voor WORKUI
on omliggende Gemeenten.
Van het Wereldtooneel.
Bruins,
Oud-Workum, I
tegen 1 ct. per stuk,
in den Boekwinkel van
T.GAASTRABz.
rawiuiawi] en mpuiufluuDi.
Over dit en dat.
ZATERDAG 25 JANUARI 1908.
No. 4.
Binnenlandsch Nieuws.
zwaar chromo papier, onder en boven voorzien van
I
tl
formaat 92 X 62 cM., in 10 kleuren gedrukt, op
34ste Jaargang.
metaallijsten, speciaal goe^
lezers van de Leeuw ar dè^
ne uitgave voor de
ut, is tegen 55 CSZlts
J. C. NAUTA.
scheepvaart zonder
heeft geweigerd Moelai-Hafid te
je voor iemand, die daar zoo rustig weg,
lö VionC/l k/iAn zl aa.. zlz. O .1 .1 A
-
mij toe, dat de heeren wat
nu men van plan
Maar men is
in dat gedeelte van ons land, de Zuidoost-punt
van de provincie Utrecht, nu juist niet zoo erg
voorlijk. Misschien dat zoo’n kanaal daar wel
vereeniging voor 1
man kon verlokken.
van
de helft van f 28,257,623.
In het belang van den dienst wordt echter
de beschikking gevraagd over het volle be-
plaats hebben,
voor is, weet ik niet.
in ons land
verliezen dan hij denkt. Ook bij Duitsche vrij
zinnigen loopt de maat wel eens over.
De prijs der Advertentiën is van 1—5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters worden berekend naar
de ruimte die zij innemen. Bij abonnement belangrijk lager.
vorming, zoo hij niet al niet de medewerking
der vrijzinnigen aan de regeeringspolitiek had
opgezegd, toch den Rijkskanselier zou gewaar
schuwd hebben, dat het daartoe wel eens komen
kon. Maar deze, Pachnike, heeft een zeer
luchtscheepvaart den heer Far- zachtzinnige rede gehouden, waarin hij wel de
Die vereeniging is pasop- j eischen der vrijzinnigen handhaafde, maar toch
gericht en haar ontwerp-statuten zijn verschenen, liet uitkomen dat ze voor de doorzetting daarvan
West-Pruisen en Posen zonder eenige verdere
opgave van redenen grond onteigenenen kan.
En zij is noodig geworden nu de kolonisatie
politiek, die tot nu toe gevolgd werd, schip
breuk leed. Door de tegenstand, die het ontwerp
aanvankelijk bij alle partijen ondervond, is de
regeering genoodzaakt geworden er deze beper
king in op te nemen, dat niet meer dan 70.000
EL A. onteigend mocht worden.
Dat is dus nog een, hoewel geringen troost
voor do Polen, die zeker niet vredelievender er
door gestemd zullen worden tegenover de Prui
sische regeering en de Pruisen. Terecht ver
klaarde de Vrijzinnige Dr. Müller, dat iedere
zal wekken.
wens ook in het Pruisische Huis van Afgevaar-
1 en tand tegen het ontwerp
Werkelijk, Von Bülow kan, als hij zoo
doorgaat, wel eens eerder zijn meerderheid nog j
verliezen dan hii denkt. Ook hii Duitsche vrii- I - -
ramp 10 personen gedood28 waren gewond.
Dat is zelfs bij Russen het geval, die anders
Naar de Standaard verneemt heeft mr.
Th. Heemskerk de opdracht tot Kabinets
formatie aanvaard
Krediet wet Oorlog Bij de Tweede
Kamer is thans een voorstel ingekomen, waarbij
ter voorziening in de behoeften van den dienst
van het departement van Oorlog, de beschikking
wordt gevraagd over de benoodigde gelden
van zes maanden, en de be
schikking zal worden verkregen over de helft
de sommen, bij art. 1 uitgetrokken, dus
en zijn
wet bepaalt, dat de regeering in de provincies
goed voor was om de menschen er wat wakker
te maken, ’t Brengt levendigheid en beweging,
eerst bij het graven en daarna door het verkeer,
dat allicht de industrie, zooals die te Veenendaal
bestaat, krachtiger maakt en die, waar heeren
burgemeesters gelooven, ook elders, tengevolge
van het kanaal ontstaan zal. Nu, dat laatste
zou niet kwaad zijn. Wat industrie kunnen we
in ons land nog best gebruiken. We hebben
het altijd te druk gehad met handel en scheep
vaart en boerenbedrijf, om ons daarmee veel
bezig te houden. En het gemis aan grond
stoffen en aan steenkool, niet te vergeten, heb
ben zeker ook al meegewerkt om ons er af te
houden. Dat laatste gemis schijnt nu langzamer
hand te worden opgeheven. In Limburg graven
we al druk naar steenkool. En te Helenaveen
is men nog altijd aan het boren. Voor eenige
dagen was men, las ik, in de zandsteen bezig.
Dan komt men in het leigebergte en daarna in
de steenkool, als die er is.
Maar niet alleen voor de industrie, ook voo-
de scheepvaart, is die hoe langer zoo meernoor
dig. De scheepvaart van vroeger bestaat nie-
meer. In 1898 waren van de 6605 schepent
die dat jaar den Nieuwen Waterweg binnen,
kwamen, nog 365 zeilschepen. In 1907 waren
er van de 9837 nog 116 zeilschepen. Wel een
verschil.
drag op enkele artikelen,
organiseerd is. Zooals de toestanden nu zijn,
komt, zoo meenen ze, het geld, dat voor de
de interpeïïatïë overkiesrechther- 1 vloot bewilligd wordt, voor het grootste deel ten i
NOORD. WORKUM.
Groote voorraadStoelen, Tafels,
Spiegels, Kasten, Karpetten, Loopers,
Vloerzeil, Tafelzeil, Matten enz. enz. I
Alle goederen zijn nieuw. -:-
Van de beste fabrieken afkomstig.
Steeds de laagste prijzen.
boeren, volksontwikkeling en verplicht kosteloos
onderwijs en oplossing der agrarische kwestie
door verdeeling van grond onder behoeftige
boeren. Zij wil echter ook de instelling eener
volksvertegenwoordiging slechts dulden, nu die
er eenmaal is, maar acht het volk er niet rijp
voor. Prins Oeroesof staat aan het hoofd.
Zoo zullen er langzamerhand heel wat partijen
in Rusland komen, ’t Is de vraag of het er
beter op zal worden. Maar voor de regeering
kan deze partij misschien wel een heele steun
worden, nu de reactionairen zich tegen haar
beginnen te keeren en zij zelf zich tegen de
linkerpartijen steeds krachtiger doet gelden. Het
heet nu dat zij met plannen omgaat om een
vervolging in te stellen tegen alle constitutioneel-
democraten, als zijnde lid van een geheim ge
nootschap.
Bij vele leden der partij zijn reeds huiszoe-
de Polken tegen de ont- kingen gedaan. De regeering begint zich blijk-
j i baar weej_ sterk genoeg te gevoelen om tegen de
hervormingsgezinden op te treden.
Dat heeft zijaan Stolypin te danken, die
blijkbaar als belooning daarvoor dan ook dezer
dagen door den tsaar tot Staatssecretaris be
noemd is.
Of zij zich naar buiten ook zoo sterk voelt?
Het heet, dat er een zekere
onrust over de plannen van Japan
heerscht te Petersburg en daar niet alleen.
Ook te Manilla moet men bezorgd zijn over den
loop der verdere gebeurtenissen en dat doet te
Washington een terugslag gevoelen. Men schijnt
te vreezen, dat het nieuwe Japansche ministerie
oorlogszuchtiger is en meent te weten ook
te Peking is men er bang voor, dat Japan zich
al wapent.
In Marokko is de heilige oorlog uitge
roepen.
Raisoelie
erkennen.
Tusschen den Perzischen Sjah
Parlement is thans de vrede hersteld.
In de Duitsche vlootvereeniging is sinds
lang ernstige oneenigheid. Op de vergadering
te Kassei zijn de Beieren weggeloopen. Het
hoofdbestuur is afgetreden. De benoeming van
generaal Keim tot voorzitter is de oorzaak.
Bij een tusschentijdsche verkiezing in Enge
land heeft de liberaal de nederlaag geleden.
In Haïti is een opstand uitgebroken.
Te Quaregnon in België zijn bij een mijn
goede aan de ambtenaren van de admiraliteit
en wat er voor de vloot overblijft wordt ge
bruikt voor het uitrusten van pantserschepen,
die bij den eersten storm omslaan of op hun
eerste reis lek worden. Maar niet alleen Poeris
kewitsj en de zijnen, ook anderen bestrijden de
marinebegrooting. Verschillende bladen vallen
heftig uit over de Russische marine, de matro
zen en de chefs en niet het minst over het be
derf onder de ambtenaren. Blijkbaar gaat men
onder alle partijen meer en meer inzien, dat
dat het groote ongeluk voor Rusland is. Ook de
pasgevormde nationalistische partij
spreekt in haar program uitdrukkelijk eene
strenge critiek uit over de daden der bureau
cratische regeering. Deze nieuwe partij is ook
een partij van rechts, maar blijkbaar minder
reactionair dan die van Poeriskewitsj. Zij
Von Bülow 1 wenschte althans gelijke rechten voor alle Rus-
sische onderdanen, verbetering van het lot der
Aan het N. v. h. N. wordt uit Am
sterdam gemeld dat aldaar een groot Katholiek
dagblad zal worden opgericht.
De getrouwheid der
Duitsche vrijzinnigen
aan prins von Bülow wordt tegenwoordig wel
op een harde proef gesteld. De uitingen van
den rijkskanselier over het Pruisische kiesrecht
en zijn houding tegenover de hervormingsbe
weging, waaraan toch ook zij meedoen, konden
hun onmogelijk naar den zin wezen. Men had
dan ook verwacht dat hun woordvoerder in het
Pruisische huis van Afgevaardigden ter gelegen
heid van i’
En als ze niet van belang
meer of minder zeker niet
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
geen breuk met den rijkskanselier over hadden.
Sinds de vrijzinnigen tot het blok der regeerings-
partijen behooren, schenen ze er niet afkeerig
van, terwille van hunne positie, wat water in
hun wijn te doen.
Maar in den Duitschen Rijksdag hebben ze
zich toch anders doen kennen. Ook daar is de
hervorming van het Pruisische kiesrecht ter
sprake gekomen, toen de sociaal-democraten daar
van de regeering interpelleerden, en de vrijzinni
gen bleken er minder geneigd zich om der lieven
vrede wille met de verklaringen van T’
te laten afschepen. Trouwens reeds bij de inter
pellatie over
de Poolsche Onteigeningswet
was gebleken, dat zij niet alles voor zoete koek
zouden opeten, wat de rijkskanselier hun beliefde
voor te zetten. Dr. Potthoff van de vrijzinnige
vereeniging had die wet scherp gegeeseld en
een onrecht, maar tevens een dommigheid ge
noemd. En hij had zelf verklaard, dat het
meerendeel dei' vrijzinnigen voortaan het ern
stigste wantrouwen jegens den kanselier moest
koesteren. Dat klonk wel dreigend, maar blijk
baar had Von Bülow zich er niet veel van aan
getrokken. Die weet ook wel wat hij aan zijn
menschen heeft en een D uitschei-, zelfs al is hij
een vrijzinnige, schiet niet zoo spoedig in ge
hoorzaamheid aan den keizer en keizerlijke
dienaren te kort. Toch hebben de vrijzinnigen
in het Pruisische Huis van Afgevaardigden tezamen
1 eigeningswet gestemd. Maar deze wet ging dan
van I ook zoozeer tegen alle recht en billijkheid in,
dat zelfs de vrije conservatieven die trouwe 1
volgelingen der regeering, verklaarden na een
zwaren innerlijken strijd hun stem aan dit ont
werp te hebben kunnen geven, omdat zij zich
bewust waren, dat het ging tot aan de grens
van het recht. Men begrijpt dan ook, dat vooral
de Polen, tegen wie de wet eigenlijk gericht is,
zich er heftig tegen keerden. Zij zullen nu van
hun grond gezet kunnen worden, wanneer de
de regeering dat belieft. Want immers deze
wel van een buitengewoon geduld in de tegen-
woordige tijdsomstandigheden blijk geven. Thans
schijnt wel het geduld der reactionairen uitgeput.
Er is sinds eenigen tijd
een nieuwe reactionaire party in
Rusland gevormd,
tengevolge van een scheuring in het Verbond
van het Russische volk. Poeriskewitsj, een van
de voormannen van het verbond, had reeds
langeren tijd ruzie met den voorzitter, dr. Doe-
browin, en heeft nu met bisschop Hernzogenos j
een nieuwe partij georganiseerd. De partij nu 1 voor den tijd
schijnt tegen de tegenwoordige regeering vooral
oppositie te willen voeren, wat vooral blijkt uit
haar
verzet tegen de marinebegrooting.
Poeriskewitsj en zijn aanhangers gelooven niet
aan een reorganisatie van de vloot, zoolang het
marinebestuur niet radicaal hernieuwd en gere- I
Er is een verhaal uit de Romeinsche oudheid,
dat vertelt van Icarus en zijn zoon, die zich
zelf vleugels aanplakten en opvlogen, maar wier
vleugels loslieten, toen ze te dicht bij de zon
kwamen, doordat de was smolt, en die neer
vielen in zee en verdronken, waarnaar die zee
nog heden ten dage den naam heeft van Ica-
rische zee.
Sinds Icarus is de menschheid ouder en ook
wijzer geworden.
Ouder niet in dien zin, dat ze de verlangens
van haar jeugd heeft prijs gegeven, maar in dien
anderen, dat ze de dingen eerst eens aankeek
en met overleg te werk leerde gaan. Het ver
langen te kunnen vliegen heeft haar niet los
gelaten, zooals geen enkel verlangen, dat ze een
maal koesterde, haar ooit loslaat. T’
niet zoo kinderlijk meer 1
paar aangeplakte vleugels daarvoor voldoende
zouden zijn. Na het noodlottig lot van den ouden
en jongen Icarus, verhaalt de geschiedenis niet
meer van dergelijke vlieg-pogingen. Misschien
had men door het voorbeeld van Icarus geleerd,
misschien ook heeft de geschiedenis het niet
meer de moeite waard geacht na dit eene voor
beeld nog anderen van der menschen onbehol
penheid ten toon te stellen. In elk geval kun
nen we er zeker van zijn, dat de pogingen om
te kunnen vliegen niet zijn opgegeven, zij het,
dat men daarbij minder nuchter te werk ging.
De mensch laat niet los in het trachten naar
een oplossing van dergelijke vraagstukken Wat
zich eenmaal van zijn gedachten heeft meester
gemaakt, blijft hem bezig houden.
Zijn lust naar weten is onuitroeibaar en zijn
volharding groot genoeg om hem de oplossing
van iedere vraag nader te brengen. Zoodra hij
zich eenmaal en wij hebben gezien, dat het
al vroeg was de vraag gesteld had: wouden
we niet kunnen vliegen?” rustte hij niet, voor
hij daarop een beslist antwoord gevonden had.
Zeker heeft hem maar weinig van den beginne i
af zoo ónmogelijk toegeschenen als te kunnen
vliegen.
En ook nadat men het reeds ver gebracht had
in allerlei technische uitvindingen, leek dit nog
steeds vrijwel een onmogelijkheid. De zwaarte
van den mensch en van iedere machine, die
hem daarbij zou kunnen helpen, leek een onover
komelijk bezwaar. Maar men heeft ook dat
bezwaar weten te overwinnen.
Hoe Dat zullen er zeker nog maar weinigen,
weten, de weinigen, die geheel onafhankelijk
van elkaar meer of minder volmaakte vlieg
toestellen schijnen te hebben vervaardigd.
Want er zijn er meerderen, die zich den
laatsten tijd daarmee hebben bezig gehouden en
iets hebben vervaardigd, waarmee ze vliegen
konden.
Men dient hier goed te onderscheiden. Reeds
meer dan een eeuw geleden is men tot de ont
dekking der luchtballons gekomen. Een ballon
gevuld met een gas, lichter dan lucht, moet,
zoo vond men, de lucht ingaan. En de kracht,
waarmee hij opwaarts gaat, kan sterk genoeg
wezen om heel wat mee naar boven te nemen.
Op dit gebied doorgaande, is men in onzen
tij s tot de bestuurbare luchtschepen gekomen,
die, wie weet binnen hoe korten tijd, een reus-
achtigen ommekeer kunnen veroorzaken in het
wereldverkeer en het aanzien der aarde ver-
anderen. Maar iets anders was het vinden van
een vliegtoestel, niet een ballon, die door zijn
soortelijk minder gewicht dan de lucht naar
boven steeg, maar een machine, die ons in staat
zou stellen, hoewel zelf zwaarder zijnde dan de
lucht, toch naar boven te stijgen en ons in de
lucht voort te bewegen. Een dergelijk toestel
nu is door verschillenden gevonden. In Amerika
hebben de gebroeders Wright merkwaardige
proeven met hun vliegtoestel algelegd en in
Europa Terber, Santos Dumont, Delagrange,
Henry Farman en anderen. Deze laatste heeft
nu eenige dagen geleden nabij Parijs ten aan-
schouwe van een talrijk publiek met zijn toestel
500 meter in rechte lijn afgelegd, is op een
daar geplaatst keerpunt in de lucht omgekeerd
en op het punt van uitgang teruggekomen. Hij
bleef ongeveer 5 a 6 meter boven den grond
en was dus voortdurend zichtbaar. Men kan
zich voorstellen, welk een eigenaardigen indruk j
dit op de aanwezigen moet gemaakt hebben.
Stel je voor iemand, die daar zoo rustig weg,
over je hoofd heen, door de lucht fladdert.
Waarschijnlijk zullen wij het hier vooreerst wel
igeering en de Pruisen.
nieuwe onteigening nieuwen haat en verbittering
1 De vrijzinnigen hebben zich trou-
digden met hand
verzet.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents.
Per post 0 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
niet te zien krijgen. Wij hebben ons hier nooit
veel met de luchtscheepvaart bezig gehouden
en komen dus vooi- een bezoek wel niet aller
eerst in aanmerking. Of het moest zijn, dat
een uitnoodiging van de jonge Nederlandsche
Die vereeniging is pasop- eischen der vrijzinnigen handhaafde, maar toch
Dezer dagen zal de vaststelling ervan en de
verkiezing van een definitief bestuur in den Haag
Of er tot nu toe veel animo
Over ’t algemeen is er
voor andere scheepvaart meer
belangstelling. Van jongs af, kunnen we wel
zeggen, hebben wij Nederlanders ons met de
waterscheepvaart bezig gehouden. Ja, dat is
misschien een vreemd woordwaterscheepvaart.
Maar nu tegenwoordig de luchtscheepvaart alge
meen, wordt, zou je kans loopen dat de men-
I schen je vroegen»wat voor scheepvaart bedoel
Maar zij is je wanneer je van scheepvaart zonder meer
te meenen, dat een i sprak.
De waterscheepvaart dan lijkt nog altijd onze
voornaamste zorg. We hebben al heel wat ka
nalen.
Noemde Napoleon ons land niet indertijd het
land van kanalen Hij voegde er nog wat
anders bij. Maar dat laat ik uit respect voor mijn
lezers en van mij zelven maar liever achterwege.
Ondanks al die kanalen dan, schijnen we er nog
altijd niet genoeg te hebben en men is nog
steeds doende er meer bij te maken. Nu hebben
de burgemeester van Amersfoort en de burge
meester van Veenendaal en de burgemeester
van enfin, nog zoo’n stuk of wat burgemee-
sters, de Koningin gevraagd een kanaal te laten
graven van de Zuiderzee naar den Rijn. Dat
zou dan door de Geldersche vallei moeten komen
en van groot belang zijn, zeggen ze, voor hun
gemeenten, maar ook voor de scheepvaart-de met het centrurn
waterscheepvaart, wel te verstaan en voor
heel ons vaderland. Nu wil ik de edelachtbaren
graag gelooven. Kanalen schijnen altijd
belang, anders zouden onze voorouders, die toch
wel wisten wat ze deden, er zeker niet zooveel
gegraven hebben,
zijn, dan zal een
schaden.
Alleen lijkt het
laat komen met hun verzoek,
is de Zuiderzee dicht te gooien.
Aanbevelend.
1
NIEUWS- EN
ADVERTENTIEBLAD
I
Wandkaart van rneslana,
p
1 1 k‘3n(v/lll 0Dze 111
en
