voor WORM
eu
Nieuwjaars-Advertentiën
il 25 cents.
Van het Wereldtooneel.
Geïllustreerd Zondagsblad,
hetwelk degelijk van inhoud en aantrekkelijk
van vorm is.
Over dit en dat.
No. 51.
Uit de Kamers.
ZATERDAGgU ECEMBER 190'.
Twee (1 e Jaa raa n j;
Aan onze Lezers!
k
l
t
1
r
Zij, die zich met 1 Januari a.s.
op dit blad wenschen te abonneeren,
ontvangen de tot dien datum ver
schijnende Nos. gratis,
DE UITGEVER.
Evenals het vorig jaar kunnen
genoemde Advertentiën weder ge
plaatst worden in FRISO van 1
Januari, welk No. Oudejaarsavond
verschijnt en in Workum huis aan
huis bezorgd zal worden.
kunnen °Ptreden-
bovengenoemde koninklijk besluit werd inge- Roosevelt al een oorlog in het verschiet ziet,
trokken. I z0° nauwkeurig geeft hij aan wat het werk
0
e
ben.
hen erg
-3^—
I
t
wanneer ze trouwden haar ontslag krijgen.
1
r
L
L
r
1
5
1
1
1
t
1
3
1
1
1
t
1
5
t
t
L
O
t
1
1
l
l
i
x
01
t
1
t
1
Uitgave van GAASTRA Bz.,
firma H. BRADNBURGH Zoon
te WORKUM.
i
r
i,
a
e
t
e
e
e
r
L
e
-- ---
aan
want deze moet in staat gebracht
om zoo noodig overal aanvallend te
Men zou haast zeggen dat
van
wil wezen? Wat het beoogt? Beter dan een j
lange omschrijving zal het Blad zelf, waarvan
wij U een nummer ter kennismaking doen toe
komen, het antwoord geven op deze vragen.
Mogen wij volstaan met er op te wijzen,
dat de abonnementsprijs van slechts 45 Ct.
per drie maanden, franco per post 521 ƒ2 Ct.
zóó buitengewoon laag is gesteld, dat wij met
vrijmoedigheid deze uitgaaf mogen kenschetsen
als een geheel éénige ondernening, wier ge-
ïjke men binnen onze landpalen te vergeefs zal
oeken.
Na verloop van een jaar zal men een boek
deel van 416 a 520 pag. in eigendom hebben
verkregen, dat met zijn honderden met smaak
uitgezóchte keurig uitgevoerde illustraties
n met zijn talryke met zorg gekozen arti
kelen en verhalen van blijvende w'aarde, een
jchat voor elke huiskamer zal wezen.
Ter bevordering van een goeden gang van
■aken, zal het ons aangenaam zijn, het Inschrij-
ingsbiljet, hetwelk in genoemd proefnummer
is gelegdj zoo spoedig mdgeliJlU-rngëVtfra te
mogen ontvangen..
DE UITGEVER.
De prijs der Advertentiën is van t 5 regels 25 cents, elko
regel meer 4 cents. Grootere letters worden berekend naar
de ruimte die zij innemen. Bij abonnement belangrijk lager.
Men is het er blijkbaar vrijwel algemeen over
eens, dat vroegtijdig rooken schadelijk is. Aller
lei dokters en gezondheidcommissies hebben
voor en na daartegen al gewaarschuwd en nu
dezer dagen heeft de gezondheidscommissie te
Franeker weer haar overtuiging ten deze uit
gesproken. Aan alle jongens der hoogste school
klassen in de gemeenten Franeker, Franekera-
deel, Barradeel en Hennaarderadeel, heeft zij
een brief doen uitreiken over de nadeelen van
het vroegtijdig rooken. Daarin wordt geconsta
teerd, dat dit leidt tot kleurenblindheid, ver
zwakking van het gehoor, slechte werking van
hersenen en bloedvaten, bevordering van drank
gebruik, ondermijning der volksgezondheid.
Men zou zeggen, na het bespeuren van alle
gevaren moest geen jongen een sigaar of pijp
neer in den mond nemen. Maar jongens zijn
zoo voorzichtig niet en zullen het ook wel niet
gemakkelijk worden, ’t Is de taak der ouders,
van alle deze nadeelen goede nota te nemen en
hun kinderen van het rooken af te houden.
Ik geloof, dat dit gemakkelijker gaan zou dan
ze zelf vaak meenen. De jongens toch beginnen
nooit te rooken, omdat ze het lekker vinden,
maar alleen, omdat ze het anderen zien doen
omdat het groot staat. Daarin worden ze door
de houding van veel ouders onwillekeurig ver
sterkt. Zelfs die ouders die het hun kinderen
verbieden, zien vaak op de naleving van dat
verbod niet streng toe, ja zijn vaak geneigd,
om, wanneer ze hun kinderen bij het rooken
betrappen, hun te bestraffen met uitdrukkingen
als: »wil je dat wel eens gauw laten, je bent
nog veel te klein” of «kijk, kijk, je zou zeggen
dat hij al een heele kerel is.” Op deze wijze
krijgen de kinderen den indruk, dat het een
stoutigheid is, die men hun gaarne vergeeft en
die eigenlijk in een jongen wel flink staat. En
1 ten nadeele van zich zelven, en naar de
I Franekersche gezondheidscommissie verklaart
I van de volksgezondheid blijven ze doorrooken.
B Op welken leeftijd nu eigenlijk de nadeelen
A van het rooken verdwijnen, weet ik niet. Er
Bzijn er, die zeggen, dat ze altijd blijven bestaan,
word en ze dan ook minder ernstig, ’t Lijkt mij
‘■toe, dat daarvoor wel iets te zeggen valt. Het
«■ooken blykt schadelijk voor het jeugdig orga-
o o
neer een wettig huwelijk haar ontslag bezorgde.
De minister meende, dat de vrouwelijke post-
c1
NIEUWS- EN AIFERTENTIEBLAI)
ffiliggende Gemeenten.
de kaffers zulke oorlogzuchtige plannen heb-
Heeft de Natalsche regeering die alleen,
dan ziet het er echter evenmin voor hen erg
gunstig uit.
Voor
de Doema
geheel naar haar hand staat. Zoowel een
motie der uiterste rechterzijde, waarin de
onderdrukkings maatregelen der regeering
werden goedgekeurd, als een van de sociaal
democraten. de arbeiderspartij, de Polen en
de partij der vreedzame vernieuwing waarin
aangedrongen werd op stipte handhaving van
het October manifest werden door de Doema
verworpen. Dat is juist wat de regeering wil
Zij wil geheel alleen baas blijven en daarom
van het October-manifest niet te veel meer
maar ook evenmin spelen in de kaart
der revolutionairen, door geheel met de uiterste
mee te gaan, die tot het oude
ver-
begint het
minder gunstig voor te staan.
de onderdrukking door Plewhe en Bobrikof
een tijd van betrekkelijke vrijheid gehad.
Maar het Ijkt wel of die vrijheid weer be
dreigd wordt en de vijmdige stemming ten
hunnen opzichte in Petersburg weer veld wint.
De tegenwoordige gouverneur-generaal, Ger
hard, geniet de algemeene achting in Finland
maar nu is tot zijn adjunct benoemd de
generaal-majoor Seyn, een man, die met het
onderdrukkingssysteem gedurende de jaren
18991904 zeer was ingenomen en tijdens
Bobrikof chef der kanselarij was. Men vreest
dat Gerhard tengevolge van deze benoeming
zal aftreden en dan opgevolgd zal worden
door een man naar het hart van de Russische
reactionairen Het zou zeker niet ondenkbaar
zijn dat de Russische regeering, nu zij in
Rusland zelf weer zoowat de handen vrij
heeft, zich gereed maakt ook de Finnen hun
rechten te ontnemen.
Dat zij zich in het Russische rijk weer
geheel meester van den toestand voelt, is_
autoriteiten gesteld om voor het gerechtshof
te Pietermaritzburg te verschijnen. Ook zijn
onderdanen beweren niets tegen de blanken
j in het schild te voeren. Zij bieden dan ook
geen tegenstand aan de oprukkende Natalsche
troepen, waardoor de geheele expeditie min
of meer belachelijk wordt. Wanneer $le
menschen overal wegloopen waar de troepen
naderen kan men er toch niet op gaan schieten.
Sommige Engelsche bladen schijnen echter
te vreezen, dat de Natallers toch allerlei
gewelddadigheden in Zoeloeland zullen plegen
en zoodoende de Zoeloe s tot verzet zullen
prikkelen Zij meenen, dat geheel deze ex
peditie onnoodig was en de Natalsche regeering
slechts iets zoekt om de Zoeloe’s te lijf te
gaan Daarom eischen ze, dat de rijksregeering
zich met de zaak zal bemoeien Ook in Natal,
zelf zijner, die er zoo over denken. De leider
der arbeiderspartij, in Natal, Tatham schrijft,
dat er geen noodzaak is voor een gewapend
optreden in Zoeloeland. Maar de Natalsche
regeering houdt vol, dat er niet alleen onder
de Zoeloe’s wat broeit, maar dat dezen ook
andere kafferstammen als Basoeto’s en Swa
zies tot opstand trachten aan te zetten en
reeds verschillende opperhoofden als o. a.
Silwana, die over 10.000 krijgslieden beschikt,
daarvoor gewonnen zijn
Men zal moeten afwachton wie gelijk heeft,
maar tot nu toe lijkt het er niet erg op, dat
de Finnen
er den laatsten tijd ook weer
Zij hebben na
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents.
Per post 0 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder-
ie ZénCfen.' AdvefientferTrijffagmorgênsAtari'r üür. j
nisme en zal dat in ’t algemeen voor elk men-
schelijk organisme zijn. Alleen het volgroeid
organisme van den volwassen mensch heeft
meer weerstandsvermogen, weet die schadelijde
invloeden geheel of gedeeltelijk weg te werken,
zoodat men de schade niet ondervindt. Maar
de schadelijke invloed heeft niettemin gewerkt
en heeft het organisme een zekeren arbeid ge-
I kost tot wegwerking van het dreigende nadeel.
Nu dient men hierbij echter in aanmerking
te nemen, wat door de tegenstanders van het
rooken meestal gladweg over het hoofd wordt
gezien, dat het menschelijk lichaam een wonder
lijk aanpassingsvermogen heeft. Dat lichaam
voegt zich naar invloeden, die het geregeld
ondergaat en wordt er als ’t ware ontoeganke
lijk voor. Schadelijke invloeden, mits ze niet
al te sterk zijn, verliezen langzamerhand iedere
uitwerking. En dat is maar gelukkig ook, want
de mensch staat aan allerlei schadelijke inwer
kingen voortdurend bloot. Wanneer we ons
niet langzamerhand hadden aangepast aan ’t
tegenwoordige leven, zouden we het er niet
lang in uithouden. Maar heel ons organisme,
ons wezen verandert langzaam, o zoo langzaam
onder den invloed van het ons omringende.
Al zal het nooit mogelijk zijn alle schadelijke
.„.1te voorkomen, daarom moet men
er nog maar niet op los leven, ’t Is ook het
gewone gezegde, dat men hoort, wanneer de
i gezondheidsleer haar eischen stelt: »we kunnen
toch alles niet voorkomen.” Maar men vergeet
dat juist die gezondheidsleer al heel wat voor-
komen heeft en daardoor het sterftecijfer be-
langrijk gedaald is. In ons land b.v. was van
1871 tot 1880 het sterftecijfer 2'10 per 1000
I inwoners, van 1890 tot 1900 was het 184. Dat
is dus wel een vooruitgang. En die valt in
alle landen te constateeren. In ons land is dat
Wat het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD sterftecijfer vrij laag. Alleen in Engeland,
•i -o tv.x >.x i-xo t>.x— ji Denemarken Zweden en Noorwegen is het nog
lager. In Europcesch Rusland daarentegen was
het van 1891 tot 1900 334.
Het cijfer is overal voor mannen hooger dan
voor vrouwen. Dit is natuurlijk een gevolg van
de meerdere gevaren, waaraan mannen bij de
uitoefening van hun beroep als anderszins
blootstaanmisschien ook wel voor een deel
van hun minder gezonde levenswijze gewoonlijk.
Aan welke bijzondere gevaren sommige man
nen nog bovendien zich moeten blootstellen,
I leert het request van de zoogenaamde Caland-
straters te Rotterdam aan de Koningin. Dat
zijn bootwerkers, die tijdens de staking bleven
j doorwerken. Ze werden toen beschermd. Maar
nu de staking geëindigd is, schijnt het met
die bescherming ook ongeveer uit. En daar
hun nu van de zijde der bootwerkers, die
staakten, allerlei mishandelingen en aanrandingen
bedreigen, vragen ze de Koningin om bij
zondere bescherming. Dat klinkt bijna Russisch.
Het is opmerkelijk, hoeveel verscheidenheid
de behandeling van een waterstaatsbegrooting
zooal te zien en te hooren geeft. Spoorweg-
toestandenpost-aangelegenheden, kanalen, ri- tweeue vreuesconreren
vieren, zeeweringen, vragen allen de aandacht I iemakkelijk gekregen,
der kamerleden, ’t Is te veel om alles te ver- r
melden. De meeste afgevaardigden willen zich
voor hun district eens verdienstelijk maken, ,en vepanjeiij
anderen trachten verschillende ambtenaren een
voordeeltje te bezorgen en de minister knikt i ,let 6eval ls-
maar en zegt, dat het goed is. --
Wat uitvoeriger werd de toestand van het 1
spoorwegpersoneel besproken. De heer Treub
hield daarover een langdurige rede, waarin hij
allerlei bizonderheden had mee te deelen.
Nog uitvoeriger hield de kamer zich met de
de Rijkspost- hier vooral op de wapening ter zee aankomt.
gehuwde vrouw de arbeidsmarkt het loon der
mannen en moest dus aan die concurrentie een
eind worden gemaakt.
Deze opvatting leek andere heeren weer
barbaarsch.
Maar er waren er ook, die in heel andere
redenen het intrekkingsbesluit afkeurden. Zij
vreesden, dat het gezinsleven er onder lijden zou,
wanneer d* - u-x_.>_i.-__ v
waarnam. De heeren Limburg
er is voor
o,,, i.x vxx^
blijkt zich echter
-- --vicxx vciuaócuuë
daling in de koersen der Nederlandsche effecten heeft Zlc‘> vrijwillig m handen der Natalsche
tengevolge hebben. En de staat, die verant
woordelijk is, zou groote verliezen lijden. Boven- I
dien zou door die daling het nationaal crediet, j
waarvan men in zulke tijden zoo ruim gebruik
moet maken, geducht lijden. Maar al deze na- I
deelen zouden te keeren zijn wanneer de spaarbank
ook in buitenlandsche effecten en wissels geld
mocht beleggen. In zulke kritieke tijden zouden
dan buitenlandsche effecten kunnen verkocht
worden, daar waar de koers het hoogst was.
En bovendien zou geen sterke daling in de
Nederlandsche fondsen plaats hebben.
De kamer luisterde belangstellend en ook de
minister scheen wel onder den indruk. Hij zou
t gehoorde aandachtig overwegen.
Met deze toezegging ging men tot deMarine-
begrooting over. De stemming scheen daarbij
bij de onderscheidene kamerleden wel zeer ver
schillend. En het bleek niet, dat de rede van
den minister in die stemmingen veel verandering
bracht, ’t Moet anders gezegd worden, dat Z.
Exc. zelf nog altijd vol moed was. Hij had plan
nen voor de kustverdediging voor de Indische
verdediging, voor aanbouw van schepen, torpedo-
booten, onderzeesche vaartuigen en wat dies
meer zij. Maar, als gezegd, de heeren bleven
voor een goede uitwerking van ’s ministers
woorden ontoegankelijk. Ook de heer Hugen-
holtz, die gewoonlijk nogal wat op marine-mi
nisters aan te merken heeft, maar in ’t begin
vrij content leek, had nogal wat af te dingen.
De heer Van Idsinga bleek over den bouw van
torpedobooten niet erg gerust. En een avond
vergadering was noodig om het over de 24-
duimskanonnen op een nieuw pantserschip eens
te worden.
President Roosevelt’s boodschap
i°n het Congres zal zijn naam als vredes
Apostel wel geen goed doen. Door zijn tus- I
schenkomst in den Rüssisch-Japanschen oorlog
èn zijn bemoeiingen tot bijeenroeping der
tweede vredesconferentie had bij dien naam
Heeft men hem dien
;en onrechte toegedacht of is de President
Joor den loop der gebeurtenissen van gevoe-
-- Het lijkt wel of het laatste
De tweede conferentie, zoo zegt
Roosevelt zelf, heeft geleerd dat men niet
moot vertrouwen op internationale arbitrage,
maar zich moet wapenen ter voorbereiding
van mogehjkcn strijd. Hoe hij zich die wa
pening voor Amerika denkt, zet hij daarna
uitvoerig uiteen Het is natuurlijk, dat h-t
Alleen zijn nieuwe koloniën, de Filip-
zouden het licht in moeilijkheden
nu de strijd der natiën op
Borgesius j handelsgebied juist in Oost-Azië wel het he- hooren,
U T
sterk gezinsleven dwingen kan. Maar bovendien Koloniën blijken trouwens ook voor anderen rechterzijde
vreesden zij, dat de vrouwelijke postcommies Ajkwiils een gevaarlijke en 1i*-*:-- i -
moeilijkheden in Zoeloe=land.
Waarin die eigenlijk precies bestaan, weet
men niet goed. De Natalsche regeering, wie
het meer in ’t bizonder aangaat, is er zeer
geheimzinnig mee. Na de menschen dagen
lang te hebben laten raden naar de oorzaak
I van haar krijgstoerustingen tegen het opper
hoofd Dinizoeloe, heeft zij eindelijk bekend
,_x^ waj zy tegen dien Zoeloe-koning
Zijn onbetrouwbaarheid zou gebleken zijn
x, - xt.uit tal van moorden en aanslagen, die den
ooi a in iji en \an |aatsten jn Zoeloeland plaats hadden en
gevaarlijk worden, meende hij.” Groote bedragen waarvan de daders steeds ontkwamen of niet
zouden dan misschien worden opgevraagd, waar- - T':r -
door de 17 milioen, die op prolongatie gezet
zijn, gauw op zouden wezen. Dan zou de post
spaarbank haar groote beleggingen
ongeveer 140 millioen opgespaard kapitaal
moeten verkoopen. Dit zou een verbazende
Met het aanbreken van het nieuwe kwartaal
wenschen wij onze lezers attent te maken op 1
het bij »FRISO” verkrijgbaar gesteld invloeden
De Redactie van dit GEÏLLUSTREERD ZON
DAGSBLAD wenscht er naar te streven het
Weekblad voor elk gezin een vriendelijke, onder
houdende gast te doen zijn, die elke week met
steeds klimmend genoegen zal worden ont
vangen.
j begrijpelijk, wanneer men ziet, hoe
nauwkeurig geeft hij aan wat het werk 1
de vloot zal moeten zijn
zoo
van
De heer Pastoors bleek daarover erg uit zijn van
humeur. Hij noemde hetintrekkingsbesluit bar- 1 lijk
Naar zijn meening drukte het verkeer van de
Amerika heeft zich tot
j oorlogzuchtig getoond
Maar wat het van over zee be
dreigen kan, daarvan is het zich vooral den
laatsten tijd> bewust geworden En zeker
Vroeger mochten'ze ook trouwen ofniettrou- bee^ de wrijving met Japan ook op de presi-
wen al naar ze verkozen. 1' ”j’ k
besluit maakt in 1904 daaraan een einde. De President wil sneller bij doen bouwen
j worden
Dit bleek echter den tegen woord igen minister -
niet naar den zin en hij zorgde daarom, dat het
Van de landzijde heet Amerika geen gevaren
i I
Dat was
zoo
Is dit werke-
of zijn zijn woorden alleen het uit
de overweging dat men zich ten
wanneer zij trouwen ging. Deed zij dat niet,
dan zou zij al gauw merken, dat zij den Staats
dienst en de gezinsplichten niet ter zelfder tijd
naar behooren kan waarnemen.
’t Scheen, dat de Kamer het gevaarlijke er
ook niet van inzag. Zij maakte althans geen
haast en besloot de ingediende motie later te
behandelen.
Daarna hield zij zich geruimen tijd met de
Postspaarbank bezig.
De heer Patijn vond het verkeerd, dat de gemaakt,
daarbij ingelegde gelden alleen in binnenlandsche I had.
fondsen mochten worden belegd-of op prolon
gatie worden uitgegeven. -1 -- 1
geldcrisis, van oorlog of oorlogsgevaar kan dat
te vinden waren. Dit zou wijzen op een alge-
meene samenspanning om hoofden, die Enge
land trouw zijn, te straffen. En de ziel van
samenspanning zou Üinizoeloe zijn. Deze
van geen schuld bewust en
misschien worden opgevraagd,
zijn, gauw op zouden
post aangelegenheden bezig en wel vooral met
de vrouwelijke postcommiezen en d*
spaarbank.
De vrouwelijke postcommiezen hebben hun te duchten,
vrijheid ten opzichte van het al of niet aangaan
van een huwelijk weer teruggekregen. Dat T.ac
sommige heeren niet naar den zin.
Maar een koninklijk 1 dentieële boodschap haar invloed doen gelden
Vrouwelijke postcommiezen zouden voortaan, 1 vloot,
baarsch en diende een desbetreffende motie in. j v|oejse]
"NTr*r*»-» rviiTt Trö»»lr r» i’ov» zJ o I 1*1
oorlog bereiden moet zoo men den vrede wil?
nu toe nooit erg
en zijn ligging is zoo-
j danig, dat het ook, tenzij dan met Japan,
met anderen niet gemakkelijk ruzie krijgen
zal.
pijnen,
UUV 11GU guumoii; veil Cl U11UC1 llJUCll ZjUU, 1
de vrouw een betrekking buitenshuis kunnen brengen,.
De heeren Limburg en 3
voerden daartegen aan, dat de Staat niet tot een j Vigst lijkt.
vreesden zij, dat de vrouwelijke postcommies fijkwijls een gevaarlijke en lastige bezitting, bureaucratische systeem met al de daaraan
een minder oimee mij zou aangaan, wan- y00rai Engeland met zijne bezittingen over heel bonden knoeierijen wil terugkeeren. Trouwens
ie wereld, ondervindt dat voortdurend. Den j de uiterste rechterzijde, waarvan het Verbond
commies meestal wel haar ontslag zou nemen, laatsten tijd heeft het weer van het Russische volk een voornaam deel
