WORKUM en omliggende Gemeenten.
voor
Oude Kronyk.
Tweede Jaargang.
ZATERDAG 10 AUGUSTUS 1907.
No. 33.
Binnenlandsch Nieuws.
I-
de heer Zijlstra zich bevond ten
op haar reis niet kennis zullen nog
dat de politie hem van den diefstal verdacht.
Hij werd in verhoor genomen, maar ont
kende ten sterkste, en ook de heer Zijlstra
2
3
4
5
was
over
K.
snor draagt en
bord boord”.
Mr. S. van Houten, die sinds de ver-
van 1905 geen Staatkundige Brie-
meer geschreven heeft, zal, nu hij Staats-
in-ruste is, weldra de pen weer opne-
om een nieuwe serie Staatkundige Brie-
te gaan schrijven de eerste serie zal
ver-
de mededeeling, verzocht den
de deuren te willen sluiten, die
De Nederl. Onderwijzers Propagan
daclub (voor drankbestrijding) krijgt een regee-
ringssubsidie van f 1200 plus f 500, uitsluitend
voor de »alcohol-cursussen.”
Bijgeloof. Een inzender biedt aan de
l.imb. Koerier een artikel ter plaatsing,
waarin hij den spot drijft met het geloof, dat
bij velen schijnt te heerschen.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents.
Per post 0 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
kiezingen
ven”
man
men
ven
mogelijk in September reeds verschijnen.
De Vredesconferentie. Naar wij verne
men, moet er tusschen de verschillende dele
gaties overeenstemming zijn tot stand gekomen
ten aanzien van de motie der Engelsche dele
gatie omtrent de beperking der bewapeningen.
Deze motie bevatte o a. dat de Conferentie
zou uitspreken, dat dit vraagstuk meer dan
ooit spoedeischend is. Intusscben moet Duitsch-
land tegen dat woord spoedeischend bezwaren
hebben ingebracht en zou thans de motie een
wijziging hebben ondergaan, waardoor wordt
uitgesproken, dat het in studie nemen van
deze quaestie «hoogst wenschelijk” is.
Veel is het nog niet! (Vad)
De schrijver van de Haagsche Corres
pondentie in de Zutph. Ct. zegt, dat, zoo hij
goed is ingelicht, het voorstel tot kiesrecht-
hervorming de Kamer zeer spoedig zal berei
ken.
en toch
De heer K, werd echter door
politieagent in burgerkleeding naar het
politiebureau gebracht en daar door den Com
missaris en nogmaals door den hoofdinspec
teur ondervraagd.
Er werd huiszoeking gedaan ten huize van
den heer K. wiens echtgenoote natuurlijk
niet weinig ontsteld was en een bedrag van
pl. m. f 125 aan geld en een sinds jaren
loopend spaarbankboekje gevonden, waarop
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11
d’eene den Heere Grietman, d’ander ’t dorp
Oosterzee toebehoorende. Tieuke-meer, de groot
ste meer in dese Provincie, ligt in dese Griete-
nie, rondom sich hebbende goede weijdinghe.
’t Ghemeen seggen is, dattet in oude tijden een
Feen zoude gheweest zijn, bij ongeluck aen-
gesteecken door een vrouw, Tieucke genoemt.
Maer, dat en is niet waerschijnlijck, also in de
grond swaere boomen ligghen, dewelcke door
het vier moesten verteert zijn, ’t Heeft beter
schijn, dattet een boschachtig laeghe oort zij
gheweest, door op-water onder geloopen ende
verdroneken ende allengskens tot een Meer
gheworden.
Bij oudts zijn Oostzimgerlandt, Lemsterlandt
en Dodinga-Werstal een Grietenie gheweest.
Eerteijds was deze Grietenie gheplaecht door de
waepenen van de Bisschoppen van Uytrecht ende
Graven van Hollant. Sij bestaet in vijf dorpen.
1 Lemmer. Een haven ende goede uytvaert
aan de Zuyder-zee, een nieuwe Kerck, ende
tamelijck vleck, neerigh ende leeftochtich. Hier
- h in tijden van oorloghe een Schans te sijn,
die oock de Hollandsche Graven hebben in
Lemsterlantlt.
Paelt ten zuijden aen ’t oude Graefschap
Cuynre en ’t Sticht van Overijssel, in het
Zuïjd-Oost aan Stellingwerf-Westeijnde, ten
Noorden aen Dodinga-Werstal, ten westen aen
de Suyder-zee. Is gerechtigd met twee waghen,
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
Den volgenden ochtend, Dinsdag, half acht
een boodschap van den heer Zijlstra,
om bij hem te komen en begaf zich aanstonds
naar hem toe. Tegelijk met hem kwamen
de hoofdinspecteur en een rechercheur binnen.
Tot zijn groote ontsteltenis bemerkte hij,
Maar de boe- -•
»Als ’t
Hedensdaegs bestaetse in seven dorpen. Heett 1 P|ac^
deels goede weyden,beset geha(Jt Uyt dese plaetse was gheboortigh
Andreas Myrica Lemmariensis, geleerde in
Latijnsche, Grieksche, Hebreeusche ende Chal-
deeusche talenbereist door Duytschlandt,
Frankrijck en hebbende Italiën ende verschey-
dene Academiën besocht. Tot Leeuwarden heeft
hij de const der medicijnen beoeffent en storf
aen de Steen den 8 Decemb. in ’t jaer 1585.
pl. m. f 400 stond.
Dien dag en den daarop volgenden nacht
werd de heer K. op het politiebureau gehouden
en daarna naar het huis van bewaring overge
bracht. Maandagmiddag werd hij op vrije
voeten gesteld.
Het onderzoek der zaak wordt nog voortgezet.
Het pad der liefde ligt wel eens vol
angels en klemmen. Zooals een jong paartje
uit Amsterdam heeft ondervonden, toen het
van het Tolhujs uit een wandeling naar
Nieuwendam wilde maken. De liefde zoekt
de eenzaamheid, al bloeit ze ’t meest in
tweezaamheid, en daarom liep het paartje niet
langs den Nieuwendammer dijk, maar dwars
over de met bagger volgeperste Volewijkslanden.
De gedroogde modder was overal mooi effen,
maar het mooie pad bleek toch wel wat ver
raderlijk, want opeens zakte de juffrouw er
in. Haar geleider bood natuurlijk terstond de
behulpzame hand, maar ook hij zakte al die
per en dieper, en spoedig zaten beiden tot aan
de schouders in de modder.
Gelukkig werd uit de verte het ongeval op
gemerkt. Met planken en touwen schoot men
te hulp, en met veel moeite mocht men er in
slagen >de liefde” weer omhoog te brengen
uit haar al te prozaïsch etui.
Haast al te beleefd. In een nieuws- en
advertentieblad in de provincie Noord-Holland
komt de volgende advertentie voor
»Eere wie eere toekomt. Hartelijk dank
aan mej.... van Avenhorn voor de zeer nette
behandeling mij doen ondergaan, n 1. om mij
een huwelijk met haar in het vooruitzicht te
vonden worden, die langs slinksche wegen Toen hij, naderbij gekomen, de deur
(want publiek mag zulks niet worden) zich eindje open zag staan, kwam hem zulks
naar een steeg begeven, waar zij anders niet
Jicht tot een wandelingetje zouden zijn over
te halen, om daar zich te laten verkondigen
of ze een echtgenoot krijgen, en, zoo ja of hij
roodgelokt of blond is, een baron of een gewoon
menschenkind. of ze in de toekomst droog rogge
brood zullen te verkauwen hebben of roomtaar-
tjes bij het ontbijt, of ze zeven kinderen krijgen of
een dozijn, ofwel met heur man alleen blijvend,
too met z’n tweetjes zullen moeten rondsjok
ken langs den weg. En als ze dat alles heel,
heel fijn hebben vernomen, nou, dan zijn ze
gerustze
ten staat, waaraan zouden zij zich nog iets belde
laten gelegen liggen
heeft gesproken, zal het
De prijs der Advertentiën is van 1 —5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters worden berekend naar
de ruimte die zij innemen. Bij abonnement belangrijk lager.
»Het klinkt ongelooflijk, en toch is het hij 2.) jaar in de zaak was werkzaam geweest
waar, dat in Maastricht meisjes en vrouwen ge- wist hij dat om 9 uur de deur gesloten werd,
vonden worden, die langs slinksche wegen Toen hij, naderbij gekomen, de deur een
dacht voor en ging hij den winkel binnen, hij
riep «mijnheer” doch kreeg geen antwoord
verder het huis ingaande, langs het kantoor,
riep hij nog eens «mijnheer'’, en zag toén
een lichtschijnsel door de achterdeur, waardoor
hij begreep dat deze ook open moest staan.
Zich er door begevende zag hij den zoon
van den overbuurman V., aan wien hij vroeg
of hij den heer Zijlstra misschien ook gezien
had.
Toen hij een ontkennend antwoord kreeg,
begaf de heer K. zich naar de deur van de
weten immers wat haar te wach- bovenwoning in de onmiddellijke nabijheid,
.2 _y JAo A~ '_A2j aan. vond den heer Z. niet thuis en
Naarmate het orakel waarschuwde de dienstbode, dat de deuren
wezen. openstonden. Deze, natuurlijk eenigszins
«Er zouden er zelfs zijn, die ternauwernood schrikt
een uitstapje of een reisje doen, zonder eerst heer
eens eventjes bij de alwetende, wijze vrouw daaraan met haar voldeed. Hij vroeg toen
te vragen, of ze op haar reis niet kennis zullen nog waar
maken met een heer, die een mooien zwarten einde hem te kunnen waarschuwen, maar het
gele schoenen en een aanplak- meisje wist dit niet,' hij verzocht daarop den
heer Z. aanstonds bij thuiskomst te waar-
Inzender verzekert voorts, dat de profe schuwen.
tesse(!) alleen dames, en nooit heeren, te woord I
staat, 't AIeest dwaze is, dat de geraadpleeg- 1 kreeg hij
den werkelijk in ernst schijnen te gelooven aan
die voorspellingen.
In Holland breidt zich het mond- en klauw
zeer hoe langer hoe meer uit.
ren werken ook niet mee, zeggen de mannen
van den veeartsenykundigen dienst.
komen moet, krijgen wij t toch zeggen de gaf a]g zjjn meenjUg te kennen, dat de politie
boeren, »en dan liever thans dan over eenige ^ier mistastte.
maanden, als ’t weer nat en guur wordt”. een
En daarom zien de veehouders in plaats
van alles aan te wenden, om ervan verschoond
te blijven, met eenig ongeduld naar 't eerste
ziektegeval onder hun vee uit. Tegen zoo’n
domheid strijdt iedere maatregel tevergeefs,
zegt het Hbl.
De nieuwe stuiver zal aanvankelijk
alleen in de zuidelijke provincies in omloop
worden gebracht, om te zien hoe hij zich tegen
den Belgischen stuiver houden zal. Er komen
bij eerste aanmunting zes millioen stuks.
Het metaalgehalte van het nieuwe stui
verstuk bestaat, evenals dat van den Belgi
schen stuiver, uit 75 procent koper en 25
pet. nikkel. De doorsnede bedraagt 4 8 mM.,
dat is 1 mM. kleiner dan ’n kwartje, terwijl
het anderhalf maal zoo dik is. Voorts is, ter
kenmerking, en mede om de gravure tegen
afslijten te beschermen, de rand om de nieuwe
stuivers veel breeder dan wij aan onze munten
gewend zijn, en bovendien glad gehouden, dus
ongekarteld, net als de koperen Indische munten
zijn.
Door al deze eigenschappen zal de nieuwe
stuiver ook op het gevoel gemakkelijk van
ander geld te herkennen zijn, en de klank
verschilt evenzeer aanmerkelijk met dien van
de zilveren munten.
Een voorbarige politie.
De heer W. L. K., verdacht van den dief
stal bij den heer J. Zijlstra Hzn te Zwolle,
is Maandagavond weder op vrije voeten ge
steld.
Over de zaak zelf verneemt de Zw. Crt.
dat de heer Zijlstra Dinsdagmorgen 30 Juli 11.
ontdekte, dat er uit een lessenaar in het
kantoor een bedrag van f 500 aan bank-
ontvreemd wasde twee geldbakjes met
specie werden in het pakhuis teruggevonden.
De heer K. werd op de volgende wijze in
de zaak betroffen. Toen hij Maandagavond
uit de Waterstraat kwam zag hij iemand van
de stoep bij den hoer Zijlstra afkomen. Daar
Ci aes t er 1 and t.
Dese Grietenie light in ’t Zuyden ende Wes
ten aen de Zuyder-zee, dewelcke daer oostwaerts
in-boort en sijnen bosem wijder maekt: in het
noorden aen Hemelumer Oldevaert ende Wym-
britseradeelin ’t oosten aen Dodinga-Werstal
ende de Stadt Sloten. Gaet in ’t Westen voorbij
Mirnser cliff, comt oock ten noorden aen de
Fluyssen. ’t Sassense Land-recht betreckt dese
Grietenie onder Westergoe ende voegt Heme-
lumer-Oldephaert ende Noordwolde metdeselve
in een, schrijvende aldus: Geesterlandt, Dorpen
Wyckel, Sindel, Olde-mardum, Nie-mardum,
Mirns, Backhuysen, Hemlum, Searle, Warns,
Molckwerum, Coldum, Colder-wolde, Oldegae,
Nijega, Elahuysen, Harich, Ruygahuysen, Een
Clooster, Hemlum Abdije, ordinis Benedicte.
Hedensdaegs bestaetse in seven dorpen. Heeft
zijl, is van gheboomte vermaeckelijck, brenght
goede graenen is mede ten deele Bergh-achtich
ende Heuvelachtich. Men siet gheen Berghen
of Heuvelen in dit gansche Frieslandt dan in
dese Grietenie ende bij Hemlum. Daerom is
dese Grietenie lustigh om te jaegen allerhande
Wildt, als Hasen, Patrijsen, Coer-hoenders,
Quackelen en andere.
1 Wyckel verstreckt sich tot aen de Stadt
Sloten. Hier liggen twee schoone Hofsteden, ’t
eene van de Heere Pieke Wyckel, ’t ander van
sijn Broeder.
Sondel oft Sindel.
Nijemardum.
Oldemardum.
Mirns-en-Backhuysen. In ’t dorp van Mirns
in ’t jaer van 1620 (so D. Winsemius
schrijft) seecker Huysman, ghenoemt Mirck
layesz, dewelcke ploeghende in syn landt ghe-
vonden heeft Potten met verscheydene Munte i
van geldt van goedt silver. Buyten twijffel ist
geldt begraven gheweest in de beroerten van
Schieringers ende Vetkopers, dewelke in Gaester-
landt seer hebben ghebrandt. Onder Bakhuysen
light het overblijfsel van de State van Galema,
een groot wier, doch te eenemael ontbloot.
6 Harich. Heeft een schoonen Kerck en
Toorn gehadt ghelijck alle de dorpen vast van
deze Grieteniedie is naderhandt vervallen.
Hier liggen de Staten van Minnema en Titema.
Niet verre van dit Dorp light een ruyme plaetse
op ’t veldt, daer de wildemerekt jaerlijeks wordt
ghehouden op den 16 Augusti of Marien-hemel-
vaerts dagh, met grooten toeloop van menschen
ende aenbrengh van waeren. Dese plaetse
sonder eenigh huys heeft in ’t zuyden Lycklema-
bosch en ’t dorp Nijemardum, in ’t zuyd-oost
Rugahuysen ende Sondel, in ’t West Olde
mardum ende Mirns.
7 Rugahuysen.
’t Vleck Balk, een eierlijeke ende neerighe
plaetse light op de aenpalinghe van Wyckel
ende Harich. ’t Is versien met twee wind
molens ende twee dubbele groote buyrten wel-
bestraet, heeft een schoon Wees-huys, met een
Toorn ende slachklock, wel ghetimmert. Tegen
over staet des Grietmans Huys, gesticht van de
in tijden Grietman Obbe Obbes. Ontrent Balck
light een vischrijk water, Balckster-meer ghe-
naemt. Een schoon Jaermerckt op den 27
September, een schoon weeck-merckt op Woens-
dach, op welken dach ’t recht ook ghehouden
wordt.
’t Recht wordt bedient van de heere Johannes
van Scheltinga, als Grietman. De Bijsitters sijn
Uylke Pietersz., Poppaeus Walrich ende Harcke
Wytsesz Roukema. Secretaris Goytjen Haen-
tjesz. Ottema.
’t Euangelium predicken in dese Grietenie
tot Oldemardum, Nijemardum ende Sondel,
Henricus Vomelius tot Harich, Petrus Milesius
tot Balck, Petrus Fogelsanck; tot Wyckel,
Petrus Cronenburgh.
de Steen den 8 Decemb. in ’t jaer 1585.
2 Eesterga.
3 Vollega.
4 Ooster-zee. Een dorp, wel anderhalf uijren
gaens lanek, leeftochtich, insonderheijdt van
Rivier-visch, heeft een Wage, twee heerlijeke
Hof-steden, ghesticht bij de Grietlieden van ’t
gheslachte Ooster-zee. Oostzimgerlandt oft
Oostzimger-veldt een groot heerlijck stuck landts,
in ’t begrijp van etlijcke duysende pondematen
op ’t welcke in voortijden veel veldtslagen zijn
ghehouden.
5 Echten.
’t Recht wordt ghehouden op Dingsdagh, be
dient bij de heere Grietman Fredrick van Roorda,
Bijsitters: Wilhelmus Johannis Tibbelman, Tiere
Wabesz.r een plaets ledigh, Secretaris Bernardus
Echten.
’t Euangelium wordt bedient van Bernardus
Lemstra tot Ooster-zee ende Echten, van Hen
ricus Daversma in d’andere drie dorpen.
RISC
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
i
"i ver
i
I(
