeding
en voeding, ja, zelfs van eene nieuwe weten
schap «de kinderkunde.” Een brochure handelt
over: Zijne Majesteit, het kind. Was het vroe
ger de M. t. N. v. ’t A., thans is het de Ver-
eeniging «Volksonderwijs” in de eerste plaats
die voor het kind optreedt, en daarom had dan
ook de heer L. C. P. Bigot van Arnhem in
eene Vrijdagavond j.l. gehouden vergadering van
de afdeeling «Workum” tot onderwerp zijner
rede gekozenDe belangen van onze kinderen
en de Vereeniging V. O.
Die belangen zijnhet geven van eene goede
opvoeding en van goed onderwijs, waaraan de
Vereeniging «V. O.,” ook in hare afdeelingen,
veel kan bijbrengen. In hoofdzaak is die taak
opgedragen aan de ouders en de onderwijzers,
aan de eersten wat de lichamelijke, aan de
laatsten wat de geestelijke opvoeding betreft,
deugd, zij kweekt geen geheugens maar gewetens.
Echter met het gezin zorgt ook de school voor
de lichamelijke opvoeding, in welk verband door
Spr. de vrije- en orde-oefeningen en scbool-
pauzen worden besproken. Doch het belang
rijkste deel is de geestelijke, zedelijke opvoeding.
Elk vak, dat wordt onderwezen, heeft zoowel
zijn practische, als zedelijke en materiëele be-
teekenis. Het geschiedenis-onderwijs b. v. be
hoeft niet te bestaan in eene dorre opsomming
van feiten, maar in het wijzen op ideale men-
schen, geen vechtmenschen, maar mannen als
Edison. Is de invloed in dezen indirect, directen
invloed gaat uit van de persoonlijkheid des
onderwijzers, waardoor hij leert kennen der
kinderen nooden, hunne kleine verdrietelijkheden,
maar waarvoor de groote klassen weer een
belangrijk beletsel zijn, zoodat dan ook naar de
te groote klassen door «V. O” een onderzoek is
ingesteld, en de afdeelingen daarop hunne aan
dacht moeten vestigen.
Een ander euvel is nog, dat de kinderen veel
te vroeg de school verlaten, ofschoon ook hierin j
de natuur ons den weg wijst. Het verlaten der
school op 12-jarigen leeftijd is een zeer onna-
tuurlijken toestand en uitbreiding der leerplicht
wet tot 15 jaar, enkel met het oog op het
volkskind, zeer gewenscht, wijl de leeftijd van
12 tot 15 jaar zulk een belangrijk tijdperk is, om
zonder geleerdheid te kweeken, den kinderen een
beteren kijk op de dingen te geven, w'at door
1 of 2 vervolgklassen of voortzettingsklas kon
worden bereikt.
Maar nog grooter ramp is de kinderarbeid,
hetgeen Spr. illustreert met voorbeelden uit de
groote steden, waar de toestand in dezen ten
hemel schreiend is, waarom het wenschelijk zou
zijn de ouders ten opzichte van den kinderarbeid I
net zoo goed in aanraking te brengen met den
Grafrechter, als geschiedt, waar de kinderen i
iet ter school worden gezonden of de opvoeding
'ordt verwaarloosd.
Vervolgens breekt Spr. den staf over het
nerhalingsonderwijs, met zijn onmogelijke naam,
dat geheel vrijwilllig, niet verplichtend, wordt
gegeven, maar uit den aard der zaak een alge
meen, voorbereidend vakonderwijs moest zijn,
aanpassende aan locale toestanden (landbouw, geloof dat kikvorschen en padden, de natuur-
fabrieksnijverheid enz.) rekening houdende met J lijke vijanden zijn van karpers, welke visschen
de praktijk van het leven, waarom op dat
terrein ook door «V. O.” nog veel valt te doen.
Kennende de schreiende armoede der groote
leden, noemt Spr. het een plicht der gemeen
schap, zich de zorg dier kinderen aan te trekken,
die voeding en kleeding behoeven, en bepleit
hij het groote nut van vacantie-kolonie’s hetgeen
alles in zijne gevolgen ten goede komt aan het
volgen van het onderwijs. oogholten van den karper.
Een groote tactor is evenwel de samenwerking - - - - - - -
tusschen school en huis. Door de groote ver-
anderingen in de praktijk van het schoolhouden
is samenspreking met de ouders op zoogenaamde
ouderavonden zeer gewenscht. Waar het nut
van verschillende dingen, b.v. schoolwandelingen
enz. kan worden besproken, en wederzijdsche
waardeering kan worden gewekt.
Er heerscht toch nog groote onbekendheid
net den taak des onderwijzers en de beteekenis
er school als een systeem, een plan. Alweer
Het heeft altijd verwondering gebaard, dat
in onze Friesche wateren de karpers zich
niet zeer snel vermenigvuldigen, en jonge
karpers slecht gedijen Men denke aan de
totnogtoe weinig vruchten afwerpende uitzetting
j van Galicische karpers.
In verband hiermee is het onderstaande j alle hoogere
niet van belang ontbloot.
Adrian J Brown te Birmingham, geeft in
een Engelsch tijdschrift een beschrijving van
een voorval, dat de bevestiging schijnt te
geven van de gegrondheid van ’t oude volks-
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents.
Per post 0 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
Dat duizenden huisvaders, steunen van
gezinnen met kinderen, uit zullen moeten
trekken, gedood of verminkt zullen worden,
terwijl tienduizenden jonge gezonde krachttige
i mannen ongehuwd en zonder zorg, omdat zij
vrijgeloot zijn, zullen toekijken en ook, al
zouden zij wenschen te helpen, geen hand
zullen kunnen uitsteken om die taak van i
huisvaders en gezinshoofden over te nemen?
Onwaar noemt het blad de bewering, dat i
met een volksleger meer kazernes, meer
officieren met hooge tractementen en pensioenen I
noodig zijn'.
In het volksleger toch worden nagenoeg
e hoogere en lagere officiersrangen uit de
militie vervuld.
Het aantal beroepsmilitairen wordt zeker
met 75 pet verminderd.
Ook wij zegt het blad wenschen te
waken tegen overmatige verzwaring van
militaire lasten, en juist om die overmaat licht, als bewijzen hoe helder de egaas kunnen
te bezweren wenschen wijalgemeenen dienst- I wasschen
plicht, korte eerste oefening, maar, in plaats
van het hazardspel der loting, op recht,
billijkheid en gezond verstaud gegronde vrij
stellingen op ruime schaal.
Op den 19 April, den verjaardag van
Prins Hendrik, behoort in de verschillende
garnizoenen een groote parade te worden ge
houden. Met het oog op de geringe sterkte
van L. ”j._J d.* 6 13C5 ze
i en de onvoldoende geoefendheid der lichting I
1907 zal in de meeste garnizoensplaatsen die W1j °jet
Hoewel ’t een brand van nul en geener
waarde was, moesten de agenten toch iets
I doen, als we ’t wel weten, een slang op de
waterleiding schroeven.
Dat deden zemet hun helderwitte hand
schoentjes aan.
De brandmeester, de heer Beccari, maakte
hierop aanmerking:
het blijvend gedeelte der lichting 1906
de onvoldoende geoefendheid der lichting
zij zouden dooden door de oogen te vernielen
Adrian J Brown nu bemerkte einde Maart
in ondiep water aan den rand van een vijver
een goudkarper, die bijkans stil lag en op
wiens kop zich een padde had neergezet. Bij
nader onderzoek bleek, dat de pad zijn voor-
pooten had gewrongen tusschen de oogen en
Met groote voor-
zichtigheid slaagde Brown er in de voorpooten
van de pad uit de oogholten (waar zij ter
diepte van een duim vast zaten) terug te
trekken, doch daartoe was heel wat kracht
1 noodig. De oogen, die uit de kassen waren
gedrukt, hernamen hun plaats en de visch,
die als verlamd was geweest, herkreeg allengs
beweging- en levenskrachten.
Het moet een griezelig gezicht geweest zijn, i
«Doet jelui die dingen toch uit, je maakt
maar vuil
Agenten in koor: «Ja, maar dat mogen
Dienstdoen in model, dus ook met
i handschoenen
Den brandmeester zinde dit niet. Hij zou
er den burgemeester over schrijven.
Zijn handschoenen niet een zeer.
N1E U WS- EN A I) V E I i T ENT1E BL AI)
-j-
VUOVVll VVU.U VIO U|J VUCUlUg UCll til. j
J
J
