2
omliggende Gemeenten.
WORM en
voor
Van het Wereldtooneel.
'zl
Over dit en dat.
I
ZATERDAG 23 NOVEMBER 1907.
No. 48.
Tweede Jaargang.
Uit de Kamers.
dien weldoener der
om van
'einig
het autocratisch gezag van den Tsaar.
er machtig te worden,
weer
De
weren.
Dat is de droom van zoo menigen stedeling,
buiten wonen, tusschen het groen van bosschen
en weiden. Als ze ’s avonds boven de huizen
zee de lucht zich kleuren zien en weten, dat
Er is niet heel veel meer gepraat over de
Indische begrooting. Alleen de nieuwe kazerne
voor de koloniale reserve en de Indische
inkomstenbelasting hielden de Kamer nog wat
langer bezig. Van de eerste moest zij blijkbaar
niet veel hebben. De minister wou een kazerne
te Utrecht voor zijn collega van oorlog over-
Daar kwam allereerst de afgevaardigde uitgewerkt, had reeds getoond, dat de partij
onder bevel
zijn opgestaan.
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH ZOON
te WORKUM.
De prijs der Advertentiën is, van 1—5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters worden berekend naar
de ruimte die zij innemen. Bij abonnement belangrijk lager.
De constitutioneele democraten zullen hier
tegen niet veel kunnen uitrichten. Maar zij
willen het toch blijkbaar beproeven. Op hun
congres te Helsingfors hebben ze althans
besloten elke poging om de constitutioneele
rechten des volks te beperken met kracht te
keer te gaan, alle administratieve willekeur
te bestrijden en de meening te vertolken van
het volk, die thans in de kunstmatig samen
gestelde derde Doema niet tot haar recht
is gekomen.
Het schijnt wel, of die in
de Perzische Nationale Vergadering
en hierin verschilt zij dus
van de constitutioneele democraten,
zal zij aansturen op reorganisatie
het plaatselijk zelfbestuur en i’
aan een nauwgezet onderzoek onder-
tutioneelen vorm en
door den minister staat ondenkbaar is
zoo heerlijk ge-
tuurlijk best te onderscheiden van briefjes van
f 10. De achterzijde is wit gekleurd en daarop
staan de hoofdprijs en premiën der loterij ver
meld. Men zij dus zoo wijs om bij de ontvangst
van bankbiljetten van f 10 deze den eersten
tijd aan alle kanten te bekijken.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents.
Per post 0 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
bouwkundig specialiteit tusschen den gouverneur
en den kolonialen Raad. De heer Van Kol nam
het voor den deskundige op, diende een amen
dement in ter wille van vaste aanstelling, maar
trok dit ook weer in.
Bij de begrooting van Suriname werd ge
sproken over opium misbruik en afgoderij, die
daar, in zekeren vorm gepleegd, strafbaar schijnt,
over schending van het brievengeheim door den
procureur-generaal en over de oprichting van
een gouvernementssuikerfabriek.
Over het beleid van den minister van buiten-
landsche zaken bleken sommige heeren niet erg
gesticht. De minister had geen initiatief, wat
men in bizonderheden trachtte aan te toonen.
Maar er waren er ook, die er anders over
dachten en Z.Ex. verdedigden.
van het samengaan bereid is eenige
concessies te doen. Zij zou de Doema niet
slechts als een raadgevend, maar ook als een
wetgevend lichaam erkennen. Misschien dat
de uiterste rechterzijde daarmee weer niet zal
willen meegaan. Het Verbond van het Rus
sische volk schijnt althans van plan den tsaar
een adres te zenden, waarin de wensch zou
worden te kennen gegeven, dat de Doema
slechts een raadgevend lichaam moge zijn.
Maar het is ook mogelijk dat een deel der
Octobristen niet meegaat men den nieuwen
koers die de partij gaat nemen. Er zjn er
onder hen ook als is het een klein getal
dat meer links staat en van de rechterzijde
niets hebben moet. Zij zullen echter niet
kunnen verhinderen, dat de regeeringspartij.
bestaande uit rechterzijde en Octobristen, een
groote meerderheid in de Doema vormen. Bij
de eerste zittingen is dit reeds gebleken.
Wat men reeds lang vermoeden kon, is
gebeurd.
De Octobristen en de rechterzijde
in de Russische Doema
hebben besloten samen te gaan Geruimen
tijd nog hebben de constitutioneele demo
craten gehoopt, dat de Octobristen hun zijde
konden kiezen. Den laatsten tijd was die
hoop reeds vervlogen. Het ontwerp-program
dat het centrale comité der Octobristen had
de eerste zittingen
Dadelijk werd
een Octobrist tot voorzitter
gekozen en daarna tot ondervoorzitters een
Octobrist en een lid van het Verbond van het
Russ:sche volk en tot secretaris een monarchist.
Het ziet er nu dus geheel anders uit dan in
de eerste en tweede Doema.
Aan de redevoering, waarmee de voorzitter
zijn taak op zich nam was dit zeker niet het
minst te merken. Er werd van geen constitutie
van
meer naar rechts nijgde en er tusschen con-
stiiutioneele democraten en Octobristen een
groot verschil bestond. In dit program ver
klaren de Octobristen nog eens geheel te
Wat de
j van plan
het probleem te
door den boeren door middel van
de landbouwbank grond te verschaffen. Ont
eigening wenscht do partij niet, tenzij in
uiterste gevallen,
geheel
Verder
van
ting
Korea
ten naasten bij een kolonie te maken.
Koreanen blijven zich nog hardnekkig
Het grootste deel van het land moet zich
nog in openlijken opstand bevinden en vooral
in de drie provincies van het Zuiden moet
het verzet krachtig zijn,
Hetzelfde wat Japan in Korea beproeft,
probeert Frankrijk zoo ongeveer in
Marokko
Het blijft daar nog altijd een verwarde boel.
Onlangs hebben de troepen van den Sultan
die van zijn oproerigen broeder Moelai Hafid
verslagen. Maar men weet niet of het een
gevecht van veel beteekenis is geweest. Was
het dat, dan zou dit zeker voor den pretendent-
Sultan een geduchten slag wezen, want de
stammen die hem thans steunen, zullen al
spoedig geneigd zijn naar zijn broeder den
Sultan over te loopen, wanneer die de ster
kere blijkt. Behalve die Marrokaansche ge
schiedenis heeft Frankrijk op ’t oogenblik
nog een ander onaangenaam zaakje op te
knappen Het blijkt dat de
zeeofficier Ullmo te Toulon verraad
gepleegd heeft
en dat allerlei anderen daarbij betrokken zijn.
Men moet getracht hebben allerlei militaire
bescheiden aan Duitschland te verkoopen en
heeft er waarschijnlijk reeds enkele geleverd.
De Chineesche troepen, die op Formosa
onder bevel van Japansche officieren vechten,
op de vrije liberalen te kunnen rekenen. Of
ze zich dan later misschien door een nieuwe
partijgroepeering zal weten te redden De
heer Troelstra scheen op zoo’n nieuwe groepeering
hoop te hebben, maar de heer Heemskerk wou
er niet veel van weten.
In afwachting van wat de tijd daaromtrent
leeren zal, is de Kamer maar aan de begrooting
voor Curasao begonnen. Ze heeft daarbij blijk
gegeven, werkelijk te willen opschieten en haar
in één middag afgehandeld, ’t Bleek dat ze in
’t algemeen van de landbouw voor deze kolonie
alle heil verwachtte. Die moet dus bevorderd
worden. Maar hoe? Over de beantwoording
van die vraag schijnt men het niet erg eens,
ook in de kolonie zelve niet. Er was daar een j
verschil over de vaste aanstelling van een land- I nog beter tot haar recht komt. Terwijl in
Rusland de bureaucratie overheerschend blijft,
de begroo-
werpen, omdat zij vasthoudt aan den consti- 1
een constitutioneele
zonder een door het I
beiders hebben het niet afgelegd. Beide par
tijen zijn door tusschenkomst van derden tot
elkaar gekomen en zijn het eens geworden. Of
de arbeiders nu wel bereikt hebben, wat ze
wilden, betwijfel *ik. Maar ook de patroons
hebben wat toegegeven. Zoo moet het nu een
maal gaan in het leven. Zonder geven en nemen
komt men er niet doorheen. Maar ’t blijft na-
daar ginds de zon ondergaat als ze op warme tuurlijk het prettigst, wanneer men weinig te
i.At «lot Vnnnan nnnh geVen heeft en veel nemen kan. ’t Heet wel, dat
geven zaliger is dan ontvangen, maar tot nu toe
zijn de meesten het daarmee alleen in theorie
eens. In de practijk toonen ze meer met nemen
dan met geven op te hebben. Natuurlijk toont
de een dat wat brutaler dan de ander. Daar
zijn er ook, die nemen, terwijl ze geven. Dat
zijn b.v. de valsche munters, die geld uitgeven,
maar ondertusschen hun medemenschen aardig
wat aftroggelen. Men is dezer dagen weer aan
valsch geld herinnerd door de uitgifte van loten
uieueu cu gaai uvulcu i eener loterij, die wonderlijk juist op bankbil-
eenigszins kan om ein- j jetten van f 10 lijken, ’t Is dus zaak om op te
passen. De mijnheer, die die bankbiljetten heeft
doen maken, heeft wel niet de bedoeling gehad
valsche papiertjes in omloop te brengen en zich
zelf verrijkt hij er dan ook niet mee. Maar hij
opent voor anderen een prachtige gelegenheid
om hun medemenschen te bedotten. En er zijn
er altijd, die daarvan gebruik weten te maken.
I In zooverre heeft dan ook de uitgever van die
loterijbriefjes verkeerd gehandeld en is bij straf
baar. Een vervolging moet al tegen hem inge
steld zijn.
Bij nadere beschouwing zijn de briefjes na-
zomermiddagen het niet houden kunnen, noch
op hun warme kantoren noch op hun doorstoofde
bovenkamers, als in de vroege lente het eerste
groen begint uit te botten aan ’t armelijk plant
je, dat ze angstvallig bevoelen op het nauwe
balcon aan den achterkant, dan gaat in zooveel
stadsmenschen sterker het verlangen groeien
naar de wijde, blauwe luchten, die zoo eindeloos
ver zich welven over onafzienbare akkers, naar
de wuivende boomen en den koelen avondwind.
En hoe menigeen kan op den duur de ver
leiding geen weerstand bieden en gaat buiten
wonen, zoodra hij maar
delijk te genieten van al dat
droomde. Ik weet niet, of het de meesten, of
het velen zoozeer zal tegenvallen, dat ze weer
haar de stad gaan terug verlangen. Wel geloof
ik, dat het maar weinigen zal geven, wat ze
ervan verwachten.
Ze hebben het zich zoo mooi voorgesteld en
er komen zooveel oogenblikken, dat er van dat
mooie zoo bitter weinig te zien is. Zoo gaat
het nu eenmaal met alles wat men ontbeert,
men ziet het schooner dan wat men heeft.
Zie maar, hoezeer de buitenman gewoon is
naar de stad te verlangen. Hij ziet nauwelijks
meer de wijdheid van het leven om hem heen,
het frissche en wonder-kleurige. Hem trekt het
geheimzinige en drukke leven van de stad, dat
hem ook tegenvalt, als hij het leert kennen.
Het wonderkleurige blijkt dan zoo dikwijls
klatergoud en het geheimzinnige verbergt vaak
veel leelijks. De menschen zijn er niet allen
dames en heeren, zooals het van verre lijkt,
maar dikwijls heel wat anders. En uit zijn
sfeer gerukt, zal hij zich meestal in de stad al
even weinig thuis voelen, als de stedeling op
bet land. Maar het is het onbekende, dat bei
den trekken blijft. Die onbekendheid maakt,
dat men zich de wonderlijkste voorstellingen
van elkaar maakt.
De buitenman is eenvoudig, open, onschuldig,
zoo heet het. Maar ja wel. Als men buiten is,
bemerkt men wel, dat de menschen er niets
beter zijn dan in de stad en men er vaak veel
meer last van heeft, omdat men ze minder uit
den weg kan gaan.
Maar een deugd of ondeugd, al naar men het
noemen wil, blijven ze toch, overeenkomstig
den roep die van hen gaat, meermalen getrouw.
Eenvoudig zijn ze, deze eenvoudigheid maakt,
dat ze vaak geen weg weten met wat anderen
zoo eenvoudig mogelijk voorkomt. Kortgeleden
bleek het nog weer op de Veluwe.
Zelfs onze Kieswet, die bedoeld is het den
kiezers zoo gemakkelijk mogelijk te maken, bleek
er een kiezer nog te geleerd te zijn.
Als ’t verhaal waar is tenminste. Want er
wordt er me zoo wat in de couranten gezet.
Hadden ze zelfs niet verteld, dat te Staphorst
op hoog bevel, geen dame op een heerenfiets
meer mocht rijden. Nu komt verontwaardigd
de burgemeester het tegenspreken.
Staphorst zou zoo achterlijk zijn, Staphorst,
het vaderland van het Staphorster boertje, dat
licht der wetenschap en dien weldoener der
menschheid?
Wie kan dat nou nog gelooven? Nu ik heb
het dan ook niet geloofd. Ik wist wel, dat ze
in Staphorst van andere dingen thuis waren.
En ik heb er daarom over gezwegen, totdat
mijnheer de burgemeester het officieel zou heb
ben tegengesproken.
Maar daar behoeft men toch werkelijk ook
niet voor naar buiten te gaan, om te zien, hoe
onnoozel de menschen soms wezen kunnen.
Te Rotterdam is een firma, die ter wille van
de reclame wat doet men daarvoor al niet
tegenwoordig? dikwijls ’s avonds bij het val
len van ’t duister een zoeklicht laat spelen. Dat
geeft een vreemden schijn tegen den avondhemel.
Het witte licht beweegt zich met groote snel
heid langs den hemel, verdwijnt, en komt een
oogenblik later weer te voorschijn op dezelfde
plek, waar het ’t eerst zichtbaar werd.
Enkele brave ingezetenen van Loosduinen
lebben dat enkele malen met bevreemding aan
gezien. Dat moest in de courant, zoo’n won
derlijk natuurverschijnsel. En ze berichten het
aan de Nieuwe Delftsche Courant, die er waar
schijnlijk wat mee in haar nopjes was. Tot een
ander kalmweg komt verklaren, waaraan dat
natuurverschijnsel zijn ontstaan te danken had.
Behoeft men dan wel naar buiten te gaan om
de naïveteit der menschen te bewonderen?
Loosduinen is toch bijna den Haag en Delft
die groote stad
Maar ik wou van een andere groote stad nog
wat vertellen, van dezelfde, die de oorzaak is
geweest van Loosduinsche en Delftsche schrik.
Uit Rotterdam is een goed bericht gekomen, het
geschil in de haven tusschen bootwerkers en
cargadoors is bijgelegd.
ik houd van den vrede, vooral wanneer die
zooals hier het geval is, niet verkregen wordt
door de vernietiging en totale nederlaag van
een der strijdende partijen. En daarom noem
ik dit een goed bericht. De cargadoors en j
rqgders hebben het niet afgelegd en ook de ar-
Daarentegen werd die
met het reed's vermelde goede gevolg verdedigd. j p7rlemenró?e7wogen bZgrwting?** Of^j hier- heül Wat belevenj
ÏT besch°uwi.ngen- i door echter met de rechterzijde niet in conflict otnL er “acht,° ‘e word
Er was aan deze algemeene beschouwingen o ta V. 3 zich tegenwoordig wc
dit jaar een bijzondere kleur. zal komenDeze moet toch van den consti- yan
De kritiek op het regeeringsbeleid was als tutioneelen regeeringsvorm niets hebben. Maar
gewoonlijk. De een had wat af te dingen, de het schijnt wel of ook deze rechterzijde ter-
ander wat te prijzen. Vooral de heer Drucker wille
scheen bizonder tevreden. Maar de plannen der
regeering maakten, dat de besprekingen iets
bizonders kregen. Immers de regeering had
wijdstrekkende voorstellen ter tafel gelegd, die
tot grondwetsherziening namelijk. Deze maak
ten meer dan gewone belangstelling gaande.
En al maakten de meeste kamerleden zich nog
met weinig woorden er van af, het werd toch
duidelijk, hoe de heeren er over dachten. Der
regeering zal dit misschien niet zijn meegevallen.
Maar het kan ook zijn, dat zij niet anders ver
wachtte. Dat de rechterzijde met de voorstellen
niet was ingenomen, kon zij weten, evenals ook
dat Unie-liberalenvrijzinnig-democraten en
sociaal-democraten er voor waren. En dat de
vrije liberalen er tegen waren, had ze kunnen
vermoeden. Ze heeft het- nu uit den mond van
Mr. Tydeman zoo duidelijk mogelijk kunnen
hooren. Door en bij de grondwetsherziening
zou het uur van scheiden tusschen regeering en
vrjje liberalen geslagen zijn, verklaarde deze.
Het blanco-artikel hadden ze, hoewel het niet
in hun smaak viel, nog willen slikken wanneer
de Eerste Kamer tevens bevoegdheden verkregen
had, die haar in staat zouden stellen te beletten
dat het algemeen kiesrecht voor hen, die den
klassenstrijd prediken het wapen zou worden
waarmede de eene partij alle andere ten onder
brengt. Nu daarentegen de regeering de macht
dier Kamer nog wilde verminderen, door de
ontbindbaarheid der Provinciale Staten voor te
stellen, moesten ze er heel niets van hebben.
De regeering scheen zich van de verklaring
maar weinig aan te trekken. Zij verklaarde
bereid te zijn voor haar beginsel te vallen.
Voorloopig zou het daartoe echter niet komen, iets dergelijks gesproken, wel echter
want tot aan de grondwetsherziening schijnt ze het autocratisch gezag van den Tsaar.
gaat men in Perzië steeds meer en meer den
weg der hervormingen op De Sjah scheen
oorspronkelijk wel weinig lust te hebben met
de hervormingsbeweging mee te gaan, maar
bij is er door het volk toe gedwongen. Hij
heeft nog eens opnieuw den eed op de Grond
wet afgelegd. Het is nu vooral de geldnood,
die dit rijk plaagt. Men weet niet, waar het
geld te leenen. Engeland zou misschien wel
willen bijspringen, maar dat heeft door zijn
voortdurende leeningen reeds zooveel macht
over het land, dat men van een nieuwe
Engelscho leening in geen geval meer weten
wil. Men verwacht nu financiëele hulp van
Duitschland.
Als dat de pas herstelde vriendschap
tusschen Duitschland en Engeland maar niet
weer verstoort. Want Engeland is nog altijd
naijverig op Duitschland en ziet niet graag,
dat het zich in zaken mengt, waarmee het
zelf wat heeft uit te staan. Gelukkig is de
tegenwoordige liberale regeering op dat punt
niet zoo gevoelig als haar voorgangster, de
conservatieve. De conservatieven vooral voelen
zich geroepen Engeland s belangen van handel
en industrie tegen elke concurrentie te be
schermen. Zoo is
de conservatieve partij in Engeland
tot het protectionisme
gekomen. Langen tijd heeft zij, of heeft
althans een deel van haar, er om heen ge
draaid, maar op haar laatste vergadering te
Birmingham schijnt ze er nu geheel toe
gekomen Alleen de leider Balfour lijkt dog
wat bezwaar te hebben. De grondstoffen
voor de nijverheid b v. wou hij vrijstellen
en bovendien wilde hij de lasten van den
werkman niet verzwaren Maar de vrijhan-
delaars zeggen juist, dat alle beschermende
rechten de lasten van den werkman ver
zwaren. Ze zullen dat dus eerst moeten
uitvechten. En dan zullen de grondstoffen
voor de nijverheid ook heel wat last ver
oorzaken. omdat sommige kolonies, die graag
van voorkeurrechten willen profiteeren, zulke
grondstoffen invoeren.
Zoo kan men dus ook van z’n koloniën
En toch vocht ieder
Wat heeft Japan
niet een moeite
nemen.
van Nijmegen tegen op, die de koloniale reserve
in de hoofdplaats van zijn district wilde houden.
Dan was er een de heer Van Bylandt I
die haar te Harderwijk wilde ondergebracht
zien en een ander de heer Ter Laan die
haar naar Indië wilde sturen. ’t Waren j steunen op het October-manifest,
immers geen invaliden, redeneerde deze laatste, agrarische kwestie betreft, zijn zij
Neen, maar herstellenden, antwoordde de mi- 1 naar een oplossing van het pro
nister daarop En die hoorden niet in Indië thuis. streveu doür den boeren d 1
ie Harderwijk zou het ook met goed voor hen zijn1
’t was daar te vochtig. En te Nijmegen zou een
nieuwe kazerne te veel kosten. Dan maar
heelemaal geen verandering, scheen de Kamer
te denken. En zij verwierp ’s ministers voorstel.
Zoover dreef zij het niet met de inkomsten
belasting, al had ze ook daarop heel wat af te
dingen. De progressie in deze belasting, voor
zoover het naamlooze vennootschappen betrof,
scheen noch den heer Lohman noch den heer
Pierson aan te staan.
door den heer Schaper
I
-
ADVERTENTIEBLAD
NIEUWS- EN
VA I- zx w rl /"x m
V1X*Ö vzvzxx vuuutnuuiv UHUUl i
