WORKIM en omliggende Gemeenten.
voor
ai»
■SS#
9
ll
w
I I
ZATERDAG 25 MEI 1907.
No. 22.
Binnenlandsch Nieuws.
Uit de Kamers.
De Zuiderzee.
Tweede Jaarg-anjj.
o o
5
naar
lakzegel op den rug-
sBl
Haarlem, die het spoor
den Eersten
In het N. v. h. N. van 23 Mei lezen wij
met belangstelling het volgende artikel
L
groote plas, welks kusten een vijftal
provinciën bespeelt, en die aan de
van ons land dien eigenaardigen vorm
heeren Duynstee en Loeff maakten zich tot hun
woordvoerders keurden de wijze, waarop te
werk gegaan werd, ten strengste af.
Allereerst wenschte men een betere omschrij
ving van het feit dan in het ontwerp voorkwam,
dan had men bezwaar tegen de waarschuwing,
die een ambtenaar van den Staat het recht had
aan staatsburgers toe te zenden, zonder dat deze
daarvan in beroep konden komen en eindelijk
werd het veroordeeld dat de beslissing over het
ontnemen van het recht is gelaten aan den
directeur van belastingen, aan een dus, die zelf
partij is in de zaak. Wel liet het ontwerp
hooger beroep op de Kroon, maar dit was niet
voldoende. Men wilde de rechter laten beslissen
over de ontneming van een dergelijk recht.
De minister scheen het zoo zwaar niet in te
zien, maar wilde wel inplaats van beroep op de
Kroon, beroep op den burgerlijken rechter vrij
laten. En wat de betere omschrijving van het
strafbare feit betreft, daarover moest hij zich
eens bedenken ten einde een andere redactie te
kunnen samenstellen.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents.
Per post 0 65. Enkele Nos. 3 ets. Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
Zuiderzeevisschers aan, dan kan het vischtuig
worden verbeterd, dan kunnen betere schepen
worden in de vaart gebracht, dan zal het
vischgebied meer systematisch kunnen worden
verdeeld, dan kunnen beperkende bepalingen
afgedwongen worden met het oog op schadelijk
vischtuig, dan kan, in één woord, een tijd van
bloei aanbreken, die voor de voorstanders
eener droogmaking een moeilijk te bestrijden
argument zal blijken te zijn. Meer dan 2
miljoen gooit ons land maar zoo niet weg.
men was van oordeel, dat een
andere wijze van tot stand koming, waardoor
ze niet aan den invloed der Staten-Generaal
onttrokken werden, wenschelijker zou zijn.
Over het wetsontwerp tot intrekking van het
recht van korting bij herhaald misbruik door
brander of distillateur, kon men zoo spoedig
niet tot een beslissing komen, het recht van
korting was een voorrecht aan de distillateurs
toegestaan om hen te vrijwaren tegen de vorde
ring van accijns van het ontbrekend gedistilleerd.
Van dit voorecht was nu volgens den minister
door de distillateurs een ergerlijk misbruik ge
maakt om te smokkelen en gedistilleerd uit te
slaan, zonder daarvoor accijns te betalen. Tegen
dit misbruik, waartegen de ambtenaren vrij wel
machteloos stonden, moest gestreng worden
opgetreden en daarom werd voorgesteld den
distillateurs na een waarschuwing het recht te
ontnemen. Op zich zelf bestond daartegen bij
niemand bezwaar, maar sommigen vooral de
worden genomen, en de Amsterdammers eten
heel wat Zuiderzeevisch 1 En dan betreft het
cijfer van twee millioen ook nog maar alleen
de opbrengst voor de visschers. Wat de visch-
handelaren er aan verdienen en er worden
- wonderlijke dingen daarvan verteld blijft
hierbij nog geheel buiten rekening.
De groote opbrengst is te danken geweest
aan de goede ansjovisvangst, maar ook aan de
betere prijzen, die gemaakt zijn voor de haring,
de spiering, de aal, de bot en de garnaal. Al
deze vischsoorten worden er gevangen en
tellen mee. Ze zullen dit nog meer doen,
wanneer de groote plannen, die de vereeniging
van Zuiderzeevisschers in haar schild voert,
tot uitvoering komen. Er hangt coöperatie in
de lucht en een verzet tegen de prijszetting
der vischhandelaren begint zich te openbaren.
Gelukt het de organisatie om de visschers
vrij te krijgen en haar plannen tot uitvoering
te brengen, dan breekt er, vrij zeker is dat
te voorspellen, nog betere tijd voor de
al te verlaten, toen wij plotseling werden opge
on
middellijk door een hevigen schok gevolgd werd,
waardoor ik in zeer onzachte aanraking kwam
met een tegenover mij zittend medereiziger.
De ontsteltenis was algemeen en werd nog
verhoogd doordat het portier door het verzet
ten van den wagon bleek niet geopend te
kunnen worden. Niet zonder moeite wist ik
door het raampje naar buiten te klimmen, en
kon toen het tooneel der verwoesting overzien.
Onder de reizigers die zich in de voorste
3de klasse-wagons bevonden hadden, heerschte
een paniek: deze rijtuigen waren nl. eveneens
uit de rails geloopen en een eindweegs over
de dwarsliggers heengebotst, waardoor de toe
stand in de volle coupé’s zeer penibel was gewor
den. Wel mag het een wonder heeten, dat
alles zonder persoonlijke ongelukken is afge-
loopen. Nadat de gemoederen eenigszins tot
rust waren gekomen, werd de reis te voet
Enkhuizen voortgezet. Een matroos, die
De twee wetsontwerpen tot uitbreiding van
den Haag en van Maastricht hebben heel wat
bepraats gehad, dank zij de uiterst lange voor
bereiding. Door die laatste waren ze een beetje I
uit den tijd geraakt en de behoeften der twee
steden hadden een grootere uitbreiding nood
zakelijk gemaakt. Dit beweerden althans voor
den Haag eenige aldaar wonende kamerleden,
die tevens een amendement indienden om de
grenzen van den Haag wat verder te trekken.
Én voor Maastricht verzekerde het de heer Ruys
de Beerenbrouck tegen de meening van een
ander Maastrichtenaar, den heer Regout, en die,
nu ja, ook wel voor grootere uitbreiding van
zijn woonplaats was, maar niet voor die, welke
de heer Ruys de Beerenbrouck had voorgesteld.
De beweringen van dezen laatsten, dat de ge
meente Meerssen, die een stuk aan Maastricht
zou moeten afstaan, geen rioleering op dat be
wuste stuk had, geen behoorlijke reinigingsdienst
geen voldoende watervoorziening en verlichting
en geen voldoend politietoezicht en dat daaren
tegen in Maastricht zoo groot gebrek aan
arbeiderswoningen was dat het op het sterfte
cijfer der jonge kinderen een slechten invloed
had, deze beweringen schenen niet in staat den
heer Regout te doen heenstappen over de be
zwaren die hij tegen het ingediende amendement
had en waarvan er een de weinige voorbereiding
betrof van de aldus voorgestelde grenswijziging.
Dat het amendement niet wettelijk was voor
bereid, was ook een bezwaar van den minister,
tegelijk met een ander dat het technisch niet
goed was.
In tegenstelling met Meerssen bleek Voorburg,
dat aan den Haag grond moest afstaan, een
heel goede rioleering, watervoorziening en ver
lichting te hebben en de grootere uitbreiding
werd dan ook door den heer Schaper een
Voorburgsch ingezetene met klem bestreden.
Beide wetsontwerpen werden dan ook ten slotte
ongewijzigd aangenomen. Het zelfde was het
geval met het wetsontwerp op het invoerrecht
van sukade, al beweerde ook de heer Van
Vueren, dat het ministerie van finantiën van
den sukadehandel niet veel verstand bleek te
hebben, en met de wetsontwerpen tot goed
keuring van de te ’s-Gravenhage met andere
mogendheden gesloten verdragen, betreffende
burgerlijke rechtsvordering, huwelijksgoederen
recht en curateele, waaromtrent de heer Van
Idzinga van meening bleek, dat ze weinig be-
teekenden, omdat aan de gesloten verdragen
toch niets meer te veranderen viel. Deze laatste
over 1906 heeft opgebracht. De 1 meening vond bij dezen en genen in de Kamer
cijfers zullen menigeen verrassen. We zijn zoo j weerklank en
gewoon geraakt aan de legende van de sdoode
steden rondom de Zuiderzee”, die de bekende
reiziger Havard in omloop heeft gebracht en
waardoor hij eens en voorgoed in het Neder-
landsch gemoed de gedachte gewekt heeft
dat Zuiderzeevissshers en armoede twee be
grippen zijn, die elkander volkomen dekken.
En dan te hooren spreken van de millioenen
die uit dien plas worden gehaald’t klinkt
ons vreemd in de ooren.
En toch, dr. Redeke vertelt ons, dat de
Zuiderzeevisscherij in het afgeloopen jaar
meer dan 2 miljoen gulden aan de visschers
heeft opgebracht. Dat zijn zeven ton meer
dan normaal, dat is bovendien een minimum-
opgave, .omdat van den geheelen invoer in
Amsterdam bij dit overzicht geen nota kon
verbruikt als in vroegere jaren, daar moet de
oorzaak gezocht worden in de hoeveelheid,
die elke gebruiker meer opneemt. Dit toe
nemend gebruik moet vooral gezocht worden
bij ’t betrekkelijk klein deel der bevolking,
dat men onmatig pleegt te noemen.
M. wekt zijn medestrijders op er voor te
zorgen, dat ze niet verflauwen, maar evenmin
dat ze hun krachtigst wapen, dat der persoon
lijke onthouding, minder waardig gaan achten.
Voorbereidend Militair Onderricht.
Ingevolge de jongste wijzigingen, aange
bracht in de regeling van het voorbereidend
militair onderricht, zal de aanmelding tot deel
neming aan dit onderricht, dat kosteloos wordt
verstrekt, moeten geschieden vóór den len
Juni eerstkomende en wel:
a. in plaatsen waar Infanterie of Vesting-
Artillerie in garnizoen ligt bij den Comman-
deerende-Officier der Infanterie of der Vesting-
Artillerie
't Was onze schatkist in ’t eerste
kwartaal van 1907 voorspoedig gegaan en het
tweede is met April weer goed ingezet. De
totale opbrengst was f 481.181 meer dan in
April van ’t vorige jaar Het minder mooie
hiervan is echter, dat de accijns op gedis
tilleerd tot deze vermeerdering van opbrengst
niet onbelangrijk heeft bijgedragen.
Uit de beschrijving, welke thans gegeven
wordt van de wijze, waarop de grafelijke zalen
in Den Haag zijn ingericht voor a s. vredes
conferentie, blijkt wel, dat onze regeering de i
heeren waardig wil ontvangen. In de groote
Ridderzaal heeft men lessenaars gemaakt voor
250 personen en een electrische verlichting
aangebracht ter sterkte van 46000 kaarsen.
De andere zalen, die dienen voor sectie-verga-
deringen, wandelzaal, post- en telegraaf, zijn
verhouding evenzoo ingericht, ’t Is wel
geen vredespaleis, maar de heeren kunnen
't er toch wel mee doen, dunkt ons.
In het district Eindhoven is groote
schaarschte aan onderwijzers, er zijn er wel
20 vacatures, gevolg van het betalen van mi-
nimum-tractementen. In Tongelre staat zelfs
het hoofd der school alleen voor zes klassen
piet 180 kinderen en op al de oproepingen
van het minimum-tractement komt geen en
kele sollicitant.
Over den verdwenen directeur van het
boterfabriek te Heeg wordt thans geschreven,
dat hij met het door hem opgenomen geld de
boeren heeft uitbetaald, en het dus niet
meegenomen heeft.
Doch tevens, dat de reserve-directeur zegt,
dat hij, in den korten tijd dat hij de fabriek
beheert reeds heeft kunnen nagaan, dat de
zaak steeds fleurig en met winst had
kunnen werken, als er geen verkeerde stuur
man aan ’t roer gestaan had.
Hij is dus waarschijnlijk wel gegaan, om
moeilijkheden, die uit zijn wanbeheer zouden
kunnen ontstaan, te ontvluchten.
Om zijn jongen, die niet zwemmen mag, i
te controleeren, heeft een
hem een 1
knoopt met
as
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH ZOON
te WORKUM.
De prijs der Advertentiën is van 1—5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters worden berekend naar
de ruimte die zij innemen. Bij abonnement belangrijk lager.
b. in de overige plaatsen bij den Burge
meester der gemeente.
Bedoelde Commandeerénde-Officieren en bur
gemeesters zenden vóór of op 1 Juli aan den
Inspecteur der Infanterie een staat in, ver
meldende onder meer welke jongelieden zich
tot deelneming hebben aangemeld.
Vermits nu door genoemden Inspecteur na
ontvangst van bedoelde staten, alle verzoeken
om alsnog tot heï onderricht te worden toege
laten, zullen worden afgewezen, tenzij de
belanghebbenden kunnen aantoonen, dat zij
door verblijf in het buitenland of om andere
redenen onschuldig zijn aan te late aanmelding,
j meenen we de jongelieden die aan het voor
bereidend militair onderricht wenschen deel te
nemen dat 1 October a.s. begint, nadrukke-
lijk opmerkzaam te moeten maken op de
noodzakelijkheid zich daartoe vóór 1 Juni a s.
aan te melden, terwijl we tevens in herinne
ring brengen, dat gelijke aanmelding ook moet
geschieden door hen die ten vorigen jare reeds
aan het onderricht deelnamen.
'Treinontsporing. Nabij het station Boven
karspel is op den eersten Pinksterdag de ge
combineerde sneltrein Amsterdam Rotterdam
naar Enkhuizen, die te 8.45 ’s morgens uit
Hoorn vertrekt, uit de rails geloopen, naar
alle waarschijnlijkheid tengevolge van een ver
zakking.
Machinist en stoker sprongen nog bijtijds
van de locomotief, waarbij de eerste in de
naastliggende spoorsloot terecht kwam. Bei
den bleven echter ongedeerd. De locomotief
woelde een diep gat in den grond en schoof
voort tot de sloot, waar zij tot de helft in
’t water liep. Een Ie klasse rijtuig werd een
weinig beschadigd, de daaropvolgende 3 rijtui
gen kwamen ter zijde der rails te staan, zon
der noemenswaardige materieele schade. De
reizigers kwamen met den schrik vrij, enke-
i len vielen in zwijm.
Zondag waren de reizigers der verschillen-
j de treinen genoodzaakt over te stappen.
’s Avonds om 9 uur was het spoor eerst
i weer vrij.
Een ingezetene van
vader te Nijmegen wegongeval bij Enkhuizen op
touwtje over de onderkleeren ge- Pinksterdag bijwoonde, meldt daaromtrent het
een lakzegel op den rug- ,,En volgende:
ie nou gonk zwemme”, zegt een correspon- i Na een levendig gesprek waren wij reeds
dent, „dane moes ie ’t zegel verbrêke, of ’t bezig ons gereed te maken de trein te Enkhuizen
tauwke kepot-snije of mi ondergoed en i j
d’r in gaon en in ielk geval kwam z’n vao- j schrikt door een oorverdoovend geraas, dat
der d’r achter en dan, gleuf mar, kos ie thuis
nog wel is motte zwemme op d’n dreuge,
pas op heur
M. geeft in de Blauwe Vaan onder den
titel,,’t Alcoholisme neemt toe”, enkele be
schouwingen over de vermindering van ’t
hoofdelijk gebruik der bevolking in 1906.
Bedroeg dat in 1905 7.44 L. van 50 °/o,
in 1906 was ’t 7.43 L. dat is ruim 1/s min
dan in 1877, toen 't 9.98 L. was Ondanks
deze afname concludeert M. tot toename van
’t alcoholisme. Wat toch is ’t geval? De
algemeene matigheid neemt toe, ’t drankglas
komt veel minder vaak op tafelop karweien
en werkplaatsen wordt minder gedronkende
openbare dronkenschap vermindertin ’t pu
blieke leven nemen andere dranken de plaats
van den vroegeren borrel in’t aantal drank
bestrijders was
en neemt dus beduidend toe.
Voor een groot deel is dit alles te danken
aan ’t ijverig werken der drankweermannen.
Waar nu echter bij zeldzamer gelegenheden
door minder personen dan vorige jaren eene
1 Jan. 1907 ruim 100000
naar
eensklaps tot de ontdekking kwam zijn porte
feuille, welke 130 bevatte, verloren te heb
ben, was zoo gelukkig deze terug te vinden
in het veld dicht bij de coupé, welke hij ver-
bijna even groote hoeveelheid'alcohol wordt laten had; Onder aanvoering van eenige Jan
maats, die vroohjk het bekende »Piet Hein
I hadden aangeheven, ging het nu tusschen de
I rails op Enkhuizen aan, hoewel bij velen de
gevolgen van den doorgestanen angst niet zoo
snel verdwenen waren als bij de luchthartige
zeelui.
Maandagavond is een kindje van den
heer en mevrouw V., te Deventer, dat door
hen alleen in huis was achtergelaten, in het
wiegje in brand geraakt, doordat het meteen
plumeau het nachtlichtje raakte. De plumeau
geraakte in brand, vervolgens het bedje en
eindelijk het kind. Toen de moeder, die naar de
R.-K. kerk was geweest, thuis kwam, ontwaarde
zij tot haar groote ontsteltenis, wat er gebeurd
was. Zij nam het arme wicht, dat.met he
vige brandwonden aan hoofdje en armpje
overdekt en reeds bewusteloos was op en
waarschuwde eenige buren en voorbijgangers,
die het vuur in het wiegje bluschten, een ge
neesheer gingen halen en den vader roepen,
die de stad in was. Op advies van den ge-
De
onzer
kaart
geeft, welke zich hoe verkleind ook, op de
wereldkaart niet verloochent, de Zuiderzee,
over welker droogmaking al boeken vol plannen
zijn volgeschreven, is nog een voor velen
onbekend water. Onbekend wat zijn ontstaan,
zijn stroomingen betreft onbekend ook wat zijn
schatten aangaat.
Over het eerste, het ontstaan der Zuider
zee, heeft onlangs dr. M. 0. Dekhuyzen een
en ander meegedeeld. De geschiedenis leert
ons omtrent het wegslaan van de landen
rondom het Flevomeer weinig meer dan dat
er in de eerste middeleeuwen door storm
vloeden en vermoedelijk nog meer door ge
stadig wegslaan van veen en wat klei land-
verlies heeft plaats gehad in ’t Noorden en
in het Hoornsche Hop en dat het Marsdiep
in 1400 zeer verruimd is. Hoe dat ver
ruimen in zijn werk is toegegaan en wanneer
precies, dat is moeilijk te zeggen.
Het weinige, dat men er nog van weet,
heeft men afgeleid uit het onderzoek van den
bodem, dat in de laatste jarenook met het
oog op de eventueele droogmaking, zeer zorg
vuldig is voortgezet. Daaruit heeft men een
bodemkaart en dieptekaart van de Zuiderzee
bij haar ontstaan gereconstrueerd en vast
gesteld hoe de groote inbraken geschied moeten
zijn.
Dat deze onderzoekingen van v.eel belang
zijn voor de waardebepaling van den grond,
wanneer eens het plan om den plas in zijn
geheel of bij gedeelten droog te leggen tot
een begin van uitvoering komt, zal niemand
tegenspreken. Intusschen is het nog niet zoo
ver en het wil ons voorkomen, dat in spijt
van het werken der Zuiderzee-vereeniging en
de propaganda die uit ruime beurs is gemaakt
voor het droogmakingsplan, ja ook niettegen
staande de huidige regeering een gedeelte
lijke drooglegging op haar program heeft staan
toch voorloopig van die droogmaking nog wel
niet veel zal komen.
De tegenstanders van de drooglegging der
Zuiderzee, die in de laatste jaren meer geor
ganiseerd optreden en speciaal wijzen op de
zeer groote belangen van de Zuiderzeevisscherij
hebben steun gekregen in den heer dr. H, C.
Redeke, den wetenschappelijken adviseur der
regeering in visscherijzaken. Deze heeft thans
in de mededeelingen over visscherij” een
overzicht gepubliceerd van wat de Zuiderzee
visscherij over 1906 heeft opgebracht.
-sur are
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
JjL
j'rokon
dOQfa-
door den
lm
M
b3b8|
HI
JHg
«MD
