voor WORM en omliggende Gemeenten.
Bij lil Nummer behoort een BüïobqssI
Yan het Wereldtooneel.
I I
ZATERDAG 30 NOVEMBER 1907.
No. 49.
Tweede Jaargang.
Uit de Kamers.
Binnenlandsch Nieuws.
Er
sche kroon op te treden.
Het gaat in
een
van
maar
van
zoodat
de Orangia-
Gekozen
nen aan
op die motie terug te komen, iets wat blijkbaar standen kunnen gaan lijken*
Zijn partijgenoot Schaper maakte het het
hoofd van de afdeeling Arbeid naar het scheen
niet erg naar den zin. Hij had op dien ambte
naar en op heel de arbeidsinspectie nog al wat
aan te merken.
De heer De Stuers bleek maar weinig inge
nomen met het plan voor een nieuw kanton-
gerechtsgebouw te den Haag. Dat gebouw zou
veel te duur worden. Maar bovendien de plan
nen waren niet ontworpen door de directie der
landgebouwen. En er diende bij het bouwen
toch wel een zekere eenheid betracht te worden
en een overleg tusschen de verschillende depar
tementen. Maar de minister beweerde, dat het
Departement van Justitie altijd zelfstandig
bouwde en dit ook noodig was met het oog op
de bizondere eischen voor gevangenissen en
gerechtsgebouwen.
geruchten van bommen, van
groote schaal en gevangenname van regimenten
en officieren. Al zal nu misschien wel wat
Kr
er op dat hij
Er valt niet alleen op ministers van buiten-
landsche zaken wat af te dingen. Dat heeft de
minister van oorlog ondervonden.
Nadat zijn collega van buitenlandsche zaken
van allerlei over het gebrekkige van zijn beleid
had te hooren gekregen, kwam hij zelf aan de
beurt. Het blijvend gedeelte, dat al meer minis
ters het leven zuur heeft gemaakt, leverde hem
dat.
Den 31 sten October werd aan een aantal
miliciens, die oorspronkelijk voor ’t blijvend ge
deelte vrij hadden geloot, meegedeeld, dat het
blijvend gedeelte werd uitgebreid, zoodat zij nu
op 1 December niet naar huis konden gaan.
’t Is te begrijpen, dat deze daarover niet bij
zonder gesticht waren. Velen hadden zich tegen
1 Dec. reeds van betrekkingen voorzien en al
len hadden er op gerekend naar huis toe te mogen
gaan. De heer Marchant vroeg nu omtrent deze
geschiedenis inlichtingen, die de minister uit
voerig heeft gegeven.
Bij zijn optreden in April had de minister aan
Koningin, aan Eerste en Tweede Kamer beloofd,
dat van inkrimping van het blijvend gedeelte,
zooals dat in 1905 1906 was geweest, niets
zou komen voor de Staten-Generaal in de ge
legenheid waren geweest omtrent zijn plannen
tot inperking hun oordeel te zeggen. Overeen
komstig die belofte had hij in Juni een desbe
treffend ontwerp aanhangig gemaakt. Maar in
het laatst van Juli moest volgens voor
schriften van een koninklijk besluit de loting
voor het blijvend gedeelte en de vaststelling van
de sterkte daarvan plaats hebben, ’t Ontwerp
was toen natuurlijk nog niet afgedaan en de
minister wist dus ook niet, of hij al dan niet
op een ingekrompen blijvend gedeelte moest
rekenen. Maar hij had het laatste aangenomen
/in de veronderstelling dat zijn ontwerp den Isten
December wel zou zijn afgedaan. Nu dit niet
het geval was, moest lay op zijn eerst genomen
maatregelen terugkomen en miliciens oproepen,
die eerst waren vrijgesteld.
Deze handelwijze van den minister lokte heel
wat kritiek uit en deze zelf moest toegeven, dat
er wel wat op aan te merken viel. Er was nu
echter niets meer aan te doen en er moest dus
iets op gevonden worden om de miliciens, die
de dupe van de historie dreigden te worden te
hulp te komen.
Daarvoor was eigenlijk maar één weg.
Wilde de minister in staat zijn de miliciens
naar huis te sturen, dan moest hij van zijn
gedane belofte ontslagen worden. De Kamer
had geen bezwaar dit te doen, voorzoover haar
betrof. En de minister bleek voornemens te
trachten het ook van Koningin en Eerste Kamer
gedaan te krijgen. De teleurgestelde miliciens
kunnen dus misschien nog tevreden gesteld
worden.
Van het blijvend gedeelte ging de Kamer op
de bebossching vaiï woeste gronden en het
behoud van bestaande bosschen over. Er waren
er, die wenschten, dat de staat de subsidie, die
hij aan sommige gemeenten voor bebossching
geeft, ook zou verleenen aan vereenigingen
welke winstbejag uitsluiten en waarborgen
geven voor een duurzaam bestaan. Maar de
Kamer ging met dien wensch niet mee en ver-
zorgelijk zijn. Men
meenen opstand.
Te Kanton vermeerdert het verzet der
Chineezen tegen het vreemde politietoezicht
op de rivieren. Men wil dat de Chineesche
regeering dit zelf zal uitoefenen voortaan.
De troonrede tot opening van de zitting
van den Pruisischen landdag verklaarde, dat
de financiëele toestand van den staat minder
gunstig geworden was.
In Macedonië is weer hevig gevochten
tusschen Turksche troepen en Bulgaarsche
benden.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents.
Per post 0 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
van het Hoogerhuis.
Het is al ongeveer als met wat men uit I Boerenpartij,
island beert. Men moet voorzichtig zijn der drie
voor waar aan I Europa
i van
aan ruim 200 belangstellende
paar uren van werkelijk kunst-
Eene goede gedachte was
verze-
van Mej. P. van der Zijl, Concert-
Èn dat is een vaag teeken. Zelfs onaangename niet te achten.
October manifest gerept. Dat laatste
waren trouwens de Octobristen wel aan hun
naam verplicht. Ze kunnen toch niet geheel
afwijken van het eens aangenomen beginsel.
Sommigen hunner schijnt die zwenking der
partij naar rechts al wat te ver gegaan. Zij
hebben zich ’t zijn er voorloopig een
goede 20 afgescheiden en zullen een
nieuwe partij vormen. Een dergelijke scheu
ring moet er ook in de rechterzijde dreigen.
Daar vindt een deel, dat de rechterzijde te
langzamerhand te gisten veel naar links zwenkt. Dit alles kan aan
de partij-groepeering in de Doema nog een
ander aanzien geven. Maar op een meerder
heid zal de regeering in elk geval wel kun
nen rekenen. Werkelijke hervormings-gezin-
den en vooruitstrevenden zitten er maar
weinig in de Doema.
Dan schijnt het er in de
Perzische nationale vergadering
geheel anders uit te zien. Daar blijft men
vierkant stelling nemen tegen de autocrati
sche neigingen van den Sjah en zijn omge
ving, die, heet het, onder den invloed staan
van Russische kuiperijen. En men meende
daarbij blijkbaar op de bevolking te rekenen.
Een Perzische prins zelfs heeft als uit een
brief in de Times uit Teheran blijkt in
een rede, gehouden in de koninklijke Moskee
te Teheran, het ongeluk dat zijn land trof,
geweten aan den Sjah en diens autocratisch
gezag. De Sjah, zeide hij, wenscht geen vrij
en welvarend land. En zijn rede moet een
geweldigen indruk te Teheran gemaakt hebben.
In een ander deel der wereld zijn voor
eenige dagen voor een andere nationale ver
gadering de verkiezingen gehouden.
De Oranjerivier=kolonie
van Engeland gekregen en
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH ZOON
te WORKUM.
De prijs der Advertentiën is van 1—5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters worden berekend naar
de ruimte die zij innemen. Bij abonnement belangrijk lager.
de Kamer gelegenheid te verschaffen opzichten in Portugal wel op Russische toe- meinen en mijnen C Wessels en minister van
.- u v“ 'Vï T 7tWi-ithoa” ------ ----- -ï--- Er gaan al landbouw generaal Christiaan de Wet.
den heer Van Kol lang met naai den zin was. eeruchten van bommen, van muiterijen op ’t Zijn dus meerendeels oude bekenden uit
den tijd van den onafhankelijkheidsoorlog.
Mij dunkt, het moet voor deze mannen niet
overdrijving in sommige dier berichten schui- prettig zijn thans als ambtenaren der Engel-
3 sche kroon op te treden. Maar het heil van
Men
nu en dan van aanslagen en
die zijn toch niet zoo menig-
I Polytechnische school
wierp het desbetreffend amendement van den
heer Bos.
Toch scheen zij voor bosschen wel een zwak
te hebben en het verdwijnen ervan bij het
onder den hamer komen van groote landgoede
ren te betreuren. Het voorstel van den heer
Schaper om een staatscommissie te benoemen,
die daartegen maatregelen beramen zou, viel
dan ook in haar smaak, evenals in dien des
ministers. Minder was dat het geval met het
voorstel van den heer Tydeman om de subsidie
aan boerenleenbanken in te trekken.
Bij de afdeeling mijnbouw kwam de onlangs
aangenomen motie van den heer Van Kol weer
ter sprake. Daarin was de wenschelijkheid uit
gesproken om voorloopig geen mijnconcessiën te
verleenen. Daar nu de minister bovendien ver
klaard had, dat uitbreiding van staats-exploitatie
niet wenschelijk was, deed de heer Van Karne-
beek terecht de vraag, of dan nu de steenkolen
maar onder den grond moesten blijven liggen.
Dat vond de minister zelf blijkbaar ook wat
.gek en hij gaf daarom zijn voornemen te ken-
In Engelsch Indië is een ernstige spoor
wegstaking uitgebroken. Verschillende plaatsen
zijn van alle verkeer afgesloten en te Calcutta
stijgen reeds de prijzen der levensmiddelen.
Aan de Algerijns-Marokkaansche grens
als eenigen tijd geleden. Wacht is hevig gevochten tusschen de stammen en
de Fransche troepen. De toestand moet er
i vreest voor een alge*
Uit Friesland is een lading consumptie
aardappelen verzonden naar Japan. De prijs
loopt nog steeds hooger, men betaalt nu voor
de beste, soorten reeds f 4 per H.L.
Dr. Frederik van Eeden gaat, na afloop
van de repitities voor yIJsbrand” in den
Stadsschouwburg te Amsterdam, in Februari
naar Amerika. Hij zal daar dan een enkele
voordracht houden op Zondag 23 Februari, in
de Carnegie Hall te New-York. De uitnoo-
diging hiertoe gaat uit van het Civic Forum.
Dr. van Eeden keert daarna terstond naar
Holland terug, om in October voor langen
tijd naar Amerika te vertrekken, tot het
houden van een reeks voordrachten voor de
League for Political Education.
De koetsier Meijer, van de familie Van
Panhuijs, te De Leek, de eenige, die, zooals
men weet, bij het bekende treurige ongeval
gered werd, doch wiens gezondheid ernstig
was benadeeld, is thans geheel hersteld. Hij
heeft reeds zijn bezigheden op Nienoord her
vat.
Een zeldzaam misdrijf. De Rechtbank
te Amsterdam deed eergisteren uitspraak in
de zaak van den 19-jarigen letterzetter, die
in den nacht van 26 op 27 Juni onder Water
graafsmeer gepoogd heeft een 21-jarige dienst
bode van het leven te berooven, nadat deze
nadrukkelijk en ernstg haar verlangen daartoe
had te kennen gegeven.
De Rechtbank verklaarde het wettig en
overtuigend bewijs niet geleverd en sprak
bekl. vrij, met last tot zijn onmiddellijke
invrijheidsstelling.
De Gemeente Dantumadeel krijgt haar
vijfde christelijke school. Ze zal worden ge
sticht te Rinsumageest door de Ned Herv.
Kerk. Er bestaat er reeds een van de
Gereformeerden.
WORKUM. De openbare uitvoering van
de Chr. Zangvereeniging sA.d.v.e.nd.o.” al
hier, Donderdagavond in de Ned. Herv. Kerk
gehouden, heeft
die tijdens den oorlog in toehoorders een
i warenprocureur-generaal en directeur genot verschaft.
onderwijs Hertzogschatmeester dr. Raima- het geweest zich de medewerking te
het ook in andere bottomminister van openbare werken, do- keren
wel zeker,
in Rusland
trekken.
Het lijkt trouwens daar in het Russische
rijk den laatsten tijd merkwaardig stil,
leest nog wel
overvallen, maar
vuldig meer
men misschien eerst op den uitslag van
het werk der derde Doema?
’t Is anders te vreezen dat dit het Rus
sische Rijk ook al weinig heil zal brengen.
Men is
adres
I waarvan
Portugal
niet goed, sinds langen tijd al niet. D"
vertegenwoordiging is naar huis gestuurd en Ret
de minister-president Franco regeert als een
dictator. Dat dit reeds geruimen tijd zoo
heeft kunnen duren zonder dat er een revolutie
losbarstte komt daarvandaan, dat een groot
deel van het Portugeesche volk zich met
politiek in het geheel niet inlaat en van
staatkunde eigenlijk niets weet. Het schijnt
dat de Koning bij het stemmen van Franco
daarop ook gerekend heeft. Maar als alle
berekeningen zou ook deze wel eens kunnen
falen. Het begint nu
in Portugal. Wat er eigenlijk precies voor
valt weet men niet, want Franco laat een
strenge censuur op de pers en de perstele
grammen uitoefenen. Maar zijn eigen al
strenger maatregelen duiden
zich niet veilig meer voelt.
De drukpersvrijheid, het brievengeheim de
vrijheid van vergadering zijn reeds sinds
eenigen tijd opgeheven. Nu is er een ver
korte rechtspleging ingesteld voor den rechter
van instructie. De aanslagen tegen personen
en eigendommen vallen voortaan bij uitsluiting
onder de rechtsmacht van de rechters van
instructie voor strafzaken, die alleen zullen
recht spreken. Hoe men daarover in Portugal I
denkt, bewijst reeds de weigering van den
rechter van instructie te Lissabon om daaraan
mee te werken. Maar Franco zal zich daar
door wel niet laten afschrikken. Hij blijft
voortgaan alle grondwettelijke rechten te
schenden zonder zich aan wat ook te storen.
Verscheidene politici, die altijd tot de
koningsgezinde partijen behoorden zijn over
gegaan naar de republikeinen en daaronder
zelfs José de Cunha, de ondergouverneur van
de Portugeesche Bank en directeur van de
en gewezen voorzitter i
Het heet, dat andere heeft zelfbestuur
conservatieven zijn voorbeeld gevolgd hebben, de eerste verkiezingen hebben plaats gehad.
-Franco heeft den bladen streng verboden Zij hebben, als te verwachten was, een vol-
dergehjke overgangen melding te maken, ledige overwinning bezorgd aan
men moeilijk zekerheid hebben kan. Unie, de eigenlijke boerenpartij.
Bovendien worden de berichten die over- zijn 30 leden der Unie. 4 onaf hankelijken en 4
gesproken, zoodat men in geen enkel opzicht
weten kan, waaraan men zich te houden heeft.
Zoo heet nu het bericht, als zou de koning
den kroonprins naar een ver verwijderd
kasteel verbannen hebben, omdat deze tegen
het voortgaan op den ingeslagen weg zou
gewaarschuwd hebben, geheel uit de lucht
gegrepen. i nisterie samengesteld uit de oorspronkelijke
Eerste minister is Fisher een
mannen,
waren
Rusland hoort.
met alles zoo maar klakkeloos
te nemen. En wanneer Franco en koning
Carlos zoo doorgaan, zou
komen even geregeld door de regeering tegen- I leden der grond wettelijke partij, Deze laat
ste partij is feitelijk de Engelsche partij. Er
moet van het aantal kiezers 77 procent ge
stemd hebben Van de uitgebrachte stemmen
kregen de mannen der Orangia-Unie 66 pCt.
de onafhankelijke 20 pCt. en de grondwette
lijken 14 pCt.
Als te verwachten was, is er nu een mi-
len, dat officieren van leger en vloot wegens
oproerige neigingen zijn gevangen gezet, lijkt hun land zal hen wel bewogen hebben dit
iets nog de aandacht
er allereerst bezig geweest over een
van aanhankelijkheid aan den tsaar,
de Octobristen den tekst hadden
ontworpen en waarin vooral van trouw aan
De volks- <]en tsaar werd gesproken, maar toch ook van
'X
I
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
fcffi
J r- wi /x •tzirwzvlz-l nAMiAn'Hi r. Al Iaaiam 1 J 1 J ^11.-l'*l-« TAr.™.,
